Limburgsche sermoenen
(1895)–anoniem Limburgse sermoenen|
Regelnummers proza laten
vervallen | |
[p. 366] | |
1den scrifturen den liden.’ Dese wort mogewi in tween+1 2maniren, verstaen. Deen es || dat ons Got tonen wilt an+ 3der Heilger Scrifturen den regten weg te himelrike ende3 4dat regte leuen. Want geliker wis alse die sonne erligt den 5neuel, also erligt die Scrifture die heilge Kerstenheit, ende 66 die heilge leringe, die ons Got seluer leerde, ende die pro-7pheten, die apostele ende andere heilgen, din der Heilge 8Geest toende wiese die heilge Kerstenheit leren sulden.8 9Ene andere screft heft ons oec Got gegenen, dat es der9 10leker lide screft. Want dir lide es vele die der screft nit 11en konnen die in den buken gescreuen es, ende dar ombe 12heft hen Got ene andere Screft gegeuen darse in lesen ende 13leren mogen wie si na himelrike sulen vegten. Dese screft1313 14vendewi in der kerken gemaelt ende ane den bilden die 15na den heilgen gemaect sin, ende leert ons wiese leefden15 16op ertrike ende watse leden dor Gode met vernoye ende1616 17met menger arbeit ende wie menger maniren si || gemartelt+ 18worden. 19Dese scre[e]ft scrift mi dor vele saken. Deen es dat wi19 20leren sulen an der heilgen leuene wie dat wi oec striden 21ende vegten sulen ombe himelrike gelic alse die heilgen21 22daden. 23Dander sake es dat wi gesterket sulen werden ane regten 24geloue alse wi sien wat die heilgen leden dor den geloue. 25Terde es want onse herte onstedeg es ende leider selden25 26bi heme seluer es. Dar ombe es oec dat gemaelte gemaect,26 27alse der mensche mettin oegen die bilden ane siet, dat27 | |
[p. 367] | |
1hise dan begripe metten herten ende sal gedenken ane+ 2die denc die hi vor heme siet. Also vint der mensche sin2, 4, 6, 22 3herte; alse Dauid sprict: ‘Here, ic hebbe min herte 4vonden.’ Nu suldi mercken, wat der mensche wider vint, 5dat mut hi ten irsten verloren hebben. Leder also geschit5 6decke dat der mensche sin herte verlist met idelen pen-6 7singen: so sal hit weder venden an den bilden.7 8Die virde sake es dat wi || sulen leren an der heilgen+8 9leuene dogeden ende reinegheit. Mar bouen al gemaelde9 10ende bouen alle bilden sulwi ane sien dat bilde der edelre10 11martelen ons Heren Jhesu Cristi, ende sulen dar ane 12leren agte lessen dire ons vore heft gescreuen ane sin12 13heilegen buke.13 14Dirste es willeg armude. Dat sulwi mercken dar bi 15dat hi nact steet an den crvce. Dar ane sulwi oec leren 16ende willeglike arm sin dor Gode die dor ons also arm16 17woude sin dat hi al sinre heerheit ende al sinre richeit so17 18vele en hadde datter heme gedeken en conde ende bleef18 19also naect staende ant cruce. Wi mogen oec gerne arm 20sin, want onse Here sprict in der Ewangelien: ‘Beati20 21pauperes etc.: seleg sin die armen: dat himelrike es 22hare.’ Der mensche die willeglike arm es, hi es wale22 23seleg, sent onse Here seluer sprict dat hi seleg sie. So es 24hi oec seleg want himel||rike es sin.+ 25Himelrike es een so groet ende so guet scat dat hi bil-25 26like sal seleg sin dis himelrike es. Hi es oec dar ombe 27seleg want hi heft meer dan hi begert; want al dat hi 28heft, dat genugt heme wale, ende es heme also wale met28 | |
