Literatuur. Jaargang 10

[p. 170]

Literatuur-nieuws

De handschriften van de Norbertijnenabdij van Park

In de reeks Documenta et Opuscula verscheen als nr. 13 een bundeling van in de jaren 1967-1974 verspreid verschenen artikelen (in o.a. Quaerendo, Archief- en Bibliotheekwezen in België, Analecta Praemonstratensia) van Emile van Balberghe over de middeleeuwse handschriften van de Norbertijnenabdij van Park te Heverlee bij Leuven: Les manuscrits médiévaux de l'Abbaye de Parc; receuil d'articles (Bruxelles: Alain Ferraton et Emile Van Balberghe, 1992; 187 blz.; ills.; BFr 1.200). De door Jean-François Gilmont van een voorwoord voorziene bundel bevat een twaalftal opstellen, gerangschikt onder de volgende onderwerpen: ‘Les catalogues et la vente’, ‘Les critères de provenance’, ‘Les textes et les manuscrits’ en verder een ‘Liste des manuscrits de Parc’ en indices op persoonsnamen en bewaarplaatsen van handschriften.

Hoewel Van Balberghe na zijn studie geen academische loopbaan volgde - hij werd antiquaar-uitgever - heeft het boekenbezit van de Park-abdij hem nooit losgelaten. De speurtochten naar de handschriften via bibliotheek- en auctiecatalogi en via de bestudering van provenance-gegevens (boekbanden en olim-signaturen) hebben deze - volgens Gilmont - homo Parcensis in staat gesteld een groot deel van het bezit te reconstrueren dat nu verspreid is over drie continenten. De meeste handschriften bevinden zich in Brussel, Leuven en Londen, maar verder ook in Auckland en Sidney, op tien locaties in de Verenigde Staten en in een aantal Europese bibliotheken.

Inhoudelijke aandacht besteedt Van Balberghe vooral aan een fragment van de aan Hiëronymus toegeschreven kroniek, aan een handschrift met brieven van Sulpicius Severus, aan codices met werk van onder andere Cicero, Petrarca, Manetti (Vita Petrarchae) en Johannes Tinctoris.

Bestellingen aan Le Libraire Alain Ferraton, Chaussée de Charleroi 162, B-1060 Brussel, 02/5386917. De genoemde prijs is exclusief verzendkosten.

pjv

Vers voor de Pers

De voorjaarspresentatie van de Nederlandse uitgevers, Vers voor de Pers, houdt weinig rekening met de inleverdatum voor de kopij van tweemaandelijkse tijdschriften. De meest verse boekpresentaties hebben inmiddels plaatsgevonden, maar op enige termijn van nu wordt het volgende nog in het vooruitzicht gesteld. Bruna viert het gehele jaar feest rondom het honderdvijfentwintigjarig bestaan.

Sinds de overname in 1868 van de Haarlemse boek-, papier- en muziekhandel van McDonald door Albert Willem Bruna is er heel wat gebeurd, onder andere het opzetten van de stationskiosken, de schepping van de Zwarte-Beertjesserie in 1955, vormgegeven door achterkleinzoon Dick Bruna, en - recent - het oprichten van een informatica-fonds. De consument wordt dit jaar getrakteerd op zes gratis minigidsjes, waaronder Jacques Raedschelders' Neem nou Antwerpen, dat niet alleen informatie geeft over de culinaire geneugten van de culturele hoofdstad van Europa, maar uiteraard ook aan een aantal culturele locaties en evenementen aandacht schenkt. Er verschijnen nog minigidsjes over thrillers, over Zwarte Beertjes, informatica en romans.

Vijfenzestig jaar W.L. & J. Brusse's Uitgeversmaatschappij, 1903-1968 belooft een fraai boek te worden over deze voor de Nederlandse boekkunst zo belangrijke uitgeverij. Onder redactie van Sjoerd van Faassen, Hans Oldewarris en Kees Thomassen zal een aantal auteurs diverse aspecten van het fonds (circa 1500 titels) belichten. Het werk verschijnt bij Uitgeverij 010. De Nijmeegse uitgeverij sun brengt een nieuwe Nederlandse poëtica uit, Lessen in lyriek, van W. Bronzwaer en een nieuw deel in de Van A tot Zboeken, Van Aiol tot de Zwaanridder, met personages uit het middeleeuwse verhalenrepertoire en hun voortleven in literatuur, theater en beeldende kunst. De redactie wordt gevoerd door W.P. Gerritsen en A.G. van Melle. Bij Van Oorschot verschijnt later dit jaar de bundel essays De letterpiloot van Willem Jan Otten met een aantal stukken uit Tirade en zijn hoorcolleges die hij als gastschrijver aan de universiteit van Groningen gaf.

Het Nederlands en Belgisch Bijbelgenootschap komen met een herziene druk van het standaardwerk van C.C. de Bruin over De Statenbijbel en zijn voorgangers. Kerkhistoricus F.G.M. Broeyer en codicoloog J.A.A.M. Biemans staan garant voor de herziening en bijwerking van onder andere de inleiding over de middeleeuwen en de aanvulling met een uitgebreid register.

Bij Kok te Kampen verschijnt een vertaling van de Vita Beatricis, de autobiografie van Beatrijs van Nazareth, met inleiding en commentaar door H.W.J. Vekeman. Als tegenwicht kan men lezen De schipbreuk van de ‘Batavia’ 1629, over muiterij en massamoord voor de westkust van Australië, beschreven door commandeur Pelsaert, ingeleid door Vibeke Roeper en uitgegeven door de Walburg Pers in de serie Werken van de Linschoten-Vereeniging.

Amsterdam University Press komt met het proefschrift van Jacqueline Bel, Nederlandse literatuur in het fin de siècle (1885-1900), een receptie-historisch overzicht, en met de bundel Cultuur in Europa; verscheidenheid in de verdrukking?, onder redactie van P.W.M. de Meijer en J.C.H. Blom.

Maarten van Buuren verzamelde zijn essays over Achterberg, Faverey, Darwin, Freud e.a. in Verschuivingen, verdichtingen. De bundel wordt deze maand uitgegeven door Querido. In Alles valt in stukken uiteen bundelde Guus Middag zijn beschouwingen over poëzie die hij voor nrc Handelsblad, Het Parool en Vrij Nederland schreef in de afgelopen tien jaar. Het

[p. 171]

boek wordt uitgegeven door de Bezige Bij.

In 1988 verscheen in de reeks Privédomein Plantage Muidergracht, herinneringen van Adriaan Morriën. Onder de titel Ik heb nu weer tijd schreef Morriën nu een vervolg dat door de Arbeiderspers in dezelfde reeks wordt opgenomen.

Bij Meulenhoff publiceert Luk Wenseleers in mei van dit jaar zijn boek over de historische achtergronden van de middeleeuwse Reinaert-satiren. Het boek zal verschijnen onder de titel De pels van de vos.

pjv/gvb

Antiquarenbeurs

Niet zonder enig rumoer vooraf vond van 4 tot en met 6 maart 1993 de veertiende Europese Antiquarenbeurs plaats in de Amsterdamse rai. Boekhandel De Slegte had er al in een vroeg stadium de aandacht op gevestigd dat ze in het bezit gekomen was van de Reve-collectie van Adriaan van Dis. Enige tijd later volgde de aankondiging van de ophanden zijnde expositie en zo mogelijk verkoop van een flink aantal subsidieaanvragen van auteurs, begeleid door persoonlijke correspondentie van die schrijvers, die na inbeslagname afkomstig bleken te zijn van Vleesch Dubois, die ze ten behoeve van zijn doctoraalscriptie uit 1981 - later door C.J. Aarts tot nr. 9 van zijn Amsterdamse Schotschriften verwerkt - van het Fonds voor de Letteren had gekregen.

