Literatuur. Jaargang 9

[p. 42]

Literatuur nieuws

nfwo-cyclus Nederlandse letterkunde van de middeleeuwen

Het Derde-Cyclus-Onderwijs nfwo, dat vorig jaar startte onder de benaming ‘Nederlandse letterkunde tot 1600’, heeft in de cursus 1991-1992 als titel ‘Nederlandse letterkunde van de middeleeuwen’. Het programma is ten opzichte van vorig jaar licht gewijzigd en uitgebreid en omvat nu de volgende onderdelen:

1. ‘Tekst’:

Middelnederlandse epiek: J. Janssens (ufsal); Middelnederlandse lyriek: F. Willaert (ufsia): Middelnederlandse historische teksten: W. Verbeke (kul); Middelnederlandse didactische en moraliserende literatuur: J. Reynaert (rug); Literatuur van de vroege renaissance: W. Waterschoot (rug); Rederijkers: D. Coigneau (rug); Middelnederlandse artes-literatuur: R. Jansen-Sieben (vub/ulb); Laat-middeleeuwse geestelijke literatuur: Th. Mertens (ufsia); Middelnederlandse mystieke teksten: P. Mommaers (kul/ufsia); Middelnederlands: J. Goossens (kul/Univ. Münster); Hermeneutiek van religieuze teksten: G. de Baere (ufsia).

2. ‘Context’:

Middeleeuwse esthetiek: N. de Paepe (kul); Heuristiek: J. Deschamps (kb); Codicologie en paleografie: A. Derolez (vub/ulb/New York); Inleiding tot de bibliologie (15e-16e eeuw): E. Cockx-Indestege (kb); Vraagstukken over Oudfranse epiek: Cl. Thiry (uel): Middeleeuws Latijn: M. Grauwen (ara/ufsal); Oudfrans: R. Mantou (vub/ulb); Vakgeschiedenis: J. Vromans (ulb/uel); Miniaturen in Middelnederlandse handschriften: M. Smeyers (kul).

Inschrijvingen kunnen op elk gewenst moment plaatsvinden. Men kan nadere informatie krijgen en zich ook inschrijven bij R. Jansen-Sieben, vub, Germaanse Filologie, Pleinlaan 2, 1050 Brussel, of bij F. Willaert, ufsia, Prinsstraat 13, kr. d-120, 2000 Antwerpen, België. De inschrijving is kosteloos en de reiskosten van Belgische deelnemers worden vergoed.

PJV

Neerlandistiek uit Polen

De jongste aflevering van Neerlandica Wratislaviensia (afl. 5 van 1991) onder redactie van Norbert Morciniec en Stanislaw Predota omvat niet minder dan 529 dicht bedrukte bladzijden letterkundige en taalkundige bijdragen, boekbesprekingen en bibliografie. In dit tijdschrift waarop de Poolse neerlandici trots mogen zijn, zijn onder meer opgenomen de feestrede van Langvik-Johannessen bij de Vondel-herdenking van 1987 in Keulen, een bijdrage van A. Dabrówka over de eigennamen in de abele spelen en sotternieën, een overzicht van het kluchtenonderzoek in Nederland en België door J.A. van Leuvensteijn, aanvullingen door J. Reynaert bij Lievens' Middelnederlandse handschriften in Oost-Europa, een verhandeling van J.H. Meter over Heinsius en Grotius en een essay over de ontwikkelingen in de Surinaamse literatuur tussen 1975 en 1988 door M. van Kempen.

Veel aandacht is er voor Multatuli. J. Koch behandelt de Poolse elementen in het leven en werk van Multatuli en de invloed van de Duitse Multatuli-receptie op de Poolse. In de rubriek bibliografie volgen bovendien tien pagina's addenda op Kochs bibliografie ‘Multatuli in Polen’, gepubliceerd in de vierde aflevering van Neerlandica Wratislaviensia van 1989. R. Vanrusselt tenslotte levert de ‘Bibliographie der Rezeption Multatulis in Deutschland’ (p. 483-528).

In de recensierubriek zijn besprekingen te vinden van onder meer een Pools werk over Plantijn door Barbara Górska, Krysztof Plantin i Officina Plantiniana, Wroclaw 1989 (door Boleslaw Rajman) en een boek van Gerhard Oestreich, Antiker Geist und moderner Staat bei Justus Lipsius, Göttingen 1989 (door Stefan Kiedron).

PJV

Rijklof Michaël van Goens-prijs

De Commissie voor opdrachten op het gebied van de geschiedenis van de Nederlandse letterkunde, ressorterend onder de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden, looft opnieuw een prijs uit voor een wetenschappelijk artikel op het gebied van de Nederlandse letterkunde geschreven door een student of recent afgestudeerde neerlandicus (m/v). De prijs is in het bijzonder bedoeld om te stimuleren dat goede scripties worden bewerkt tot wetenschappelijke publikaties.

De prijs ontleent zijn naam aan Rijklof Michaël van Goens (1748-1810), medeoprichter van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde en voorbeeld van een vroegrijp talent. Als vijftienjarige publiceerde hij zijn eerste wetenschappelijke verhandeling, hij promoveerde op zijn zestiende, schreef in de jaren daarna enige vernieuwende artikelen over de Nederlandse literatuur in Europees perspectief en werd in 1766 hoogleraar te Utrecht.

De prijs wordt in beginsel tweejaarlijks uitgereikt en bedraagt ƒ 2500, -. Het artikel dient verschenen te zijn in een van de vaktijdschriften of een daaraan gelijkwaardige publikatie tijdens de studie van de auteur dan wel uiterlijk binnen drie jaar nadat deze het doctoraal diploma heeft behaald. - Als jury treedt de genoemde commissie op. De prijs werd voor het eerst uit-

[p. 43]

gereikt in 1990. Voor bekroning in 1992 komen in aanmerking artikelen die verschenen zijn in 1990 of 1991.

De commissie verzoekt in het bijzonder docenten Nederlandse letterkunde aan universiteiten en hogescholen haar te attenderen op potentiële kandidaten voor de prijs. Degenen die voldoen aan de criteria voor deelname kunnen tot 1 februari 1992 aangemeld worden bij het Secretariaat van de Commissie, p/a Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, Universiteitsbibliotheek rul, postbus 9501, 2300 ra Leiden. Men gelieve zo mogelijk een beknopt curriculum vitae en een kopie of overdruk van het desbetreffende artikel mee te zenden. Kandidaten kunnen zich eventueel ook zelf aanmelden.

