Literatuur. Jaargang 10

[p. 105]

Literatuur-nieuws

Van Erasmus tot Deelder

In de zomer van 1992 richtten de neerlandici Christine Brackmann en Edith Zuiderent in Rotterdam de Stichting Littera Rotterdam op. De stichting streeft ernaar om literatuurliefhebbers in en rond de stad allerlei literaire manifestaties te bieden, zoals lezingen, tentoonstellingen, symposia, voordrachten en interviews. Daarbij wordt samenwerking gezocht met musea, bibliotheken en andere culturele instellingen uit de omgeving.

Voor 1993 is een lezingenreeks geprogrammeerd over auteurs die op enigerlei wijze een binding hebben met de stad Rotterdam. Onder de titel Van Erasmus tot Deelder worden op de laatste zondagmiddag van elke maand lezingen gehouden die telkens één auteur tot onderwerp zullen hebben. De lezingenreeks gaat in de maanden maart en april vergezeld van een tentoonstelling onder dezelfde titel in het Historisch Museum Het Schielandshuis in Rotterdam, de plaats waar ook de voordrachten gehouden zullen worden.

De reeks is inmiddels begonnen, en op 31 januari 1993 sprak prof. J.J.M. de Valk over Erasmus' Colloquia en op 28

Christine Brackmann en Edith Zuiderent, oprichtsters van Stichting Littera Rotterdam

februari hield Arie Gelderblom zich bezig met Dirk Smits. De rest van het programma ziet er als volgt uit:

28 maart: Kees Singeling over Rotterdamse dichtgenootschappen.

25 april: Edith Zuiderent over J.H. Leopold.

30 mei: Vic van de Reijt over Willem Elsschot.

27 juni: Edith Zuiderent over Ida Gerhardt.

25 juli: Christine Brackmann over F. Bordewijk.

29 augustus: Aad Meinderts over Anna Blaman.

26 september: Mirjam Rotenstreich over Alfred Kossmann.

31 oktober: Hans Sleutelaar over Sleutelaar en Vaandrager.

28 november: Christine Brackmann over Bob den Uyl.

19 december: Rob Schouten over Jules Deelder.

(We zullen deze data voor zover nog toepasselijk in de komende nummers van Literatuur in de Literaire Agenda opnemen).

De bijeenkomsten beginnen op zondagmiddag om 15.00 u. in het eerder genoemde Historisch Museum Het Schielandshuis. De toegangsprijs is ƒ 10,- en men kan plaatsen reserveren via telefoonnummer 010-4334188. Het adres van de Stichting Littera Rotterdam is Aristotelesstraat 15,3076 BB Rotterdam (tel. [phone] of 030-316966).

gvb

Fokke Sierksma geïnventariseerd

Van de hand van Ed van der Vlist verscheen een Inventaris van de schriftelijke nalatenschap van Fokke Sierksma (1917-1977) (Den Haag: Koninklijke Bibliotheek, 1992; 85 blz.). Sierksma was tijdens de oorlog een van de oprichters van Podium; als dichter had hij gedebuteerd in het Groningse studentenblad Der Clercke Cronike. Na de oorlog promoveerde hij op een godsdienstfenomenologische dissertatie, publiceerde hij onder het pseudoniem Frank Wilders de novelle Grensconflict en schreef hij tal van essays die stof tot felle discussie leverden in de kring van godsdienstwetenschappers. Van 1973 tot zijn overlijden in 1976 was hij hoogleraar godsdienstgeschiedenis in Leiden.

Toen in 1987 het belangwekkende archief van Sierksma aan de Koninklijke Bibliotheek werd geschonken, belastte Van der Vlist zich met de inventarisatie van de stukken: collegedictaten, gedichten, essays, onuitgegeven manuscripten, brieven, knipsels en ‘libri annotati’. De voorbeeldig ingerichte en toegankelijke inventaris bevat tal van verwijzingen die voor de literatuurgeschiedenis van belang zijn: onder andere brieven van en aan Gerrit Borgers, W.F. Hermans, Sjoerd Leiker, Ida Gerhardt, A. Marja, M. Nijhoff, A. Roland Holst, D.A. Tamminga, Simon Vestdijk en Theun de Vries.

De inventaris kan besteld worden bij de Koninklijke Bibliotheek, Prins Willem-Alexanderhof 5,2595 be Den Haag.

pjv

Publikaties Stichting Literatuurwetenschap

Ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Stichting Literatuurwetenschap en bij gelegenheid van het symposium over het nieuwe aandachtsgebied ‘Literatuuropvattingen’ op 19 december 1992 in Utrecht verscheen een bibliografie van de onder de vleugelen van de stichting gepubliceerde artikelen, dissertaties en andere monografieën: Publikaties 1982-1992 ('s-Gravenhage: Stichting Literatuurwetenschap, 1992; iv + 47 blz.).

In zijn, gezien de omstandigheden wat somber gestemde en in het boekje afgedrukte, openingsrede voor het congres, ‘Na tien jaar Stichting Literatuurwetenschap nog toekomst?’, concludeert J.M. Bremer dat de afgelopen tien jaren met niet minder dan drie-

[p. 106]

honderd geproduceerde artikelen, zevenenveertig dissertaties en acht andere monografieën er best mogen zijn. Dat nwo heeft aangekondigd om per 1 januari 1994 de erkenning van de stichting in te trekken, ligt dan ook niet aan een tekort aan produktiviteit, maar aan het feit dat dat alles gebeurt met minder dan 4 miljoen gulden per jaar. Dat zou volgens nwo te weinig zijn voor een eigen, vernieuwend en ‘agendabepalend’ onderzoeksbeleid. Het adres van de Stichting Literatuurwetenschap waar genoemde publikatie is te verkrijgen, luidt dit jaar nog Postbus 93120, 2509 ac 's-Gravenhage, 070-3440823/3440827.

pjv

Gammanet

In Literatuur 9 (1992), nr. 5, p. 300-301, werd gewezen op het belang van het Nederlands Historisch Data Archief (nhda) voor het historisch, en hier en daar ook het literair-historisch onderzoek. Het nhda werkt intussen samen met andere beheerders van databanken in Gammanet, een voorzieningennetwerk voor de gedrags- en maatschappijwetenschappen. Op een informatiedag aan de Erasmus Universiteit is op 22 januari 1993 dit initiatief van de Werkgroep Dataverzameling van de Vereniging van Onderzoek Instituten (voi) gepresenteerd. Nadere inlichtingen - onder andere een brochure met gegevens over de deelnemende instellingen - zijn te verkrijgen bij de voi, p/a siswo, Postbus 19079, 1000 gb Amsterdam, 020-5270653.

