Logo DBNL
Limburgsche sermoenen (1895)

Limburgsche sermoenen

(1895)–Anoniem Limburgse sermoenen–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

7XXXVII. Dets van der groeter pinen die 8Jhesus Cristus doegede.8

9‘Hely, Hely, etc.’ Dese wort sprac onse Here Jhesus9 10Cristus an den cruce en Guden Vritdage. Gi sult dat weten 11dat bouen allen menscheliken sen es, te begripene wat 12pinen ende jamers ane Jhesu Cristo was due sine edele 13sele van sinen kusschen lighame sceiden soude, van alte 14groter martelen, dor die grote minne die sine sele te sinen 15lighame hadde.

16Uirehande minnen sin op ertrike. Die jrste minne es 17die een vrint te sinen vrinde heft; dese minne es bewilen 18groet. Dandere es die de muder heft te haren kinde; die 19es meerre dan dirste. Die derde || minne es die een gut+19 20man heft te sinre husfrouwen.

21Die uirde minne es die die sele heft ten lighame. Dese 22minne es meere dan die irste drie; want si es soe dor groet 23dat die sile altoes begert metten lighame te bliuene. Dor 24dese minne begert die sele alle dis der lighame begert, 25ende volgt den lighame in den sonden, al duet sit node; 26regte also alse bewilen een vrint duet sins vrints wille 27jhegen sins selfs wille. Daer oec die sele ende der lighame 28alleens begeren desse teregte begeren sulen, dar es die28 29minne alte groet. Sent dan onse Here Jhesus Cristus noit 30en dede nog en begerde dat jhegen der selen ware, dar

1ombe was hare tweere minne volkomen. Siet, dar ombe+ 2was heme tscheeden van der selen alte grote pine.

3Oec mogewi sine alte grote pine pruuen dar bi dat hi3 4van alten groten wee dat hi an den cruce leet e||er hi+4 5starf, regte alse ogte hit clagede dassin Vader te sinre 6martelen geliet alse ogte hi noit sin Son en ware, ende 7hi engene achte op heme en hadde; ende riep met eenre 8groter luder stemmen in Jutscher spraken, ende sprac die 9selue wort die ic in din beginsele sprac: ‘Hely, Hely,9 10lamazabatani?’ dat sprict in Ditschen: ‘Min Got, min 11Got, war ombe begefste mi?’ Rechte also alse hi spreke: 12‘Ami, liue Vader, nu bennic doch v liue sone ende en 13dede noit weder v, - wie mogdi dat gedoegen dat ic 14hir an desen cruce schemelike in alte groter noet vore 15uwen oegen hange? ende gi te mi gelaet alse gi noit 16uaderlike trouwe te mi en gewont ende alse v onmere sie16 17mine noet ende mine pine.’

18Dis antwerde heme der Vader, war ombe his gestaetde, 19ende keert die wort tot din mensche, ende sprac dor Ysaias19, 26 20mont, eens propheten, aldus: ‘Oy min volc, dor v || hebbic+20 21minen Son gesant te Babylonien, ende hebbe alle grendele21 22af gedaen ende die van Chaldeenlande, die kundech sin 23in haren schepen’. Rechte alse hi sprake te sinen Sone: 24‘Son, ic hebbe di gesant te Babylonien.’ Dats an die 25schande van den cruce; want Babylonien bediet sonde, 26die den mensche die dore van himelrike vore besliet. Ende 27dat hi oec die van Chaldeen af trecde, dat sin die diuele, 28die bi Chaldeen betekent sin. ‘Die kundech sin in haren 29schepen’ dats in den sonderen; want geliker wis alse 30der schepman sin schep na sinen wille keert ende drieft, 31also keren ende driuen die diuele den sondere na haren wille.