Nexus

In november 1991 verscheen het eerste nummer van Nexus, een wetenschappelijk-essayistisch periodiek, waarin de cultuurhistorische en cultuurfilosofische onderwerpen geplaatst worden binnen het kader van het Europese erfgoed met zijn klassieke, joodse en christelijke tradities. Nexus wil uiting geven aan het universitas-ideaal: het willen bewaren, overdenken en overleveren van het geheel van onze kennis omtrent God, mens en wereld.

Het tijdschrift, dat driemaal per jaar zal verschijnen als boekuitgave, bevat internationale bijdragen in het Nederlands en boekbesprekingen op het terrein van de humaniora, wijsbegeerte en theologie. De Belgisch-Nederlandse redactieraad wordt gevormd door Rena Fuks-Mansfeld, Antoine Bodar, Wim Bronzwaer, Arnold Burms, René Foqué, Jaap Goedegebuure, Donald Loose, Rick van der Ploeg, Johan Polak, Nico Schreurs, Hugo Verdaasdonk en Maurice Weyembergh. De redactie wordt gevoerd door Rob Riemen.

Een abonnement kost ƒ 80, - of bfr 1440; de prijs van losse nummers bedraagt ƒ 39,50 of bfr 711. Nexus is een uitgave van Kok Agora te Kampen.

PJV

New Media in the Humanities

De voordrachten die gehouden zijn op de International Conference on interactive audio, interactive video and open learning op 24 en 25 oktober 1990 in het Instituut voor Toegepaste Taalkunde (itt) van de Faculteit der Letteren van de Universiteit van Amsterdam, zijn verschenen in de bundel New Media in the Humanities, edited by Judith Janssen en Heleen van Loon.

De ‘selected papers’ betreffen onder meer de integratie van computer, audio en video bij computer-ondersteund onderwijs (coo) (Robert Davis), de problemen en mogelijkheden van interactieve media (David Little), het gebruik van computers bij het onderwijs in de muziektheorie (Leo Plenckers), de ontwikkeling van courseware (Arjen Florijn, Heleen Vellekoop en Mieke Winnubst), het probleem van de feedback bij coo (Elisabeth van der Linden) en de ontwikkeling van het bibliografisch zoekprogramma voor de Nederlandse letterkunde: bizon (Piet Verkruijsse).

Het boek (185 p.) kan besteld worden bij het itt, Spuistraat 134, 1012 vb Amsterdam, 020-5254670; de prijs is ƒ 50, -.

Jan Jonkers

Literatuurgeschiedenis Europa

De Franse uitgeverij Hachette te Parijs speelt vroegtijdig in op de Europese eenwording en gaat met een niet onaanzienlijke steun van de Europese Erasmus-financiën een grote Europese literatuurgeschiedenis produceren (Lettres Européennes, circa 1000 bladzijden). De uitgave moet tot stand worden gebracht met steun van een groot aantal universiteiten uit geheel Europa (ongeveer 120 medewerkers). Het redactieteam, bestaande uit enkele hoogleraren, staat een opzet voor ogen waarbij de landsgrenzen ondergeschikt zijn gemaakt aan een geïntegreerde benadering van (groepen van) auteurs en hun werk.

Voor het Nederlandstalige aandeel zijn de universiteiten van Leuven en Nijmegen benaderd en zullen respectievelijk Hugo Brems en Siem Bakker als coördinator optreden.

Uitgeverij Meulenhoff zal nog in 1992 een volledige vertaling van deze Europese literatuurgeschiedenis op de markt brengen. Ook uit Duitsland blijkt belangstelling. De educatieve uitgeverij Klett uit Stuttgart komt met een Duitse vertaling.

Wat in de publikaties over deze nog te verschijnen literatuurgeschiedenis opvalt, is dat men er op voorhand van uitgaat dat de uitgave de bestaande nationale literatuurgeschiedenissen zal verdringen. Men acht het zo goed als zeker dat het boek na 1992 verplichte literatuur zal worden op scholen en universiteiten. En dat oordeel wordt dan uitgesproken nog voor er een letter van gezet is, laat staan gelezen. Blijkbaar gaat er van het etiket ‘Europees’ in combinatie met het jaartal 1992 een dwingende magie uit.

GvB

Elck raept wat

Het Centrum Renaissancedrama aan de Universitaire Faculteiten

[p. 44]

St.-Ignatius te Antwerpen heeft het eerste van een reeks boekdelen klaar dat de titel draagt: Elck raept wat. Inhoudsopgaven van de ernstige Nederlandstalige toneelstukken uit de periode 1575-1650. Deel 1 bevat 82 inhouden van toneelstukken, van Coornherts Kettersche werelt tot Van Milderts Virginia, in chronologische volgorde zoals in Genres in het ernstige Renaissancetoneel der Nederlanden (respectievelijk Hasselt 1977 en Leuven/Amersfoort 1988). Dit eerste boekdeel bevat 320 pagina's.

Belangstellenden kunnen deze bundel op werkdagen afhalen op het Centrum, Prinsstraat 13 te Antwerpen tegen betaling van bfr 400/ƒ 21, - per deel. Indien men de bundel toegezonden wenst te krijgen, wordt het bedrag per zending verhoogd met bfr 50/ƒ 3, - verzendkosten. In dit geval gelieve men dus bfr 450/ƒ 24, - over te maken (bankkosten zijn voor uw rekening!). De kosten dienen op voorhand te worden voldaan door overschrijving op nummer 000-0061095-82 ten name van ufsia, Financiële Dienst, Venusstraat 35, 2000 Antwerpen, België. Onder vermelding van ‘Centrum Renaissancedrama-toneelinhouden’ en met duidelijke opgave van naam en adres.

G. van Eemeren

Scriptie-prijs Vestdijkkring

Ter bevordering van de belangstelling voor, de kennis van en het inzicht in het werk van Simon Vestdijk heeft de Vestdijkkring op 1 januari 1991 de ‘Vestdijkkring Scriptie-prijs’ in het leven geroepen. Deze prijs van ƒ 1000, - zal jaarlijks worden uitgereikt aan studenten aan het universitair en hoger beroepsonderwijs ter bekroning van hun afstudeerscriptie over Vestdijk. Aan de prijsvraag dingen doctorale scripties en daarmee vergelijkbare werkstukken mee die door een of meer studenten gezamenlijk met instemming van een hoogleraar of docent(e) vervaardigd zijn in het kader van hun afstuderen. De beoordeling van de ingezonden werkstukken geschiedt door een jury die gevormd wordt door de leden van het bestuur van de Vestdijkkring. De auteur(s) van de bekroonde scriptie zal de gelegenheid geboden worden om een ingekorte versie van het werkstuk als artikel te publiceren in de Vestdijkkroniek.