Aan de Reve-collectie van Van Dis wijdde De Slegte een aparte, door Boudewijn Büch ingeleide, catalogus, waaruit bij nader inzien de pagina's 35-38 verwijderd werden. In een bijgevoegd erratum vertelt Eric J. Schneyderberg waarom: ‘Op deze bladzijden bevonden zich o.a. een facsimile van een brief van Gerard Reve aan Adriaan van Dis plus enkele citaten uit een daaropvolgend schrijven. De heer Reve wees ons echter op het feit dat er sprake was van schending van

Portret van Dirck Volckertsz. Coornhert (1522-1590).
Kopergravure uit ca. 1591 door Hendrik Goltzius (1558-1617)

het auteursrecht, hetgeen wij bij deze onderkennen.’ Wie een ongecancelled exemplaar van De Reve-collectie van Adriaan van Dis bezit, moet daar maar zuinig op zijn. Overigens bevat de collectie geen echt opzienbarende zaken; het is een door Adriaan keurig bijgehouden verzameling van gedrukt werk van en over Reve, aangevuld met enige curiosa als ceramische tegels en een ‘Bezorgde Ouders’-weg-werpaansteker.

Ludwig Rosenthal had een fraai exemplaar in de aanbieding van G.J. Quentijns Hollandsche-Liis mel de Brabandsche-Bely uit 1629 met gravures van Vande Venne voor ƒ 12.500, -. Bij dezelfde antiquaar was de incunabel van Werner Rolewincks Fasciculus temporum gedrukt door Johann Veldener in 1480, te bewonderen en te kopen voor ƒ 40.000, -. A. vande Vennes Sinne-vonck op den Hollandtschen turf (ƒ 2.600, -) en Tafereel van de belacchende werelt (ƒ 2.850, -) en Roemer Visschers t'Loff vande mutse ende van een blaeuwe scheen (ƒ 7.500, -) waren te vinden in de stand van Bert Hagen. Het Dordtse antiquariaat J.P. van den Tol had werk van Camphuysen, Coornhert, Spieghel en Teelinck voor redelijke prijzen. Een kopergravure met het bekende portret van Coornhert door Goltzius moest bij Emmering ƒ 17.500, - opbrengen. Ook het Nieuwkoopse antiquariaat De Graaf bood werk aan van Coornhert, o.a. diens Cicero-vertaling uit 1561 voor ƒ 8.500, -.

Voor ƒ 450, - kon men bij AioloZ in het bezit komen van een prentbriefkaart van Mulisch aan Reve.

Antiquariaat De Tille uit Leeuwarden bood de liefhebber een exemplaar van De schadt-kiste der poeten met Mechels rederijkerswerk uit 1620 voor ƒ 3.800, -, een exemplaar van Vlaerdings redenryck-bergh van 1617 uit het bezit van Constantijn Huygens voor ƒ 6.500, - en W. Schoutens Reys-tochten naar en door Oost-Indien in tweede druk (1708) voor ƒ 3.500, -. Zoals altijd had Antiquariaat Schuhmacher ook ditmaal weer een uitgelezen collectie moderne Nederlandse literatuur ter beschikking, waaronder

[p. 172]

één van de dertig gedrukte exemplaren met opdracht door de auteur van W.F. Hermans' Kussen door een rag van woorden (ƒ 3.800, -), eerste drukken van Achterberg, de Zilverdisteldruk van Leopolds Cheops met onbekende varianten in handschrift (ƒ 15.000, -), enkele manuscripten van Mulisch en een exemplaar uit de bibliotheek van Stuiveling van de eerste druk van Nescio's Dichtertje, De Uitvreter, Titaantjes met een vijftigtal correcties in handschrift door de auteur die overgenomen zijn in de tweede druk.

pjv

Bimeg 1984-1990 verschenen

De neerlandistiek beschikt al geruime tijd over de vakbibliografie Bibliografie van de Nederlandse taal- en literatuurwetenschap (bntl), raadpleegbaar in de bekende kloeke blauwe banden of on line via pica. Eind 1992 verscheen in hetzelfde formaat, maar in het groen, de eveneens on line raadpleegbare Bibliografie voor moderne Europese geschiedenis (ca. 1500-heden), bimeg in de wandeling. De in twee banden gebonden bibliografie (Deel I: Titels; deel II: Indices; samen xviii + 714 blz.) in de Amsterdamse Historische Reeks, [Kleine Serie] nr. 22, bevat de publikaties verschenen in de periode 1984-1990 en is samengesteld door J.S. Calff en J.J. de Weger, beiden medewerksters van de bibliotheek Geschiedenis van de faculteit der letteren van de Universiteit van Amsterdam. Verdere vergelijkingen dan de uiterlijke met de bntl gaan niet op, want hoewel de bimeg zich als bibliografie afficheert, is ze vooral ‘gebaseerd op de boeken en tijdschriften aanwezig in de bibliotheken van de Universiteit van Amsterdam, met name in de Afdeling Geschiedenis van de Bibliotheek van de Letterenfaculteit en in de Universiteitsbibliotheek’. Geen echte bibliografie dus, maar wie enigszins thuis is in de collecties van genoemde bibliotheken zal moeten toegeven dat de belangrijke publikaties op het aangegeven gebied daar wel aanwezig zijn. Niettemin komt de lijst van gedepouilleerde periodieken maar net boven de honderd, een fractie van het aantal dat voor de bntl wordt doorgenomen. Vanuit de lijst in de neerlandistische vakbibliografie kan men zo tientallen aanvullingen bedenken die in de bimeg niet zouden misstaan. Het gebibliografeerde gebied omvat de Westeuropese geschiedenis vanaf ongeveer 1500, en wel 1. de theorie, methoden en technieken van de geschiedwetenschap en de geschiedfilosofie en 2. de historiografie betreffende de Europese landen en de Verenigde Staten. Opgenomen zijn monografieën, bundels, congresver-slagen, seriewerken, naslagwerken en artikelen van minimaal tweeduizend woorden, eerst voor West-Europa en vervolgens per land ingedeeld in vijf hoofdrubrieken: 1. algemene en politieke geschiedenis; 2. kerk- en gods-dienstgeschiedenis; 3. economische geschiedenis; 4. sociale geschiedenis; 5. cultuurgeschiedenis. Onder cultuurgeschiedenis wordt verstaan ‘de cultuur in traditionele zin: de geschiedenis van ideeën, kunsten en wetenschappen zoals beoefend door de (culturele) elite’; de ‘volkscultuur’ is opgenomen bij de sociale geschiedenis. Via de trefwoorden uit de onderwerps-index krijgt men een aardige indruk omtrent de bruikbaarheid van de bimeg voor de literaire disciplines. Opgenomen zijn trefwoorden als literatuur en letterkunde (echter zonder consequente heen-en-weerverwijzingen naar bijvoorbeeld arbeidersliteratuur), bellettrie, briefromans, romans en romanschrijvers, reisbeschrijvingen, genootschappen en bibliotheken, boeken (met verwijzingen naar onder andere kinderboeken, schoolboeken, verboden boeken), boekenbezit, boekenproduktie en boekhandel, perswezen, uitgeverijen en uitgevers, leesgewoonten, volksliteratuur, liedjeszangers, schotschriften en marskramers. Het zou aardig zijn een wat uitgebreider onderzoek te doen naar overlapping van bimeg en bntl.