pjv

Nieuwe uitgaven van a d & l

Uitgeverij a d & l (hetgeen staat voor de namen: Abrahamse, Dijstelberge en Van der Lee) heeft haar fonds Nederlandse Historische Letteren op de valreep van 1992 nog weten te verdubbelen tot vier. Van Matthijs van der Merwede (1613-1664) verscheen een keuze uit diens Uytheemschen oorlog, ofte Roomse mintriomfen. In deze even mooie als erudiete poëzie beschreef Van der Merwede zijn erotische avonturen in Italië. De gedichten zijn (zoals gebruikelijk bij a d & l) niet geannoteerd. Een bescheiden nawoord geeft enig inzicht in het avontuurlijke leven van Van der Merwede. Van Fokke Simonsz (1755-1812) verscheen Al wat wenschelijk is. In deze voordracht gaat Simonsz in op de verderfelijke nieuwerwetsigheid van het nieuwjaarsgroeten. De nu vergeten uitgever, schrijver en voordrachtskunstenaar Fokke Simonsz doet zich in deze korte ‘schets van het alledaagse’ kennen als voorloper van Beets.

Beide werkjes zijn verkrijgbaar bij de uitgevers door het desbetreffende bedrag over te maken op postgiro 6325532 t.n.v. Wouter Abrahamse of bij Minotaurus Boekwinkel, Sint Antoniesbreestraat 3 d, Amsterdam, 020-6227748 (geopend dinsdag-zaterdag 13.30-17.30 uur). Het werk van Van der Merwede kost ƒ 12,50, Fokke Simonsz' voordracht ƒ 7,50 (excl. verzendkosten). De reeds verschenen uitgaven zijn nog verkrijgbaar voor ƒ 17,50 (excl. verzendkosten): Reyer Anslo's Pest tot Napels (1656) en Theodore Rodenburghs Amstel-Eglentiers trouwe landsatens-klacht en hertsgrondighe offer (1623).

Paul Dijstelberge

Herman de Man

Onder redactie van J.G.M. Boon, Jan van Herpen en Gé Vaartjes verscheen vorig jaar het Jaarboek 1992 van de Vereniging ‘Herman de Man’. Dit jaarboek komt in de plaats van het vanaf oktober 1979 verschenen tijdschrift De Vier Waarden. Als titel koos de redactie voor Nog niet, de woorden die samen met een vignet zovele teksten van De Man besloten. De Man gaf ermee aan dat het volmaakte steeds weer niet bereikt was.

Dit eerste jaarboek bevat bijdragen van de redacteuren en van Diana van Dijk, Jean Groot, Marcel Janssens en Ph.L. van der Lee. In die stukken worden diverse aspecten van het werk en de persoon Herman de Man behandeld, zoals zijn relatie tot Stijn Streuvels, zijn opvattingen over geheelonthouding en zijn dorpsnovelle Van winter tot winter (1925).

Het Jaarboek 1992 Nog niet is te bestellen bij het secretariaat van de Vereniging ‘Herman de Man’: Jean Brüll, Paltzerweg 293,3734 cm Den Dolder (tel. [phone]). Het jaarboek kost ƒ 20,- en men kan lid worden van de vereniging voor ƒ 25,- per jaar.

gvb

Opstellen over de hemellichamen en het weer in de literatuur

Ter gelegenheid van het afscheid van dr. P.E.L. Verkuyl als hoofddocent aan de rug hebben zijn universitaire collega's van binnen en buiten het Nederlands Instituut te Groningen voor hem een bundel samengesteld. De redactie was in handen van de hoogleraren M.A. Schenkeveld-van der Dussen en H. van Dijk, alsmede van ondergetekende. De opstellen bestrijken, naast enkele andere terreinen, de verschillende hoofdperiodes uit de Nederlandse letterkunde, vanaf de middeleeuwen tot aan onze eigen tijd. In verband met de belangstellingsfeer van Verkuyl wordt er steeds aandacht besteed aan onderwerpen die samenhangen met de astronomie, de astrologie, de kosmologie en de metereologie.

De bundel, die In de zevende hemel heet en ongeveer 160 pagina's telt, kan

[p. 107]

rechtstreeks besteld worden door storting van ƒ 32,50 op postgirorekening 38.08.367 van uitgeverij Passage te Groningen, maar is ook verkrijgbaar in de boekhandel.

j.m.j. sicking

Post Perdu

De Stichting Perdu in Amsterdam heeft in december 1992 een eerste nummer uitgebracht van het tijdschrift Post Perdu. In dit tijdschrift zullen de beste lezingen worden gepubliceerd die op het podium van Perdu zijn gehouden. Daarnaast zullen ook losse bijdragen een plaats krijgen.

In dit eerste (nul)nummer zijn onder meer de voordrachten opgenomen van de auteurs H.H. ter Balkt, Graa Boomsma, Margriet de Moor, Arnold Heumakers, P.F. Thomése. August Hans den Boef schreef op verzoek van de redactie een bijdrage over literatuur en De xxiste eeuw. Jan Kal droeg een gedicht bij. De vormgeving van dit eerste Perdu-nummer mag opvallend en uniek worden genoemd. Post Perdu wordt aangekondigd als een halfjaarlijks tijdschrift onder redactie van Loek van Iwaarden, Jan Oegema, Bas Pauw, René Puthaar en Marco Scholten. Een abonnement kost ƒ 27,- en is te bestellen bij Stichting Perdu, Kerkstraat 391,1017 hx Amsterdam (tel. [phone]). Losse nummers kosten ƒ 15,- (60 blz.).

gvb

Neerlandistiek via Polen

Onder redactie van Stanislaus Predota verscheen ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van de Poolse germanist-neerlandicus Norbert Morciniec het Festschrift Studia neerlandica et germanica (Wratislavia 1992; Acta Universitatis Wratislaviensis, 1356), een lijvige bundel (610 pagina's) opstellen van een internationaal gezelschap taal- en letterkundigen.