Voor de eerste maal zal de prijs worden uitgereikt in maart 1992 voor een scriptie die geschreven is in het studiejaar 1990-1991. Nadere informatie (bijvoorbeeld het reglement van de prijsvraag) kan worden verkregen bij de secretaris van de jury, de heer W.S. Huberts, Zwedenburg 8, 2591 BG 's Gravenhage (tel. [phone]).

GvB

Festschrift voor R.P. Meijer

Ter gelegenheid van het afscheid van Reinder P. Meijer als hoogleraar Nederlandse taal- en letterkunde van de University of London, een functie die hij van 1971 tot 1988 bekleedde, werd onder redactie van Jane Fenoulhet en Theo Hermans een bundel studies gepubliceerd onder de titel Standing Clear; a Festschrift for Reinder P. Meijer (1991). Naast een overzicht van de publikaties door Meijer uit de periode 1951-1990 bevat de bundel bijdragen van Margaretha H. Schenkeveld (over de verteller in Reves Werther Nieland), Lesley Gilbert (over Elsschots Kaas), Jane Fenoulhet (over voyeurisme bij Vestdijk), Dick Boukema (over Meijer als criticus), Frida Balk-Smit Duyzentkunst (over wetenschappelijke terminologie in magische poëzie van met name Achterberg), William Woods (symbolisme bij Nijhoff), Kees Snoek (over de poëzie van G.J. Resink), Karel Bostoen (over Van der Noots ‘Europiade’), Theo Hermans (over het begrip ‘vertalen’ in de Nederlandse renaissance), Peter King (over Nederlandse genreschilderijen en het toneel in de 17e eeuw), Ton Broos (over Weyerman en Ned Ward), J.W. de Vries (over Nederlandse invloeden op het Indonesisch) en Reinier Salverda (over de bijdrage van H.J. Pos aan de vroege structurele taalkunde).

Standing Clear, deel 1 van de serie Crossways, telt 237 bladzijden en is verkrijgbaar bij The Secretary, Centre for Low Countries Studies, Foster Court Room 35, University College London, Gower Street, London wc1e 6bt. De prijs bedraagt ƒ 85,50 (hardcover) of ƒ 42,50 (paperback).

PJV

Een vernieuwde Boekenwereld

Het tijdschrift voor boek en prent De Boekenwereld heeft zich met ingang van jaargang 8 (1991-1992) vernieuwd. De vormgeving is veranderd (in casu duidelijk verbeterd), het aantal pagina's is van 36 tot 48 per aflevering opgetrokken en de redactie is uitgebreid. Daarin hebben nu zitting Th.A.P. Bijvoet, H. Hafkamp, J.F. Heijbroek, E.A. Kuitert, F.W. Kuyper, C.H.D. van der Poel, A.G. van der Steur en J. van Waterschoot.

De pagina-uitbreiding zal vooral benut worden voor artikelen over de geschiedenis van uitgeverij en boekhandel en over leescultuur. Daarnaast blijft de aandacht uitgaan naar het oude boek en prenten, bibliotheken, bandomslagen, affiches en antiquariaten (catalogi, aucties). In het eerste nummer van jaargang acht start ook een serie ‘Portretten van Nederlandse boek-

[p. 45]

Afgebeeld in De Boekenwereld 8/1991-1992

verzamelaars’, ingeleid door de inmiddels overleden hoogleraar Bert van Selm.

Een abonnement (5 afleveringen per jaar) op De Boekenwereld kost ƒ 45, - (buitenland ƒ 55, - of bfr 1040). Men kan zich abonneren bij de Stichting Matrijs, postbus 670, 3500 ar Utrecht.

PJV

Prijsvraag voor een hoorspel-miniserie

Het Algemeen-Nederlands Verbond stelt als uitvoerder van het testament van mr. H.L.A. Visser een anv-Visserneerlandia-Dramaprijs beschikbaar voor een hoorspel-miniserie. De prijs bedraagt ƒ 10.000, - of bfr 180.000.

De jury die de inzendingen beoordeelt bestaat uit de voorzitter Wim Spekking (Nederland), Hugo Meert (België) en Nico Hiltrop (Nederland).

Voorwaarden voor het deelnemen:

-	De miniserie dient te bestaan uit drie delen van elk 25 minuten speelduur;
-	de tekst moet in de Nederlandse taal zijn geschreven en oorspronkelijk zijn (geen vertaling/bewerking van roman, televisie- of toneelspel enzovoort en geen tekst van opera, operette enzovoort);
-	het manuscript mag niet eerder in enigerlei vorm voor een anv-Visserneerlandiaprijsvraag zijn ingezonden of in druk zijn verschenen vóór 1 december 1992.

Wijze van inzenden:

-	getypt en in drievoud;
-	onder schuilnaam of motto;
-	bij het manuscript in een gesloten enveloppe een opgave voegen met: titel van het hoorspel en naam en adres van de auteur(s);
-	op de enveloppe: titel van het hoorspel en schuilnaam of motto;
-	zenden naar Algemeen-Nederlands Verbond, Jan van Nassaustraat 109, 2596 bs den Haag.

Uiterste inzenddatum 15 juni 1992. Voor einde 1992 wordt de winnaar bekendgemaakt. Einde 1992 of begin 1993 wordt de prijs uitgereikt waarbij het juryrapport openbaar wordt gemaakt. Twee van de ingezonden manuscripten worden teruggezonden, mits de benodigde porti (het mogen ook Belgische postzegels zijn) is bijgesloten. Het derde is bestemd voor het anv-archief. Manuscripten waarop de naam van de auteur is vermeld worden van deelneming uitgesloten. Door het enkele feit van inzending gaat de auteur akkoord met de gestelde voorwaarden.

