Volksboek van Margarieta van Lymborch (1516)

Hoe die soudaen ende die ander drie coninghen tonvreden waren dattet volc wech trac. ende dat haer lieden coninc was kersten gheworden. ende watter of quam.

Dat. C. capittel.

ALS die soudaen van babilonien sach dat sijn heeren hem aldus afghinghen. ende dat die coninc van lybra kersten ghewooeden was so was hi seer tonvreden endr onghemoet. hi vervloecte alle sijn goden dat si hem ghedaen hadden desen groten spijt. ende hi seyde o amynijus neve ic duchte dat ghi nemmermeer en sult ghebruycken des keysers dochter. Doen wasser een astronimus ende hy seyde. heere soudaen die teekenen des hemels en bewijsen u anders niet toe dan plaghen nae der bataelgen. god heeft sinen standaert van u gekeert. ende saturnus inden accident met scorpio die bewijst u plaghen. ende die cortelinghe toe comende. so dat ghy ende al u lieden sult bliven sonder victorien. Als amynijus dat hoorde werdt hi toornich ende sloech den astronimus sijn hooft af ende seyde. ghy siet dat wel maer ghi en saecht niet dat ghi so nae u doot woert. Demofoen dat siende seide neve het is quaet dat ghi doet. ende ic blijfs bi sinen woorden dat wijer al bliven sullen oft ten most anders comen. want wi crijghen deen fortune op dander. ende verliesen ons volc en weten niet hoe. Die coninc van mombrant seyde het is waer. so dede die coninc van crackouwen ende die coninc der moren twaer beter dat wi strijt ende velt namen ridder oft mers man dan wi aldus ligghen en tucken ende verliesen al schietende ons volc ende ons goet. Doen dat die soudaen hoorde seide hi ghi heren ghi coninghen ic kenne dat waer is. mer ofte wi ierst sonden aen die kersten princen ende deden hem vraghen of si die vier coninghen niet en wouden laten verrantsoeneren ende dat wijse losten. ende hem lieden bescheyden dach ende velt. Dien raet docht hem allen seer goet. ende si seyden te samen wi bliven der wel bi. ende doen ordineerden si twee ambassaten dier reysen souden. deen was amynijus ende dander her demofoen. Dit waren die twee ambassaten ende die namen den last aen die message te doen wel ende eerlic. sy reyden hem selven chierliken toe sonder wapen met schonen costeliken habijte om in die stadt te gane. Demofoen die ghincker gaerne. ende dat om te sien ende te spreken ysonia van salenten. aldus namen dese twee orlof aenden soudaen. ende aen die coninghen ende ameralen. si ginghen ter stede waert daer si niet verre af en waren Als si so nae die stadt quamen datse die wakers saghen staken si harenhoet op dat was een teeken datmense niet schieten en soude. ende dat si begheerden die heeren te spreken. Als dat die wakers saghen quamen si ter poorten waert ende vraechden wat si begheerden. Si seyden dat si spreken wouden heyndric van lymborch den ruwaert des lants. Doen wasser een ridder ter mueren ende die kende demofoen ende seyde. ghi wakers ontsluyt die poorte. laet die heeren in comen. ic salse leyden by heyndric den ruwaert ende bi alle die heeren ende vrouwen. Die wakers ontsloten die poorten ende si lieten die heeren in comen met groter haesten. Als si in waren ghelaten so dede die ridder demofoen eere ende seyde. sijt god willecome wat soect ghi hier ende wat is u begheren. Demofoen antwoorde gae wy bi heyndrick etsijtes ende voort alle dander

[p. 112]