Als zou blijken dat alles wat naar het literaire bedrijf zweemt ook al in laatstgenoemde bibliografie staat, zou men zich kunnen afvragen of door nauwere samenwerking geen overbodig werk bespaard zou kunnen blijven.

De bimeg is te bestellen bij de Stichting Amsterdamse Historische Reeks, Spuistraat 134,1012 vb Amsterdam, voor de prijs van ƒ 125, -.

pjv

Documentatieservice Kunst en Kunstbeleid

Iedereen die op de hoogte wil blijven van ontwikkelingen op het gebied van kunst en cultuur kan thuis of op kantoor via de personal computer tweemaandelijks geattendeerd worden op belangrijke tijdschriftartikelen uit binnen- en buitenland. Dat is de service die wordt verleend door de Culturele Pool (Cupo), een samenwerkingsverband van de Boekmanstichting, het Ministerie van wvc, het Landelijk Ondersteuningsinstituut Kunstzinnige Vorming, de Culturele Raad Overijssel en de Reinwardt Akademie. Gezamenlijk produceren deze instellingen een schat aan belangrijke informatie die recent is gepubliceerd over kunst en cultuur. De Culturele Pool stelt deze informatie beschikbaar, zodat ook anderen in de gelegenheid zijn op de eigen computer een documentatiebestand op te bouwen.

De service is met name belangrijk voor iedereen die geïnteresseerd is in kunst en cultuur en die op de hoogte gehouden wil worden van ontwikkelingen op het gebied van beleid, management en marketing, sponsoring en subsidiëring, de produktie, distributie en consumptie van kunst. Niet alleen worden alle kunstdisciplines - dus ook letteren - in het systeem opgenomen, ook musea en monumenten, kunstzinnige vorming en amateuristische kunstbeoefening komen ruim aan bod.

[p. 173]

Zowel particulieren als instellingen kunnen zich abonneren op deze service. Elke abonnee ontvangt tweemaandelijks een floppy disk met ruim honderd gedocumenteerde tijdschrift-artikelen (voorzien van een samenvatting). Daarnaast krijgt men de beschikking over een gebruikersvriendelijk zoekprogramma voor de personal computer, Spider, waarmee men via auteur, tijdschrifttitel of trefwoord snel kan selecteren wat er over het gewenste onderwerp is gepubliceerd. Nieuwe gegevens kunnen worden toegevoegd aan de al ingevoerde informatie, zodat men een eigen privé-bestand opbouwt. Dit alles voor een bedrag van ƒ 200, - per jaar. De installatie van het programma is inclusief de prijs, en het gehele systeem is voorzien van een handleiding. Ook is het mogelijk een startbestand aan te schaffen van meer dan 2500 titels uit de periode 1988-1992. De prijs hiervan is ƒ 150, -. Voor meer informatie over abonnering op dit geautomatiseerde gegevensbestand en het bijgeleverde zoekprogramma kan men contact opnemen met Sannie Hoogervorst (secretaris Culturele Pool), Boekmanstichting, Herengracht 415, 1017 bp Amsterdam, 020-6243739.

Het is ook mogelijk bij haar een demonstratie van het systeem aan te vragen.

tineke pronk

Colloquium over vertalen in Gent

Op 16 en 17 december 1993 organiseert de interuniversitaire Contactgroep Vertaalwetenschap van het (Belgische) Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek aan de Universiteit Gent een colloquium met als titel Vertalen historisch bezien: vertaaldiscours, vertaalpraktijk, vertaalhistorie. Het programma, dat tien lezingen zal omvatten, biedt ruimte voor theoretisch georiënteerde bijdragen en voor concrete studies op het gebied van de geschiedenis van het vertalen in West-Europa. Aan de volgende thema's zal aandacht worden geschonken: 1. het vertaaldiscours als metatekst; 2. vertaaldiscours en vertaalpraktijk; 3. vertaalbeschouwing, vertaalwetenschap, historiografie van het vertalen.

Het aantal deelnemers is beperkt tot veertig. Kosten: 1250 BFr of ƒ 65, - per persoon (incl. tweemaal lunch, excl. eventuele overnachting). Nadere bijzonderheden en inschrijvingsformulieren zijn verkrijgbaar bij de secretaris van de contactgroep: dr. Dirk Delabastita, Kortrijksestraat 71, b-3010 Kessel-Lo. Voorstellen voor een lezing dienen, vergezeld van een samenvatting van zeshonderd à duizend woorden, vóór 15 juni 1993 gestuurd te worden aan de voorzitter van de contactgroep: dr. Theo Hermans, Department of Dutch, University College London, Gower Street, London wc1e 6bt (fax [phone]). De beoordelingscommissie bestaat uit: prof. dr. R. van den Broeck (Antwerpen), dr. D. Delabastita (Namen), dr. Th. Hermans (Londen) en dr. L.G. Korpel (Schiedam).

th. hermans

Congres Société Rencesvals 1994

Het 13e Internationale Congres van de Société Rencesvals zal aan de Universiteit van Groningen plaatsvinden op 22-27 augustus 1994. Het zal gaan



over de volgende thema's: de aanwezigheid van episch materiaal in de literaire genres van de middeleeuwen; christelijke helden tegenover de Saraceense wereld; het bovennatuurlijke en de magie in de epische gedichten; de kruisvaardersromans. Bijdragen over andere onderwerpen zijn niet bij voorbaat uitgesloten. Voorstellen voor voordrachten dienen voor 15 juni 1994 ingediend te worden. De inschrijving (ƒ 160, -) sluit 1 maart 1994. Voor nadere inlichtingen kan men terecht bij Willem Noomen, Faculteit der Letteren, Vakgroep Mediaevistiek, Postbus 716, 9700 as Groningen, 050-636114.

willem noomen

Expositie Catharijneconvent

Tot en met 13 juni 1993 is in het Utrechtse Museum Het Catharijne-convent nog de tentoonstelling te zien over Middeleeuwse boeken van het Catharijneconvent. Uit de eigen collectie zijn ongeveer honderdvijftig, meestal geïllustreerde, handschriften, incunabelen en fragmenten van middel-eeuwse boeken geëxposeerd uit de periode van de negende eeuw tot omstreeks 1540. Centraal staan de invloed van de Karolingische hervormingen, de geschiedenis van de bijbel, de verluchting van Nederlandse, Vlaamse en enkele Franse getijdenboeken en werken uit de sfeer van de Moderne Devotie. Het Catharijnecon-

[p. 174]

vent bezit prachtige codices van Lebuïnus, Ansfridus en Bernulphus, een fraai getijdenboekje uit de omgeving van de Meester van Katharina van Kleef en prachtig ingekleurde incunabelen en postincunabelen. De tentoongestelde topstukken worden alle beschreven in een catalogus, die voor de prijs van ƒ 49,95 (gebonden ƒ 75, -) uitgegeven is in samenwerking met uitgeverij Waanders. Het adres van het museum is: Nieuwegracht 63, Utrecht, 030-313835.

pjv

Letteren

Al sinds 1987 verschijnt de literaire maandagenda Letteren, waarin informatie gegeven wordt over allerlei gebeurtenissen over boeken en literatuur in Nederland, zoals radio- en TV-programma's, lezingen, voordrachtsavonden, toneelvoorstellingen, boekenmarkten, beurzen en wat dies meer zij. Wie regelmatig op de hoogte gehouden wil worden van de literaire manifestaties die elke maand in ons land plaatsvinden, kan zich het best verzekeren van toezending van Letteren door er een abonnement op te nemen.