J. van Hoorn

Verhalen- en gedichtenwedstrijd

Uitgeverij De Vleermuis organiseert ook in 1992 weer een verhalen- en gedichtenwedstrijd. Man kan om hieraan deel te nemen verhalen en/of gedichten inzenden aan De Vleermuis bv, postbus 1155, 6040 kd Roermond. De sluitingsdatum voor inzending is 1 april 1992.

Van de winnaars van de wedstrijd wordt het werk gepubliceerd in een boekuitgave die te verkrijgen zal zijn bij de erkende boekhandels in Nederland en België. Bovendien stelt de uitgever twee boekenpakketten ter waarde van ƒ 250, - beschikbaar voor de winnaars van de hoofdprijs.

Voor nadere informatie over deze prijs en de eerder gepubliceerde bundels van de winnaars van 1989, 1990 en 1991 kan men zich wenden tot mevrouw D. van Kampen van Uitgeverij De Vleermuis op het eerder genoemde adres. Men kan het reglement opvragen door een gefrankeerde en geadresseerde enveloppe te zenden aan de uitgeverij.

GvB

Ons Erfdeel

Sinds enkele jaren publiceert de Vlaams-Nederlandse Stichting Ons Erfdeel handige boekjes over belangrijke aspecten van de cultuur der Lage Landen, onder meer over de Nederlandse taal en geschiedenis. In oktober 1991 verscheen in deze reeks een literaire bloemlezing onder de titel Hedendaagse Nederlandstalige prozaschrijvers. Deze bloemlezing werd ingeleid en samengesteld door de literatuurcritici Jaap Goedegebuure en Anne Marie Musschoot. In het eerste gedeelte wordt een leesbaar overzicht gegeven van het hedendaagse Nederlandstalige proza. Het tweede ge-

[p. 46]

deelte bevat fragmenten uit het werk van vijftien moderne auteurs. De bloemlezing verscheen in een Nederlandse, Franse, Duitse en Engelstalige versie.

Het verschijnen van de boekjes ging gepaard met een presentatie in Pulchri Studio in 's-Gravenhage. Na een welkomstwoord door Jozef Deleu, presenteerde Jaap Goedegebuure de bloemlezing en droegen Hugo Claus, Hella Haasse, Gerrit Krol en Monika van Paemel fragmenten uit eigen werk voor.

De manifestatie werd financieel gesteund door het ministerie van Cultuur van de Vlaamse Gemeenschap en de Nationale Loterij Brussel droeg financieel bij aan de uitgave zelf.

Men kan Hedendaagse Nederlandstalige prozaschrijvers in de gewenste taal bestellen bij Stichting Ons Erfdeel, Murissonstraat 260, b-8931 Rekkem in België (tel. [phone]). De boekjes kosten ƒ 36, - of bfr 600, - per exemplaar.

GvB

Nederlandse tijdschriften in Rome

In Rome was er gedurende de maanden oktober en november een tentoonstelling te zien van literaire tijdschriften uit West-Europa, de landen rond de Middellandse Zee, het Midden-Oosten en Engelstalig Afrika. De afdeling van de Nederlandse en Vlaamse tijdschriften werd samengesteld door dr. Jeannette E. Koch, docente Nederlands in Napels. Zij schreef ook een gedegen overzicht van de hedendaagse Nederlandse literaire tijdschriften in de royaal uitgegeven en in het Italiaans geredigeerde catalogus In/Forma di Rivista (Ed. Carte Segrete, Roma). Aan de in het kader van deze tentoonstelling georganiseerde internationale discussiedagen werd voor Nederland en

De tijdschriften uit Belgio-Olanda

Vlaanderen deelgenomen door de Naamse hoogleraar Martien J.G. de Jong, die een inleiding hield onder de titel ‘Dall'ideologia letteraria alla informazione culturale - Sviluppo della rivista in Olanda e nelle Fiandre’.

Afscheidsbundel Paul de Wispelaere

Op 31 december 1991 nam Paul de Wispelaere afscheid van de Universitaire Instellingen Antwerpen als hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde. De Wispelaere (geboren 4 juli 1928) was vanaf 1972 verbonden aan deze Antwerpse universiteit waar hij in 1978 hoogleraar werd.

Ter gelegenheid van zijn afscheid werd onder auspiciën van het departement Germaanse Filologie een bundel samengesteld van nog ongebundelde, soms nog niet eerder uitgegeven teksten van De Wispelaere. Deze bundel is inmiddels verschenen onder de titel Tekst en context. De uitgave verscheen onder redactie van Georges Wildemeersch en Kris Humbeeck. Er staan belangrijke bijdragen in over Louis Paul Boons De Kapellekensbaan, Zomer te Ter-Muren en Wapenbroeders, teksten waarmee De Wispelaere een grote affiniteit heeft. Voorts bevat het boek opstellen over onder anderen Sybren Polet, Ivo Michiels, Jan Walravens en Hans Magnus Enzensberger. Richard Baeyens vervaardigde een bibliografie van het kritisch werk van Paul de Wispelaere.

De omvang van de bundel is 450 pagina's. Het boek verscheen in een oplage van 500 exemplaren bij de Vakgroep Literatuurwetenschap (uia). Man kan de uitgave bestellen door bfr 1200, - over te maken op bankrekeningnummer 001/219442368 van de aslk te Antwerpen onder vermelding van ‘Feestbundel De Wisepelaere’.

GvB

LiTTerair 1992

De dienst Lectuur-voorlichting Volwassenen heeft voor 1992 een zo volledig mogelijke literaire agenda samengesteld onder de titel litterair 1992. De agenda bestaat uit een tweetal affiches in het formaat 50×70 cm. Hierop zijn van tal van auteurs de geboorte- of sterfdagen vermeld, alsmede allerlei gedenkdagen op literair gebied.

litterair 1992 is een uitgave van het Nederlands Bibliotheek en Lektuur Centrum (nblc) in het kader van de gelijknamige rubrieken op Teletekst nos (p. 405-406) en brt (p. 683-684), die door de dienst Lectuur-voorlichting worden verzorgd. De redactie van de kalender berust bij Jef van Gool, Dick Welsink en Frank Hockx. De kalender kan besteld worden bij het nblc, postbus 93054, 2509 ab 's-Gravenhage onder bestelnummer 61111 voor ƒ 45, - bij afname van drie exemplaren of onder nummer 61109 voor ƒ 20, - per exemplaar.

