Literatuur. Jaargang 9

[p. 294]

Literatuur nieuws

De Bourgondische cultuur - dynamiek en expansie (1430-1530)

Reeds een aantal jaar wordt aan de letterenfaculteit van de Universiteit van Amsterdam door leden van het vf-programma Cultuur en maatschappij in de overgang van Middeleeuwen naar Nieuwe Tijd (1450-1650) een symposium of een lezingencyclus rond een bepaald thema binnen dit aandachtsgebied georganiseerd. Het vf-programma, dat inmiddels deel is gaan uitmaken van het Instituut voor Cultuurgeschiedenis, bereidt dit jaar een symposium voor over de dynamiek van de Bourgondische cultuur. Het symposium zal plaatsvinden op 20 november 1992 in de Agnietenkapel te Amsterdam.

Gedurende de relatief korte periode dat de Bourgondische hertogen in onze streken aan de macht zijn geweest - welbeschouwd ruim een halve eeuw - hebben de Nederlanden een culturele bloei gekend, die in de tijd zelf als toonaangevend voor Europa werd beschouwd. Het eigene van de Bourgondische cultuur lijkt te zijn gelegen in de vruchtbare ontmoeting tussen een Franstalig hof en een groot aantal kunstenaars, literatoren, musici en anderen, afkomstig uit de Nederlanden. Naast deze interne dynamiek van de Bourgondische cultuur zou men ook kunnen wijzen op een externe dynamiek, de uitstraling die ze had over heel Europa. Exponenten van deze cultuur vinden we in Frankrijk, Italië, Spanje en Engeland.

Het symposium wil juist aan deze twee kenmerkende factoren recht doen. In het ochtendgedeelte zullen vier lezingen zijn gewijd aan de interne dynamiek en 's middags zullen in vier lezingen aspecten van de expansie worden belicht. Aan bod komen onderwerpen als: de contacten tussen Noord- en Zuid-nederlandse rederijkers, Franse hof-literatuur, de verspreiding van geïllustreerde handschriften en drukken, het mecenaat van het Bourgondische hof, Bourgondische componisten en de invloed van Vlaamse schilderkunst in Europa. Als sprekers zullen optreden: drs. H. Brinkman, mw. drs. W.A. Keesman, dr. J. Koopmans, mw. drs. A.A.C. Naber, mw. drs. C.C. Nieuwstraten, mw. drs. S. Raue, dr. H.N.B. Ridderbos, dr. C. Vellekoop en dr. C.L. Verkerk.

Adres: Agnietenkapel, O.Z. Voorburgwal 231, 1021 ez Amsterdam. Nadere informatie: drs. H. Brinkman en mw. drs. S. Raue, Universiteit van Amsterdam, Instituut voor Neerlandistiek, Spuistraat 134, 1012 vb Amsterdam, tel.: [phone].

Compact disc met Middelnederlandse lyriek (‘Een pacxken van minne’)

In het kader van het door nwo ingestelde Pionier-project ‘Nederlandse literatuur en cultuur in de middeleeuwen’ (onder leiding van F.P. van Oostrom) heeft een groep van achttien Nederlandse en Belgische mediaevisten (voornamelijk neerlandici en musicologen) onder leiding van F. Willaert onderzoek verricht op het gebied van de (schromelijk verwaarloosde) lied-cultuur uit de lage landen tot circa 1550.

Van deze onderzoeksgroep maakte deel uit de muziekhistoricus dr. Louis Grijp, werkzaam op het P.J. Meertens-Instituut te Amsterdam. Grijp, artistiek leider van het muziekensemble Camerata Trajectina, is erin geslaagd de nieuw verworven inzichten creatief te vertalen in de vorm van het programma Een pacxken van minne (met onder meer liederen van Hadewijch, hof-muziek rond 1400, liederen uit het Gruuthusehandschrift, het liedeken van Gerrit van Velsen et cetera), dat tijdens het Holland Festival voor Oude Muziek te Utrecht op 4 september 1991 met succes in première is gegaan. In juli jl. heeft de opname plaatsgevonden van een compact disc, die eind 1992 zal verschijnen.

Op de cd Een pacxken van minne kan tot 1 november worden ingetekend door ƒ 29,90 (inclusief verzendkosten) over te maken op giro 344683 ten name van stichting nederlandse literatuur en cultuur in de middeleeuwen, postbus 9515, 2300 ra Leiden (onder vermelding van ‘Compact Disc’). (De winkelprijs zal circa ƒ 35, - bedragen.) De cd wordt u dan direct na verschijnen franco toegestuurd.

W. van Anrooij

Een nieuwe Madoc

Sinds 1987 verschijnt Madoc, tijdschrift voor mediëvistiek, een getypt/geprint mededelingenblad vanuit de vakgroep Mediëvistiek van de Rijksuniversiteit Utrecht. Met ingang van jaargang 6 (april 1992) is

[p. 295]

Madoc professioneel gegaan: het wordt nu als echt tijdschrift uitgegeven door uitgeverij Verloren te Hilversum.

Madoc richt zich op een publiek van geïnteresseerde leken en professionele mediaevisten in Nederland en Vlaanderen. In heldere artikelen worden zeer uiteenlopende facetten van de middeleeuwen op wetenschappelijk verantwoorde wijze belicht. Verder bevat ieder nummer een interview met een mediaevist uit binnen- of buitenland en een column van de hand van de Utrechtse hoogleraar middeleeuwse letterkunde, W.P. Gerritsen.

Veel artikelen sluiten aan bij de mediaevistische actualiteit: recente publikaties, belangrijke gebeurtenissen of aanstaande evenementen op het gebied van de middeleeuwen. Als vaste rubrieken zijn opgenomen: recensies, kroniek, agenda en berichten.

Madoc verschijnt viermaal per jaar. Het redactieadres is Drift 13, 3512 br Utrecht. Een abonnement kost ƒ 30, -; een steunabonnement ƒ 50, -; de prijs van losse nummers is ƒ 10, -. Aanmelden bij uitgeverij Verloren, Alexanderlaan 14, 1213 xs Hilversum, 035-859856.

PJV

Een drukker zoekt publiek: Gheraert Leeu te Gouda 1477-1484

Op vrijdag 5 februari 1993 wordt een colloquium gehouden, gewijd aan de drukker Gheraert Leeu, die vijfhonderd jaar geleden (december 1492) overleed. Het colloquium vindt plaats in de Agnietenkapel te Gouda, en wordt georganiseerd door de Mediëvistenkring van de Vrije Universiteit te Amsterdam en de Oudheidkundige Kring Die Goude. Centraal staat de betekenis van het werk van Leeu in zijn Goudse periode, en dan met name zijn Nederlandstalig fonds. Bijdragen worden geleverd vanuit diverse disciplines. Er zal een aantal korte voordrachten ten gehore worden gebracht, gevolgd door discussies. Dr. L. Hellinga-Querido geeft een algemene typering van de betekenis van de drukker Leeu. Dr. K. Goudriaan schetst het Hollandse publiek dat Leeu zich in zijn Goudse periode allereerst voor ogen zal hebben gesteld. Drs. F.J.H, de Bree behandelt Leeu als drukker van Nederlands verhalend proza, in het bijzonder Die historie van die seven wijse mannen van Romen en Die gesten of gheschienisse van Romen. Dr. J.J. van Moolenbroek neemt een van Leeus religieuze best-sellers onder de loupe: Dat liden ende die passie ons Heren Ihesu Christi. Dr. B.A. Rosier bespreekt de houtsneden die Leeu gebruikte om het leven van Jezus te illustreren. Prof. dr. H. de Ridder-Symoens houdt de slotbeschouwing. Tevens is een bezoek aan de Leeu-tentoonstelling in het Museum Catharina-Gasthuis te Gouda in het program opgenomen.