[p. 368] | |
1armude dat hi nit en gevult dat hi arm es. Want geliker+ 2wis alse der girege mensche altoes meer gert, ende vrogt2, 4, 10 3dat heme gebreken sule, also dunct din willegliken armen3 4mensche dat hi altoes te vele heft. Dar bi es hi seleg want 5hi heft dis hi begert, ende en begert dan nit mar armude5 6ende berste dor Gode. Entrowen, die aldus arm sin, si 7hebben wale gelert ane haren Sceppere arm te sinne ende 8hebben wale dat bilde sinre martelen ende sinre menscheit 9vor hare oegen gemaelt ende gescreuen ende sin armude 10dat hi hadde in al sinen tide dat hi mensche was op 11ertrike. 12Oec sinse seleg omb dasse niman bedruuen en mag;12 13want der||gene din mi rouet ende die tsine verlist, hi wert+13 14gerne ongeduldeg. Die selegheit hebben dese armen dasse 15niman en roeft. War ombe? - Mar sin hebben nit: dar 16ombe en nemt hen oec niman nit. 17Si sin oec seleg want si hebben een deel der himelscher 18vriheit op ertrike diese in himelrike sulen ontfaen: dats18 19die vriheit datse meer hebben danse geren ende genugt19 20hen hare armude als wale datse nit meer en wouden20 21hebben. Dese vriheit gelict sig een deel der himelscher21 22vriheit: dar af sinse seleg hir in ertrike ende sulen namals22 23in himelrike ontfaen die ewege selegheit. Want dat sprict23 24onse Here seluer dat himelrike es dergeenre die willeglike24 25arm sin dor Gode. 26Dandere lesse es volkomene minne. Dat merckewi 27dar bi dat hi woude gehangen werden tusschen twe diue,27 28regte also alse of hi hare schout woude dragen. Wie 29mogte hi groter ende || volkomenre minne emmer bat+ 30getonen dan dat hi sinre viende schout woude dragen op | |
[p. 369] | |
1sinen rugge? ende an al sinen leden woude hi sonderlike+ 2gemartelt werden. Al hadde hit gedaen dor sine vrint, het 3ware nogtan en groet teken van minne: nu woude hit3 4liden dor sine viende, dat was nog volkomenre minne. 5Hir mede heft hi ons geleert dat wi oec onse viende 6minnen sulen ende sulen hen helpen ende vorderen alsse6 7onser bedoruen. Want onse Here hin woude nit gemartelt 8werden dor sine vrint mar hi woude die doet ende alle8 9bitterheit dogen dor sine viende. S. Paulus sprict: ‘Ge-9 10dencket, mercket ende agtet wie grote noet Got leden heft 11dor sine viende! Ende seder dat hi dor sine viende so grote noet leet ende ons so 12grote minne toende, wat waendi12 13dan wat groter ende wat oueruludeger minnen hi toene 14sinen vrinden?’ Want dats sonder twiuel || dat hi sinen+ 15vrinden vele groter minne wilt toenen. Want di sine viende 16also sere mint, di mint oec sine vrint vel meer. S. Johannes16 17sprict van der minne die Got den mensche getoent heft17 18due wi sine viende waren: ‘Der grote Got, der heilge Got1818 19ende die hoge Gotheit heft ons gemint also sere dat hi19 20sinen liuen son, sinen edelen ende sinen eenbornen son in20 21den doet gaf vor ons due wi sine viende waren, ende dat 22dede hi dar ombe dat wi sine vrint worden.’ Nu sulwi22 23mercken die grote minne dire ons getoent heft due wi 24verloren sine hulde ende wi in armude waren van onsen24 25ondogeden. Due was dat ene grote minne dat hi ons weder 26wan met sinen blude. 27Die derde lesse es sine grote ende sine ouervludege 28ontfarmegheit. Die sulwi mercken dar bi dat hi sinen2828 29viend(e), di bi heme hinc ende vol van schoude was ende 30dinne bespot had||de ende geschouden, nogtan dure heme+ 31genade bat, due horde hine tehant ende gaf heme meer31 | |