GvB

[p. 47]

Oprichting nieuw tijdschrift De Leidse Adonis

Eind oktober is het eerste nummer verschenen van een nieuw literair tijdschrift, genaamd De Leidse Adonis. Het is een eenmansperiodiek maar er zijn verschillende vaste medewerkers, meest uit de hoek van Leidse neerlandici. Zoals uit de ‘verklaring’ bij het eerste nummer blijkt, worden er geen (nieuwe) principes verdedigd in De Leidse Adonis, kent het blad zelfs geen duidelijke doelstelling, behalve behaagzucht en een lichte voorkeur voor strengheid en absurdisme. Schrijfplezier (dat de auteurs van De Leidse Adonis bindt) moet leiden tot leesgenot.

De Leidse Adonis opent met wat een fictief brievenboek moet worden door J.C. Wigleven en besluit met een gevoelig verhaal van Henry Kolder dat een vervolg krijgt in volgende nummers. Jaap Jan Zeeberg bericht over zijn ervaringen op Groenland. Er is poëzie van Ron Rijghard, Marc van Biezen en Mathilde Jacobs. Belerend wordt de lezer toegesproken in de recensierubriek ‘bij(l)val’. Casper Gijzen en Arjan Berben publiceren een beschouwing over hoe Leiden een voorname rol speelde in het voorspel op de Tweede Wereldoorlog...

De Leidse Adonis verschijnt iedere twee maanden en kost ƒ 3,50 per nummer (+ ƒ 1,50 verzendkosten). Abonnementen kosten ƒ 20, - (exclusief ƒ 9, - aan eventuele ver-



zendkosten). Het blad is verkrijgbaar door te storten op girorekening 4611577, ten name van A. Berben, Nieuwsteeg 33, 2311 rz Leiden.

A. Berben

eci-Prijs 1991

Op 5 november werd in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag de tweejaarlijkse eci-Prijs voor essays en wetenschappelijke verhandelingen uitgereikt.

Uit de 180 ingezonden essays met als onderwerp De lezer tussen woord en beeld koos de jury, bestaande uit J.P.A. Gruijters (voorzitter), Monika van Paemel, prof. dr. H. van den Berg, Rudy Kousbroek en prof. dr. GA. Kohnstamm, vier prijswinnaars.

De eerste prijs, ƒ 40.000, -, werd door de Belgische minister van Cultuur, Wivina de Meester, uitgereikt aan Louis Stiller (32) voor zijn essay Machine die het lied bevat.

De tweede prijs, ƒ 30.000, -, ging naar Louis Vermeulen voor Beeldindruk. De jury besloot de derde prijs, ƒ 20.000, -, dit jaar niet uit te reiken wegens gebrek aan ‘consequent volgehouden samenhang en visie’. Daarentegen werden wel twee ‘originaliteitsprijzen’ uitgereikt, van elk ƒ 5.000, -, aan Jan Denolf en Eelco Runia.

De prijswinnaars ontvingen ook een beeldje van Evelyn Broere, dat over enkele maanden in de tuin van het eci-hoofdkantoor zal verrijzen.

Naast de Belgische minister van Cultuur werd de feestelijke prijsuitreiking bijgewoond door de Belgische ambassadeur, leden van de Eerste en Tweede Kamer en de trouwste eci-leden: zij die twintig jaar of langer lid zijn. Een gemêleerd gezelschap dus dat werd gecompleteerd door Gerrit Komrij, die een voordracht hield waarin hij zich probeerde te houden aan de op-

eci-prijs 1991, het beeldje van Evelyn Broere

dracht van de eci: De lezer tussen woord en beeld. Zo kwam hij al snel te spreken over een van zijn favoriete thema's: de televisie, of ‘de treurbuis’, waar de aandacht voor literatuur miserabel is. ‘Maar wij - boekenvrienden onder elkaar - kunnen ons troosten met de gedachte dat er nog altijd meer boeken op de tv zijn dan dat er tv in boeken is.’

AdB

Nieuwtjes

□	De Visser Neerlandiaprijs 1991 van het Algemeen-Nederlands Verbond is toegekend aan de Poolse neerlandicus prof. dr. stanislaw predota, hoogleraar op de Erasmus-leerstoel Nederlandse taal, letteren en cultuur aan de universiteit van Wroclaw. Hij krijgt de prijs van ƒ 7.500, - voor zijn bijzondere verdiensten voor de neerlandistiek in Polen, onder meer voor zijn vertalingen van Nederlandse en Vlaamse literatuur en zijn werk aan het samenstellen van een Pools-Nederlands woordenboek.
□	De Anna Bijnsprijs 1991, bestaande uit een geldbedrag van ƒ 10.000, -; en een zilveren object van beeldhouwster Maja van Hall, is toegekend aan de dichteres christine d'haen.
□	Op 24 september 1991 heeft mi-

[p. 48]