De kosten voor deelneming aan de studiedag bedragen ƒ 15, -. Men dient zich aan te melden bij de penningmeester van Die Goude, Vlietenburg 32, 2804 wt Gouda. Een volledig program van de studiedag wordt dan toegezonden. Voor inlichtingen: K. Goudriaan (vu), tel. [phone].

K. Goudriaan

Nederlandse letterkunde van de renaissance en de barok

Met de steun van het nfwo wordt in 1992-1993 een programma georganiseerd over Nederlandse letterkunde van de renaissance en de barok. Het richt zich tot licentiaten in de letteren en de wijsbegeerte of houders van een daarmee gelijkgesteld diploma die zich op grondige wijze wensen vertrouwd te maken met een of meer deelaspecten van de Nederlandse letterkunde van de renaissance en de barok in Noord en Zuid.

Overeenkomstig hun curriculum en belangstelling kunnen de deelnemers zich oriënteren op grondige introducties of zich, al dan niet met het oog op wetenschappelijk onderzoek, verder bekwamen in bepaalde sectoren van het vakgebied of hun kennis erover via contextstudies vervolledigen en uitdiepen.

Samenstelling van het programma A. tekst

Literatuur van de vroege Renaissance: W. Waterschoot (ug)

Rederijkers: D. Coigneau (ug)

Zeventiende-eeuwse lyriek: K. Porteman (kul)

Zeventiende-eeuws drama: H. Meeus (ufsia)

Zeventiende-eeuwse didactisch-moraliserende letterkunde: M. van Vaeck (kul)

Emblematiek: K. Porteman (kul)

Zeventiende-eeuwse Zuidnederlandse letterkunde: A. Keersmaekers (ufsia)

Achttiende-eeuwse literatuur: J. Smeyers (fusl)

Zeventiende-eeuws Nederlands: G. Geerts (kul)

B. context

Neolatijnse letterkunde: J. IJsewijn (kul)

Inleiding tot de bibliologie (vijftiende tot zeventiende eeuw): E. Cockx-Indestege (kb)

Teksteditie: M. de Smedt (kul)

Relaties schilderkunst-literatuur: K. Porteman (kul)

Antieke cultuur: A. Wouters (kul)

Cultuur en religie (zestiende en zeventiende eeuw): G. Marnef (ufsia)

Franse literatuur: D. van der Cruysse (ufsia)

De deelnemers stellen vrij hun programma samen. De inschrijving is kosteloos en de eventuele reiskos-

[p. 296]

ten van Belgische deelnemers worden vergoed. Inschrijvingen tot 15 november 1992. Inlichtingen en inschrijvingen: K. Porteman (kul), Blijde-Inkomststraat 21, 3000 Leuven; W. Waterschoot (ug), Blandijnberg 2, 9000 Gent; H. Meeus (ufsia), Prinsstraat 13, 2000 Antwerpen.

Tentoonstelling Maria Tesselschade

Op 25 maart 1994 is het precies vierhonderd jaar geleden dat Maria Tesselschade Roemers Visscher geboren werd. De Universiteitsbibliotheek Amsterdam heeft het voornemen om in samenwerking met de vakgroep Historische Letterkunde van het Instituut voor Neerlandistiek ter gelegenheid hiervan een tentoonstelling te organiseren rond Maria Tesselschade en haar werk. Voor verdere informatie kunt u terecht bij Betty van Wonderen, Universiteitsbibliotheek Amsterdam, tel.: [phone].

PJV

Doopsgezinden in De Rijp

Tot en met 1 november 1992 is in het Rijper Museum In 't houten huis, Jan Boonplein 2, 1483 bl De Rijp, 02997-1286, de tentoonstelling Doopsgezinden in de 17e eeuw in De Rijp



te zien. De tentoonstelling wordt begeleid door een boekpublikatie onder de titel Dat Rijp is moet eens door eygen Rijpheydt vallen; doopsgezinden in de 17e eeuw in De Rijp, samengesteld door dr. Piet Visser, conservator kerkelijke collecties van de Universiteitsbibliotheek te Amsterdam. Dit boek - een uitgave van de Stichting Uitgeverij Noord-Holland te Wormerveer - is voor de prijs van ƒ 30, - verkrijgbaar bij het museum en in de erkende boekhandel.

De tentoonstelling is in september en oktober te bezichtigen op zaterdagen en zondagen van 11 tot 17 uur.

PJV

Mulisch 65

Harry Mulisch werd dit jaar vijfenzestig jaar, reden voor De Bezige Bij om 1992 tot Mulisch-jaar uit te roepen. De uitgever grijpt de gelegenheid aan om de vijfentwintigste oplage van Mulisch' De aanslag op de markt te brengen, waarmee dan meer dan vijfhonderdduizend exemplaren van deze best-seller in druk zijn verschenen. Als zesen-twintigste druk zal het boek dan bovendien in pocketvorm verschijnen.

In september verscheen vervolgens bij De Bezige Bij van Mulisch Ontdekking van de hemel. Deze uitgave werd vergezeld door twee andere uitgaven over Mulisch, namelijk een bibliografie van Marita Mathijsen, De werken van Harry Mulisch, en een Schrijversprentenboek, De onderkant van het tapijt. In het prentenboek wordt niet het leven van Mulisch, maar diens oeuvre centraal gesteld. Mulisch' vijfenzestigste verjaardag was voor het Letterkundig Museum aanleiding om een tentoonstelling over deze auteur in te richten. Deze tentoonstelling is vanaf oktober van dit jaar in Den Haag te bezichtigen.

GvB

Nieuw bulletin van aio-netwerk

Het aio-netwerk Geschiedenis van kunst en cultuur wordt al een paar jaar van het nodige nieuws voorzien door een mededelingenblad dat vooral binnen de eigen kring verspreid wordt. Dat blad is nu omgebouwd tot een eigen tijdschrift, Bulletin. Geschiedenis, Kunst, Cultuur, waarop ook buitenstaanders zich kunnen abonneren. Het bulletin zal driemaal per jaar verschijnen en zal naast de traditionele mededelingen omtrent symposia, lezingen en tentoonstellingen voortaan ook artikelen bevatten op cultuurhistorisch terrein voor een breder publiek van geïnteresseerden.

De eerste aflevering in de nieuwe opzet, nummer 1 van 1992, bevat artikelen van Herman Pleij ‘Over Huizinga's “Herfsttij” en de stedelijke literatuur van de Lage Landen’, van Debora Meijers over ‘Het museum als klok’, van Solange Leibovici over ‘Baudrillard en de verdwijning van de realiteit’, van Matthijs Engelberts over ‘Beckett in de breedte’ en van Willem Frijhoff over ‘Jean Starobinski's zinnebeelden van de rede’. Dat de redactie nog wat aanloopproblemen heeft,

[p. 297]

blijkt uit de ‘Mededelingen en aankondigingen’, die voor een groot deel lezingen en congressen betreffen die al gepasseerd waren op het moment van verschijnen.