1‘Liue Son,’ sprict hi, ‘hir ombe heb ic v ant cruce+ 2laten hangen dat gise uerloesen sult met uwen blude.’ 3Derre talen antwert der Son den Vadere, ende toent heme 4die crancheit sins lighamen, ende sprict aldus, dor Heren 5Jobs || mont: ‘Vader, wat starcheide hebic, dat ic die+5 6pine verdragen mach? Ende wat ende sal mins gewerden,6 7dat icse geduldechlike lide? Min starcheit en es den stenen 8nit gelic, noch min ulesch en es nit yseren.’ Des antwert 9echter der Vader den Sone, ende troestene, dor eens pro-9 10phete(n) mont, ende sprict aldus te heme: ‘Min kent, en10 11ontfrochte di nit, want ic ben metty; ende alse du ouer 12lits tfur der martelen, son salt di nit schaden; ende ic 13sal di erlosen van der hant der starcker.’ Nu gift sich 14der Son den Vadere, ende antwert heme aldus, dor Ysaias14 15mont: ‘Vader, ic hebbe den mensche gemact, ende ic wille15, 19, 29 16oec sine sonden dragen ende wilne weder te wege brengen.’

17Nu suldi weten, wat der Heilege Gest, dor der pro-18pheten mont, van der martelen Sons gesproken heft, dats 19dar ombe geschiet dat der mensche mercke dat een aut 20raet was van der Gotheit van smenschen || erloesenisse, -+ 21mi lest van S. Augustin dat heme met desen rade harde21 22wale was, - ende oec eest dar ombe gesciet op dat wi 23mercken wat lifden ons Got metter martelen heft getoent. 24Daer ombe sprict S. Johannes in der Ewangelien: ‘Also2424 25hertelike lief heft Got die werelt gehadt dat hi sinen een-26bornen Son in die doet heft gegeuen.’ Ende oec est dar 27ombe geschiet dat ons sine martele ane onsen herten diste 28nare lege, alse ons gedenct dat sich Got van so auder 29tyt beraden heft wie hi den mensche weder ter werdecheit 30bregte. Ende eer hine weder ter werdecheit brechte, so 31verteerde hi alle sine cragt, alse hi seluer sprict, dor eens 32prophete(n) mont, aldus: ‘Jc hebbe alle mine starcheit3232 33verteert teverges.’ Dar ombe sprict hi ‘teverges’ want dis 34en wert heme nemmer tevollen gedanct. Dar af sprict S. 35Bern, aldus: ‘Ten dusentgen dele onser schout || en mo-+35 36gewi eens Gode nit gantwerden.’

1Nu mogte een domp herte wanen dassich die gotheit+ 2van der menscheit schide in der martelen, want hi sprict 3seluer dat hi alle sine cragt vertert heft, ende sprac oec, 4due hi verscheiden soude: ‘Min Got, min Got, war ombe4 5hebdi mi begeuen?’ Op dit wort sprict S. Augustin, ende5 6wedersprict desen domben waen, ende glosert ons Heren 7wort aldus: ‘Hets wonderlike dat onse Here sprict datten 8Got begeuen hebbe: want hi was Got ende Gots Wort, 9son begauen oec Got noit. Mar hi spract dor ons, dat hi 10woude dat wi een met heme waren. Dar ombe suldi weten10 11vor waer dat die gotheit die menscheit noit en begaf sent 12Got die menscheit tirst an heme nam. Want, hadde Got 13die menscheit van heme gelaten, sone hadde die sele 14engene gewaut gehadt terloesene die gene die in den vor-15bugde van || der hellen waren, ende en mogte oec die+ 16menschen van ertrike nit versunt hebben met haren Vadere. 17Dat dit waer sie, dar ombe sprict S. Damascenůs aldus: ‘Vermaledijt17 18ende in Gots banne es dergene die sprict dat Got 19Gots Wort je van heme gelit sent hit eens ane heme nam.’

20Nu suldi weten dat Got Gots Son es in der Heileger20 21Gescreft Gots Wort geheiten dar ombe want geliker wis 22alse een mensche den anderen duet verstaen met sinen22 23worde dat in sinen herten verborgen es, also es der Vader 24bekant worden van Sons wegen al dengenen dinne begeren 25te kenne. Dit Wort nam tenen male die menscheit ane25 26hare, ende en begaeft noit sent. Ende oec suldi weten 27dat die gotheit metter menscheit voer ter hellen vorbugde 28ende namer ute alle dis werdech waren, ende liet dandere 29daer. - Aldus hebdi gehort dat sich die gotheit noit en 30schiet van || der selen; ende oec suldi weten dassich die+ 31gotheit noit en schiet van den lichame. Ende sict des seker 32ende gewes dat die grote gotheit metter menscheit an den32 33cruce hinc ende in den graue met hare lach.