Abonnementen kunnen elke maand ingaan en kosten ƒ 15, - per jaar. Letteren is een uitgave van de Stichting Letteren, Groenstraat 75, 4841 bc Prinsenbeek (tel. [phone]).

gvb

Stichting Touche en Kofschip

De Amsterdamse Stichting Touche is een organisatie die zich bezighoudt met de organisatie van multiculturele evenementen. Voor 1993 stond op de agenda een serie Muziek in Reliëf, in coproductie met Muziekcentrum De IJsbreker. Een van de evenementen uit die serie was de muziek- en poëzieuitvoering Glas/Spiegelingen, waarvan de poëtische neerslag in een boekje is uitgegeven. Dit werkje (26 blz.), De nerven van wat rest, van Sjaak van der Gulik, oprichter in 1988 van de Kinkerkring en organisator van poëzie-avonden in het Amsterdamse Amfitheater, is verkrijgbaar bij genoemde stichting, Dijksgracht 23 a/b Vos, 1019 bt Amsterdam, 020-6233436, voor de prijs van ƒ 9,50 (excl. verzendkosten). Poëziebundeltjes worden ook in veelheid geproduceerd door de Antwerpse vereniging zonder winstoogmerk 't Kofschip. Onder de titel Mijn ogen lopen leeg van licht werden onder andere de resultaten gepubliceerd van de Jeanne Van de Putteprijs voor poëzie 1992 van de stad Blankenberge, gewonnen door Mark Meekers. Deze in de Getijdenreeks van het Kofschip-Boekenfonds als nr. 113 opgenomen bloemlezing, samengesteld door Edith Oeyen en Ugo Verbeke, is verkrijgbaar voor bf 400 of ƒ 25, -. Andere reeksen van 't Kofschip zijn de Apocalypsreeks voor proza, de Leopold Vermeirenreeks voor jeugdliteratuur en de bibliofiele Cantilenereeks. Nadere informatie verstrekt Edith Oeyen, Hanebergstraat 75, b-3581 Beringen, 011-344991.

pjv

Radio en televisie

In het komende televisieseizoen zal Maarten 't Hart een talkshow gaan presenteren voor de vpro. Het programma zal niet alleen gasten uit het literaire circuit aan het woord laten, maar ook medewerkers van daarbuiten. Het programma zal worden uitgezonden op maandagavonden en 't Hart zal in het programma in de rol van Maartje 't Hart te zien zijn.

De Nederlandse Onderwijs Televisie (not) verzorgde op 10, 17 en 24 mei (11.00 u.) drie uitzendingen over boeken en vrouwen. Op 7 juni volgt nog een vierde uitzending. Door middel van achtergrondinformatie over de auteurs, de tijd waarin het besproken werk ontstond en gedramatiseerde fragmenten eruit, werd aandacht



besteed aan de positie van de vrouw in de samenleving. Op 10 juni aanstaande worden de vier afleveringen vanaf 9.00 u. herhaald. Het programma is gebaseerd op een viertal Bulkboeken. De boeken die in de serie worden gepresenteerd zijn Mariken van Nieumeghen, De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart van Betje Wolff en Aagje Deken (een selectie van de brieven), Van de koele meren des doods van Frederik van Eeden en Het perpetuum mobile van de liefde van Renate Dorrestein.

Door Teleac wordt in het nieuwe seizoen vanaf september een reeks Op verhaal uitgezonden. Het betreft een radioprogramma in de reeks taalverwervingscursussen, maar met een duidelijk literaire en interpretatieve component. De uitzendingen duren een uur en worden uitgezonden op Radio-5. Op verhaal is een programma dat gebaseerd is op als favoriet aangemerkte teksten die van commentaar en een interpretatie worden voorzien.

gvb

[p. 175]

Louis Couperus Genootschap

De Leidse letterkundigen José Conradi en Joyce Ryken hebben na zevenvijftig jaar het Louis Couperus Genootschap nieuw leven ingeblazen.

Zoals de initiatiefneemsters vermelden is er een hernieuwde belangstelling voor deze grote auteur die onder meer blijkt uit het verschijnen van de volledige werken, recente toneelbewerkingen, verfilmingen en zelfs een op basis van Couperus' werk gecomponeerde opera.

Conradi verzorgt literaire wandelingen door het Den Haag van Couperus en Ryken is indertijd afgestudeerd op een scriptie over de auteur. Niet alleen streven de oprichters naar een nog grotere belangstelling voor en kennis van het werk van Couperus, hun ambitie is om uiteindelijk te komen tot een Louis Couperus-museum. Het adres van het Couperusgenootschap is: Postbus 339, 2300 ah Leiden. Voor nadere informatie kan men bellen: 071-219957 of 078-142270.

gvb

De Evangelische Leeraer

In 1957 ontdekte prof. dr. G. Kuiper in de Bibliothèque Nationale te Parijs de tekst van een spel van zinne dat op 2 juli 1543 op het buitengoed van de Gentse patriciërszoon Jan Utenhove is opgevoerd. Spel en vertoning vormden de directe aanleiding tot de vlucht en verbanning van Utenhove, die zich vervolgens als kerkorganisator, psalmberijmer en bijbelvertaler tot een van de belangrijkste personen uit onze midden-zestiende-eeuwse hervormingsgeschiedenis ontplooide. De uitgave van het spel, reeds in 1968 in Hummelens Repertorium van het rederijkersdrama 1500-ca. 1620 aangekondigd, werd door allerlei omstandigheden vertraagd. Eindelijk is deze voor de geschiedenis van de reformatie belangwekkende tekst in een geannoteerde editie van wijlen prof. dr. C.C. de Bruin in het Jaarboek van De Fonteine 1989-1990 beschikbaar. Tekst en context worden belicht in begeleidende bijdragen van J. Trapman, J. Decavele en D. Coigneau. In hetzelfde Jaarboek bezorgde F. Puts tevens de uitgave van de twee esbattementen uit de codex Adriaen Wils en schreven M. Vandecasteele en W.L. Baekman respectievelijk over een rederijkersfeest te Ieper in 1529 en een patroonfeest van het Brugse gilde van St. Sebastiaan in 1606.