De abonnementsprijs per drie nummers bedraagt ƒ 25, -. Aanmelding en nadere inlichtingen bij het aio-netwerk Geschiedenis van kunst en cultuur, Spuistraat 134, 1012 vb Amsterdam, 020-5254472 (alleen op woensdag en vrijdag).

PJV

BNTL 1985-1989 verschenen

Eind juni verscheen het cumulatiedeel 27 van de Bibliografie van de Nederlandse Taal- en Literatuurwetenschap (bntl) over de jaren 1985-1989, uiteraard weer aangevuld met die van de Friese taal- en literatuurwetenschap (bftl) en met aanvullingen vanaf 1980. De neerlandistiek en frisistiek hebben in die jaren in ieder geval in kwantitatief opzicht flink hun best gedaan: het systematische deel telt niet minder dan 1242 pagina's; het registerdeel voegt er nog eens 724 aan toe.

Een novum is dat de bftl in haar geheel (dus systematisch gedeelte en register) is ondergebracht in het registerdeel, voorafgegaan door een blauw titelblad. Het ‘Woord vooraf’ rept hierover met geen woord; het enige signaal dat men krijgt, is de rugtitel op het registerdeel: ‘bntl Registers/bftl’. In de verantwoording, die niet meer dan vier regels in beslag neemt op pagina 4 van het systematische deel, wordt de gebruiker er nogmaals op geattendeerd dat - in tegenstelling tot de gewoonte in de delen 23-25 - recensies van en reacties op verschenen boeken en artikelen niet meer apart zijn opgenomen, maar in de annotatie bij de desbetreffende boeken en artikelen. Dat geldt natuurlijk alleen - aldus nog steeds de verantwoording - voor de recensies uit de in dit deel beschreven periode (1985-1989); als recensies betrekking hebben op in vorige delen beschreven literatuur, dan komen ze wel in de 1.11- resp. 2.11-rubriek terecht. Wat niet in de summiere verantwoording wordt aangegeven, is dat ook verwijzingen van na de geïnventariseerde periode (uit 1990) al zijn opgenomen in annotaties.

Abonnees betalen voor deze bijna tweeduizend pagina's bibliografische informatie in twee kloeke gebonden delen slechts ƒ 77,50 (incl. verzendkosten/ 89, -). Voor nieuwe abonnees bedraagt de prijs van de cumulatiedelen 22 t/m 26 (over de periode 1960-1984) ƒ 106, - per deel; van het pas verschenen deel 27 is de prijs ƒ 125, -. Niet-abonnees betalen voor losse cumulatiedelen ƒ 265, - (delen 22-24), resp. ƒ 318, - (deel 25), ƒ 344,50 (deel 26) en ƒ 390, - (deel 27). Het administratie-adres is: Stichting Bibliographia Neerlandica, Prins Willem Alexanderhof 5, 2595 be 's-Gravenhage.

PJV

De forellenvisscher

Op 24 april van dit jaar werd in de Vondelzaal van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam het zesenvijftigste Slib-deeltje van de Stichting Kunstuitleen Zeeland gepresenteerd. Dat die presentatie daar geschiedde wordt veroorzaakt door het feit dat het dit keer ging om een samenhangend deel uit de omvangrijke correspondentie van Albert Verwey die zich in de Universiteitsbibliotheek bevindt. Van die correspondentie wordt een volledige uitgave voorbereid, maar de redactie van de Slib-reeks werd in de gelegenheid gesteld om de brieven rond Verweys reis naar Finland in een klein deeltje samen te brengen. Verwey en zijn vrouw gingen



op reis op uitnodiging van baron Cedercreutz en met deze gastheer vist Verwey enkele dagen op forel. Over deze vispartij schrijft Verwey het lange gedicht ‘De forellenvisscher’ waaraan de uitgave haar titel ontleent. Deze brieven van de Finse reis van Verwey zijn verzameld, waar nodig vertaald en van aantekeningen voorzien door Ch.M. Boelhouwer. De uitgave verscheen bij de Stichting Kunstuitleen Zeeland in Middelburg, is verkrijgbaar in de boekhandel en kost ƒ 15, -.

GvB

Salondag schrijven

Op vrijdag 2 oktober 1992 organiseert het Landelijk Ondersteuningsinstituut Kunstzinnige Vorming (lokv) voor de tweede maal een Salondag over schrijven in Kasteel Groeneveld in Baarn. Deze keer staat de Salondag in het teken van de literaire genres.

In de openingslezing zal Willem van Toorn spreken over zijn fascinatie voor de genres poëzie, korte verhalen en reisverhalen. Jan Brokken zal spreken over zijn reizen en de reisverhalen die hij schrijft en

[p. 298]

Hans Luyten zal een literaire reis maken langs de liefdesemblemata en zijn bijdrage illustreren met dia's.

Daarnaast zullen er werkgroepen worden georganiseerd rond een aantal genres. Zo zal Johanna Kruit een werkgroep begeleiden op het gebied van de poëzie, Nirav Christov een werkgroep over toneelschrijfkunst, Jan Boerstoel een over liedteksten en José Franssen een werkgroep over dagboeken. Ardi Roelofs en Caria Huisman begeleiden een werkgroep over de brief in de literatuur en Marjolein van Someren zal in een werkgroep het ‘toegepast schrijven’ behandelen. Elke werkgroepbegeleider heeft ervaring met het genre van de groep en met het lesgeven.

De salondagen zijn bedoeld voor docenten en consulenten op het terrein van de literaire vorming. De deelnamekosten bedragen ƒ 75, - per persoon. Voor meer informatie kan men bellen met het lokv (tel. [phone]).

GvB

Antiekbeurs Delft

Op de vierenveertigste Oude Kunst- en Antiekbeurs te Delft, die van 10 t/m 18 oktober 1992 wordt gehouden in het Stedelijk Museum Het Prinsenhof, St. Agathaplein 1, is ook antiquariaat Forum nadrukkelijk aanwezig. Gepresenteerd wordt een tot op heden onbekend getijdenboek uit Brabant van circa 1450 met zeventien schitterende bladvullende miniaturen, waarvan het eerste gesigneerd is door Antonis Utenbroec, een artiest van wie de naam nog niet bekend was. Ook de naam van de opdrachtgever is bekend: Warnerus. Met behulp van dit handschrift kunnen nu ook andere miniatuurkunstenaars uit die tijd worden geïdentificeerd.

Verder biedt Forum een portfolio met zesenzestig militaire stadsplattegronden, voor een deel omstreeks 1640 door prins Willem ii getekend. Tot de militaire opleiding van de prins behoorde ook het tekenen van vestingwerken. De collectie, afkomstig uit de bibliotheek van de stadhouders die in 1749 is geveild, bestaat uit twee series: het studiemateriaal van de prins zelf en de plattegronden die door hem in opdracht van zijn leraar, Johan Jansz. Stampioen, zijn getekend en met aquarelverf zijn ingekleurd.