[p. 370] | |
1dan hi bat. Der dief en bat nit meer dan hi segede: ‘Here,+1 2gedenct mins alse gi comt in v rike!’ ende tehant antwerder 3heme ende segde: ‘Warlike, du salt met mi sin heden in3 4din paradyse!’4 5Due gaf hi heme ten irsten worde meer dan hi bat; 6want hin bat nit anders mar dat hi sins gedechte alse hi 7in sin rike quame, ende hi gaf heme tehant dat paradis 8te besittene, ende en gedagte nit allene sins mar hi gaf88 9heme sig seluer, dat was dat ewege paradis. Dit paradis 10dat was dat gotlike anschin, ende sult dat weten dat hi 11in engeen ander paradis en voer; want hi voer tehant van1111 12danne ter hellen, dar alle heilgen sins beiden ende gebeit12 13hadden meneg iaer ende altoes sins begerden dat hise 14verloste. Ende tehant due onse Here an den cruce ver- 15schiet, so voer sin || heilge gotheit ter hellen ende erloste+15 16al degene die sins Vader wille hadden gedaen, ende in dir 17seluer stont verschiet oec der scakere ende voer mede ende 18sag dar Gode in sinre gotheit. 19Dar bi est dat mi segt: ‘Hi voer in dat paradis,’ want,19 20dar Gots anschin es ende sine jegenwerdegheit, dar es 21tparadis; want sin godelic anschin es een paradis alre 22selecheit. Dits een orkonde sinre groter ontfarmegheit dat2222 23hi dus ontfermelike heft gewart met sinen vienden. Dar 24 bi mogewi mercken oueruludeliker ontfarmt. Hir mede 25sin wi egter geleert dat wi ons nit allene en sulen ont-26farmen ouer onse vrint: wi sulen ons oec ontfarmen ouer 27onse viende. 28Die virde lesse die wi an den cruce sulen leren, dats 29gehorsamheit. Dat sulwi mercken dar ane dat hi sin2929 30sele lit scheiden van den lighame met geneichden hoefde. | |
[p. 371] | |
1||Dar bi sulwi mercken gehorsamheit ende bedegtegheit:+1, 3, 101 2dat hi sin sele van heme liet scheiden, dat was een teken2 3groter gehorsamheit, ende dat hi sin hoeft neigde, dat was 4een teken groter bedegtecheit die in sinen reinen herten 5was. Want hi neigde sin hoeft ende sprac: ‘Here Vader,5 6ic beuele di minen gest.’ Regte alse hi spreke: ‘Liue 7Vader, ic ben v gehorsam tot in den doet ende hebbe al 8uwen wille gedaen: nů ontfaet minen geest. Het es vol-8 9maect.’Due neigder sin hoeft ende verschict. 10Hir bi mogwi wale leren bedegtege gehorsamheit. Win10 11sulen nit allene gehorsam sin: wi sulen bedegteg sin met11, 14 12gehorsamheide, alse onse Here was. Wat mi ons heit ende12 13gebit, dat sulwi ontfaen met geneigden hoefde, 14dat mi dar bi mercke dat wi met bedegtecheide gehorsam sin ende 15dat onse herte segte sie in gehorsamheide. Want bedeg-15 16techeit mact altoes therte gemude ende segte.16 17Nu merct || wie die gedegte sal sin iegen Gode. Wi sulen+17 18gedencken dor weme wi hebben begeuen lijf ende guet 19ende eigenen wille ende dor weme wi gehorsam sin. Dat 20sin wi dor Gode. Wat mi ons dan heet, so sulwi altoes 21dencken: ‘Here Vader, liue Sceppere ende Erlossere,21 22Beheldere ende Loenere, dit dun ic dor di: nů ontfaet22 23minen wille ende mine gehorsamheit tenen offere.’ Ende 24sulen dan onse gehorsamheit bedegtelike volduen tot in24 | |