Een aantal bijdragen beweegt zich op het terrein van de Nederlandse letterkunde. Amand Berteloot tracht in zijn bijdrage ‘Van Reynaert, Willem en Ogerne. Twee bagatellen’ vanuit de tekst van de Reynaert dichter bij de vraag te komen hoe de middeleeuwers oordeelden over de auteur van dat werk. Flip G. Droste plaatst ‘een technische voetnoot’ bij de literaire metafoor als vervolg op zijn artikel uit 1983 over ‘Metaforie: een paradigmatische functie’. Marcel Janssens geeft enige ‘Notities over het Italië-beeld in de Nederlandse literatuur van de 20ste eeuw’ en Stefan Kiedroń inventariseert op basis van het album studiosorum de ‘Poolse studenten in Leiden in de 16de en de 17de eeuw’. Multatuli-kenner Jerzy Koch zet zich af tegen ongegronde uitspraken van Maarten 't Hart in zijn artikel ‘Plantenwereld in Max Havelaar’: men moet dat boek niet lezen als een encyclopedie van de Indonesische flora! K. Langvik-Johannessen neemt het op voor alweer een achttiende-eeuwse Brusselse auteur: na zijn recente publikatie over Jan Frans Cammaert is nu aan de beurt ‘Joannes Laurentius Krafft, een Brussels dichter van Haupt- und Staatsaktionen?’ Hij analyseert de drie Nederlandstalige dramatische werken en vraagt zich af of de Duitser Krafft invloed heeft ondergaan van de zogenaamde Haupt- und Staatsaktionen, toneel door rondreizende gezelschappen voor een nietgeletterd publiek.

Dat ‘de structuur van Bredero's Spaanschen Brabander’ de literair-historici blijft boeien, blijkt uit de omvangrijke bijdrage van J.H. Meter. Voor zijn visie op de verhouding tussen de verwikkeling en de uitweidingen binnen dit stuk knoopt Meter aan bij opmerkingen van Grootes en hij komt tot de conclusie dat Bredero bij zijn compositie de dramatische samenhang duidelijk op een andere wijze gestalte heeft willen geven door de eenheid van handeling te doen opgaan in een eenheid van thematiek. Ervan uitgaande dat veel renaissancepoëzie voorleespoëzie geweest moet zijn, tracht Karel Porteman te ‘Luisteren’ naar Daniël Heinsius', met name naar een zestal korte gedichten uit de Nederduytsche poemata, waarvan de interpretatie verrassende effecten krijgt als men rekening houdt met de voordrachtssituatie en met het spelen met de literaire cultuur. M. de Smedt gaat - voor het eerst - in op de methodes bij ‘de editie van Middelnederlandse literatuur in de 19de eeuw in Vlaanderen’, waarbij uiteraard het volle licht valt op Jan Frans Willems, J.H. Bormans, F.A. Snellaert, J.B. David, Ph. Blommaert en C.P. Serrure. Frans Vyncke baseert zich voor ‘De boomwortels van Boon; Louis Paul Boon en de avant-gardekunst in de jaren '59-'62’ op de cursiefjes, de Boontjes, die negentien jaar lang verschenen in het dagblad Vooruit. W. Waterschoot tenslotte speurt in ‘Het zwijgen van Sweertius’ na hoe het mogelijk is dat Jan van der Noot niet genoemd wordt in het bio-bibliografische naslagwerk Athenae Belgicae (1628) van Franciscus Sweertius. Dat Van der Noot niet voorkomt in Valerius Andreas' Bibliotheca Belgica van 1623 en in de tweede druk van 1643 is beter verklaarbaar.

pjv

Geld en liefde

Temidden van al zijn amoureuze avontuurtjes inventariseert Simon van der Tocht op 14 januari 1672 ook de inhoud van zijn geldkistje in zijn dagboek, in 1928 uitgegeven onder de titel Een Don Juan in de zeventiende eeuw. De 273 gulden en 15 stuivers bestemt hij als huwelijksgift voor ene Reyntje, ‘die mij getrouwelijk veel zoete vreugden bezorgd heeft, zij het dat ook zij naar waarde genoten heeft, waarvoor ik kan instaan’.

Deze en andere anekdotes zijn opgenomen in het boek van de Teleaccursus Handboek numismatiek. De geschiedenis van het geld. Verzamelen van munten, penningen en bankbiljetten (Amsterdam: Pampus Associates,

[p. 108]

1992; 224 blz.). In dit goed geïllustreerde boek vindt men ook de geschiedenis van de typografie van de eerste door De Nederlandsche Bank uitgegeven bankbiljetten. Drukkerij Enschedé gebruikte hiervoor onder andere de vijftiende-eeuwse augustijn van Henric Lettersnider, de civilité van Ameet Tavernier, een ‘geschreven’ letter van J.M. Fleischman en - voor de sierranden - diens zogenaamde parelmuziek, waar alleen de Haarlemse drukkerij over beschikte. Ook het vijfje van Oxenaar in de biljettenserie Erflaters met het portret van Vondel naar de gravure van Theodoor Matham komt uitgebreid aan de orde.

Het Teleac-pakket bevat verder onder meer een door B.J. te Boekhorst samengestelde gids met een overzicht van alle musea in Nederland waar op het gebied van munten, penningen en bankbiljetten wat te beleven valt.

pjv

Vijf jaar aanwinsten Koninklijke Bibliotheek

Onder eindredactie van Ad Leerintveld en Henk Porck verscheen Zeldzaam & kostbaar; vijf jaar aanwinsten bijzondere collecties 1987-1991 ('s-Gravenhage: Koninklijke Bibliotheek, 1992; ƒ 40,-), een werk - tevens tentoonstellingscatalogus (6 november 1992 tot 15 januari 1993) - dat ondanks de bezuinigingen in de bibliotheekwereld op 286 bladzijden veel appetijtelijks kan laten zien. De diverse conservatoren lichten de belangrijkste aanwinsten toe: de handschriften, incunabelen en postincunabelen, oude drukken, manuscripten, zeldzame en kostbare moderne werken, aanwinsten voor de papierhistorische collectie en de collectie boekbanden. Enkele zeer bijzondere aanwinsten zijn al eerder in de publiciteit geweest, zoals de fraaie vijftiende-eeuwse chemiseband van een in 1988 verworven getijdenboek en de vijf zestiendeeeuwse ketterse boekjes die tussen de hanebalken van een Delfts grachtenhuis werden aangetroffen. Van belang zijn ook een convoluut met acht zestiende-eeuwse Deventer en Zwolse drukken, de nagelaten papieren van Fokke Sierksma, niet minder dan veertig alba amicorum, manuscripten van onder anderen Tollens (ook drukproeven van zijn werk en van dat van Adriaan Bogaers), Immerzeel en Kloos, een collectie Achterbergdrukken en de watermerkcollectie van Theo Gerardy.