	nister d'Ancona van wvc een beeld van joost van den vondel, vervaardigd door de Nijmeegse kunstenaar Paul de Swaaf, geschonken aan Vondels geboortestad Keulen.
□	Op 16 oktober 1991 werd de Arthur H. Cornetteprijs door de Koninklijke Academie voor Nederlandse taal- en letterkunde te Gent uitgereikt aan stefan hertmans voor diens essay Sneeuwdoosjes.
□	De Laurens Jansz. Costerprijs van de gelijknamige stichting werd in 1991 toegekend aan wilma schuhmacher vanwege haar grote verdiensten voor het antiquariaat en haar enorme kennis van de Nederlandse bibliografie. De prijs (ƒ 5000, -) werd haar uitgereikt op 22 oktober in het stadhuis van Haarlem.
□	De uitgeverijen Veen en Contact zijn met ingang van 1992 gefuseerd tot uitgeverij Contact onder directie van Harko Keijzer. Veen en Contact maken deel uit van de Veen-Luitingh-Kosmos-groep, die weer onderdeel is van het Kluwer-concern. De naam Veen - een van de oudste Nederlandse uitgeverijen met onder anderen Couperus en Reve in het fonds - blijft onder leiding van Dick Gubbels een eigen imprint houden en ook Emile Brugman (voorheen Arbeiderspers) krijgt een imprint. Het nieuwe Contact wordt een van de grootste Nederlandse fondsen voor hedendaagse vertaalde literatuur.
□	cees nooteboom is op 6 november 1991 benoemd tot lid van het Légion d'Honneur. De benoeming vond plaats op de Franse ambassade in Den Haag. Bovendien heeft Nooteboom op 29 november 1991 de eerste Literaturpreis zum 3. Oktober van de Berlijnse boekhandel Bouvier en Nicolai ontvangen voor zijn Berlijnse notities. De prijs, groot dm 20.000, is ingesteld om de datum van de Duitse hereniging te herdenken.
□	De speelfilm Eline Vere van pronaducent Matthijs van Heijningen en regisseur Harry Kümel naar het gelijknamige boek van louis couperus is ingezonden om mee te dingen naar een oscar in de categorie buitenlandstalige films.
□	De Nederlandse cineast Ben Verbong gaat de novelle Zomerbloei van ton van reen verfilmen. De kro heeft twaalf scripts laten vervaardigen door Dick van den Heuvel van Van Reens roman Ontsnapt aan de galg over de geschiedenis van de Bokkenrijders. De bedoeling is om er een coproduktie voor tv van te maken, samen met de brt (België) en wdr (Duitsland).
□	annie m.g. schmidt heeft de Publieksprijs voor het Nederlandse boek in de categorie Kinder- en jeugdboeken, ƒ 15.000, - en een sculptuur van Jeroen Henneman, gekregen: een kwart van de 90.000 uitgebrachte stemmen was voor haar. Ook in 1988 werd ze tot meest populaire schrijver uitgeroepen, toen voor haar gedichten en verzen. Bij haar huldiging in het Letterkundig Museum werd een bronzen borstbeeld van haar onthuld dat vervaardigd werd door Frank Rosen. Het beeld zal een plaats krijgen op de permanente tentoonstelling van het museum, recht tegenover de ‘kop’ van haar vriend Simon Carmiggelt.
□	De eerste Dordtprijs voor de biografie, groot ƒ 25.000, - is op 5 november 1991 toegekend aan jan fontijn voor het eerste deel van zijn Frederik van Eeden-biografie, Tweespalt. Het leven van Frederik van Eeden tot 1901 (1990).
□	De Literaire Debuutprijs 1991 is door de Vlaamse Vereniging ter bevordering van de belangen van de Boekhandel (vbvb) toegekend aan ivo konings voor zijn roman Een tong op koud ivoor.
□	Op 7 november 1991 werd de tweede anc-penning van het Algemeen Nederlands Congres uitgereikt aan michiel van der plas voor zijn verdiensten voor de Nederlands-Vlaamse betrekkingen. Van der Plas publiceerde in 1990 zijn biografie van Guido Gezelle.
□	Op 6 november 1991 kwam een collectie werken van en over en documenten met betrekking tot multatuli op de auctie bij Beijers in Utrecht (nrs. 1044-1075). De richtprijs voor een exemplaar van de eerste druk van de Max Havelaar (1860) was ƒ 800, - tot ƒ 1000, -. Eenzelfde prijs stond genoteerd voor het door J. Kortenhorst aangelegde Multatuli-archief, dat tal van brieven bevat van en aan Multatuli-deskundigen (Ett, W.F. Hermans, Stuiveling) en een grote hoeveelheid kranteknipsels.
□	Op 15 november 1991 werd aan wim hofman de Theo Thijssenprijs voor kinder- en jeugdliteratuur uitgereikt in het Letterkundig Museum. Bij die gelegenheid was er in het museum een kleine tentoonstelling rond Hofman ingericht.
□	In november en december 1991 is een groot aantal manuscripten van gerard reve geveild. Op 27 november kwamen 77 nummers bij het veilinghuis Burgersdijk en Niermans in Leiden onder de hamer. Het betrof - voor een deel niet gepubliceerde - kladhandschriften, typoscripten, brieven en foto's uit de collectie van ‘J.S.’ met richtprijzen variërend van ƒ 125, - tot ƒ 1.900, -. Bij Van Gendt Book Auctions in Amsterdam werden op 10 en 11 december brieven en briefkaarten van Reve aan Simon en Tiny Carmiggelt geveild. Als richtprijs voor de totale collectie werd ƒ 50.000, - tot ƒ 70.000, - genoemd.
□	De Vlaamse poëzie-uitgeverij Point (Brusselsesteenweg 356, b-9402 Ninove, België) brengt een serie tweetalige poëziebloemlezingen uit. Onlangs verschenen de nummers 23 en 24 van de vijfde jaargang (1990-1991) van Point, respectievelijk Toevertrouwd aan de tijd met hedendaagse Franstalige poë-

[p. 49]

	zie uit België, samengesteld door Frans De Haes en met vertalingen door Annie Reniers, Frank De Crits en Germain Droogenbroodt, en Hoor de kleine kreet...met hedendaagse Portugese poëzie, gekozen door Germain Droogenbroodt en August Willemsen, die ook de vertalingen verzorgde.
□	Dr. e. van den berg heeft de Johan de la Courtprijs voor onderzoek op het terrein van de alfawetenschappen, groot ƒ 10.000, - gekregen voor zijn studies over de Middelnederlandse taal- en letterkunde.

+ + +

□

Op 2 september 1991 overleed te Eindhoven de neerlandicus dr. jan peter boyens (* 19 december 1901 te Sweijkhuizen). Boyens promoveerde in 1931 te Utrecht op de dissertatie Mr. Carel Vosmaer (Helmond 1931). Hij was oud-leraar van het Gymnasium Augustinianum te Eindhoven.

□

Op 16 oktober 1991 overleed te Krommenie hotze de roos (* 1909 Langezwaag), de auteur van de zestigdelige jeugdboekenserie De Kameleon, waarvan het eerste deel, De schippers van de Kameleon, in 1948 bij Uitgeverij Kluitman verscheen. Inmiddels zijn van de serie, die onder de naam van De Roos zal worden voortgezet, ruim 12,5 miljoen exemplaren verkocht. Zijn Akkerwoude-serie deed het minder goed: die is na drie delen gestaakt.

Suggesties voor deze rubriek aan: Instituut voor Neerlandistiek, Spuistraat 134, kamer 456 (afd. DNL), 1012 VB Amsterdam, tel. [phone]

‘Literaire agenda’

Deze agenda wordt samengesteld door het Nederlands Bibliotheek en Lectuur Centrum (nblc) te 's-Gravenhage. In feite geeft de door het nblc samengestelde agenda informatie over een ruimer gebied dan uit het onderstaande blijkt.