1Ay edele sele, dit en sal nemmer van dinen gedencke-+ 2nisse komen dat Got seluer dor di an din lesterliken cruce 3hinc ende besloten in enen graue lach. Ay deus, wat oet-3 4mudecheide was dat dat dergene die van der hochster 5eeren was, in der meester schanden quam dor menschen.5, 15, 17, 18, 29 6Want die meeste scande die wesen mogte ende oec noch 7es, die was an den cruce. Ende oec suldi dat weten, wart 8also dassich alle creiaturen met al hare cragt begerden 9ende wouden sich oetmutgen, so wart nochtan jhegen den9 10groten Got gelic alse dminste lensotskoren jhegen den10 11hogsten berch van ertrike. Siet, dar ombe sprict Dauid 12in den Sautere aldus: ‘Got heft || gesprongen rechte alse+12 13een rese, ende sin utgane es van den hogesten himele.’ 14Desen resenspronc en mach niman na gesprengen; jdog 15sal sich een jgelic mensche oetmudegen so hi meste mag.

16Dese oetmudecheit besach S. Augustin, ende maent ons16 17ter oetmudecheit ende sprict aldus: ‘Ay mensche, ver-18smadet dich na te volgene enen oetmudegen mensche, so 19volge doch na enen oetmudegen Gode. Hir ombe nůmpt 20S. Bern. die oetmudecheit metten vir gemmen die waren 21an den vir horncken van den cruce, ende sprict aldus:21 22“Met desen vir gemmen sin die vire horncke van den 23cruce gesirt, dats geduldecheit, oetmudecheit, gehorsam-24heit ende minne.” Die ouerste gemme was die minne, ter 25rechter siden gehorsamheit, ter slinker hant geduldecheit; 26oetmudecheit, die ene wortele es alre doget, die was onder 27ten vůten. Dat oetmudecheit ene wortele es || van allen+ 28dogeden, des lijt ons S. Gregorius, ende sprict aldus: 29“Welc mensche dogede sament sonder oetmudecheit, hi 30es gelic dengenen die stupbe dreget in den went. Want 31geliker wis alse der went stubbe tespreit ende testoert, also31 32testoert der went der kundecheit alle dogede, sonder oet-33mudecheit.”

34Oec sidi wale dat niman teenre niderre, enger doren in

1en kan komen met opgerecden halse. Dese nidere, enge+ 2dore dats die dore van himelrike, dar en mach niman 3in komen hin boege sinen hals. Dat dit waer es, dat sprict 4Got seluer in der Ewangelien. Dar leest mi dat tenen male4 5ons Heren iungere heme vrageden welc hare der meeste 6ware. Due riep onse Here een cleine kint te heme ende 7tenen tekene dat hi oetmudecheit minde, so helsde hi 8dat kint, ende sat neder onder hen; ende sprac te sinen 9iungeren: ‘Gi en bekeert v van uwer kundecheit ende 10wert alse o||etmudech alse dit kint es, gine moget te himel-+ 11rike nit komen.’ Ende dar na sprac hi: ‘Die heme oet-12mudeget alse dit kint, die es der meeste in himelrike.’