Het jaarboek 1989-1990 is te verkrijgen voor de prijs van Bfrs. 765 voor binnenlandse afnemers en Bfrs. 820 voor buitenlandse afnemers zonder btw-nummer. Men dient het bedrag te storten op postrekeningnr. 000-0301700-40 t.n.v. De Fonteine te Gent met vermelding van ‘Jaarboek 1989-1990’. Personen of instellingen die bij levering een factuur wensen te ontvangen, worden verzocht dit mee te delen.

d. coigneau

Een standbeeld voor Elsschot

Nog dit jaar zal er in Antwerpen een standbeeld voor Willem Elsschot worden geplaatst. Een aantal bewonderaars nam het initiatief om geld bijeen te brengen voor dit standbeeld, dat zal worden vervaardigd door de Belgische beeldhouwer Wilfried Pas, die docent is aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten. Toen de initiatiefnemers erin slaagden twee zakenlieden te vinden die garant stonden voor het honorarium en de materiaalkosten van de beeldhouwer, werd door de gemeente Antwerpen besloten de kosten van sokkel en plaatsing te betalen.

Het beeld zal een levensgrote, zittende Elsschot te zien geven. Over de plaats waar het beeld komt te staan is op dit moment nog niets zeker. Gedacht wordt onder meer aan het Mechelsplein, een locatie waar Elsschot veel kwam in het café Boer van Tienen. Een plaats in de buurt van Elsschots geboortehuis (Keizerlei 52) lijkt niet in aanmerking te komen.

gvb

Hella Haasse 75 jaar

Op 2 februari van dit jaar werd de schrijfster Hella Haasse vijfenzeventig jaar. Die gebeurtenis is en zal niet onopgemerkt voorbij gaan, omdat het voor uitgeverij Querido aanleiding is om het werk van deze auteur met affiches en displays duidelijk onder de aandacht van het publiek te brengen. Bovendien verscheen inmiddels Een hand vol achtergrond - ‘Parang Sawat’, autobiografische teksten, een vierluik waarin Hella Haasse de lezer informeert over haar Indische achtergronden. Aan de niet meer verkrijgbare autobiografische geschriften Zelfportret als legkaart (1954) en Krassen op een rots (1970) werden fragmenten ontleend en daaraan werd ‘Parang Sawat’ toegevoegd, een titel die refereert aan de compositie van batikpatronen. Het Letterkundig Museum zal in het najaar, om precies te zijn vanaf 23 oktober 1993, in een tentoonstelling aandacht besteden aan het werk van Hella Haasse.

gvb

Ruusbroec-congres

Ter gelegenheid van de zevenhonderdste verjaardag van Ruusbroecs geboorte zal het Ruusbroecgenootschap te Antwerpen een congres houden op zaterdag 4 september 1993. Dit congres omvat een reeks van vijf lezingen die alle op Ruusbroecs meest bekende werk, Die geestelike brulocht, betrekking hebben. Dit is de lijst van sprekers en hun onderwerp:

-	G. de Baere: de ontwikkeling van de mystieke terminologie
-	Th. Mertens: Ruusbroec in de handschriften
-	P. Mommaers: natuurlijke mystiek
-	P. Verdeyen: invloed van de cisterciënzerspiritualiteit
-	F. Willaert: literaire aspecten

[p. 176]

Aanmeldingen kunnen vooraf worden toegezonden aan het Secretariaat van het Ruusbroec-congres, Ruusbroecgenootschap, Prinsstraat 13, b-2000 Antwerpen. Deelnemingsbijdrage: voor België Bfrs. 200 te storten op postrekeningnr. 000-0890452-89 t.n.v. Bibliotheek van het Ruusbroecgenootschap op het genoemde adres; voor Nederland ƒ 11, - te storten op postrekening 6240468, Ruusbroecgenootschap, Antwerpen met vermelding van ‘tr-8310’. te zijner tijd ontvangt men dan nader bericht.

g. de baere

Poëziekaarten

Bij de Stichting Plint in Eindhoven zijn weer enkele nieuwe series poëziekaarten verschenen. In samenwerking met de Van der Leeuw-stichting werden kaarten gemaakt rondom het thema ‘Schepping’ met gedichten van Jan Engelman, Willem Hussum, Hans Andreus en Judith Herzberg (vier kaarten voor ƒ 5, -). Zes ‘weerkaarten’ ‘Mee met de wind’ bevatten poëzie van Willem Hussem, J.C. van Schagen, Taigi en Busson (prijs ƒ 10, -) en zes kaarten met ‘Eindhoven in gedicht en beeld’ zijn voorzien van in opdracht geschreven gedichten door onder andere Hans van de Waarsenburg, Simon Vinkenoog, Freek de Jonge en Willem Wilmink (prijs ƒ 7,50). Bestellingen kan men richten aan Stichting Plint, Postbus 164, 5600 ad Eindhoven, 040-454001.

pjv

Een monument voor de Tachtigers

Jan Wolkers' monument voor de Tachtigers wekte minder beroering dan zijn Auschwitz-monument dat onlangs werd vernield. Toch verdient het de aandacht. Bij de onthulling op 18 december vorig jaar waren naast burgemeester Van Thijn de dichters Remco Campert en Gerrit Kouwenaar aanwezig, die gedichten van de Tachtigers voorlazen. Het vier meter hoge roestvrijstalen kunstwerk is geinspireerd op een gedicht dat Marsman maakte uit bewondering voor Herman Gorter: Wolkers verbeeldt in de vijver van het Oosterpark een golf, een vlam, een stromend stuk natuur. Op een voor het beeld geplaatste lessenaar zullen steeds andere gedichten van Tachtigers te lezen zijn. De Beweging van Tachtig kwam vaak bijeen in het voormalige woonhuis van Willem Witsen aan het Oosterpark, recht tegenover het monument.

De huidige bewoonster van het Witsenhuis, schrijfster en vertaalster Elisabeth Augustin, nam het initiatief voor het monument en kreeg steun van een comité bestaande uit onder anderen Simon Vinkenoog, Cees Nooteboom en Arthur Lehning. De vroegere bewoonster, Witsens weduwe en tweede vrouw, Marie Schorr, legateerde bij haar dood in 1943 het huis met de hele inboedel aan de staat. In haar testament stonden twee eisen: het huis moest onveranderd blijven en er mochten alleen literatoren wonen. Zoals zij beschikte geschiedde.

Zo bewoonden de dichters J.C. Bloem en de onlangs overleden Bert Voeten het huis. De bovenverdieping zou niet onderdoen voor een filmdecor naar een roman van Couperus: antieke houten kasten, behang van Dijsselhof en een schildersezel met een (onaf?) portret van Witsen. In de hoek bevindt zich het schaakspel waarmee Witsen en acteur Arnold Ising hun partijen gespeeld moeten hebben, een houten kistje met fles en borrelglaasjes binnen handbereik. Witsens boekenkast verraadt zijn voorliefde voor de Franse romanschrijvers Balzac en Zola. Hij was het ook die de in zijn kring als ‘groot’ bestempelde Paul Verlaine in november 1892 naar Amsterdam haalde: ‘We hebben hem hier gehad, Paul Verlaine [...]. Wat een figuur, niet zoals je denkt uit de portretten een klein gebogen mannetje, maar een groote kerel, met zo'n stierennek, ruige wenkbrauwen [...]. Wat was hij gewoon, hij at alsof hij met zijn beste vrienden at, lette niet op al de oogen die hem aanstaarden.’