Het boek is ruim geïllustreerd in kleur en zwart-wit en voorzien van een index.

pjv

Van punthoofd tot beeldpunt

Hoeveel tijd is men in een mensenleven niet kwijt aan het domweg overtypen van teksten! Reikhalzend zien we met het punthoofd dat we ervan hebben gekregen uit naar de computer waartegen (of wordt het dan: tegen wie?) we gewoon kunnen praten en die dan alles wat je zegt in nullen en enen op zijn (of haar) harde schijf opslaat. Er schijnt aan gewerkt te worden, maar voorlopig hebben de technici nog hun handen vol aan computersoftware die gedrukte tekst herkent en opneemt. Een uitstekend overzicht van wat er momenteel met de zogenaamde Optical Character Recognition (ocr) te bereiken valt, geeft René van Horik van het Nederlands Historisch Data Archief in zijn bij Amsterdam University Press verschenen Van beeldpunt tot betekenis; scanning en optische tekenherkenning van gedrukt historisch bronnenmateriaal: achtergronden en mogelijkheden (Amsterdam: aup, 1992; 155 blz.).

Om de inmiddels beschikbare pakketten op hun bruikbaarheid te toetsen zijn dertien gedrukte, getypte of geprinte historische bronnen vanaf de zestiende tot en met de negentiende eeuw op de scanner gelegd. Voor de zestiende-eeuwse druk (circa 1520) in textura-letter door Willem Vorsterman in Antwerpen van Dit is die rechte conste om alderhande wateren te distilleren is gebruik gemaakt van de facsimile-uitgave van Vandewiele uit 1976. Ook voor het in romein gedrukte treurspel Goliath van J.P. Vechter uit 1629 is de facsimile-uit-gave van Minderaa uit 1963 gebruikt.

Resultaat van beeldbewerking met behulp van het commando cartoon (uit het besproken werk, p. 28)

Originele uitgaven zijn gescand van Jacob Haafners Lotgevallen op een reize van Madras (1806), Jacob van Maerlants Spiegel historiael in de editie van Utenbroeke uit 1879 en verder onder andere een illegaal nummer van De Waarheid op oorlogspapier.

Uit de proeven is gebleken dat met geavanceerde ocr-programmatuur een accuratesse-percentage van 98% goed haalbaar is. Het programma Gigaread geeft de beste resultaten bij niet-Latijns schrift; Kurzweil K5200 is het beste programma in alle andere gevallen. Bij kleine hoeveelheden te scannen tekst is handmatige invoer voorlopig nog goedkoper; het breakeven-point ligt bij ongeveer veertienhonderd pagina's.

Van Horik wijdt ook enige woorden aan het automatisch lezen van geschreven bronnen. Er blijkt een programma te zijn, Optiram, waarmee op de National Archives te Washington verbluffende resultaten bereikt

[p. 109]

worden: manuscripten van Gerald Ford en Jefferson Davis werden geconverteerd met een accuratesse van resp. 98,6 en 99,3%.

pjv

Ons Erfdeel

Al geruime tijd publiceert de Stichting Ons Erfdeel kleine, stimulerende uitgaven over aspecten van de cultuur van de Lage Landen in vier verschillende talen. Onlangs verscheen een alleraardigste bloemlezing uit de Hedendaagse Nederlandstalige dichters, samengesteld door Hugo Brems en Ad Zuiderent. Het boekje bevat ruim vijftig moderne gedichten, dat wil zeggen poëzie van na 1950, met bronvermelding en voorafgegaan door een inleiding van veertig bladzijden. Op die manier kan men ook eens in het Franse, Duitse en Engelse taalgebied zien dat er in onze moerasdelta fraai gezongen wordt en dat wij niet alleen Huizinga's, Dick Bruna's en andere veelvertaalden opleveren.

De prijs van elk deeltje bedraagt ƒ 36,- of Bfrs. 600,-. Men kan de uitgaven bestellen bij de Stichting Ons Erfdeel, Murissonstraat 260, b-8931 Rekkem (tel. [phone]).

gvb

De onuitroeibare roman

Nog tot 26 mei kan men terecht bij de Rotterdamse Kunststichting voor een reeks avonden die gewijd zijn aan de moderne Nederlandse roman. Het gaat daarbij om de vraag wat er in de afgelopen tien of vijftien jaar veranderd is in het literaire klimaat en wat daarvan de gevolgen zijn geweest voor de roman. Een representatieve groep hedendaagse schrijvers is uitgenodigd om in samenspraak met critici en met het aanwezige publiek te debatteren over hun werk. Waarin onderscheiden zij zich van hun voorgangers? In hoeverre staan ze in een traditie? Op welke wijze hebben ze zich laten inspireren door buitenlandse auteurs? Wat is voor hen de rol van de literaire kritiek? Hoe groot is de invloed van de uitgever of van best-sel-lerslijsten? In hoeverre voelen ze zich nog autonome kunstenaars?

De volgende schrijvers zijn uitgenodigd om zich over deze vragen uit te spreken: A.F.Th. van der Heijden, Willem Brakman, Hella S. Haasse, Nelleke Noordervliet, A. Alberts, Oek de Jong, Marja Brouwers, Atte Jongstra, Dirk van Weelden, M. Februari, Marcel Möring, Vonne van der Meer, Margriet de Moor, J.A. Blokker, K. Schippers, Willem Jan Otten, Kees 't Hart, Carel Peeters, Arnold Heumakers en Anthony Mertens.

De bijeenkomsten vinden plaats in Zaal De Unie, Mauritsweg 34 in Rotterdam. Men kan plaatsen reserveren via telefoonnummer 010-4333534. Voor nadere informatie kan men bellen met Marion Knubben of Melchior de Wolff, tel. [phone].

gvb

Dichter aan Huis

De manifestatie ‘Dichter aan Huis’ werd voor de eerste keer in oktober 1991 georganiseerd. Vijftig dichters uit Nederland en België lazen toen verspreid over twee dagen gedichten voor in vijftig Haagse particuliere huizen. Tijdens dit weekeinde bleek dat veel poëzie zich er goed toe leent om in de kleine, huiselijke kring te worden voorgelezen. Bovendien ontstonden daarbij vaak verrassende confrontaties tussen de auteurs en hun publiek. De verschillende huizen, de uiteenlopende typen bewoners en de zeer verschillende wijzen van ontvangst van het publiek gaven een uniek karakter aan dit weekend.