Algemeen

-	200 jaar geleden verscheen Het toekomend jaar 3000 van Arend Fokke Simonsz.
-	50 jaar geleden verscheen De voorstad groeit van Louis Paul Boon.

Reeds gestarte manifestaties

-	t/m 23 februari: Den Haag, Borgerszaal Letterkundig Museum: tentoonstelling over W.F. Hermans. Inlichtingen: Murk Salverda, 070-3471114.
-	t/m 26 februari: Den Haag, Letterkundig Museum: tentoonstelling over Thea Beckman. Inlichtingen: Murk Salverda, 070-3471114.
-	t/m 28 februari: Den Haag, Koninklijke Bibliotheek: tentoonstelling ‘De prijs is het bewijs: vier eeuwen prijsboeken’. Inlichtingen: mevr. L. Rusch, 070-3140217.
-	t/m 29 februari: Amsterdam, Rijksmuseum: Rembrandttentoonstelling. In 1992 zullen in nog vier andere steden Rembrandttentoonstellingen worden gehouden. Naar aanleiding daarvan brengt uitgeverij Bruna een herdruk van de biografische roman Rembrandt: meester tussen licht en donker van Theun de Vries.
-	t/m 7 maart: Amsterdam, Multatulimuseum: expositie ‘De bibliotheek van Multatuli’.
-	t/m 15 maart: Gouda, Zuidhollands Verzetsmuseum: ‘Het gemaskerde leven van Eduard Veterman’, expositie over de verzetsstrijder en toneelschrijver (1901-1946).

februari

- maand februari: Heerlen, Bernardus College: reizende tentoonstelling ‘In het spoor van Willem Frederik Hermans’. Inlichtingen over deze en andere hieronder genoemde reizende tentoonstellingen: nblc, 03240-90637/90611.

[p. 50]

februari

1 25ste sterfdag Nico Rost (1896-1967).

1 F.B. Hotz 70 jaar.

1 februari t/m 31 mei: Den Haag, Letterkundig Museum: tentoonstelling ‘Karel van het Reve: Reizen naar Rusland’. Inlichtingen: Murk Salverda, 070-3471114.

1 februari t/m 31 mei: actieperiode Nederlandse Kinderjury. Inlichtingen: cpnb, 020-6264971.

2 Nederland 3, rvu 22.30-23.00 u.: De literatuurmachine, literair programma.

3 Heerenveen, openbare bibliotheek: lezing van Kester Freriks over ‘Indische literatuur’. Organisatie Openbare Bibliotheek Heerenveen, 05130-26675.

4 25ste sterfdag Herman Teirlinck (1879-1967).

4 Louis Ferron 50 jaar.

4 Amsterdam, openbare bibliotheek: lezing van Cherry Duyns in de reeks ‘Journalistieke schrijvers’. Organisatie: Openbare bibliotheek Amsterdam, 020-5230900.

6 Oosterhout, openbare bibliotheek: literaire avond met A.F.Th. van der Heijden. Organisatie: Openbare bibliotheek Oosterhout, 01620-28920.

10 Amsterdam, rai: Vers voor de Pers. Inlichtingen: cpnb, 020-6264971.

10 Oss, Openbare bibliotheek: lezing van wam de Moor over ‘Lezen voor de lijst’. Organisatie: Openbare bibliotheek Oss, 04120-22618.

11 Greta Seghers 50 jaar.

13 Jos Murez 65 jaar.

13 Almelo, Hof 88: Lezing van Kester Freriks over eigen werk. Organisatie: Stichting Literaire Activiteiten Almelo, 05490-13078.

14 Dordrecht, 't Hof: Schrijversportret van Willem Elsschot onder de titel: ‘'k Heb in mijn jeugd gelijk een beest gezopen aan al die passies van een mensenleven.’ Organisatie: Werkgroep Literaire Activiteiten Dordrecht, 078-165832.

14 Enschede, Twentse Schouwburg: lezing van Louis Ferron over eigen werk. Organisatie: Twentse Schouwburg, 053-316666.

16 Rhoon, Kasteel van Rhoon: lezing van Johan Polak over eigen werk. Organisatie: Stichting Kasteel van Rhoon, 01890-12255.

18 Victor Varangot 80 jaar.

18 Mierlo, openbare bibliotheek: schrijversavond met Ivo de Wijs. Organisatie: Openbare bibliotheek van Mierlo, 04927-64235.

20 Bergen, De Rustende Jager: poëzie-avond met Anneke Brassinga en Hans van de Waarsenburg. Organisatie en inlichtingen: Eerste Bergensche Boekhandel, 02208-12481.

22 Hoogeveen, Cultureel Centrum De Tamboer: schrijversfestival rond het thema van de Boekenweek, ‘'t Prachtig rijk van Insulinde’ met onder anderen Marion Bloem. Organisatie: Cultureel Centrum Hoogeveen, 05280-70000.

22 Leiden, De Burcht: lezing van Judith Herzberg. Organisatie: Burcht Literair, 071-123558.

23 Amsterdam, Beurs van Berlage: ‘Boeken in de Beurs’.

25 150ste geboortedag van Karl May (1842-1912).

27 Alphen a/d Rijn, Parktheater: lezing van P.F. Thomése over eigen werk. Organisatie: Literair Café Alphen a/d Rijn, 01720-92226.

27 Steenwijk, Theater De Meenthe: manifestatie rond Eelke de Jong in het kader van het schrijversfestival Steenwijk, waaraan wordt meegewerkt door onder anderen Marjan Berk, Cherry Duyns, Peter van Straaten en Herman Pieter de Boer. Tijdens deze avond wordt een boek gepresenteerd waarin Eelke de Jong centraal staat. Inlichtingen: Openbare Bibliotheek Steenwijk, 05210-13273. In deze week vinden in het kader van het festival nog diverse andere evenementen plaats. Zie ook onder 13 maart.

28 Marcel Janssens 60 jaar.

maart

- maand maart: Rijswijk, openbare bibliotheek: reizende tentoonstelling ‘In het spoor van Willem Frederik Hermans’.

- exacte datum nog niet bekend: uitreiking van de Libris Woutertje Pieterse-prijs.

1 Hengelo, Schouwburg: lezing van Ivan Wolffers over zijn reisboeken.

3 Aar van de Werfhorst 85 jaar.

3 Bert van Aerschot, 75 jaar.

4 Amsterdam, openbare bibliotheek Staatsliedenbuurt: lezing Marion Bloem over haar eigen werk en over Indonesië. Organisatie: Openbare Bibliotheek, 020-6823986.