In deze atelierwoning van Witsen traden de Tachtigers tot diep in de nacht met elkaar in discussie. Hier werd kunst ‘passie’ en gaven zij vorm aan de ‘nieuwe schoonheid’, die zij al vanaf 1885 in hun tijdschrift De Nieuwe Gids propageerden. De ‘zintuigelijke ervaringen’ opgedaan in de Amsterdamse Nes met haar caféchantants en prostituées vormden een extra inspiratiebron.

Te midden van deze bohémiens was Willem Witsen (1860-1923) ‘zeer bescheiden met een fijn observeerende natuur’. Vader Witsen was een welgesteld man, wat Willem de gelegenheid gaf zich onbekommerd met beeldende kunst bezig te houden. Dit in tegenstelling tot zijn minder bedeelde vrienden, die dan ook regelmatig voor financiele steun bij hem aanklopten.

Witsen was etser, schilder en fotograaf. De prachtige portretten die hij maakte van vrienden en kennissen getuigen van zijn betrokkenheid. Ongekunsteld en zelfbewust poseerden zij, die zich niet door burgerfatsoen lieten leiden: Willem Kloos en zijn kameraad Hein Boeken, de sociale Frederik van Eeden, Lodewijk van Deyssel, de schilders Breitner en Israels en hun aller muze Saar de Swart. Zo schiep

[p. 177]

De dichter P.C. Boutens geportretteerd door zijn vriend Jan Toorop, 1905

Witsen onopzettelijk een beeld van de jarenlange band tussen deze zo verschillende karakters. Gelukkig is dit beeld nu vereeuwigd. De Tachtigers hebben eindelijk het monument dat ze verdienen, naast andere groten als Multatuli, Vondel en Rembrandt.

annemieke hack

‘Ik heb iets bijna schoons aanschouwd’

Nog tot en met 13 juni kan in het Letterkundig Museum een tentoonstelling bezocht worden die geheel gewijd is aan het werk van P.C. Boutens (1870-1943). Op 14 maart 1993 was het vijftig jaar geleden dat Boutens overleed. In deze tentoonstelling ligt het accent op de poëzie van de symbolistische dichter en op zijn activiteiten op het gebied van de boekverzorging. Boutens had veel contacten met beeldend kunstenaars, zoals Willem van Konijnenburg en Jan Toorop, en ook hieraan wordt aandacht besteed. De tentoonstelling wordt vergezeld van een schrijversprentenboek (tevens catalogus) dat onder redactie van Murk Salverda werd uitgegeven onder de titel Ik heb iets bijna schoons aanschouwd. Over leven en werk van P.C. Boutens 1870-1943. Het boek bevat een zevental bijdragen over allerlei aspecten van de dichter. Daarnaast verscheen een bloemlezing uit Boutens' werk onder de titel Uit den ban van duur en tijd.

Men kan in het Letterkundig Museum terecht voor een bezoek aan deze tentoonstelling van dinsdag t/m zaterdag (10-17.00 u.) en op zondag (13-17.00 u.). Vanaf 26 juni 1993 is de tentoonstelling vervolgens nog te zien in de Zeeuwse Bibliotheek te Middelburg en dat tot 12 september van dit jaar.

gvb

Nieuwtjes

□	De Antwerpse hoogleraar in de mediaevistiek frank willaert heeft de tweejaarlijkse Leonard Willemsprijs van de Koninklijke Academie voor Nederlandse taal- en letterkunde gekregen.
□	De eerste Dr. C. Rijnsdorp-prijs van de gelijknamige stichting is toegekend aan guillaume van der graft (pseudoniem van W. Barnard) voor zijn gehele oeuvre. De driejaarlijkse prijs, die genoemd is naar de dichter, essayist en criticus Rijnsdorp en die kunst met affiniteit tot de christelijke traditie wil bevorderen, bedraagt tienduizend gulden.
□	De driejaarlijkse Charles Nypelsprijs, groot vijfentwintigduizend gulden, is voor 1992 toegekend aan typograaf harry n. sierman, die veel boeken van uitgeverij Querido grafisch heeft vormgegeven en onlangs ook Nijhoffs Nederlandse literatuur, een geschiedenis.
□	Grafisch ontwerper roelof mulder heeft op 20 februari 1993 de eerste Designprijs Rotterdam gekregen voor zijn ontwerp van het boek Oceaan coalities. Aan de prijs is een geldbedrag van veertigduizend gulden verbonden.
□	In februari werd bekend, dat adriaan van dis zijn collectie Reviana - behalve boeken ook manuscripten en curiosa - verkocht heeft aan Boekhandel De Slegte in Amsterdam, die er vervolgens handel mee dreef op de antiquarenbeurs in de rai van begin maart.
□	In januari werd de naam van de nieuwe algemeen secretaris van de Taalunie als opvolger van O. de Wandel bekend. Per 1 maart is mevrouw drs. g. van den bergh in die functie aangesteld. Mevrouw van den Bergh was een aantal jaren voorzitter van het Nederlandse Fonds voor de Letteren en heeft een aantal vertalingen uit het Frans op haar naam staan.
□	Op het Rotterdamse filmfestival in februari werd een proefprogramma vertoond van een driedelige televisiedocumentaire over de Rotterdamse dichter c.b. vaandrager. De film van Bob Visser en Rob Keers, getiteld EXI-Ting, zal na voltooiing op de Nederlandse televisie te zien zijn.
□	In opdracht van de vpro wordt door Kees Kasander en Dennis Wigman een vierdelige televisieserie vervaardigd naar de roman Hoffmans honger van leon de winter. Hoofdrollen zijn er voor Elliott Gould, Jacqueline Bisset, Thom Hoffman, Gerard Thoolen en Huub Stapel. Begin 1994 zal de serie worden uitgezonden.

[p. 178]