Tenslotte is er een zeldzaam (er zijn slechts twee andere exemplaren bekend) stadspanorama van Antwerpen, Antverpia totius inferiorisae primaria vrbs, gedrukt met behulp van vier op elkaar aansluitende koperplaten op vier vellen (meer dan twee meter lang) door Claes Ianszoon Visscher in 1652 in Amsterdam. De bijbehorende tekst met de beschrijving van Antwerpen is afgedrukt in het Nederlands, Frans en Latijn.

PJV

Andersen in Nederland

In het Open Haven Museum, knsm-laan 311, 1019 le Amsterdam, 020-



5109761, is tot 22 november 1992 de expositie Andersen in Nederland; een stap in de sprookjeswereld van H.C. Andersen te zien. Op de tentoonstelling wordt onder meer aandacht besteed aan het leven van H.C. Andersen, aan zijn ontmoetingen met Nederlandse schrijvers, aan de vertaaltraditie en de illustraties bij zijn werken. Speciaal voor kinderen zijn er speel- en tekenhoeken ingericht, worden schrijfopdrachten verstrekt en worden er voorlezingen gehouden.

Alice Roegholt

Nieuw onderwerp eci-prijs ‘Schandelijke boeken’

Het onderwerp van de eci-prijs 1993 luidt: ‘Schandelijke boeken’. Dit heeft de jury van de eci-prijs vastgesteld.

Literaire en wetenschappelijke auteurs worden uitgenodigd uiterlijk 15 januari 1993 over dit onderwerp een essay of wetenschappelijke verhandeling in te zenden. De prijsuitreiking vindt in het najaar van 1993 plaats. De eerste prijs bedraagt ƒ 45.000, -, de tweede ƒ 30.000, - en de derde prijs ƒ 20.000, -. Voorts kunnen voor de meest originele aanpak en het meest originele taalgebruik prijzen van ƒ 5.000, - worden toegekend.

De jury bestaat dit jaar uit mevrouw Monika van Paemel, de heren Hans Gruijters (voorzitter), prof. dr. G.A. Kohnstamm, dr. Jaap van Heerden en prof. dr. Paul de Wispelaere. De jury is, conform het reglement, gedeeltelijk vernieuwd. De plaatsen van prof. dr. H. van de Bergh en Rudy Kousbroek zijn ingenomen door Jaap van Heerden en Paul de Wispelaere.

Dit is de derde keer dat de tweejaarlijkse literairwetenschappelijke eci-prijs wordt uitgeschre-

[p. 299]

ven. De essays worden gebundeld gepubliceerd.

De onafhankelijke jury bepaalt eens in de twee jaar een onderwerp dat valt binnen het thema ‘lezen en maatschappij’. Dit algemene thema is vastgesteld door eci voor boeken en platen bijvoorbeeld omdat deze boekencluborganisatie de relatie tussen lezen en maatschappij nadrukkelijk onder de aandacht wil brengen.

Het onderwerp van de nieuwe prijsvraag wordt per advertentie bekendgemaakt. De inzendingen dienen onder motto of pseudoniem te worden ingezonden. Alleen de enveloppen met de winnende essays worden door de notaris geopend, de overige inzendingen worden naderhand vernietigd. Op deze wijze worden alleen de namen van de prijswinnaars bekend.

De collectie-Offerhaus

Van 14 mei tot en met 25 juli 1992 was in het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum/Museum van het Boek in Den Haag de expositie te zien van aanwinsten uit de periode 1987-1991. Dat was de tijd waarin de plotseling overleden dr. Johannes Offerhaus het directoraat voerde. De tentoongestelde selectie is ook ondergebracht in een catalogus: Een boekmuseum verzamelt; aanwinsten 1987-1991 verworven tijdens het directoraat van dr. J. Offerhaus (Zutphen: Walburg pers, 1992; 103 p.; ƒ 32,50; ills.). Dit boekwerk toont vele fraaie specimina op de terreinen waarop het museum onder Offerhaus de zwaartepunten legde: het bibhofiele boek in al zijn aspecten (typografie, illustratie, band), kalligrafie en ex-libris in en buiten Nederland. Maar ook de geschiedenis van de drukkunst in het algemeen blijft in de aandacht, hetgeen blijkt uit bijvoorbeeld de verwerving van het archief van uitge-

Henri van Wermeskerken, Een Indisch binnenhuisje. Tweede druk. Amsterdam, L.J. Veen, z.j.

raw
[z.p.] Oblivion Boys, 1988. Uit een doos met elf dubbelbladen met collages

verij Gebr. van Cleef, een houtblok met het drukkersmerk van de zeventiende-eeuwse drukker Abraham Wolfgang en een Elzevierdrukje uit 1631 in losse vellen.

Bijzonder mooie uitgaven van Engelse (Doves Press, Golden Cockerel Press, Gregynog Press) en Duitse (Janus Presse, Bremer Presse, Cranach-Presse) private presses zijn in de afgelopen jaren aan de verzameling toegevoegd. Meermanno herbergt inmiddels ook de grootste collectie materiaal van en betreffende de Nieuwzeelandse boekillustrator John Buckland Wright. Alle uitgaven die bekroond worden in het kader van ‘De best verzorgde boeken’ worden in het museum opgenomen. De verzameling geïllustreerde kinderboeken neemt voortdurend in omvang toe, evenals die van de produkten van de Stichting Drukwerk in de Marge. De kunstenaarsboeken uit binnenen buitenland laten helaas slechts één opening zien in de catalogus; op de bibliotheek kan men ze voor-

[p. 300]

zichtig in hun geheel raadplegen. Een index op persoonsnamen en persen besluit de catalogus.

PJV

Cursus geautomatiseerd literatuurzoeken

Het zoeken naar informatie in een steeds groeiend aantal databanken is een vak, dat geleerd moet worden. De enige algemene, van informatieproducenten onafhankelijke cursus wordt al jaren georganiseerd door de vogin, de Nederlandse Vereniging van Gebruikers van Online-Informatiesystemen. Circa zestig procent van de cursustijd wordt daarbij besteed aan het praktisch en online oefenen aan de computer.

De eerstvolgende vijfdaagse cursus vindt plaats op 5, 6, 9, 10 en 11 november 1992 bij de Stichting go, Celebesstraat 89, Den Haag. De kosten bedragen ƒ 1.500, -. Aanmelding dient te geschieden voor 5 oktober 1992 bij de vogin-administratie, mevrouw M. Noordegraaf, Tabakstiend 17, 6871 tj Renkum, 08373-16411.

PJV

De Bert van Selm-lezing

De boekhistoricus Bert van Selm († 17 april 1991) was een vakman die op het gebied van zijn specialisme, de boekwetenschap, baanbrekend werk heeft verricht. Zijn Leidse collega's kenden hem als iemand die zich met hart en ziel inzette voor de vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde. Voor studenten was hij een inspirerend en kundig docent.

De leden van de vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden hebben zich voorgenomen een jaarlijkse ‘Bert van Selm-lezing’ te organiseren. De invalshoek van deze openbaar toegankelijke lezing is cultuurhistorisch van aard, en dat in de ruimste zin van het woord. Wél zal de lezing altijd iets te maken hebben met boeken of met het leven daaromheen. Sprekers zijn afkomstig uit de Leidse kring of van daarbuiten.

