Literatuur. Jaargang 10

[p. 41]

Literatuur-nieuws

Penguin Books

Penguin Books Netherlands heeft zich vorig jaar losgemaakt van het Nederlandse importbedrijf Nilsson & Lamm en heeft gekozen voor een onafhankelijke positie als uitgeverij binnen het Nederlandse boekenbedrijf. Een eerste uitgave is er inmiddels ook: Lezen & schrijvers. Foto's van lezende schrijvers. Het boekje bevat negenenvijftig foto's van auteurs die aan het lezen zijn en op sommige foto's is ook te zien wat zij lezen. Zo staat Reve afgebeeld met Nader tot u, een duidelijk geval van op de winkel passen, en Adriaan Morriën leest in Frans, ook voor u.

Andere auteurs zijn Couperus, Ina Boudier-Bakker, Simon Vinkenoog, Hugo Claus en W.F. Hermans. Die laatste zorgde ook voor een voorwoord.

gvb

Francqui-leerstoel voor Herman Pleij

Op voordracht van het Gemeenschappelijk Bureau en de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte van de Universiteit Antwerpen, heeft het Francqui-fonds de buitenlandse Francqui-leerstoel toegekend aan de Amsterdamse hoogleraar Herman Pleij.

De internationale Francqui-leerstoel is een prestigieuze Belgische onderscheiding, in het leven geroepen ter nagedachtenis van Baron Émile Francqui, gouverneur van de Société Générale de Belgique in de periode vóór de Tweede Wereldoorlog.

In het kader van dit gasthoogleraarschap zal Herman Pleij aan de Universiteit Antwerpen een reeks colleges verzorgen onder de titel ‘Over de exploitatie van de Middelnederlandse letterkunde: willekeur, luxe of noodzaak’. In deze cyclus zullen de volgende onderwerpen aan bod komen: middeleeuwse literatuur als historische bron, de betekenis van de drukpers voor de geschiedschrijving van de Middelnederlandse letterkunde, burgermoraal, stadsliteratuur, beschavingsoffensief, rederijkers, droomwerelden, schelmenliteratuur, luisteren en lezen, de literaire natuurbeleving, humor, de omgekeerde wereld.

De inaugurale rede zal plaatsvinden op dinsdag 23 februari 1993 om 16.15 uur in de gebouwen van de Universitaire Faculteiten Sint-lgnatius (ufsia), Rodestraat 14 te Antwerpen. De volgende colleges hebben plaats op hetzelfde uur, dinsdag 2, 9, 16, 23 en 30 maart, 20 en 27 april, en 4 mei. Het afscheidscollege zal plaatsvinden op dinsdag 25 mei om 16.15 uur in het Aulagebouw (Promotiezaal) van de Universitaire Instellingen Antwerpen (uia), Universiteitsplein 1 te Wilrijk (parking 3 of 4; buslijn 17 vanaf het Centraal Station).

Buiten deze reeks zal Herman Pleij nog een aantal andere colleges en lezingen in de uia en de ufsia verzorgen. Wie nadere inlichtingen wenst, kan contact opnemen met ondergetekende, ufsia, Prinsstraat 13, Kamer D-120, 2000 Antwerpen (tel.: [phone], bij afwezigheid 220.42.59).

Frank Willaert

De klassieken

Al eerder hebben we in Literatuur bericht over het voornemen van enkele uitgeverijen (Prometheus, Atheneum e.a.) om tot een reeks klassieken van de Nederlandse letteren te komen. Nadat het een tijdje stil is geweest rond deze reeks, is er blijkbaar opnieuw schot gekomen in de voorbereiding. Uit overleg tussen de Koninklijke Nederlandse Uitgeversbond (knub) en het Nederlands Literair Produktiefonds is nu een stichting geboren, opgericht door de Groep Algemene Uitgevers. Deze stichting gaat opereren onder de naam Nederlandse Klassieken en bestaat uit twee vertegenwoordigers van Nederlandse literaire uitgeverijen, twee leden van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde en een onafhankelijke voorzitter van naam. Zij zullen geassisteerd worden door een adviescollege bestaande uit minimaal vijf hoogleraren uit de neerlandistiek. Het adviescollege zal een lijst opstellen van in aanmerking komende literaire werken op grond waarvan de prioriteiten voor een subsidieaanvraag kunnen worden vastgesteld.