□	Begin februari werd bekend dat mai spijkers, directeur van uitgeverij Prometheus, met ingang van maart tevens directeur van uitgeverij Bert Bakker werd, waar hij tot 1990 hoofdredacteur was. Spijkers nam die functie al waar vanaf 1 januari. Directeur Bert Bakker jr. krijgt een andere functie binnen de Meulenhoff-groep waartoe zowel Prometheus als Bakker behoren.
□	De directeur van Meulenhoff Nederland, albert voster, is met ingang van 1 april benoemd tot directeur van De Bezige Bij. Hij volgt de op nonactief gestelde vorige directeur Dolf Hamming op.
□	De tweejaarlijkse Aleida Schotprijs 1993 voor vertalingen uit het Slavisch is toegekend aan reina dokter voor haar vertaling van Joegoslavisch literair werk. De prijs bedraagt vijfduizend gulden.
□	De nieuw ingestelde tweejaarlijkse Johnny van Doornprijs van vijfduizend gulden is voor de eerste maal uitgereikt aan simon vinkenoog voor zijn gehele oeuvre. De prijs is ingesteld ter herinnering aan de in 1991 overleden Selfkicker.
□	De Stichting Ons Erfdeel van jozef deleu en hans croiset, regisseur en artistiek directeur van het Nationale Toneel, heeft de Duitse Joost van den Vondelprijs gekregen. De prijs van veertigduizend Duitse mark is bestemd voor instellingen en personen in Vlaanderen en Nederland die zich verdienstelijk maken voor Europese eenwording en begrip tussen de volkeren.
□	Na de al eerder ontvangen Orde van de Vlaamse Leeuw kreeg jeroen brouwers op 19 februari een tweede Belgische onderscheiding, het Ridderschap in de Kroonorde, voor zijn inzet voor het bekendheid geven aan de Vlaamse literatuur.
□	De Franse minister van cultuur Jack Lang heeft michel vassallucci, een van de directeuren van de Nederlandse uitgeverij Arena, benoemd tot Chevalier dans l'Ordre des Arts et des Lettres. De Fransman Vassallucci richtte samen met Lex Spaans in 1988
	bert nienhuis Jeroen Brouwers
	Arena op en gaf opdracht tot het vertalen van tal van Franse auteurs.
□	De D.A. Thieme-penning van de Koninklijke Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels wordt op 18 juni 1993 uitgereikt aan uitgeverij De Arbeiderspers voor de reeks autobiografieën Privé-domein.
□	De Woutertje Pieterse Prijs voor kinderboeken is postuum toegekend aan de in 1991 overleden illustrator jaap lamberton voor zijn tekeningen bij Een heel lief konijn van Imme Dros.
□	Voor zijn essays en columns is aan gerrit komrij de P.C. Hooftprijs 1993 voor beschouwend proza toegekend. Behalve de prijs van vijfenzeventigduizend gulden krijgt de laureaat een borstbeeld van Hooft en nog eens vijftigduizend gulden voor een bijzonder literair doel.
□	Begin maart 1993 is het Letterkundig Museum in het bezit gekomen van 45 brieven en 1105 ansichtkaarten die simon carmiggelt schreef aan Renate Rubinstein. Rubinstein heeft de collectie nagelaten aan het museum waar ze wellicht pas in 2037 vrijgegeven zullen worden voor inzage.
□	De Driejaarlijkse Prijs van de Vlaamse Gemeenschap werd in 1992 toegekend aan leonard nolens voor zijn poëziebundel Liefdesverklaringen, verschenen bij Querido. De prijs bedraagt tweehonderdduizend Belgische francs. In maart van dit jaar kreeg Nolens bovendien nog de prijs voor niet-beschouwend proza van de provincie Antwerpen voor zijn dagboek 1979-1982 dat onder de titel Stukken van mensen eveneens bij Querido verscheen.
□	In opdracht van de gemeente Eibergen schreef Léon Hansen een proeve van biografie over menno ter braak, die door de gemeente werd uitgegeven onder de titel Leven in geleende tijd.
□	Als bijzonder hoogleraar voor de literaire kritiek aan de Vrije Universiteit van Amsterdam volgt de dichter en criticus rob schouten de Vrij Nederland-criticus Carel Peeters op. Peeters bezette deze wisselleerstoel twee jaar, een termijn die ook voor Schouten zal gelden.
□	De Tweejaarlijkse Poëzieprijs van het Masereelfonds te Brussel is voor 1992 toegekend aan de Nederlandse dichter albert schaalma. Hij kreeg de prijs van eenentwintigduizend Belgische francs voor zijn vijf gedichten tellende cyclus Het gindse.
□	De Martinus Nijhoffprijs voor vertalingen is door het bestuur van het Prins Bernhard Fonds voor het jaar 1993 toegekend aan rené kurpershoek voor zijn vertaling van Vladimir Nabokovs roman Ada. Het bedrag van deze prijs is voor het eerst dit jaar vastgesteld op honderdduizend gulden, waarvan vijfenzeventigduizend gulden door de laureaat besteed dient te worden aan projecten op het vakgebied van de vertaler.
□	Het literaire tijdschrift De tweede ronde, dat zoveel aandacht besteedt aan light verse en vertaalde poëzie, is met ingang van dit jaar naar uitgeverij Van Oorschot in Amsterdam verhuisd. Het tijdschrift dat al sedert 1980 verschijnt bij Bert Bakker, werd door

[p. 179]

	de nieuwe directeur Mai Spijkers als te verliesgevend gezien.
□	Bij de presentatie van Mekka 1993 kreeg harry mulisch de nieuw ingestelde Mekka-prijs 1993 van de kritiek uitgereikt. De prijs wordt verleend aan een auteur die door ruim zeventig recensenten als auteur van het favoriete boek van dat jaar wordt bestempeld. De Mekka-prijs bestaat uit een wisseltrofee, maar Mulisch liet bij de uitreiking weten de beker niet meer te zullen afstaan

+++

□	Op 18 januari 1993 overleed op achtenveertigjarige leeftijd mia meijer (Mia Anna Meijer-Bakker), toneel- en scenarioschrijfster, dramaturge bij de Toneelgroep Amsterdam, cineaste en bestuurslid van de Vereniging van Letterkundigen. Samen met Gerardjan Rijnders schreef ze het met de Van Dalsumprijs bekroonde toneelstuk Schreber (1977). Samen met Klaus Beekman stelde ze Kort revier (1973) samen, een bundel over Gerard Reve.
□	Op 6 februari 1993 overleed te 's-Gravenhage dr. antal lajos istvan sivirsky (* 14 december 1909 te Boedapest), oud-hoofd van het Instituut Hongaarse Taal- en Letterkunde van de Rijksuniversiteit Utrecht, journalist, neerlandicus, vertaler, roman- en toneelschrijver. Bekend is zijn tweedelige literatuurgeschiedenis voor het middelbaar onderwijs, Het beeld der Nederlandse literatuur (2e druk 1962). Sivirsky was ook vice-voorzitter van het Frederik van Eeden Genootschap.
□	Op 8 februari 1993 overleed te Rotterdam de dichter casper van den berg (* 6 november 1945). Van den Berg, behorend tot de ‘Rotterdamse school’ van o.a. Jules Deelder, publiceerde na zijn debuut in Podium in 1969 drie bundels: Nacht en mes (1983), Modieus ongerief (1990) en Onder ons (1993).
□	Op 13 februari 1993 overleed op eenennegentigjarige leeftijd te Noordwijk aan Zee agatha hagtingiusseger, die ook onder de pseudoniemen Marianne Beck en Renny van Royen proza, poëzie, kinderboeken en toneel publiceerde. Van 1989 dateert haar autobiografische roman De fonkelende keten.

Literaire agenda

Deze agenda wordt samengesteld door het Nederlands Bibliotheek- en Lectuur Centrum (nblc) te 's-Gravenhage. In feite geeft de door het nblc samengestelde agenda informatie over een ruimer gebied dan uit het onderstaande blijkt. Voor een vollediger overzicht raadplege men litterair op nos Teletekst (p. 405-406) of brt Teletekst (p. 683-684).

Algemeen

-	zevenhonderdste geboortejaar van Jan van Ruusbroec (1293-1381).
-	vijfhonderdste geboortejaar van Anna Bijns (1493-1575).
-	honderd jaar geleden verscheen Tijdkrans van Guido Gezelle.
-	vijftig jaar geleden verscheen De achttien dooden van Jan Campert.
-	vijftig jaar geleden verscheen Scheepsjournaal van Arthur Ducroo van E. du Perron.
-	vijftig jaar geleden verscheen Don Juan en de laatste nimf van Hubert Lampo.