De eerste Bert van Selm-lezing is op 7 september jl. gehouden door Anton Korteweg. De titel van zijn voordracht luidde ‘Voor Mies, van Maarten. Exemplaren met opdracht, een verkenning’.

De uitgave van de Bert van Selm-lezing zal jaarlijks worden verzorgd door uitgeverij De Buitenkant te Amsterdam. Het eerste deel in de serie is op 7 september 1992 verschenen en is leverbaar via de boekhandel. De uitgave kan desgewenst ook schriftelijk worden besteld op onderstaand adres: Rijksuniversiteit Leiden, Vakgroep Nederlands, Commissie Bert van Selm-lezing, Postbus 9515, 2300 ra Leiden.

Men krijgt het boekje (ƒ 14,90) dan zo spoedig mogelijk toegestuurd, vergezeld van een acceptgirokaart waarop ook de portokosten in rekening zijn gebracht.

W. van Anrooij

De alfa en de computer

Door de actieve vakgroep Computer & Letteren van de Rijksuniversiteit Utrecht werd begin dit jaar een rapport gepubliceerd, samengesteld door Arjan Loeffen, over Computerondersteund tekstgericht onderzoek in de alfa-wetenschappen in Nederland (Utrecht 1992). Het is het resultaat van een interviewronde langs een vierentwintigtal wetenschappers van Nederlandse universiteiten in het kader van het aio-project ‘Text Query Language’, het onderzoek naar de definitie van een tekstgerichte ontsluitingstaal. Loeffens rapport beschrijft de status quo en geeft een aantal factoren aan die remmend werken op de emancipatie van het geautomatiseerd tekst-onderzoek in Nederland.

Op dit moment bestaan er tekstcorpora - vooral voor taalkundig onderzoek - waarover de Stichting Tekstcorpora en Databestanden in de Humaniora (stdh) zich tracht te ontfermen. Markeertalen voor het invoegen van codes in documenten vormen nog een probleem; de grafische documentrepresentatie (plaatjes in de computer) staat nog in de kinderschoenen; het optisch inlezen van oud drukwerk en handschrift levert vooral teleurstelling op; de meest gangbare tekstverwerkingspakketten zijn te beperkt voor de eisen die letterkundig onderzoek stelt; aan programma's voor het samenstellen van concordanties en indices en van tekstcollaties zitten vaak ingewikkelde haken en ogen.

Als remmende factoren worden gesignaleerd: beperkte samenwerking tussen bedrijfsleven, universiteit, verwante en niet-verwante disciplines, onbekendheid met of zelfs angst voor de computer, te beperkte financiële middelen. De punten die Loeffen tenslotte onder de aandacht wil brengen, zijn: een betere samenwerking, ook interdisciplinair, ter voorkoming van dubbel werk en het opnieuw uitvinden van het wiel; in een vroeg stadium de studenten vertrouwd maken met de mogelijkheden van tekstgericht onderzoek; het incalculeren van een inwerkfase bij tekstinvoer om alle mogelijkheden grondig te verkennen; ontwikkeling van software en samenstellen van tekstcorpora.

Het rapport (44 p.), dat voorzien is van een lijst geïnterviewde personen, een literatuurlijst en een index op de genoemde software, is verkrijgbaar bij de genoemde vakgroep, Achter de Dom 22-24, 3512 jp Utrecht, 030-392426.

Wellicht is het in dit kader goed (nogmaals) te wijzen op de activiteiten en de publikaties van het

[p. 301]

Nederlands Historisch Data Archief (nhda). In 1990 verschenen drie verslagen van het pilot-project. In deel i brengen P.K. Doorn, M.P.M. van Horik, L.J. Touwen en W. van Tellingen verslag uit van de doelstellingen, mogelijkheden en onmogelijkheden van het bijeenbrengen van historische databestanden. In deel ii wordt uitleg gegeven over ‘Chronos Historical Data Archive System’ en de daarop gebaseerde ‘European Expansion Data Bank’, waarin opgenomen ‘Dutch-Asiatic Shipping 1595-1795’, ‘Anglo-African Trade 1699-1808’, ‘Demography of Batavia 1689-1789’, ‘Netherlands-Indies Trade 1870-1940’ en ‘South-Chinese Sea Trade 1681-1792’. Deel iii geeft een overzicht van honderd-eenendertig bestaande of in ontwikkeling zijnde databestanden op historisch terrein, ontsloten door een index op trefwoorden. Voor de literatuurgeschiedenis interessante projecten zijn bijvoorbeeld de incorporatie van klassieke en postklassieke teksten in het oeuvre van Vincent van Beauvais (voor de bestudering van het speculum historiale, legenden, moralistische literatuur), de handschriften van de bibliotheek van Fleury, kunstenaarsnamen uit gildelijsten en kunstenaarsarchieven, de loterijregisters van 1596 uit Leiden, de catalogus oude kinderboeken, de databank van boedelbeschrijvingen uit de zeventiende en achttiende eeuw, leescultuur in Nederland 1780-1860 (Kloek/Mijnhardt) en charivari in Europa.

Het adres van het nhda is: Vakgroep Geschiedenis van de Rijksuniversiteit Leiden, Postbus 9515, 2300 ra Leiden, 071-272733.