13Dat oec dat waer sie dat die gotheit van der menscheit 14noit en schiet, des lijt een heilech paus, S. Leo, ende 15sprict aldus: ‘Also grote vereininge was tusschen der got-16heit ende der menscheit dat die gotheit nit en mochte 17werden genomen van der menscheit in der martelen nog 18gescheden van der doet.’ Hir bi mogewi pruuen die grote 19minne ons Heren ende onse nederheit dat wi ombe ene19 20so clene genuchde ons van Gode keren, - ocht ene ge-21nuchde heiten mogte. Mar neent; want het brenct grote 22ongenuchde, ende scheiden ons dermede van Gode, die 23sich noit van ons gescheiden en woude ende nemmer van 24onser menscheit scheiden en wilt. Want die gotheit es 25metter menscheit in enen persone also vereneget ende 26|| versament dat onmogelike ware dasse emmer scheiden+ 27mochten. Siet wat eren ons dat es, want dese ere es den 28engelen vremde, want dar tue en es engene creiature gor-29denert dasse derre eren gebruke, sonder der mensche allene;2929, 31 30ende en es oec engene creiature die die helle verdinen30 31moge, dan der mensche allens.

32Aldus hebdi gehort dat die gotheit van der selen noit 33en schiet noch oec van den lighame. Ende jdoch suldi dat weten 34dat die gotheit noit bedruft en wart. Want 35Got es so groet, so ewelike ende so geweldech ende van 36allen saken so volkomen dat hi enweder gemenret noch

1gemeret en mag werden. Dar ombe waest ende es oec+ 2noch onmugelike dat die geweldege gotheit enege gebreke-3licheit moge ontfaen; ende sult dat weten dat sine reine 4mensheit ane den cruce allene leet dat dar te lidene was. 5Jdog sal een igelic mensche achten || die martele die Gots+5, 8, 15, 16, 18, 19, 20, 26 6menscheit leet, ende wat hare geschide, rechte alst die 7gotheit ane hare seluer lede. Ende en darf nemmer engeen 8mensche gedencken noch gespreken dat die menscheit allene 9lede, mar dat die ondodelike gotheit metter menscheit9 10leet. Want die gotheit was metter menscheit in enen per-11sone also vereneget dat mi nit spreken en mach noch 12dencken dat der mensheide iet geschide sonder der edelre 13gotheit.

14Dat dit war sie, dat sprict S. Augustin met desen14 15worden: ‘Ane dien dat Got mensche was, es Got doet;15 16ende ane dien dat Got mensche was, es Got op erstaen. 17Want wat die menscheit leet, en mach mi nit gespreken 18dat dat die gotheit nit en lede; want Got was mensche, 19ende nit verwandelt in enen mensche.’ Dar ombe sprict 20hi: ‘Rechte alse een mensche nit en mach spreken dat 21hi nit en doege, ocht mi heme sinen roc teschorde -22al en es hi sin || roc nit, nochtan doegt hi -, harde vele+ 23billiker ende vel bat met rechte mach mi spreken dat 24Got seluer leet alle dat dat sin vlesch leet, al en mochte 25Got verwandelen noch pine liden noch steruen.’

26Jdoch sal der mensche die martele van ons Heren 27menscheide in sin herte ende in sinre memorien dragen 28geliker wis alse ocht sine gotheit allene leden hadde dat 29sine menscheit allene leet. Also alst in den Auden Wet 30was wale betekent, dar mi leest dat Got Hern Abrahame30 31geboet dat hi sinen liuen son Ysacke op enen berch leitde 32ende dat hine daer doetde ende offerden heme. Due Abra-33ham desen offer bina hadde tue bracht ende hi tswert in

1der hant hadde dar hi sinen son mede doeden soude, du+ 2sande Got enen engel daer, dit heme werde. Due nam 3Abraham enen boc ende doetde dien ende offerden Gode3 4vor sinen son.

5Dit mogewi aldus || verstaen. Bi Abrahame mogewi ver-+ 6staen Gode den Vader, bi Ysacke Gode den Son ende bi 7den bocke die menscheit Gots Sons. Siet, aldus braechte7 8Got der Vader sinen Son ane die stat van den offere, dat 9was ant cruce. Ende geliker wis alse Ysac thout seluer9 10druch daer mine mede verbernen soude tenen offere, also10 11druch onse Here Jhesus Cristus seluer sin cruce. Mar 12Ysaac bleef onuerbrant ende bleef leuendech, dats die 13gotheit ons Heren Jhesu Cristi bleef als dencs onberurt; 14ende der boc leet die doet, dat was die menscheit ons14 15Heren Jhesu Cristi.