In oktober 1993 zal ‘Dichter aan Huis’ voor de tweede maal worden georganiseerd. Ook dan zullen Haagse particulieren hun huizen voor publiek en dichters openstellen. De organisatoren streven ernaar dan meer dan vijftig Haagse huizen beschikbaar te hebben en tenminste zestig dichters deel te laten nemen. De uit te nodigen dichters worden gekozen door een adviescommissie die zal bestaan uit Rudi van der Paardt, Peter van Zonneveld, Leen Vermeiren, Jan Bons en Ton Haak.

De Stichting ‘Dichter aan Huis’ wil ook in 1993 een begeleidend boekje uitgeven, waarbij gedacht wordt aan de Haagse Hofvijver als centraal thema. Ook een filmverslag van dit poëzie-weekend wordt voorbereid. Voor nadere informatie kan men terecht bij de Stichting Dichter aan Huis, Lange Voorhout 15, 2514 ea 's-Gravenhage (tel. [phone]).

gvb

Literaire Workshop Gorinchem

De Stichting Literaire Workshop Gorinchem organiseert op 28 maart 1993 een voordrachtconcours in het kader van het zesde Gorcumse Schrijversen Dichtersfestival. Het betreft een open wedstrijd voor de voordracht van verhalen, gedichten, liedjes, sketches e.d. van eigen of andermans teksten waaraan een prijs verbonden is. Het concours staat open voor individuele deelnemers, maar ook voor groepen. Men dient zich voor het concours aan te melden bij het secretariaat van de stichting, Ganzeriksingel 2, 5262 dz Vught (tel. [phone]). Voorts organiseert de workshop ook voor 1993 weer een wedstrijd voor de Gorcumse Literatuurprijs. Om daarnaar mee te dingen dient men een verhaal, beschouwing of gedicht op te zenden aan het eerder genoemde secretariaat. Sinds 1992 is de Gorcumse Literatuurprijs een officiële gemeenteprijs waarvoor een bedrag van ƒ 600,- beschikbaar is gesteld.

De beste inzendingen zullen worden geselecteerd voor een uitgave die tegelijk met de prijsuitreiking op 28 november 1993 zal verschijnen bij uitgeverij Katervoorde te Gorinchem. Het thema voor 1993 is ‘Met vlag en

[p. 110]

wimpel’: vreugde en overwinning, alles wat met dit motief te maken heeft mag in de tekst verwerkt worden.

Inzendingen dienen voor 1 juni 1993 bij het secretariaat binnen te zijn, voorzien van naam, adres en telefoonnummer. Men kan het wedstrijdreglement onder bijsluiting van portokosten aanvragen bij het secretariaat van de stichting.

gvb

Leeskringen

Het succesvolle congres BoekDelen dat op 17 september 1991 in de Beurs van Berlage werd gehouden, heeft wel duidelijk gemaakt dat leeskringen geen typisch negentiende-eeuwse aangelegenheden zijn en nu dus zijn uitgestorven. Nog altijd delen zo'n kleine tienduizend lezers hun leeservaringen met anderen in zogenaamde leesclubs of leeskringen. Nelleke Noordervliet heeft ze een ‘enorme culturele macht’ genoemd en ook al mag dat wel wat overdreven lijken, te onderschatten valt dit potentieel aan serieuze lezers toch ook weer niet. Omdat het aantal leeskringen zo groot is en op het congres bleek dat de behoefte aan informatie daarmee parallel liep, werd door het Nederlands



Bibliotheek en Lectuurcentrum (nblc) een boekje samengesteld ten behoeve van leesclubleden. Daarin werden niet alleen de lezingen die Marita Mathijsen en Ria de Herder tijdens het congres hielden opgenomen, maar ook teksten van Joke Linders en Hanneke Eggels over hun ervaringen met leesgezelschappen. Een belangrijk deel van de uitgave wordt ingenomen door een bijdrage van Jef van Gool van het nblc over organisatie, beheer en begeleiding van leeskringen en alles wat daarbij zoal komt kijken. Dick Welsink inventariseerde de bestaande literaire genootschappen in Nederland en Vlaanderen die zich speciaal op één auteur richten. Een beknopt trefwoordenregister maakt het boekje ook bruikbaar als naslagwerkje.

De handleiding werd gepresenteerd op het congres ‘Ex Libris’ dat georganiseerd werd door de Stichting Literaire Salon in de Internationale School voor Wijsbegeerte te Leusden op 27 en 28 november vorig jaar. Ook daar stonden de leeskringen centraal en konden leeskringleiders ervaring opdoen met gesprekstechnieken en informatieverwerking. Tevens werden er lezingen gehouden over leesgedrag en het lezen in een filosofisch of sociologisch kader.

Ongeveer gelijktijdig met deze nblc-uitgave verscheen een speciaal nummer van de Nijmeegse Stichting Promotie Literatuuronderwijs met de titel Tsjip. Over lezen in leeskringen. Ook hierin kan men bijdragen vinden over specifieke leeskringen, zoals de Vestdijkkring, ‘De vertaalkring als leeskring’ en de leeskringen van Limburg.

De Handleiding voor leeskringen is verkrijgbaar bij het nblc en kost ƒ 14,50. Tsjip is een tijdschrift waarop men zich kan abonneren via de Katholieke Universiteit Nijmegen (Erasmusplein 1, Postbus 9103, 6500 hd Nijmegen).

gvb

Tiele-lezingen

Onder auspiciën van de Dr. P.A. Tiele Stichting wordt, in samenwerking met de vakgroep Boek-, bibliotheeken informatiewetenschap van de Universiteit van Amsterdam, een serie lunchcolleges georganiseerd met als thema ‘Bibliografisch onderzoek en teksteditie’. Deze colleges vinden plaats op dinsdag 11, 18 en 25 mei en 1 juni, steeds van 12.15 uur tot ongeveer 13.15 uur.

Het programma is als volgt:

11 mei: dr. P.J. Verkruijsse: Is tekstgeschiedenis historie?

18 mei: mevrouw dr. M.T.C. Mathijsen: Autorisatie als twistappel.

25 mei: prof. dr. H.T.M. van Vliet: Schijn en werkelijkheid: de oorspronkelijke drukken van Couperus' werk.