PJV

Nieuwtjes

□	Tot opvolger van dr. J. Offerhaus als directeur van het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum/Museum voor het Boek in Den Haag werd benoemd dr. j.a. brandenbarg.
□	Voor de tweejaarlijkse Europese literatuur- en vertaalprijzen heeft de Raad voor de Kunst een zestal titels voorgedragen. Voor de literatuur werden Sem Dresdens Vervolging, vernietiging, literatuur, W.F. Hermans' Au pair en Gerrit Kouwenaars Een geur van verbrande veren voorgedragen. Voor de vertaalprijzen zullen Jan Eijkelboom, Anneke Brassinga en Peter Verstegen meedingen.
□	Op 14 oktober zal de Gouden Strop worden uitgereikt voor het beste Nederlandstalige spannende boek van 1992. Tot de genomineerden behoren Martin Koomen met Geen pardon voor Portland, Dirkje Kuik met De N.V. Dopiflex, Chris Rippen met Playback en Peter de Zwaan met Dietz. Met ingang van 1992 is het bedrag van de prijs verhoogd tot ƒ 25.000, -.
□	Vanaf september 1985 heeft de Stichting Hof Literair elk seizoen de zogenaamde literaire Hofavonden georganiseerd in café Hof van Holland in Roosendaal. Steeds had de stichting te kampen met financiële tekorten bij haar activiteiten, maar tot nog toe werd het tekort steeds aangezuiverd dank zij een structurele subsidie van de gemeente. Omdat de begrotingen niet meer sluitend te maken waren vanwege de stijgende kosten en de teruglopende bezoekersaantallen is besloten de stichting te liquideren.
□	De Stichting Kunst in Callantsoog heeft ook dit jaar weer een Poëzie-route door de dorpen Callantsoog en Groote Keeten georganiseerd, de vijfde fiets- en wandelroute. Langs duinen, bos en polders staan op kunststofpalen literaire teksten opgesteld en een routekaart brengt de deelnemers van tekst naar tekst. De Poëzie-route is nog te volgen tot 30 september. In hotel Landgoed de Horn is tevens een expositie van schilderijen te bezichtigen. Van de teksten is een bundel samengesteld die voor ƒ 5, - te koop is bij de vvv, Hotel Landgoed de Horn en Warenhuis Leguit te Callantsoog.
□	Op de boekveiling van 17 mei 1992 bij het Amsterdamse veilinghuis Van Gendt is de collectie van de Rotterdamse dichter Harry Hoogstraten geveild. Het betrof foto's, brieven, manuscripten en opdrachtbundels van dichters die tussen 1978 en 1984 hebben deelgenomen aan de One World Poetry-festivals in Amsterdam.
□	Op de boekveiling van 20 mei 1992 bij Burgersdijk & Niermans te Leiden kwam een deel van ‘The Collection J.S.’ onder de hamer (de nummers 1492-1519 uit de catalogus). Het betreft boeken en documenten van de partner van Gerard Reve, Joop Schafthuizen, waaronder brieven van Louis Paul Boon, Jeroen Brouwers, Remco Campert, Simon Carmiggelt, Josine Meijer, Harry Mulisch, Adriaan Roland Holst en Renate Rubinstein aan Reve. De veiling van 481 brieven van Johan Polak werd door de auteur ervan als ‘schandalig’ omschreven. De collectie van Schafthuizen - die heeft aangekondigd wellicht ook het manuscript van De avonden te laten veilen - bracht ƒ 33.000, - op. Verder werd uit de bibliotheek van Charles B. Timmer een typoscript van W.F. Hermans' Horror coeli geveild (nummer 1402) met daarin een niet-gepubliceerd gedicht.
□	Op de boekveiling van 3 en 4 juni 1992 bij Bubb Kuyper in Haarlem werd de belangrijke collectie moderne Nederlandse en buitenlandse letterkunde van Victor van Vriesland en Clara Eggink, de voormalige echtgenote van J.C. Bloem, geveild: ruim elfhonderd nummers, waaronder veel opdrachtexemplaren. Uit de bibliotheek van Eggink komt het manuscript van het liber amicorum

[p. 302]

	voor de zeventigste verjaardag van Bloem met bijdragen van een groot aantal letterkundigen. Het ging voor niet minder dan ƒ 17.000, - van de hand.
□	Op de boekveiling van 24-26 juni 1992 bij Van Stockum te 's-Gravenhage werd onder meer de collectie brieven en manuscripten van schilder en graficus Paul Citroen geveild. De collectie omvatte onder andere een typoscript van Anna Blaman. Verder kwamen onder de hamer een typoscript van Ida Gerhardt van haar bundel Kosmos, brieven van Henriëtte Roland Holst en August Vermeylen en manuscripten van twee gedichten van Vasalis uit de bundel Vergezichten en gezichten.
□	alfred kossmann heeft van het Amsterdams Fonds voor de Kunst de opdracht gekregen om een biografie te schrijven van Victor E. van Vriesland.
□	De Frans Erensprijs 1992, de driejaarlijkse prijs van de provincie Limburg, groot ƒ 10.000, -, is toegekend aan gerrit komrij wegens de kwaliteit, de veelzijdigheid en het belang van zijn essayistische oeuvre en voor zijn virtuoos gebruik van de Nederlandse taal.
□	De vijfjaarlijkse Jacobson-prijs van het Tollens Fonds, groot ƒ 4.000, -, is toegekend aan elisabeth augustin, auteur van onder andere de roman Labyrint (1955), de verhalenbundel Het had erger kunnen zijn (1979), het gedicht Het onvoltooide leven van Malcolm X (1973), vertalingen van Nederlandse auteurs in het Duits en autobiografische herinneringen Het patroon (1990).
□	De prijs voor het best geschreven kinderboek, de Gouden Griffel, gaat in 1992 naar max velthuijs voor Kikker en het vogeltje. Het Gouden Penseel was voor friso henstra voor zijn illustraties in Waarom niet?, een boek van Sylvia Hofsepian. Zilveren Griffels gingen naar Imme Dros, Hans Hagen, Willem van Toorn, Gaye Hicyilmaz en Annemie en Margriet Heymans; het Zilveren Penseel was voor Harrie Geelen.
□	De tweejaarlijkse Rijklof Michaël van Goensprijs van de Commissie voor opdrachten op het gebied van de geschiedenis van de Nederlandse letterkunde, bestemd voor een wetenschappelijk artikel van een student of recent afgestudeerd neerlandicus, is op 15 juni 1992 te Leiden uitgereikt aan drs. johan koppenol. Hij kreeg de prijs voor zijn artikel ‘In mate volget mi: Jan van Hout als voorman van de renaissance’, gepubliceerd in Spektator 20 (1991), p. 55-85.
□	Met ingang van 1994 wordt jan geurt gaarlandt de nieuwe directeur van De Bezige Bij. Hij neemt zijn zes jaar geleden begonnen nonfictie-uitgeverij Balans mee als imprint. Gaarlandt en de huidige directeur van De Bij, A.J.R. Hamming, zullen in het komende jaar samen de directie vormen en de voorbereidingen treffen voor de viering van het vijftigjarig bestaan van De Bij in 1994.
□	De Busken Huetprijs 1992 van het Amsterdams Fonds voor de Kunst, groot ƒ 15.000, -, is toegekend aan s. dresden. Hij kreeg de essayprijs voor Vervolging, vernietiging, literatuur, waarin hij - aldus de jury - ‘met geobsedeerde precisie het spanningsveld tussen oorlogswerkelijkheid en oorlogsliteratuur’ verkent.
□	Op de laatste dag van Poetry International in Rotterdam, 20 juni 1992, is de C. Buddingh'-prijs voor nieuwe Nederlandse poëzie toegekend aan anna enquist voor haar bundel Soldatenliederen. De andere twee genomineerden waren Antoine A.R. de Kom met de bundel Tropen en Paul van Capelleveen met Altijd commentaar.
□	De driejaarlijkse Prijs der Nederlandse Letteren 1992, groot ƒ 30.000, -, gaat naar christine d'haen voor haar gehele oeuvre. De prijs wordt afwisselend aan een Vlaamse en Nederlandse auteur toegekend; de vorige laureaat was in 1989 Gerrit Kouwenaar. Eerder werd werk van Christine D'Haen bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs (1960; voor haar Gedichten 1946-1958) en de Henriëtte de Beaufortprijs (1989; voor haar biografie van Guido Gezelle: De wonde in 't hert).
□	Het thema-essay voor de Boekenweek 1993 zal geschreven worden door martin van amerongen. De biograaf van Wagner, Heine en Gullit is thuis op het terrein van het boekenweekthema: brieven, dagboeken en biografieën onder het motto ‘Het leven geschreven’.
□	De drie mooiste kinderboeken uit 1991 zijn volgens de Nederlandse Kinderjury in de categorie 6-9 jaar Een pakje voor mevrouw Larietand van Elfie Donnelly, in de categorie 10-12 jaar Verdriet met mayonaise van Garry Slee en in de categorie 13-16 jaar Evert Hartmans Niemand houdt mij tegen.
□	De H.N. Werkmanprijs voor grafische vormgeving 1992, groot ƒ 15.000, -, is door het Amsterdams Fonds voor de Kunst toegekend aan kees nieuwenhuijzen voor zijn layout van het tijdschrift Raster. De vormgeefster van Leo Vromans dichtbundel Toen ik nog leefde, anita van de ven, heeft de aanmoedigingsprijs van ƒ 5.000, - gekregen.
□	De Franse vertaling van het jeugdboek De Tasjesdief van mieke van hooft, Le voleur de sacs, is bekroond met de Grand Prix Européen du Roman pour Enfants. De prijs van 10.000 francs wordt toegekend door een jury van Franse kinderen.
□	De pen, de internationale organisatie voor schrijvers, krijgt volgens de voorzitster van de Europese afdeling daarvan, monika van paemel, een speciale afdeling voor vrouwen.
□	De poëzieprijs van het Amsterdams Fonds voor de Kunst, de Her-