Die subsidies zullen niet gering dienen te zijn, want de ambitie is dat de reeks klassieken van een goede tekstbezorging verzekerd zal zijn en dat de uitvoering wat papier, bindwijze en lay-out betreft ook zo optimaal mogelijk zal zijn. Afgesproken is bovendien dat uitgevers verplicht zullen worden de reeks lang in de verkoop te houden (ongeveer tien jaar) om te voorkomen dat de reeks voortijdig in de ramsj terecht zal komen.

Het Produktiefonds heeft al 75.000 gulden a part gezet voor het eerste jaar en daarna zal er telkens 150.000 gulden per jaar voor de reeks worden gereserveerd. De verwachting is dat van dit bedrag ongeveer drie of vier delen per jaar kunnen worden geproduceerd. Dat betekent dat het een reeks van lange adem zal worden en het is dan ook te hopen dat wvc spoedig bijspringt met een substantiële subsidie om de gang erin te houden.

gvb

Jaarboek Letterkundig Museum

In december verscheen het eerste jaarboek van het Letterkundig Museum dat werd gepresenteerd tijdens de eerste Dag voor de Vrienden van het Letterkundig Museum op 13 december jongstleden.

Het jaarboek geeft een volledig overzicht van alle literaire prijzen uit de periode 1986-1991 en wie dus beschikt over Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (een uitgave van de Staatsuitgeverij, 's-Gravenhage) kan deze uitgave nu up to date houden. Het ligt in de bedoeling in de jaarboeken het prijzenoverzicht steeds aan te vullen.

Het jaarboek bevat verder bijdragen

[p. 42]

over de collecties van het Letterkundig Museum. Zo schrijft Anton Korteweg over gedichten over het museum, zoals die van Vestdijk. Een andere bijdrage gaat over een recent ontdekte lezing van F. Bordewijk uit 1948 over de auteur Louis Couperus: ‘Een toren in het landschap van de Nederlandse letterkunde’. Verder is over de fascistische sympathieën van het schrijversechtpaar Carel Scharten en Margot Antink een bijdrage opgenomen.

De redactie van het jaarboek is in handen van S.A.J. van Faassen, W.R.H. Koops, Aad Meinderts, Murk Salverda en Jessica Voeten. De eerste aflevering omvat tweehonderdveertig pagina's, heeft een omslag in vier kleuren en dertig zwart-wit-illustraties.

Het Jaarboek Letterkundig Museum wordt uitgegeven door het Letterkundig Museum en is verkrijgbaar bij het museum en in de boekhandel voor de prijs van ƒ 3450.

gvb

Poëzie in de bus

Tussen 2 oktober 1992 en 28 maart 1993 rijden in de provincie Brabant de honderdzeventig stads- en streekbussen rond met een kort gedicht of een gedichtfragment. Elke week zal de tekst worden ververst en in afwisseling met reclameboodschappen op de lichtbak van de bus te lezen zijn. De teksten werden gekozen uit het werk van dichters die iets met Brabant te maken hebben door geboorte, woonplaats of activiteiten.

Poëzie in de Bus is een initiatief van het Noordbrabants Genootschap en wordt georganiseerd door de Commissie Literatuur van dit genootschap. De teksten zullen voor geïnteresseerden beschikbaar worden gesteld op postkaarten die in een mapje verkrijgbaar zijn voor het bedrag van ƒ 10,-.

Voor de laatste week van het project kunnen reizigers zelf een kort gedicht of tekstfragment inzenden. De Commissie Literatuur zal uit deze inzen-

Een van de postkaarten

dingen een keuze maken voor de lichtbakken van de bus in de week van 22 tot en met 28 maart 1993.

Voor nadere informatie over de postkaarten, het programma van teksten en de eigen inzendingen kan men zich wenden tot Anne-Mariken Raukema, Postbus 1104, 5200 bd 's-Hertogenbosch (tel. [phone]).

gvb

Bntl 1940-1945 verschenen

Begeleid door een uitermate boeiende toespraak van prof. dr. M.C. van den Toorn is op 1 oktober 1992 in het Letterkundig Museum het retrospectieve deel 18 van de Bibliografie van de Nederlandse Taal- en Literatuurwetenschap (bntl) gepresenteerd. Deel 18 is een heel bijzonder deel omdat daarin de secundaire literatuur uit de jaren 1940-1945 toegankelijk gemaakt is, een bijzonder moeilijke materie die de bibliografen van het Bureau voor de Bibliografie van de Neerlandistiek voor tal van problemen heeft geplaatst. Dankzij een speciale projectsubsidie van het ministerie van Onderwijs en Wetenschappen was het mogelijk twee deskundigen aan het team toe te voegen: de heren Van den Bogaard en Kelder, die de laatste jaren een aantal publikaties hebben vervaardigd over de literatuur in de oorlogsjaren.