16Nu suldi weten dat ons Heren menscheit es bediet bi 17din bocke; want mi leest in den Auden Wet dat Got din1717 18Juden geboet, alse hen wouden reingen van haren sonden,18 19dasse souden nemen twee bucke; ende souden den enen19 20te stucken houwen ende dan verbernen tenen offere, ende 21|| souden dan al hare sonden scriuen ende soudense den+ 22anderen leghen op sin hoeft, ende litentene loepen in 23der wustinen. Ende dar mede suldense ledech werden van23 24haren sonden. Die boc die verbrant ende goffert wart vor24, 28 25vremde sonden, die betekent die menscheit ons Heren 26Ihesu Cristi, die tfur der minnen verbrande in der mar-27telen van dien cruce, vore vremde sonden, dir hi onscul-28dech was. Mar der ander boc, die leuendech bleef ende 29die in der wustinen wart gesant, die betekent ons Heren 30gotheit, die alre saken bleef dasse tevoren was.30

1Oec bi der wustinen, gelic alse Got seluer in der Ewangelien+ 2sprict, es himelrike betekent. Want wustine es 3alse vele gesproken alse verlaten. Want dan himelrike3 4verlaten was van Lucifere ende van sinre geselscap, die 5van kundegheide den himel můsten laten, ende oec himel-6rike van allen menschen verlaten was, ouer||mits der sonden+6, 7, 11 7die in din paradyse geschiet was, datter engeen mensche 8in komen en mogte ontse der gude Got op sinen rucge 9dren druch, dar ombe mogt wale heiten ene wustine. Siet 10dat Got sin himelrike heit ene wustine dor onsen wille; 11ende nogtan sulwi dat weten, en ware noit mensche noch 12creiature gescapen, so ware doch ons Heren bliscap ende 13vroude als groet alse nů es. Want Got es van allen dengen 14also volmact dat hi enweder menren noch meren en mach. 15Want dan Got ons guts nit en bedarf, alse Dauid in din15 16Sautere sprict, ende ons doch dor sine vrie guetheit ge-17maect ende erloest heft sin gut te gebrukene, sin vroude 18ende sine schonheit.

19Nu suldi weten, waer Got es, dar es oec himelrike, ende 20ware Got in der hellen, so ware die helle een himelrike. 21Dat dit waer sie, dat sprict S. Augustin aldus: ‘Liuer21, 30 22woudan die heilgen || in der hellen wesen ende Gode ane+ 23sien, dan in himelrike ende Gode nit te sienne. Want al 24die bliscap der heilgen legt allene an die bescouwinge 25ons Heren.’ Dis lijt hi seluer in der Ewangelien, ende 26sprict der Son ten Vadere aldus: ‘Dat es dewege leuen26 27dasse di ende Jhesum Cristum, din du op ertrike sants,27 28bekennen.’ Ende dar bi dat hi den Vader ende den Son 29nůmpt, so verstaet mi oec den Heilgen Geest, also alse 30S. Augustin sprict, want die drie persone sin een eneg 31Got ongescheden.

32Hir ombe lest mi in der Ewangelien, due onse Here32 33sinre schonheit een deel toende op den berch Tabor S. 34Johanne ende S. Petere ende S. Jacobpe, due wart S. Peter34

1also dor blide ende van vrouden also dronke(n) dat heme+1 2rechte dochte wie hi in der himelscher vrouden ware, 3ende sprac tonsen Here aldus: ‘Her, et es hir gut wesen. 4Wiltu, wi maken hir drie tabernakelen: di ene, Moyses 5ene ende Helyas ene.’ Dar ombe en sul||de engeen mensche+5 6himelrike begeren, mar hi sulde begeren met Gode te wesene.

7Nu suldi weten dat onse liue Here Jhesus Cristus sinre 8gewaut nit vele an din cruce en woude toenen, mar hi 9liet al ouer heme gaen. Want, hadde hi sine gewaut ge-10toent, alse hi wale hadde vermocht, sone hadde hi ons 11nit sine grote minne also volkomelike getoent alse hi nů 12dede in sinre oetmudeger martelen. Van derre oetmudeger 13martelen sprict S. Augustin: ‘Cristus heft met ongewapender13 14hant ende ane een cruce genechelt die geweldege vorsten 15der lucht’ - dat sin die diuele - ‘verwonnen’.