[p. 303]

	man Gorterprijs van ƒ 15.000, -, is dit jaar toegekend aan willem van toorn voor zijn bundel Eiland.
□	Per 1 juli 1992 is de Pauwhof gesloten. Dit Wassenaarse landhuis heeft vijftig jaar lang dienst gedaan als schrijvershuis waar auteurs en wetenschappers in alle rust konden werken. Ab Visser heeft tal van anekdoten en bijzonderheden over dit huis beschreven in zijn Het klooster van Sint Jurriaan; Pauwhofherinneringen.
□	De nieuwe gastschrijver aan de Rijksuniversiteit Groningen, die in oktober en november een aantal lezingen en hoor- en werkcolleges zal verzorgen, is willem jan otten. Het thema van de openbare lezingen is ‘Beeld, beeldspraak en verbeelding’. De twee lezingen zullen onder de titel ‘God ziet U’ en ‘Vieze beelden, schone geesten’ (over audiovisuele pornografie) verschijnen in de essaybundel De naaktessayist.
□	Afgelopen zomer zijn opnamen gemaakt voor drie speelfilms, gebaseerd op recente Nederlandse romans. Het betreft De nietsnut van Frans Kellendonk onder de filmtitel Identikit door regisseur An van Ieperen, De kleine blonde dood van Boudewijn Büch door Jean van de Velde en Vals licht van Joost Zwagerman door Theo van Gogh.

+++

□

Op 25 mei 1992 overleed te Arnhem de uitgever johan bertus wouter polak (* 12 november 1928), vijf dagen na de door hem als ‘schandalig’ gekwalificeerde veiling van 481 brieven van hem aan Gerard Reve bij veilinghuis Burgersdijk & Niermans te Leiden. Polak stichtte in 1962 met Rob van Gennep de uitgeverij Athenaeum/Polak & Van Gennep, die hij vanaf 1969 alleen voortzette. Voor zijn uitgaven van de klassieken en van belangrijke Nederlandse literatuur (Reve, Her- Johan Polak mans) kreeg hij in 1988 een eredoctoraat van de Universiteit van Amsterdam. Zelf schreef hij de Bloei der décadence (1991) en Het oude heden (1992). Op 26 juni is hem postuum de Zilveren Anjer uitgereikt voor zijn bijdrage aan de Nederlandse cultuur.

□

Op 27 mei 1992 overleed te Everbeek daniël marie antoine joseph robberechts (* Etterbeek 8 mei 1937). Na zijn debuut met de conventionele roman De labiele stilte (1968) publiceerde Robberechts steeds autonomer ‘teksten’ die geen rekening hielden met de lezer en dientengevolge ook steeds minder gemakkelijk een uitgever vonden. Dat geldt ook voor zijn ‘totaaltekst’ in negen delen waarvan er twee voltooid maar niet uitgegeven zijn. Robberechts werkte mee aan het tijdschrift Heibel en publiceerde via zijn eenmanstijdschrift tijdschrift. Hij ontving de Arkprijs van het Vrije Woord (1963), de MergheIynckprijs (1964), de Dirk Martensprijs (1965) en de Vijverberg-prijs (1975).

Suggesties voor deze rubriek aan: Instituut voor Neerlandistiek, Spuistraat 134, kamer 456 (afd. dnl, 1012 vb Amsterdam, tel. [phone]

[p. 304]

‘Literaire agenda’

Deze agenda wordt samengesteld door het Nederlands Bibliotheek- en Lectuur-Centrum (nblc) te 's-Gravenhage. In feite geeft de door het nblc samengestelde agenda informatie over een ruimer gebied dan uit het onderstaande blijkt. Voor een vollediger overzicht raadplege men ‘Litterair’ op nos Teletekst (p. 405-406) of brt Teletekst (p. 683-684).

Lopende manifestaties

-	t/m 5 oktober: vierenveertigste Frankfurter Buchmesse
-	t/m 15 oktober: Den Haag, Koninklijke Bibliotheek: tentoonstelling van kinderboeken ‘De eeuwige jeugd’, ter gelegenheid van honderd jaar openbare bibliotheek in Nederland.
-	t/m 18 oktober: Gorinchem, Museum ‘Dit is in Bethlehem’: tentoonstelling ‘Jan, Jans en de kinderen: strips, illustraties en portretten van Jan Kruis’.
-	t/m 31 januari 1993: Den Haag, Letterkundig Museum: ‘Het zeegat uit’, tentoonstelling over maritieme kinderboeken.

oktober

- maand oktober: Doetinchem, ob: reizende tentoonstelling ‘In het spoor van Willem Frederik Hermans’.

- maand oktober: Westerbork, ob: reizende tentoonstelling ‘Brave ondeugd’ over Dik Trom-boeken van C. Joh. Kievit.

- maand oktober: Tilburg, Tilburgse Kunststichting: reizende tentoonstelling Wim Hofman.

1 Nijmegen, aula universiteit: laatste dag van ‘Een zoen van Europa: 5e conferentie over het literatuuronderwijs: literatuuronderwijs in Europees perspectief’. Inl.: 080-616271.

1 Voorburg, Theater De Tobbe: lezing van Yvonne Keuls over eigen werk (070-3864779).

2 Baarn, Kasteel Groeneveld: tweede ‘Salondag over schrijven’ met medewerking van onder anderen Willem van Toorn en Jan Brokken (030-332328).

3 Utrecht: vijfde editie van het poëziefestival ‘Utrecht rilt’ (030-310909).

3 t/m 29 november: Den Haag, Letterkundig Museum: tentoonstelling ‘De neerlandistiek tijdens de Tweede Wereldoorlog’ naar aanleiding van het verschijnen van het deel 1940-1945 van de ‘Bibliografie van de Nederlandse Taal- en Literatuurwetenschap’ (bntl) (070-3471114).

4 Oek de Jong 40 jaar.

6 Amsterdam: uitreiking Griffels en Penselen (020-6264971).

6 Oss, Jan Cunencentrum: lezing van Nelleke Noordervliet over eigen werk (04120-35024).

7 t/m 17 Kinderboekenweek met als thema ‘Land in zííícht’ (020-6264971).