[p. 372] | |
1den doet. Also sprict S. Pauls: ‘Cristus factus est etc.:+11 2onse Here was willeglike gehorsam tot in den doet des2, 7 3crucen.’ Nu sprict S. Bern.: ‘Gedenct, liue brudere ende3 4sustere, dat Gots Son sine sele van heme liet scheiden dor 5gehorsamheit. Siet,’ sprict hi, ‘dat gi dir gehorsamheit5 6nemmer en vergeet, want die wile dat gire gedenct, so 7es v ermaent dat gi gehorsam siet totter doet, ende welc 8mensche,’ sprict hi, ‘in ongehorsamheide wert vonden,8 9hin wert nemmer delagteg sinre gehorsamheit.’9 10Dat vifte es ene lesse van || guder togt. Dat sulwi+ 11mercken dar bi dat sin liue mvder bi heme stunt onder 12din cruce.Nu hort wat groter togte dat hi hare boet. Jn12 13al sinen wee en woude hi nit laten hin toende hare ende13 14woude dasse wiste dat hi hars nit vergeten en hadde, wie14 15groet sin noet was ende sin wee. Nit lange en mogte hi 16met hare spreken, also groet was sine martele ende sin16 17anxst. Jdog gaf hi hare met korten worden te verstane17 18mengerhande sen ende grote lifde ende togt dire hare boet.18 19Hi sprac sutelike te hare so hi betste mogte; want sinre 20cragt was heme vele ontgaen. Want hi was bina doet due 21hi togtelike sprac: ‘Sig, liue muder, war din eneg kint21 22staet!’ Geliker wis alse hi sprake: ‘Ay liue muder, wie 23wee es di daste mi, din eneg kint, vor din oegen sist23 24hangen met blude beronnen!’ Jn al sinen anxsten ende in 25al sinen wee en lit his nit hin || beualse sinen iungere+ 26S. Johanne.26 27Hir bi sin wi geleert dat wi onsen vader ende onser27 28muder eren sulen, ende nit allene onsen vlescheliken vader 29ende muder: wi sulen oec onsen geesteliken vader ende | |
[p. 373] | |
1muder, suster ende brudere eren dor Gode ende in Gode.+1 2Mi lest in Tobiase dat hi leerde sinen sone dat hi vader22 3ende muder erde. Also sulwi onsen gesteliken vader ende 4muder eren ende togt biden ane Gots stat: so volgt ons 5gelucke ende selegheit, alst Tobiase dede.5 6Die seste lesse es volcomen geduldecheit. Dat mogwi6 7mercken dar bi dat hi geneghelt was ant cruce. Geliker 8wis alse of hi sprake: ‘Nu dut mi wat gi wilt: jc wilt al 9geduldelike liden.’ Wie wale so hi weste dat hi noit in 10al sinen leuene engeen denc en dede dar hi billike de doet 11ombe liden sulde, so was hi dog also geduldeg dat hi noit 12ongeduldeg wort en sprac, ende in sinre mester bitterheit 13sprac hi: ‘Vader, vergefet hen die mi martelen, want sin1313 14weten || nit wat si duen.’ Hir bi sulwi leren dat wi onse+ 15vernoy geduldeglike verdragen, beide van schoude ende15 16van onschoude: al sulwit temperen metter geduldegheit 17ons Heren. 18Die seuende lesse es stadegheit. Dat sulwi mercken 19dar bi dat hi dor sine heilge vute geneghelt wart. Gelic 20alse of hi sprake: ‘Jc wille stedeg sin ane minre gehor-20 21samheit ende en wille nemmer comen van dien cruce eer 22ic drane ersterue.’ Dar mede leerter ons stedecheit guts22 23leuens ende dat wi onse cruce, dats onse bordene die ons 24geladen es, in der gehorsamheit stedeglike sulen dragen 25tot in der doet, alse hi dede, ende sulen ane dat cruce 26gestelike geneghelt sin met handen ende met vuten. Gelic26 27alse onse Here geneghelt was ant sine, also sulwi geneghelt27 28ende gehegt sin ant onse stedeglike met guden wille tot in 29der doet. Want wert der mensche an sin en||de vonden+29, 31 30in guden leuene, so vergeft heme Got al sine sonden; 31war der mensche oec hondert iaer een guet mensche ende 32verkeerder enen dag vor sin ende, al sin gut leuen en 33hulpe heme nit hin ware verloren. Dar bi es ons noet dat | |
[p. 374] | |
1wi met stedegheide bliuen geneghelt ane onse(n) cruce,+1 2onser bordenen in gesteliken leuene. Want also alse der 3mensche vonden wert in sinen ende, also wert hi gordeelt.3, 4, 27 4Ay sekerlike, dats wale tontsinne enen igeliken mensche. 5Dagde lesse es lanc gebet. Dat mogewi dar bi mercken 6dat hi in al sinre noet ende sinen wee an den cruce 7beetde. Dar af scrift S. Jeronimus dat hi an den cruce7 8beetde hunderteg ende vifteg vers: alse meneg selme alse8 9in den Saltere staet, also meneg vers las hi an den cruce. 10Ende sprict S. Jeronimus also dat hi begunde an din selme10 11‘Deus, Deus meus, respice’ ende las vort al die selmen11 12tote ‘Jn || manus tuas’; ende due hi din sclme vollas,+12 13due verschiet hi. 14Hi begunde sin gebet: ‘Here, Here Got, Vader min,14 15war ombe hebdi mi begeuen?’ Die dat wort teregte 16mercket, hi mag wale vrogten vor sin ende. Seder dat der 17sute Jhesus, die noit sonde en dagte, so groten anxst 18hadde vor sin ende ende sinen Vader so ernstelike ane18 19riep dat hine nit en begaue, owi, wat mogewi arme son-19 20deren dan spreken? Dit sal ons ene leringe sin dat wi 21gerne ende vlitelike sulen beden. Jhesus bede als ernstelike 22an din cruce als ogt hi al sin louen een sondere ware 23gewest. Owi, vele arme sonderen, wat mogewi dan duen? 24Ons es grote noet dat wi ernstelike beden ende inneglike 25Gode ane rupen, ende sonderlike vor onsen dode sulwi 26Gode vlitelike ane rupen, dor twee saken. 27Deen es datter mensche sin sele ende sinen gest op rigte 28jegen || himelrike met din gebede ende sal met regten hope+ 29sin herte bereiden ende sal Gode volkomelike gelouen dat29 30his nit begeuen en sal. | |
[p. 375] | |
1Dander es dat der mensche met din gebede die euele+1, 2, 4, 5, 7 2geste verdrift die den mensche vor sin ende en meneger-2 3hande maniren becoren ende pinen sig wie sine verleiden, 4ende alremeest op sin ende. Dar bi bedarf der mensche 5vele wale dat hi vlitelike bede, want, wie guet der mensche 6es, so becorentene dog die euele geste in sin ende. Want 7onse Here Jhesus Cristus, die got ende mensche was ende7 8darse engene sonde ane en wisten, nogtan becorden sine8 9ende in sin ende satense bi heme opt cruce, maer sin 10scatden heme niet. Ay arme, wis moge(wi) arme sonderen10 11dan so seker sin? 12Hir ombe es ons noet dat wi inneglike beden, op dat 13wi onse sele ende onsen geest op rigten iegen himelrike 14ende dat wi oec die euele geste verdriuen die || ons soe+ 15subtilike honen willen, die ons Got geue also te verdriuene1515 16dat wi vore onsen ende quite ende los van hen muten 17bliuen. Amen. |
|