16Doch en mogt sich sin gotlike mogentheit altemale nit 17verbergen: si must hare in enegen dele openbaren. Want 18mi leest in der Ewangelien, due onse Here an den cruce 19te sinen Vadere voer ende sine edele sele op gaf, due19 20verloes die sonne har schinen, der dach wart donckel, der 21vorhanc van den temple tere||et van bouene totte nedene,+ 22derde si beefde, die stene tereten ende die graf ontploken. 23Nu suldi weten dat dit dar ombe geschide want, alse S. 24Gregorius sprict, alle elemente, dats lucht, tfur, erde24 25ende water, die hebben betugt dat hare Scepere komen es.25 26Ende wie sit betugt hebben, dat sprict hi derna met desen 27woerden, ende segt aldus: ‘Die hemele hebbenten bekant,27 28want si sanden heme enen sterre an sinre gebort. Die zee 29heftten bekant, want si erboet hare dar tue dat hi op 30hare ginc. Die erde heftene bekant, want si erbeuede in 31sinre doet. Die sonna bekandene, want si har schinen in 32sinre doet verloes. Die stene ende die wande hebbenten 33bekant, want si tereten in sinre doet. Die helle si bekan-34dene, want si ontploec ende gaf heme de sine weder.’ 35Siet, al dese bekanden die mogentheit Gots, mar der on-36geloefger Juden herten en || woudens nogtan nit bekennen,+ 37nogtan dat alle dese elemente met teken ende met teritene37

1alle ripen dat hi Got ware. Hir ombe schaemden sich+1 2die elemente van der ouerdaet dat die creiaturen daden 3met haren Scepere.

4Siet, due die sonne van schamden har schinen verloes,4 5due waren tenseluen tiden in Grikenlande, in eenre stat 6die Athene heit, vele groter meestere, die wonderden sich 7dat die sonne aldus verginc iegen hare nature. Due was 8een utverkoren gut meester onder hen, die hiet Dyonisius.8 9Die meester en weste nit van ons Heren doede ende sprac 10nogtan aldus: ‘Got der naturen es gemartelt!’ Ende 11maecden enen auter in des gots ere ende screuen der-12bouene: ‘Dese auter es dis onbekants gots.’ Sent quam12 13S. Paulus daer ende bekeerde daer vel lide, ende oec din 14seluen Dyonisium. Ende wart die selue Dyonisius seder 15|| bisscop ende wart bi Paris sent gemartelt dor kerstenen+ 16geloue.

17Oec lest mi dat Centurio met anderen ridderen stunt bi17 18den cruce, ende duese sagen dese teken geschin, due18 19sprakense: ‘Warlike, dit was Gots Son.’19

20Aldus hebdi gehort dat onse Here an den cruce alse 21grote teeken dede alse hi oyt gedede, ombe dat hi woude 22dat wi ane sine oetmudege martele gedechten, ende dat 23wi oec niet sinre gewaut en vergaten, die hi wale mogte23 24hebben getoent ogte hi hadde gewilt, maer het was een 25teeken sinre groter minnen dat hit also volbrachte. Ende 26was oec ordenlike dat der mensche met oetmudecheide26 27weder quame daer hi af geuallen was met kundecheide. 28Had ons oec onse Here eerlike ende geweldechlike erloest,28 29dan ware nit so volkomene minne so dat was dat hit al 30liet ouer heme seluer gaen. - Aldus hebdi gehort die 31|| grote pine die onse liue Here Jhesus Cristus ane den+ 32cruce leet, ende wie minnentlike ende wie oetmudechlike 33hise leet.

34Nu sulwi heme bidden, dor sin menechfuldech doegen

1dat hi op ertrike doegede, dat hi ons geue onse doegen+ 2also tendene dat sin loef ende sine ere sie ende onse sa-2 3lecheit. Amen.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

titels


auteurs