Juni

-	t/m 13 juni: Den Haag, Letterkundig Museum: tentoonstelling P.C. Boutens, ter gelegenheid van zijn vijftigste sterfdag op 14 maart j.l.. Inlichtingen: Letterkundig Museum, Gonneke Verschoor, tel. [phone].
-	t/m 28 augustus: Antwerpen, amvc: tentoonstelling ‘Paul van Ostaijen en de Antwerpse avant-garde in de jaren twintig’. Inlichtingen: amvc, tel. [phone].
-	maand juni: Hoogeveen, openbare bibliotheek: reizende tentoonstelling ‘In het spoor van Willem Frederik Hermans’. Inlichtingen over deze en volgende in deze agenda genoemde reizende tentoonstellingen: nblc, tel. [phone].
-	maand juni: Hengelo, openbare bibliotheek: reizende tentoonstelling over Marten Toonder.
-	Maand van het Spannende boek. Het actieboek is een verhalenbundel van Dick Francis. Tevens worden in deze maand de nominaties bekend gemaakt voor de Gouden Strop. Inlichtingen: cpnb, tel. [phone].
-	eerste week van juni: (exacte datum nog onbekend): Bekendmaking van de Griffels en Penselen 1993 voor het kinderboek. Inlichtingen: cpnb, tel. [phone].
	3 Zwolle, Theater Odeon: Literaire avond over de ‘Column’, met een panel van columnisten. Aanvang: 20.00 u. Inlichtingen: Secretariaat Literaire Activiteiten Zwolle, Brederostraat 37, 8023 an Zwolle.
	5 Torhout, Stadhuis: zevende Culturele Dag met uitreiking van de ‘Concept’ Haikuprijs 1993 en de ‘Concept’ Poëzieprijs 1993. Organisatie: Culturele Vereniging De Koofschep. Inlichtingen: Rudy Gheysens, tel. [phone].
	6 Diest, Kultuurcentrum Begijnhof: in de reeks ‘Literatuur op zondag’ een lezing van Jos Borré over Gerard Walschap. Organisatie en inlichtingen: tel. [phone].
	10 Antwerpen: poëziemanifestatie ‘Dichters in het Elzenveld’, m.m.v. onder meer Hugo Claus, Remco Campert en Eddy van Vliet.
	11 vijfentwintigste sterfdag P.J. Risseeuw (1901-1968).
	11 Studiedag literatuurbeschou-

[p. 180]

	wing. Organisatie: lokv. Inlichtingen: Pieter Quelle, tel. [phone].
	12 t/m 19 juni: Rotterdam, de Doelen: vierentwintigste editie van Poetry International. Als gasten worden o.m. verwacht Homero Aridjidis, Seamus Heany, Gerrit Kouwenaar en Leo Vroman. Rond deze tijd ook ‘Poetry on the Road’ in Enschede (Theater aan de Markt Concordia). Organisatie en inlichtingen: Poetry International, tel. [phone]. Zie ook 17 juni.
	12 t/m 24 oktober: Den Haag, Foyer Letterkundig Museum: tentoonstelling over W.G. van Hulst. Inlichtingen: Letterkundig Museum, Gonneke Verschoor, tel. [phone].
	13 Elisabeth Augustin negentig jaar.
	17 [exacte locatie nog onbekend]: ‘Krimi-nacht’ in feesttent op de grens van Nederland en Duitsland met Nederlandse en Duitse thriller-auteurs (onder andere Tomas Ross en René Appel). Organisatie: openbare bibliotheek Denekamp en bibliotheek Nordhorn (Duitsland). Inlichtingen: openbare bibliotheek Denekamp, tel. [phone].
	19 Bekendmaking uitslag van de Nederlandse Kinderjury (cpnb, nblc en vara). Inlichtingen: cpnb, tel. [phone] of nblc, Truuske Sanders, tel. [phone].
	19 en 20 juni: Diest, Kultuurcentrum Begijnhof: Apollo Festival m.m.v. Nederlandse en Vlaamse auteurs (o.a. Jean Pierre Rawie en Jan van den Berg), musici en beeldend kunstenaars. Inlichtingen: Literair Culturele Kring Apollo Harderwijk, tel. [phone] of Literair Culturele Kring Apollo Diest, Ina Stabergh, tel. [phone].
	20 Amsterdam: Amstel-oever bij het stadhuis: Boeken aan de Amstel, met meer dan honderd kramen met tweedehands en bijzondere oude boeken op het gebied van kunst, literatuur, wetenschap, techniek en ambacht. Inlichtingen: De kan, tel. [phone].
	26 Karel van Isacker 65 jaar.
	27 Rotterdam, Historisch Museum Het Schielandhuis: ‘Van Erasmus tot Deelder’, een serie lezingen over schrijvers die kortere of langere tijd in Rotterdam hebben gewoond. Vandaag spreekt Edith Zuiderent over Ida Gerhardt. Organisatie: Stichting Litera Rotterdam. Inlichtingen: Historisch Museum het Schielandhuis, tel. [phone].
	28 Bert Schierbeek 75 jaar.
	28 Anton van Wilderode 75 jaar.
	30 Rob Nieuwenhuys 85 jaar.

Juli

-	maand juli: Arnhem, openbare bibliotheek: reizende tentoonstelling over Marten Toonder.
	1 vijftigste sterfdag Willem Arondeus (1894-1943).
	1 vijftigste sterfdag Johan Brouwer (1898-1943).
	2 H.U. Jessurun d'Oliveira 60 jaar.
	4 Paul de Wispelaere 65 jaar.
	4 Wannegem-Lede: dertiende Kunstenaarshappening met uitreiking van de ‘Concept’ Aforismenprijs 1993. Organisatie: Culturele Vereniging De Koofschep. Inlichtingen: Rudy Gheysens, tel. [phone].
	12 t/m 21 juli: 19e Beauvoordes Poëziefestival Driekoningenschuur met op 12 juli ‘Mozart in muziek en woorden’, m.m.v. Tine Ruysschaert, op 14 juli Anton van Wilderode met ‘Apostel na de twaalf’, op 16 juli Max Wildiers over ‘Met Gezelle naar de sterren kijken’, op 19 juli Carel Swinkels en op 21 juli Dirk van Esbroeck die ‘Van op de hoge brug’ teksten van de dichters Richard Minne en Jan van Nijlen zingt.
	18 Simon Vinkenoog 65 jaar.
	18 Aad Nuis 60 jaar.
	18 Amsterdam: Boeken op de Dam, met meer dan honderd kramen met tweedehands en bijzonder oude boeken op het gebied van kunst, literatuur, wetenschap, techniek en ambacht. Inlichtingen: De kan, tel. [phone].
	21 Hans van Waarsenburg 50 jaar.
	25 Rotterdam, Historisch Museum Het Schielandhuis: ‘Van Erasmus tot Deelder’, een serie lezingen over schrijvers die kortere of langere tijd in Rotterdam hebben gewoond. Vandaag spreekt Christine Brackmann over F. Bordewijk. Organisatie: Stichting Litera Rotterdam. Inlichtingen: Historisch Museum Het Schielandhuis, tel. [phone].
	29 Ferdinand Langen 75 jaar.
	31 Cees Nooteboom 60 jaar.

Voor inlichtingen over deze agenda of voor het doorgeven van aanvullingen erop kan men zich wenden tot het nblc, Jef van Gool of Frank Hockx, postbus 93054, 2509 AB 's-Gravenhage (tel. [phone]).