Van den Toorn wees erop dat de aandacht vooral is uitgegaan naar de clandestiene en illegale literatuur; op basis van het nu verschenen deel van de bntl is het mogelijk ook de legaal verschenen literatuur uit die periode te bestuderen. Alleen al het bladeren in de duizenden titels roept een beeld op van de situatie: in de taalkunderubriek valt het opdringen van de volks- en sibbekunde op; in de letterkunderubriek is er de strijd tegen de ‘ontaarde literatuur’ en de opvallende toename van risicoloze studies over de oudere literatuur (over Vondel alleen al verschenen bijna tweehonderd titels).

Vanwege de bijzondere situatie zijn de grenzen voor te excerperen tijdschriften (verschijningsfrequentie tweemaal per maand) wat ruimer gesteld: de weekbladen Vrij Nederland, De Waag en Volk en Vaderland zijn opgenomen, alsmede de kranten De Waarheid en Het Parool tot aan de bevrijding.

Deel 18 (644 blz., inclusief uiteraard ook weer de bibliografie van de Friese taal- en literatuurwetenschap) kost als los deel ƒ 150,- (excl. verzendkosten). Wanneer men zich op de bntl abonneert bedraagt de prijs voor jaar- en cumulatiedelen ƒ 77,50. Ook de cumulatiedelen 22 tot en met 27 over de periode 1960-1989 zijn nog verkrijgbaar voor de prijs van ƒ 106,- (delen 22-26), respectievelijk ƒ 125,- (deel 27).

De eerder genoemde toespraak van Van den Toorn is uitgegeven in de brochure, tevens catalogus van de tentoonstelling over dit onderwerp Tussen volk en vaderland. Capita selecta uit de neerlandistiek 1940-1945, samengesteld door Frank van den Bogaard en Jan Jaap Kelder ('s-Gravenhage: Stichting Bibliographia Neerlandica, 1992; 40 blz.).

pjv

[p. 43]

Taalgeschiedenisbrochures Ons Erfdeel

Aan de reeks brochures van de Stichting Ons Erfdeel over ‘Het Nederlands, taal van twintig miljoen Nederlanders en Vlamingen’ zijn in 1992 vijf nieuwe deeltjes toegevoegd. Eerder verscheen het door O. Vandeputte samengestelde boekje in het Frans, Engels, Duits, Spaans, Italiaans, Portugees, Indonesisch, Deens en Nieuwgrieks. Nu zijn met behulp van de coauteurs O. Krijtová, J. Gera, J. Koch, J. Novakovié-LopuŠina en H. Bpatycb de resp. Tsjechische, Hongaarse, Poolse, Joegoslavische en Russische versies verkrijgbaar. Ze kunnen worden besteld bij de Stichting Ons Erfdeel, Murissonstraat 260, b-8530 Rekkem, voor de prijs van ƒ 18,- per deeltje.

pjv

Werkuitgave van het Persmuseum

Het is een uitstekend idee van het Nederlands Persmuseum om door middel van zogenaamde ‘werkuitgaven’ de rijke collectie aan vooral periodieken onder de aandacht van een groter publiek te brengen. In de in 1992 verschenen Werkuitgave 2 geeft archivaris Susanne Gabriëls een Lijst van publikaties gedrukt in de periode voor 1800 (iv + 140 blz.; ƒ 12,50). Het betreft Nederlandse of Nederlandstalige drukken, inclusief België, het Duitse grensgebied, Suriname en de Franstalige periodieken uit deze gebieden.

Een ‘Lijst van losse couranten’ (p. 1-98) vermeldt 257 beknopte beschrijvingen van kranten en een ‘Lijst van boeken en pamfletten’ (p. 99-120) voegt daar nog ruim honderd nummers interessant materiaal aan toe. Via vier registers worden de lijsten toegankelijk gemaakt: op persoonsnamen (auteurs, drukkers, uitgevers), op plaatsnamen, een chronologisch register (de collectie beslaat de periode 1604-1799) en een index op signaturen. Veel bekende namen passeren de revue: Hieronymus van Alphen, Govert Bidlo, Willem Bilderdijk, Justus van Effen, zeer vaak Le Francq van Berkhey, Pieter 't Hoen, Gerrit Paape, Jacob Campo Weyerman, Pieter van Woensel, Betje Wolff en zeer veel drukkers en uitgevers.