1 juni: mevrouw dr. A. Kets-Vree: Toeval, serendipiteit en systematiek; bibliografische bevindingen van een editeur. De colleges zijn toegankelijk voor contribuanten van de Tiele Stichting, leden van de Werkgroep van Huffel, studenten van de vakgroep Boek-, bibliotheek- en informatiewetenschap van de Universiteit van Amsterdam en belangstellenden. Plaats: Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, Singel 425, 1012 wp Amsterdam. Inlichtingen: 020-525. 2294, dinsdag t/m vrijdag van 9.30 tot 17.00 uur.

pjv

Nieuwtjes

□	cees nooteboom heeft het Grote Kruis van Verdienste van Duitsland gekregen voor zijn literaire werk en voor zijn bijdrage aan de culturele uitwisseling tussen Nederland en Duitsland. Nooteboom was al in het bezit van het Kruis van Ridder in de Orde van het Franse Legioen van Eer.
□	Op 20 november 1992 is aan h.j.a. hofland de Audax-columnistenprijs toegekend voor zijn columns in NRC Handelsblad onder eigen naam en onder het pseudoniem S. Montag. De prijs bedraagt ƒ 15.000,-.

[p. 111]

□	Als opvolger van Carel Peeters is rob schouten voorgedragen als tijdelijk hoogleraar literaire kritiek aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.
□	De aangekondigde overname van uitgeverij Balans door De Bezige Bij gaat niet door. Balans-directeur Jan Geurt Gaarlandt vond bij nader inzien de interne organisatorische omstandigheden bij de Bij niet geschikt voor een goede samenwerking.
□	De Frans Erensprijs 1992 voor essayistisch proza van de provincie Limburg, groot ƒ 10.000,-, is toegekend aan gerrit komrij voor zijn gehele oeuvre.
□	Het kinderboekenweekgeschenk voor de kinderboekenweek in oktober 1993 rond het thema ‘Vriendjes, maatjes, kameraadjes’ zal geschreven worden door joke van leeuwen, die in 1980 het Gouden Penseel kreeg en in 1986 de Gouden Griffel.
□	De Gouden Ganzeveer van de Koninklijke Nederlandse Uitgeversbond is op 9 december 1992 uitgereikt aan arthur lehning (*1899) voor zijn essayistische beschouwingen op het gebied van de literatuur, kunst en politiek, ten dele verzameld in de bundels Ithaka, De draad van Ariadne en Prometheus of het recht van opstand. In zijn tijdschrift Internationale Revue i10 (1927-1929) werkte hij samen met onder anderen Marsman en Slauerhoff.
□	De Martinus Nijhoffprijs voor vertalingen, groot ƒ 100.000,-, is toegekend aan rené kurpershoek voor zijn vertaling van Ada van Vladimir Nabokov.
□	De Belgische ncr-prijs van ƒ 20.000,- voor prozaschrijvers die niet meer dan drie boeken hebben gepubliceerd, is toegekend aan de Vlaming eriek verpale voor zijn roman Alles in het klein (1990). De prijs wordt om de beurt toegekend aan een Vlaming en een Waal.
□	Op 18 december 1992 werd in het Amsterdamse Oosterpark, vlak bij het Witsenhuis, een sculptuur van Jan Wolkers onthuld, bedoeld als ‘Monument voor de Tachtigers’. Het Witsenhuis was eind vorige eeuw een ontmoetingsplaats van de Tachtigers.
□	willem elsschot krijgt dit jaar eindelijk zijn standbeeld. Het door beeldhouwer Wilfried Pas ontworpen beeld, een zittende bronzen Elsschot, wordt op een nog nader te bepalen plaats in Antwerpen opgericht.
□	Uitgeverij Manteau wordt weer zelfstandig. Sinds enige tijd maakte deze uitgeverij deel uit van De Boekerij, onderdeel van Meulenhoff & Co. Een ander onderdeel van De Boekerij, uitgeverij Amber, wordt waarschijnlijk opgeheven, terwijl de goed verkopende titels daarvan over zullen gaan naar Forum Boekerij.
□	De Tweejaarlijkse Poëzieprijs van het Masereelfonds te Brussel is voor 1992 toegekend aan de Nederlandse dichter albert schaalma. Hij kreeg de prijs van Bfrs. 21000 voor zijn vijf gedichten tellende cyclus Het gindse. Schaalma werd tot nu toe alleen bibliofiel uitgegeven.
□	frank eerhart ontving op 28 november vorig jaar uit handen van de commissaris van de koningin de Brabantse Cultuurprijs 1992 voor zijn Stichting Plint. Plint produceert al vanaf 1979 posters en ansichtkaarten waarop beeldende kunst verbonden wordt met poëzie.
□	Het Gouden Ezelsoor is voor 1992 toegekend aan connie palmen voor haar roman De wetten. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan een schrijver van wie het debuut in één jaar de hoogste verkoopcijfers bereikt. Van Palmens debuutroman verschenen in 1991 maar liefst vijftien drukken met een totale verkoop van 119.696 exemplaren.
□	harry bekkering is benoemd als nieuwe voorzitter van de jury voor de bekende Griffelprijzen. Hij volgt Margreet Ruardi in die functie op. Voor de Penseelprijzen werd lien heyting de nieuwe voorzitter. Beide voorzitters mogen drie jaar aanblijven.
□	In maart 1993 zal de Letterkundeprijs van de provincie Antwerpen worden uitgereikt aan ivo michiels voor diens gehele oeuvre. De prijs bedraagt honderdduizend Belgische Connie Palmen franken, ongeveer vijfduizend gulden dus. Op diezelfde datum zal leonard nolens de prijs voor het niet-be-schouwende proza ontvangen, en wel voor zijn boek Stukken van mensen - Dagboek 1979-1982 dat werd gepubliceerd bij uitgeverij Querido.
□	Van de reisverhalenwedstrijd die in samenwerking tussen De Arbeiderspers en de nbbs werd uitgeschreven, werden op 13 november vorig jaar de prijzen uitgereikt. Winnaar werd arthur japin uit Amsterdam met het verhaal Barcelona in travestie, waarvoor hij een reis door Brazilië kreeg ter waarde van dertienduizend gulden. Het verhaal zal gepubliceerd worden in Maatstaf.
□	Nog tot 2 mei loopt in het Rijksprentenkabinet in Amsterdam de tentoonstelling ‘Kunst, kennis en commercie. De kunsthandel J.H de Bois (1878-1946)’. j.h. de bois was niet alleen kunsthandelaar en verzamelaar van het werk van schilders rond 1900, hij was ook de ontdekker en uitgever van het werk van nescio, van wie hij Dichtertje, De uitvreter, Titaantjes uitgaf. Zelf schreef hij zo goed dat

[p. 112]

men lang gedacht heeft dat hijzelf Nescio was.