6 Sjoerd Kuyper 40 jaar.

7 Locatie nog onbekend: jaarvergadering van het Multatuligenootschap. Inlichtingen: 020-6381938.

7 Utrecht, Muziekcentrum Vredenburgh: Nacht van de Poëzie. Inlichtingen: 030-314544.

8 Ethel Portnoy 65 jaar.

8 Nederland 3, rvu, 22.30-23.00 u.: De literatuurmachine, literair programma.

9 Heere Heeresma 60 jaar.

9 Gent, Auditorium hbk-Bank: in de reeks ‘Filosofie en literatuur’ houdt Stefan Hertmans een lezing met als titel ‘Robert Musil en de filosofie van het mogelijke’. Inlichtingen: Gentse Kultuurvereniging, Gustaaf Callierlaan 175, b-9000 Gent.

10 Hugo Bousset 50 jaar.

10 Amsterdam, locatie nog onbekend: Boekenbal ter opening van de Boekenweek. Inlichtingen: cpnb, 020-6264971.

[p. 51]

11 t/m 19 maart: Amsterdam, openbare bibliotheek Prinsengracht: lezingencyclus rond het thema ‘Indische literatuur’ in het kader van de Boekenweek. Sprekers zijn Rob Nieuwenhuys (11/3), Kester Freriks (12/3), Margaretha Ferguson (16/3), AF.Th. van der Heijden (17/3), Marion Bloem (18/3) en (onder voorbehoud) Jan Wolkers (19/3). Organisatie: Openbare bibliotheek Amsterdam, 020-65230900.

11 t/m 21 maart: Boekenweek Nederland. Het thema van de Boekenweek ‘'t Prachtig rijk van Insulinde’ beoogt de aandacht te vestigen op de relatie van de Nederlandse literatuur met Nederlands-Indië en Indonesië. Auteur van het 57ste boekenweekgeschenk is A.F.Th. van der Heijden. Auteur van het essay is A. Alberts. Organisatie en inlichtingen: cpnb, 020-6264971.

11 t/m 25 maart: Jeugdboekenweek Vlaanderen. Het thema is dit jaar ‘Griezelen’. In deze periode worden de Boekenleeuw, de Boekenwelpen en de Boekenpauw (aanmoedigingsprijzen voor jeugdliteratuur) uitgereikt. Inlichtingen: Nationaal Centrum voor Jeugdliteratuur, 09/3232341667.

13 Dordrecht, 't Hof: literaire ontmoeting met Patricia de Martelaere (onder voorbehoud). Inlichtingen: Werkgroep Literaire Activiteiten Dordrecht: 078-165832.

13 Hengelo, Schouwburg: manifestatie ‘Feest van de taal’, met medewerking van Aad Nuis, Jan Kuitenbrouwer, Mensje van Keulen, Driek van Wissen, Willem Wilmink en Kees Stip. Organisatie: Schouwburg Hengelo, 074-911866.

13 Vledder, De Tippe: literaire avond met Jan Wolkers in het kader van het Schrijversfestival Steenwijk. Inlichtingen: openbare bibliotheek Steenwijk, 05210-13273.

13 maart t/m 31 mei: Den Haag, Letterkundig Museum: tentoonstelling ‘Reizen naar Azië’ over de negentiende-eeuwse reisliteratuur. Inlichtingen: Murk Salverda, 070-3471114.

14 Eindhoven, Stadsschouwburg: ‘Nacht van het Boek’, met optredens van onder anderen Marion Bloem, Jan Boerstoel, Neeltje Maria Min en Margaretha Ferguson. Organisatie: Stichting Nacht van het Boek, 040-446715.

14 Middelburg, Stadsschouwburg, festival ‘Literair Bolwerk’ met medewerking van Adriaan Morriën, Hanny Michaelis, Connie Palmen, Margriet de Moor, H.H. ter Balkt en (onder voorbehoud) K. Schippers. Organisatie: Stichting Literaire Activiteiten Zeeland. Inlichtingen: 01180-12114.

14 Tilburg, Stadsschouwburg: ‘Nacht van het Boek’. Tijdens deze bijeenkomst zullen schrijvers van gedachten wisselen over de Vlaamse en Brabantse literatuur. Inlichtingen: Stichting Leopold, 013-361342.

17 350ste sterfdag Jacob van Zevecote (1596-1642).

17 Roosendaal, Café Hof van Holland: Literaire avond met Luc Boudens. Organisatie en inlichtingen: Stichting Hof Literair, 01650-56244.

18 Barendrecht, openbare bibliotheek: lezing door Marita Mathijsen. Organisatie: Openbare bibliotheek Barendrecht, 01806-16755.

19 Bergen, De Rustende Jager: lezing door Adriaan van Dis. Organisatie en inlichtingen: eerste Bergensche Boekhandel, 02208-12481.

20 Dolf Verspoor 75 jaar.

21 Werelddag kinderen en poëzie. Grote poëziemanifestatie ter afsluiting van de poëziewedstrijd voor kinderen van 6 t/m 12 jaar rond het thema ‘Dromen’. De winnende inzendingen zijn te zien op twee reizende tentoonstellingen die na 21 maart beschikbaar zijn. Inlichtingen: Stichting Werelddag Kinderen en Poëzie, 04163-73019.

23 150ste sterfdag Stendhal (1783-1842).

25 Jaap ter Haar 70 jaar.

26 100ste sterfdag Walt Whitman (1819-1892).

26 Erica de Jong 50 jaar.

27 Borne, Cultureel Centrum De Bijenkorf: Schrijversfestival Borne met Willem Wilmink, Maarten 't Hart en Koos Meinderts. Inlichtingen: Werkgroep Literaire Activiteiten Borne, 074-662379.

28 400ste geboortedag Jan Amos Comenius (1592-1670).

31 Amsterdam, Nieuwe Kerk: bekendmaking nominaties ako-literatuurprijs. Inlichtingen mevr. U. Kiekens, 02208-18779.

Voor inlichtingen over deze agenda of voor het doorgeven van aanvullingen erop kan men zich wenden tot het nblc, Jef van Gool of Frank Hockx, postbus 93054, 2509 AB 's-Gravenhage (tel. [phone]).