Deze publikatie vormt, hoewel enigszins anders van opzet, een welkome aanvulling op de Centrale Catalogus van dag-, nieuws- en weekbladen (ccd). In de inleiding wordt de aandacht gevestigd op de hot items in de zeventiende- en achttiende-eeuwse pers die niet anders waren dan tegenwoordig: oorlogen, royalty, handelsnieuws, advertenties en natuurverschijnselen. Opvallend is het ontbreken van binnenlands politiek nieuws door de censuur daarop, waarin pas eind achttiende eeuw verandering komt door de patriotten.

Behalve in de boekhandel is de lijst ook verkrijgbaar bij de Stichting Het Nederlands Persmuseum, Cruquiusweg 31, 1019 at Amsterdam, 020-6685866.

pjv

Super Tex

Vorig jaar werd een contract getekend dat het mogelijk maakt de roman van Leon de Winter, SuperTex, te verfilmen. In de zomer van 1993 zal een begin gemaakt worden met de verfilming door idtv Amsterdam. Intussen zal door Leon de Winter zelf een bewerking gemaakt worden van zijn roman die als scenario kan worden gebruikt. Pas wanneer dit scenario gereed zal zijn, zal ook een definitieve keuze gemaakt worden voor de regisseur en de spelers.

De roman Super Tex is een uitgave van De Bezige Bij. idtv is een Amsterdamse produktiemaatschappij die zich bezighoudt met het vervaardigen van film en video, onder meer ook voor televisiezendgemachtigden.

gvb

Elsschotweek slaz

De Stichting Literaire Activiteiten Zwolle heeft in het programma van het lopende jaar een volledige Els-

Leon de Winter

[p. 44]

schotweek opgenomen. In de maand februari wordt van de 14de tot en met de 20ste van die maand een reeks lezingen en manifestaties gewijd aan de auteur Willem Elsschot.

Op woensdag 10 februari wordt nog een muzikale voorstelling georganiseerd rond de poëzie van Paul van Ostaijen met medewerking van de Gebroeders Flint. Daarna volgt de Elsschotweek, die er als volgt uitziet:

Zondag, 14 februari: Ton Anbeek spreekt over ‘Het literair-historisch raadsel Elsschot’. Medewerkers van de Hogeschool Windesheim met gedichten van Elsschot. Plaats: Odeon, 11.30 u.

Maandag, 15 februari: Theatervoorstelling van Het Dwaallicht van Willem Elsschot door Het Volk. Plaats: Odeon, 20.00 u.

Dinsdag, 16 februari: Vic van de Reijt en Herman Verbeeck portretteren Elsschot aan de hand van brieven, gedichten, verhalen en romanfragmenten. Plaats: Odeon, 20.00 u.

Woensdag, 17 februari: Herman Verbeeck spreekt over Kaas van Willem Elsschot. Plaats: Odeon, 20.00 u.

Donderdag, 18 februari: Videoprogramma over Elsschot met een keuze uit interviews en scènes naar zijn werk. Plaats: Filmhuis, 20.00 u.

Vrijdag, 19 februari: Alex Wiquet spreekt over Tsjip. Plaats: Papenstraat Theater, 21.00 u.

Zaterdag, 20 februari: Guido Lauwaert over Elsschots Lijmen. Lauwaert speelt een aantal personages uit deze roman. Plaats: Odeon, 20.00 u.

Na deze week hervat de Stichting Literaire Activiteiten Zwolle het normale programma weer.

Inlichtingen over deze week en over de andere activiteiten van de Stichting Literaire Activiteiten Zwolle: Secretariaat slaz, Brederostraat 37, 8023 an Zwolle.

gvb

De Blauwbilgorgel

Radio Noord-Holland is vorig jaar begonnen met een wekelijks boekenprogramma voor jongeren. Het programma is bestemd voor scholieren van lbo/mavo en havo/vwo en heeft tot doel het lezen te bevorderen en het leesplezier te vergroten. Het wordt steeds uitgezonden op zaterdagen tussen 10.00 en 12.00 u. en het wordt gepresenteerd door Jan Meng. wvc heeft voor het programma subsidie verstrekt.

Vaste onderdelen van het programma vormen de bezoeken aan boekhandels waar leerlingen met een daartoe verstrekte boekenbon een keuze maken uit het aanbod. Deze leerlingen keren dan vervolgens terug in het programma om over hun leeservaring te vertellen.

Een ander vast onderdeel is het ‘Bibliospel’, een soort letterenquiz voor scholieren, gespeeld in een wedstrijd tussen twee teams die elke week op hun kennis van de literatuur worden getest in telkens een andere bibliotheek. Als hoofdprijs krijgt de winnende school een popconcert op het schoolplein aangeboden.