+++

□	Op 7 december 1992 overleed te Laren op negenenzeventigjarige leeftijd maurice sigismund (bob) coutinho (*16 juni 1913), samen met zijn vrouw vertaler van veel Duits- en Engelstalige literatuur en auteur van de in de oorlog geschreven roman De stille strijd (1946).
□	Op 16 december 1992 overleed te Amsterdam anton koolhaas (*16 november 1912 te Utrecht), auteur van romans, toneelstukken, toneelkritieken, filmscenario's, maar vooral van verhalen waarin dieren met mensengevoelens een grote rol spelen. De eerste verhalen verschenen in de nrc van 1936; de eerste bundel Poging tot instinct kwam pas uit in 1956; Alle dierenverhalen werden uitgegeven in 1990. Voor de bundel Er zit geen spek in de val (1958) kreeg hij in 1959 de Van der Hoogtprijs. Verder ontving Koolhaas de Prozaprijs van de gemeente Amsterdam (1961), de Vijverbergprijs (1972), de Tollensprijs (1973), de Multatuliprijs (1974), de Constantijn Huygensprijs (1989) en de P.C. Hooftprijs (1992).
□	Op 21 december 1992 overleed te Faro (Portugal) de neerlandica Drs. johanna (joke) relleke (* 18 april 1953 te Amsterdam). Zij publiceerde samen met Tineke Jacobi een aantal artikelen rondom hun specialisme, de geschiedenis van het tijdschrift De Gids.
□	Op 26 december 1992 overleed te Amsterdam lambertus hendrikus (bert) voeten (* 6 juli 1918 te Breda), dichter, vertaler en redacteur van Proloog, Het Woord, Ad Interim en De Gids. Voor zijn - later door Adriaan Venema in een ander licht gesteld - oorlogsdagboek Doortocht (1946) kreeg hij de Van der Hoogtprijs, voor zijn dichtbundel Met het oog op morgen (gepubliceerd in 1953) de Jan Campertprijs 1951 en voor zijn vertalingen van Molière, Fry, Wilde en Shakespeare de Nijhoffprijs (1959).
□	Eind oktober 1992 overleed de tekenaar en publicist harry prenen op zevenenzeventigjarige leeftijd. Prenen werd vooral bekend vanwege zijn illustraties bij het werk van Godfried Bomans, zoals Pieter Bas en Sprookjes. Wat minder bekend is, is dat Prenen ook toneelstukken en opera-libretti schreef in zijn vrije tijd, want eigenlijk was hij geschiedenisleraar.
□	Op 4 november 1992 overleed in Oudenaarde de letterkundige andré demedts op zesentachtigjarige leeftijd. Demedts ontving nog in 1990 de Belgische Driejaarlijkse Staatsprijs voor zijn scheppend werk. Hij was vanaf 1939 redacteur van Dietsche Warande & Belfort. In Verzamelde gedichten (1976) en in De jaargetijden (1979) werd zijn poëzie opnieuw uitgegeven. Van 1949 tot 1971 was hij hoofd van de gewestelijke omroepprogramma's van de brt.

Literaire agenda

Deze agenda wordt samengesteld door het Nederlands Bibliotheek en Lectuurcentrum (nblc te 's-Gravenhage. In feite geeft de door het nblc samengestelde agenda informatie over een veel breder scala van evenementen, jubilea en manifestaties op het terrein van het lezen en schrijven dan uit het onderstaande blijkt.

Algemeen

-	Antwerpen is in 1993 de Culturele Hoofdstad van Europa, hetgeen gepaard gaat met tal van manifestaties, ook literaire.

Literatuur

-	zevenhonderdste geboortejaar van Jan van Ruusbroec.
-	vijfhonderste geboortejaar van Anna Bijns (1493-1575).
-	honderd jaar geleden verscheen Tijdkrans van Guido Gezelle.
-	honderd jaar geleden verscheen Dansen en rhytmen van Frans Erens.
-	vijftig jaar geleden verscheen Het lied der achttien dooden van Jan Campert.
-	vijftig jaar geleden verscheen Don Juan en de laatste nimf van Hubert Lampo.

Reeds begonnen manifestaties

-	t/m eind juni: Den Haag, Letterkundig Museum: tentoonstelling over P.C. Boutens ter gelegenheid van diens vijftigste sterfdag op 14 maart.

[p. 113]

	Inlichtingen: Letterkundig Museum, Gonneke Verschoor, tel. [phone].
-	t/m 31 mei: Den Haag, Letterkundig Museum: tentoonstelling over Albert Helman. Inlichtingen: Letterkundig Museum, Gonneke Verschoor, tel. [phone].
-	maand april: Maarssen, openbare bibliotheek: reizende tentoonstelling ‘In het spoor van Willem Frederik Hermans.’ Inlichtingen over deze en volgende reizende tentoonstellingen: nblc, tel. [phone].
-	maand april: Spijkenisse, openbare bibliotheek: reizende tentoonstelling over Marten Toonder.
-	maand april: Assen, provinciale bibliotheekcentrale: reizende tentoonstelling over Wim Hofman.
-	honderd jaar geleden, in april 1893, verscheen de eerste aflevering van het tijdschrift Van Nu en Straks.

April

4 Diest, Cultureel Centrum Begijnhof: in de reeks ‘Literatuur op zondag’ een lezing van Hubert Lampo. Organisatie en inlichtingen: Literaire Culturele Kring Apollo, Ina Stabergh, tel. [phone].

7 Rotterdam, Zaal De Unie: zevende avond van een reeks van tien onder de noemer ‘De onuitroeibare roman’. Deze avond spreken Anthony Mertens, Atte Jongstra en Dirk van Weelden. (Zie ook elders in de rubriek Nieuws). Organisatie en inlichtingen: Rotterdamse Kunststichting, tel. [phone].

12 Rotterdam, Schouwburg: de premiere van De dood en het meisje, toneelstuk van Ariel Dorfman in de uitvoering van het ro-theater.

13 vijftigste sterfdag van Alfred Haighton (1896-1943).

14 Leiden: Studiedag over Jan van Ruusbroec ter gelegenheid van diens zevenhonderdste geboortejaar. De studiedag is bestemd voor mediëvisten, docenten hoger- en middelbaar onderwijs en gevorderde studenten. Op het programma staan zes lezingen van verschillend georiënteerde wetenschappers die vanuit hun specialisme ingaan op Ruusbroecs leven, zijn literaire werk en de invloed daarvan. Op deze dag zal een kleine expositie over Ruusbroec worden geopend in de Leidse Universiteitsbibliotheek. Inlichtingen: Rijksuniversiteit Leiden, G. Warnar (Vakgroep Nederlands), tel. [phone] of E.P. Bos (faculteit Wijsbegeerte), tel. [phone].