10 Boeli van Leeuwen 70 jaar.

10 Den Haag, Korzotheater: optredens van vijftien dichters, onder wie Fleur Bourgonje, Rutger Kopland, Adriaan Morriën, Neeltje Maria Min, in het kader van ‘Den Haag Taalt’ (070-3686471).

10 Purmerend, Stamhuis: lezing van Louis Ferron over schrijven voor theater (02990-27392).

13 Amsterdam, Sonesta Koepelzaal: officiële viering van de vijfenzestigste verjaardag van Harry Mulisch en de presentatie van zijn nieuwe roman (020-6735731).

13 Middelburg, Zeeuwse Bibliotheek: lezing van Nelleke Noordervliet over eigen werk (01180-12114).

14 Roger Pieters 70 jaar.

14 Walter Roland 70 jaar.

14 Anke de Graaf 65 jaar.

14 Jan Blokker Jr. 40 jaar.

14 Bekendmaking van de winnaar van de Gouden Strop 1992 (02946-5111).

16 t/m 23 Bibliotheekweek Vlaanderen met als thema ‘Europa: één wereld van verschil’ (09/3232318349).

17 t/m 21 februari 1993: Den Haag, Letterkundig Museum: tentoonstelling over Harry Mulisch (070-3471114).

20 Leonie Kooiker 65 jaar.

21 Roermond, Bibliotheek Kloosterwandplein: lezing van Yvonne Kroonenberg over eigen werk (04750-18435).

21 Breda, café-restaurant Oncle Jean: lezingen van Bas Heijne en Gijs IJlander (076-654108).

21 Gouda, eetcafé Borsalino: lezing van de mediaevist Herman Pleij (01820-13441).

23 Michel van der Plas 65 jaar.

26 Janine de Rop 65 jaar.

27 Honderdste geboortedag Victor E. van Vriesland (1892-1974).

27 Amsterdam, Bibliotheek Transvaal: lezing van Doeschka Meijsing (020-6656940).

28 Doetinchem, Hotel De Graafschap: lezing van Marcel Möring (08340-63765).

29 t/m begin januari 1993 Den Haag, Meermanno:

[p. 305]

tentoonstelling ‘Randversieringen in de 15e-eeuwse Noordnederlandse manuscripten’ (070-3462700).

31 Vijfentwintigste sterfdag Jan Mens (1897-1967).

31 Heerenveen, Muziekcentrum De Rinkelbom: optreden van Mensje van Keulen en Maarten 't Hart (05130-33350).

november

- maand november: Den Helder, ob: reizende tentoonstelling ‘In het spoor van Willem Frederik Hermans’.

- maand november: Heerenveen, ob: reizende tentoonstelling ‘Brave ondeugd’ over Dik Trom-boeken van C. Joh. Kievit.

- maand november: Hilversum, ob: reizende tentoonstelling Wim Hofman.

- maand november: Heerlen, Bernardinuscollege: reizende tentoonstelling over Marten Toonder.

1 t/m 11 Antwerpen, Bouwcentrum: Boekenbeurs, tevens Boekenweek Vlaanderen (09/3232324684).

2 Charlotte Mutsaers 50 jaar.

2 Wijchen, ob: lezing van Carolijn Visser over haar werk en haar reizen.

4 Berkel en Rodenrijs, ob: lezing van Lisette Lewin (01891-15972).

5 Nieuwerkerk aan de IJssel, ob: lezing van Carolijn Visser over haar werk en haar reizen.

7 Maastricht: ‘Conferentie van Maastricht’ waar de winnaar van de Visser Neerlandiaprijs en de Nederlandse en Belgische winnaars van de Edmond Hustinxprijs bekend worden gemaakt.

7 Deventer, Lebuïnuskerk: optreden van Marcel Möring, H.H. ter Balkt, Nel van der Zee, Igor Cornelissen en Willem Brakman in het kader van ‘100 jaar Overijsselse bibliotheek’ (05274-1999).

8 Purmerend, Theater De Purmarijn: lezing van Eric de Kuyper (02990-25508).

8 Alkmaar, Schouwburg De Vest: ‘Kleine Prelude’ van M. Nijhoff door Rhijnvis B.V. (Nicolien van Rhijn en George Vis) (072-127344).

11 Jozef van Hoeck 70 jaar.

11 Amsterdam, ob: lezing van Nelleke Noordervliet over eigen werk (020-6276618).

11 Rhenen, ob: lezing van Carolijn Visser over haar werk en haar reizen.

12 Vijftigste sterfdag Jan Cremer Sr. (1877-1942).

13 Voorburg, Theater De Tobbe: optreden van Herman Pieter de Boer (070-3864779).

13 oordwijk, ob: lezing van Carolijn Visser over haar werk en haar reizen.

15 Den Helder, Schouwburg De Kampanje: lezing van Nelleke Noordervliet over eigen werk (02230-23434).

16 Vijfentwintigste sterfdag Julien Kuypers (1892-1967).

16 Anton Koolhaas 80 jaar.

16 Bussum, ob: lezing van Jan Siebelink over eigen werk (02159-15703).

17 Annemarie Oster 50 jaar.

18 Vijfentwintigste sterfdag Hendrik van Tichelen (1883-1967).

18 Saul van Messel 80 jaar.

19 Haaksbergen, ob: lezing van Carolijn Visser over haar werk en haar reizen.

19 Ruinerwold, ob: lezing van schrijver-bioloog Midas Dekkers (05222-1975).

19 Almelo, ob: lezing van Margriet de Moor (05490-22005).

20 Arnhem, Hogeschool voor de Kunsten: gesprek met Armando en K. Schippers onder leiding van Thomas Verbogt (085-535630).

20 Amersfoort, Theater De Lieve Vrouw: lezing van Gerrit Kouwenaar (02155-93448).

20 Nieuwkoop, 't Reghthuys: ‘Verhalen over Indië’ door Rhijnvis B.V. (Nicolien van Rhijn en George Vis) (01725-74287).

20 t/m 26 Leuven: veertiende Europees Poëziefestival (09/3216235351).

22 Harderwijk, Kunstcentrum Catharinakapel: lezing van Armando over eigen werk en het schrijven van scenario's (03410-20416).

25 Beilen, ob: lezing van Hannes Meinkema over eigen werk (05930-2295).

26 Louis Verbeeck 60 jaar.

26 De Lier, ob: lezing van Carolijn Visser over haar werk en haar reizen.

26 Roermond, De Oranjerie: lezingen van Charlotte Mutsaers en Cyrille Offermans (04750-18435).

26 Diemen, ob: lezing van Jan Brokken over eigen werk (020-6902353).

26 Alphen aan den Rijn, Parktheater: lezingen van schrijver Midas Dekkers en illustrator Han van Hagen (01720-21072).

27 Tweeduizendste sterfdag Horatius (65-8 v.C.).

27 en 28 Leusden, Internationale School voor Wijsbegeerte: tweedaags congres voor leeskringleiders (071-218668).

30 Driehonderdvijftigste geboortedag Ioannes de Leenheer (1642-1691).

Voor inlichtingen over deze agenda of voor het doorgeven van aanvullingen erop kan men zich wenden tot het nblc, Jef van Gool of Frank Hockx, postbus 93054, 2509 ab 's-Gravenhage (070-3141750).