Andere programma-onderdelen worden gevormd door gesprekken met schrijvers, informatie over nieuwe boeken, voordracht van teksten of



tekstfragmenten, straatinterviews waarbij gevraagd wordt een tekst te citeren en interviews met popsterren. Maandelijks verschijnt een Blauwbilbulletin dat op aanvraag kan worden toegezonden.

Nadere informatie: Radio Noord-Holland, Lange Begijnestraat 11, 2011 hh Haarlem (tel. [phone]). Radio Noord-Holland is te ontvangen op fm (97.6, 95.2, 93.1 en 93.9, afhankelijk van de regio).

gvb

Nieuwtjes

□	Op 23 oktober 1992 werd de reizende tentoonstelling De andere wereld van Marten Toonder officieel geopend in het Bibliotheek Theater van de Gemeentebibliotheek in Rotterdam. Deze tentoonstelling kwam tot stand op initiatief van het nblc. Bij de opening werd aan Marten Toonder de Tollensprijs uitgereikt van de Stichting Het Tollens Fonds.
□	Uitgeverij Bert Bakker zal niet langer als zelfstandige uitgeverij blijven voortbestaan. Eind vorig jaar nam het uitgeversconcern Meulenhoff & Co. de aandelen van Bert Bakker over en werd de uitgeverij net als Prometheus een werkmaatschappij binnen het concern.
□	De Constantijn Huygensprijs 1992 is toegekend aan cees nooteboom voor diens gehele oeuvre. De uitreiking van deze prijs van de Jan Campert Stichting vond plaats op 11 december 1992 in Den Haag. De Constantijn Huygensprijs bedraagt tienduizend gulden.
□	De J.H. Donnerprijs 1992 is toegekend aan kees fens. Fens kreeg deze vijfjaarlijkse prijs voor zijn bijzondere verdiensten voor het Nederlandstalige boek. De Donnerprijs is een initiatief van de Nederlandse Boekverkopersbond en bedraagt vijfentwintighonderd gulden.
□	De jury van de Libris Woutertje Pieterse Prijs voor het jaar 1993 is inmiddels bekendgemaakt. Onder voorzitterschap van Kees Fens zullen

[p. 45]

	Aukje Holtrop, Nicolaas Matsier en grafisch ontwerper Kees Nieuwenhuijzen de prijswinnaar kiezen.
□	De prijs De Gouden Strop voor de beste detective van het jaar 1992 is toegekend aan chris rippen voor zijn roman Playback. De nominatie voor deze prijs zorgde er al voor dat Rippens misdaadverhaal in het Duits vertaald zal worden, samen met zijn debuutroman Sporen.
□	Uitgelezen boeken, het periodiek verschijnende katern voor boekverkopers en boekenkopers (Amsterdam: uitgeverij De Buitenkant), besteedt in jaargang 5 (1992), nr. 1 (juni), uitgebreid aandacht aan het ‘fenomeen’ Mary Pos, romanschrijfster en Nederlands eerste reisjournaliste. Bij haar turbulente leven hoorde ook dat ze wegens vermeende collaboratie voor de Ereraad voor de Letteren werd gedaagd.
□	De Pierre Bayleprijs voor literatuurkritiek, groot ƒ 5.000,-, is toegekend aan cyriel offermans voor zijn bijdragen aan Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer.
□	De tweejaarlijkse prijs voor literaire debuten, de Anton Wachterprijs, groot ƒ 2.000,-, is voor 1992 toegekend aan paul verhuijck voor De doodpieren. Het Amsterdams Fonds voor de Kunst heeft de Multatuliprijs, groot ƒ 15.000,-, toegekend aan dirk van weelden voor zijn roman Mobilhome en de F. Bordewijkprijs van ƒ 5.000,- aan jacq. vogelaar voor de roman De dood als meisje van acht.
□	Het stipendium 1992 van de Stichting Charlotte Köhler, groot ƒ 10.000,- en bestemd voor een schrijver of vertaler van drama, proza of poëzie, is toegekend aan huberte vriesendorp voor haar vertalingen van de jeugdboeken van Roald Dahl.
□	Begin oktober 1992 werd bekendgemaakt dat de vier Nederlandse theaterinstituten fuseren tot het Theater Instituut Nederland (tin). Het betreft het Nederlands Theater Instituut (nthi), het Nederlands Instituut voor de Dans, het Nederlands Mime Centrum en het Nederlands Poppenspel Instituut. Directeur van het Harry Mulisch nieuwe instituut wordt dr. Dragan Klaic, momenteel directeur van het nthi; de formatie wordt teruggebracht van 67 tot 54 plaatsen.
□	In Portugal is de prijs voor de beste literaire film toegekend aan de door Klaas Rusticus geregisseerde film Elias of het gevecht met de nachtegalen naar het gelijknamige boek van maurice gilliams. Rusticus schreef samen met Fernand Auwera het scenario.
□	harry mulisch is tijdens de presentatie van zijn jongste roman De ontdekking van de hemel op 13 oktober 1992 bij bevordering benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Bovendien kreeg hij de Eremedaille van Amsterdam.
□	De Stripprijzen 1992 zijn op de Bredase Stripdagen in oktober 1992 toegekend aan hanco kolk en peter de wit voor het beste Nederlandse stripalbum, namelijk Gilles de Geus, deel 6; aan jean-philippe stassen en denis lapierre voor de beste buitenlandse strips, namelijk Brieven uit de bar, en aan pryo voor het beste jeugdalbum, namelijk Pietje en de lamp.
□	Dick Bruna's Nijntje is in een speciale luisterversie bij uitgeverij ic (Laagte Kadijk 17, 1018 bb Amsterdam) op cassette en cd verschenen. Het betreft zes cassettes respectievelijk cd's van ongeveer 25 minuten voor de prijs van ƒ 9,95, respectievelijk ƒ 16,95.