16 Deventer, Theatercafé Bouwkunde: lezing van Cherry Duyns. Organisatie in inlichtingen: Literair Café Deventer, tel. [phone].

17 Den Haag: Schrijversdag ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Schrijverskring Rondom Den Haag. Inlichtingen: mevr. J. Hijzen, tel. [phone].

18 Harderwijk, cvk 't Klooster: ‘Zondagmiddag’ met Adriaan Morriën. Organisatie en inlichtingen: Literaire Culturele Kring Apollo, tel. [phone].

18 Purmerend, Theater De Purmarijn: lezing van Connie Palmen. Organisatie en inlichtingen: Literaire Salon De Purmarijn, tel. [phone].

19 t/m 25 april: Brussel, tentoonstellingspark Op de Heizel: vijfentwintigse Internationale Boekenbeurs. De Beurs staat in het teken van de nieuwe media.

20 Middelburg, openbare bibliotheek: lezing van Marcel Möring. Organisatie en inlichtingen: Stichting Literaire Activiteiten Zeeland, tel. [phone].

20 Tilburg, openbare bibliotheek: lezing van Ton van Reen. Organisatie en inlichtingen: Stichting J.H. Leopold, tel. [phone].

21 Zwolle, Schouwburg Odeon: lezing van Wim Hazeu. Organisatie en inlichtingen: Stichting Literaire Activiteiten Zwolle, tel. [phone].

21 Rotterdam, Zaal De Unie: achtste avond in de reeks van tien onder de noemer ‘De onuitroeibare roman’. Vanavond spreekt Marjolijn Paauw met M. Februari en Marcel Möring. (zie ook elders in de rubriek Nieuws).

22 Bergen, De Rustende Jager: lezingen van Connie Palmen en Rascha Peper. Organisatie en inlichtingen: 1e Bergense Boekhandel, tel. [phone].

23 Amersfoort, Galarie 't Juffersgat: Poëziekring Eemland: lezing van Margreet van der Valk over het werk van J.C. Bloem. Inlichtingen: tel. [phone].

24 Dwingeloo, Over Entinghe: optreden van Drs. P. Organisatie en inlichtingen: Openbare bibliotheek Dwingeloo, tel. [phone].

25 Enschede, openbare bibliotheek: optreden van Mensje van Keulen en Maarten 't Hart. Organisatie en inlichtingen: openbare bibliotheek Enschede, tel. [phone].

29 Alphen aan den Rijn, Parktheater: lezing van Jan Montijn. Organisatie en inlichtingen: Stichting Literair Café Alphen a.d. Rijn, tel. [phone].

Mei

-	maand mei: Naarden/Bussum, openbare bibliotheek: reizende tentoonstelling ‘In het spoor van Willem Frederik Hermans’.
-	maand mei: Uden, openbare bibliotheek: reizende tentoonstelling over Marten Toonder.
-	maand mei: Rijswijk, openbare bibliotheek: reizende tentoonstelling over Wim Hofman.
	2 Diest, Cultureel Centrum Begijnhof: in de reeks ‘Literatuur op zondag’ een lezing van Paul de WispeIaere. Organisatie en inlichtingen: Literaire Culturele Kring Apollo, Ina Stabergh, tel. [phone].
	7 vijftigste sterfdag J.K. Rensburg (1870-1943).
	11 Amsterdam, Amstel Hotel: uitreiking ako-literatuurprijs.
	12 Rotterdam, Zaal De Unie: negende avond in de reeks van tien onder de noemer ‘De onuitroeibare roman’. (Zie elders in dit nummer onder Nieuws). Vanavond spreekt Melchior de Wolff met Vonne van der Meer, Margriet de Moor en J.A. Blokker.
	15 Antwerpen, amvc: opening tentoonstelling Paul van Ostaijen en de Antwerpse literaire avantgarde in de

[p. 114]

	jaren '20. Inlichtingen: amvc, tel. [phone].
	20 honderdvijftigste geboortedag van Gustaaf Verriest (1843-1918).
	22 Den Haag, bibliotheek Vruchtenbuurt: lezing van Jan Wolkers. Organisatie en inlichtingen: openbare bibliotheek Den Haag, tel. [phone].
	26 Rotterdam, Zaal De Unie: tiende en laatste avond in de reeks ‘De onuitroeibare roman’. (Zie ook elders in dit nummer onder Nieuws). Vanavond spreekt Melchior de Wolff met K. Schippers, Willem Jan Otten en Kees 't Hart.
	28 Amersfoort, Poëziekring Eemland: Theater De Lieve Vrouw: Leonard Nolens uit Antwerpen leest voor uit eigen werk. Introductie: Marga Hiemstra. Inlichtingen: tel. [phone].
	30 vijfentwintigste sterfdag van Halbo C. Kool (1907-1968).

Oktober

In oktober 1993 organiseert de afdeling Oudere Letterkunde van de Vakgroep Nederlands (Rijksuniversiteit Leiden), in samenwerking met het NLCM, een nascholingscursus ‘Literaire kringen’, bestemd voor leraren Nederlands en andere belangstellenden. Aan de orde komen: de Gruuthuse-kring te Brugge, de broeders en zusters van het Gemene Leven, het Leidse ‘gezelschap’ van Jan van Hout, de Amsterdamse Schouwburg in de zeventiende eeuw. Tijdens de cursus staan de nieuwste benaderingswijzen centraal, waarbij tevens de aandacht uitgaat naar de plaats van de Oudere Letterkunde in het voortgezet onderwijs.

De cursus vindt aaneengesloten plaats van do. 28/10 (avond) t/m za. 30/10 (middag) in een goed bereikbaar conferentie-oord. Inschrijving door uiterlijk vóór 1 juli a.s. ƒ 498,- over te maken op giro 344683 t.n.v. Stichting Nederlandse Literatuur en Cultuur in de Middeleeuwen, Postbus 9515, 2300 RA Leiden (o.v.v. ‘Nascholingscursus’). Het bijbehorende cursusmateriaal wordt U na de zomervakantie thuisgestuurd. Nadere informatie: K. Bostoen, tel. [phone].

Voor inlichtigen over deze agenda of voor het doorgeven van aanvullingen erop kan men zich wenden tot Jef van Gool of Frank Hockx, postbus 93054, 2509 AB 's-Gravenhage (tel. [phone]).