De bibliotheek van de in mei 1992 overleden johan polak zal door de Stichting Johan Polak tot instandhouding van het bijzondere boek ter veiling worden gebracht bij Beijers in Utrecht. In mei zullen de ongeveer 15.000 boeken betreffende vooral bibliofiele uitgaven en uitgaven van de klassieken worden geveild.

[p. 46]

+++

□	Op 5 september 1992 overleed drs. j.h.w. veenstra (*1911), die als literair criticus en Du Perron-specialist talloze bijdragen geleverd heeft aan o.a. Vrij Nederland, Tirade, Maatstaf en Podium.
□	Eind september 1992 overleed op 84-jarige leeftijd drs. willem gijsbert noordegraaf (*7 april 1908 te 's-Gravenhage), oud-rector van het Eerste Vrijzinnig-Christelijk Lyceum in Den Haag, oud-privaatdocent Nederlands in Keulen en Bonn en oudrector van de School voor Taal- en Letterkunde in Den Haag.
□	Op 10 oktober 1992 overleed te Amsterdam de auteur en journalist willem richard jacobus wittkampf (*1924 te Zutphen). Bekend zijn zijn onder het pseudoniem Willem in Het Parool gepubliceerde interviews, gebundeld in Wat mijzelf betreft (1958; herdrukt onder de titel Durfwerk), Nader bericht ontbreekt (1963) en Notities over mensen (1969). Verder publiceerde hij onder andere de novelle Het kanon (1949) waarvoor hij de Reina Prinsen Geerligsprijs kreeg.
□	Op 12 oktober 1992 overleed te Amsterdam abraham polak, beter bekend als Alexander Pola, onder welke naam hij meewerkte aan tal van radio- en televisieprogramma's. Alexander Pola schreef teksten voor een groot aantal cabaretprogramma's en televisieseries, zoals samen met Chiem van Houweninge Zeg 'ns AAA van de vara. In sommige series trad hij ook zelf op als cabaretier.

Literaire agenda

Deze agenda wordt samengesteld door het Nederlands Bibliotheek- en Lectuur Centrum (nblc) te 's-Gravenhage. In feite geeft de door het nblc samengestelde agenda informatie over een ruimer gebied dan uit het onderstaande blijkt. Voor een vollediger overzicht raadplege men 'litterair op nos Teletekst (p. 405-406) of brt Teletekst (p. 683-684).

Algemeen

-	Antwerpen is in 1993 de Culturele Hoofdstad van Europa.
-	Vijfhonderdste geboortejaar Anna Bijns (1493-1575).
-	vijftig jaar geleden verscheen Scheepsjournaal van Arthur Ducroo van E. du Perron.

februari

-	maand februari: Valkenswaard, openbare bibliotheek: reizende tentoonstelling ‘In het spoor van Willem Frederik Hermans’. Inlichtingen over deze en volgende reizende tentoonstellingen: nblc, tel. [phone].
-	maand februari: Zaandam, openbare bibliotheek: reizende tentoonstelling over Marten Toonder.
-	maand februari: Amersfoort, Centrum Kunstzinnige Vorming Eemland: reizende tentoonstelling over Wim Hofman.
-	t/m 21 februari: Den Haag, Borgerszaal Letterkundig Museum: tentoonstelling over Harry Mulisch naar aanleiding van zijn vijfenzestigte verjaardag. Inlichtingen: Letterkundig Museum, Gonneke Verschoor, tel. [phone].
-	exacte datum nog onbekend: Amsterdam, openbare bibliotheek (Prinsengracht): laatste in een lezingenreeks over biografieën, onder de titel ‘Met liefde en respect’, Pierre H. Dubois. Organisatie en inlichtingen: mevr. Y. Wolfsbergen, tel. [phone].
	1 Amsterdam: Vers voor de Pers. Organisatie en inlichtingen: cpnb, tel. [phone].
	2 Hella S. Haasse 75 jaar.
	2 Cornelis Verhoeven 65 jaar.
	4 vijfentwintigste sterfdag van Gerard den Brabander (1900-1968).
	5 Heerenveen, Posthuis Theater: literaire avond waarop winnaars van de schrijfwedstrijd voor beginnende Friese auteurs bekend worden gemaakt. De hoofdprijs is de Gouden Pen van Heerenveen. Organisatie en inlichtingen: Stichting Literaire Activiteiten Heerenveen, postbus 734, 8440 as Heerenveen.
	6 februari t/m 31 mei: Den Haag, Letterkundig Museum: tentoonstelling over Albert Helman. Inlichtingen: Letterkundig Museum, Gonnie Verschoor, tel. [phone].
	7 Diest, Cultureel Centrum Begijnhof: in de reeks ‘Literatuur op zondag’ spreekt Marleen Decree over Indianenverhalen en -poëzie. Organisatie en inlichtingen: Literaire Culturele Kring Apollo, Ina Stabergh, tel. [phone].
	7 Rhoon, Kasteel van Rhoon: lezing van Margriet de Moor. Organisatie en inlichtingen: Stichting Kasteel van Rhoon, tel. [phone].
	9 Honderdste geboortedag van Jac Schreurs (1893-1966).
	11 Honderdste geboortedag van Joh. C.P. Alberts (1893-1967).
	13 Vijftigste sterfdag van Willem Walraven (1887-1943).
	13 Vlissingen, Schouwburg: solovoorstelling Wit is altijd schoon van Tine Ruysschaert naar het boek van Leo Pleysier.
	14 Purmerend, Literaire Salon De Purmarijn: lezing van P.F. Thomése. Organisatie en inlichtingen: Literaire

[p. 47]

	Salon De Purmarijn, tel. [phone].
	16 Amsterdam, openbare bibliotheek (Prinsengracht): laatste in een reeks van vijf lezingen over jeugdliteratuur onder de noemer ‘Tot lezen verleid’, Hubert Vriensendorp, vaste vertaalster van het werk van Roald Dahl. De lezing wordt herhaald op 23 februari. Organisatie en inlichtingen: openbare bibliotheek, mevr. Y. Wolfsbergen, tel. [phone] of Kinderboekhandel G. Nivard, tel. [phone].
	16 Rijswijk, openbare bibliotheek: lezing van Monika van Paemel. Organisatie en inlichtingen: openbare bibliotheek Rijswijk, tel. [phone].
	16 Middelburg, Zeeuwse Bibliotheek: lezing van Jan Fontijn over de biografie. Organisatie en inlichtingen: Stichting Literaire Activiteiten Zeeland, tel. [phone].
	24 Oosterwolde, De Miente: lezing van Martin Ros over de (auto)biografie. Organisatie en inlichtingen: Stichting A Propoz, tel. [phone].
	25 Honderdste geboortedag van J.J. van Geuns (1893-1959).
	25 Bergen, De Rustende Jager: literaire avond met Martin van Amerongen en Anna Enquist. Organisatie en inlichtingen: Eerste Bergensche Boekhandel, tel. [phone].
	26 Poëziekring Eemland: Galerie 't Juffersgat: lezing Jos Buurlage over Gerrit Komrij. Inlichtingen: tel. [phone].

maart

-	maand maart: Hillegom, openbare bibliotheek: reizende tentoonstelling ‘In het spoor van Willem Frederik Hermans’.
-	maand maart: Vught, openbare bibliotheek: reizende tentoonstelling over Marten Toonder.
-	maand maart: Vlissingen, openbare bibliotheek: reizende tentoonstelling over Wim Hofman.
	3 Helmond, 't Speelhuis: lezing van Herman Pleij over de middeleeuwen. Organisatie en inlichtingen: Literair Café Helmond, tel. [phone].
	4 Amsterdam, De Rode Hoed: uitreiking van de Libris Woutertje Pieterseprijs. Inlichtingen: U. Kiekens, tel. [phone].
	4 Luc Wenseleers 50 jaar.
	7 Diest, Cultureel centrum Begijnhof: in de reeks ‘Literatuur op zondag’ spreekt Charles Ducal over zijn poëzie en over zijn prozadebuut De meesterknecht. Organisatie en inlichtingen: Literaire Culturele Kring Apollo, Ina Stabergh, tel. [phone].
	8 Bussum, openbare bibliotheek: lezing van Michel van der Plas over de biografie. Organisatie en inlichtingen: openbare bibliotheek Bussum, tel. [phone].
	10 Amsterdam, openbare bibliotheek Staatsliedenbuurt: lezing van August Willemsen. Organisatie en inlichtingen: Openbare bibliotheek Amsterdam, tel. [phone].
	10 t/m 20 maart: Boekenweek. Thema ‘egodocumenten’, motto: ‘Het leven geschreven’. W.F. Hermans schrijft het boekenweekgeschenk en Martin van Amerongen het thema-essay. Organisatie en inlichtingen: cpnb, tel. [phone].
	11 Tweehonderdste geboortedag van Jan Frans Willems (1793-1846).
	11Ad den Besten 70 jaar.
	13maart t/m eind juni: Den Haag, Letterkundig Museum: tentoonstelling over P.C. Boutens, ter gelegenheid van zijn vijftigste sterfdag op 14 maart. Inlichtingen: Letterkundig Museum, Gonneke Verschoor, tel. [phone].
	13 Purmerend, Theater De Purmarijn: optredens van onder anderen Hanny Michaelis, Willem Jan Otten, Esther Jansma, Jean-Pierre Rawie en Jan Eijkelboom. Organisatie en inlichtingen: Literaire Salon De Purmarijn, tel. [phone].
	14 Vijftigste sterfdag van P.C. Boutens (1870-1943).
	14 Boxtel, openbare bibliotheek: optredens van Mensje van Keulen en Maarten 't Hart, naar aanleiding van Van Keulens boek over 't Hart. Organisatie en inlichtingen: openbare bibliotheek Boxtel, tel. [phone].
	17 Oosterwolde, Hotel de Zon: lezingen van Adriaan Morriën en Nelleke Noordervliet rond het boekenweekthema ‘Het leven geschreven’. Organisatie en inlichtingen: Stichting A Propoz, tel. [phone].
	18 Leiden, Burchtsociëteit: lezingen van Pierre en Simone Dubois over Belle van Zuylen. Organisatie en inlichtingen: Burcht Literair, tel. [phone].
	18 Etten-Leur, Theater De Nobelaer: optreden van Edgar Cairo. Organisatie en inlichtingen: Theater De Nobelaer, tel. [phone].
	19 Vijfentwintigste sterfdag Fedde Schurer (1898-1968).
	20 Doetinchem, Theater Amphion: lezingen van Nelleke Noordervliet en Koos van Zomeren. Organisatie en inlichtingen: Stichting Literair Café Doetinchem, tel. [phone].
	20 's-Hertogenbosch, Brabanthallen: tweede Nederlandse Dialectendag. Tijdens deze dag wordt een bundel gepresenteerd met winnende inzendingen van een prijsvraag voor proza- en poëzieteksten in dialect. Organisatie en inlichtingen: Stichting Nederlandse Dialecten, p.a. Katholieke Universiteit Nijmegen-ndcn, Erasmusplein 1, 6525 ht Nijmegen, of Stichting Nederlandse Dialecten, Gen. Gavinstraat 344, 6525 mr Groesbeek.
	25 Bergen, De Rustende Jager: literaire avond met lezingen van Carla Bogaards en Marriët Meester. Organisatie en inlichtingen: Eerste Bergensche Boekhandel, tel. [phone].
	26 Gorinchem, Boekhandel De Mandarijn: lezing van Nelleke Noordervliet. Organisatie en inlichtingen: Boekhandel De Mandarijn, tel. [phone].
	26 Poëziekring Eemland Theater De Lieve Vrouw: Hanny Michaelis leest voor uit eigen werk. Inlichtingen: 033-722462.
	31 Amsterdam: bekendmaking nominaties van de ako Literatuur Prijs.

Voor inlichtingen over deze agenda of voor het doorgeven van aanvullingen erop kan men zich wenden tot het nblc, Jef van Gool of Frank Hockx, postbus 93054, 2509 ab 's-Gravenhage (070-3141750).