heeren daer suldy aen horen onsen last. ende waer omme dat wi hier comen Die ridder ginc met hem lieden te hove daer die heeren allen vergadert waren ende den nieuwe ghedoopten coninc met. elck sadt nae sinen staet alsoot costumelic is. Demofoen ende amynijus vielen ter aerden op haer knyen ende si groeten alle die heren met soeter spraken nae haer lieder wet. Heyndric stont op ende hi hief demofoen vander aerden ende amynijus mede. ende hi vraechde als ruwaert des lants wat si sochten ende waer omme dat si daer quamen ende wat haren last was. Demofoen die doutste was ende best ter talen diende stont onder die kersten princen ende seyde. ghi heren met orlof ist dat ic spreke believet u te aenhoren mijnen last ende tbegheren mijns broeders. Die heeren al te samen seyden. heer demofoen iaet. laet ons horen dat begheren dijns broeders ende wat sinen sin is. Doen sprac demofoen ghi heeren te samen. ende ghi heyndric van lymborch al te voren. hoort dat woort mijns broeders wt mijnen monde sijn vraghen ende sijn begheren is dat. oft ghi die coninghen die hier ghevanghen sijn ende ligghen in uwer ghewalt als prijsonieren niet en soudet willen stellen ter rantsoenen. ende nemen daer af dat uwer ghenaden believet. ende oock waer dat yemant van u lieden schier ofte morgen in onsen handen ghevanghen ware wi souden u dier gheliken doen Aldus mijn heeren dochtet u lieden profijt te wesen. so wilden wi wel dat ghijse woudet setten ter rantsoenen. ende stellense op een seker quantiteyt van goude. opdat si mochten keeren los ende vry tot haren lande. Als dat heyndric ende etsijtes ende die ander heeren hoorden so seyden si ghi heeren gaet ende verwandelt u wat bi die vrouwen. wi sullen ons op dit stucke wat beraden. die dat gaerne dede dat was demofoen. Aldus ghinghen die twee heeren inder vrouwen camere daermense vriendelic tracteerden met eenen schonen banckette. Ysonia sach demofoen aen met liefliken ooghen. ende hi haer dier ghelike. ende seide tot hem. o demofoen mijn wtvercoren lief laet varen u onghelove. ende comt bi den kerstenen princen ende aen veert dat salige doopsel des heylighen kersten ghelove het wert uwer sielen profijt. Als demofoen die woorden hoorde si doorsneden sijn herte. ende hi ontstack in lancx so meer in liefden so men noch wel horen sal in schonen dichte. Ter wijlen dat dese heeren daer triumpheerden metten vrouwen. so waren heyndric ende alle die ander heren te rade. etsijtes seyde ortsa heyndrick vrient mijner raet is wel dat wi die coninghen sullen laten gaen ende te rantsoene stellen, op alsulcken condicie dat si sullen sweeren bi haren god ende cloppen op haren tandt dat si nae desen tijt nemmermeer en sullen comen orloghen op kerstenrijcke oft teghen ons steken. Die coninc van vrancrijc seyde dien raedt is goet. so seide die coninc evack ooc. Die coninc lodewijc van lybra seyde costmen den coninc van capedocien bringhen aent heilige kersten ghelove dat waer wel goet ende profitelick mer die ander soude ic laten passeren. die heren dochten dat des conincx raet seer goet was. ende mi dede halen den coninc van capadocien om te horen sinen sin ende sijn meninghe. Die coninc was doen comen. als die coninc bi die heeren quam doen seyde die coninc lodewijc van lybra. tsa coninc neve van capadocien hoe sidy gesint waer toe so draecht u den moet Dese kersten princen sullen u hier eeuwelic houden ghevanghen als een slave. wat soudt ghy segghen oft ghi u selven so bedacht dat ghi u declineerde tot dat kersten gelove. ende u af goderijen begaeft. ghy sietet wel dat si noch rooke noch smake noch virtuyt en hebben. het is een keerse die niet en licht. ende ghi siet watmen door u doet wildy kersten werden ic saelt so maken dat ghi eeweliken bliven sult een groot prince u leven lanc. ende doen bi subtijlheden u iuweelen hier comen. Als dat die coninc van capadocien hoorde was hi verbaest ende peynsde wat hi doen oft laten soude. Ten lesten antwoorde hi mach ic dat lijf ontdraghen ende vry op mijn voeten staen als ander kersten ic sal my doen doopen. ende laten alle mijn afgoderije varen ende werden goet kersten. op die condicie als voren verhaelt. als dat die heeren alle hoorden so waren si seer verblijt. Die coninc lodewijc ordineerde eenen brief aen den potestaet vanden coninc van capadocien dat hi soude brenghen alle sijn

[p. 113]

iuweelen ende sijn bogagien om te lossen sinen coninc. ende dat was also van stonden aen gedaen. Ter wijlen dat demofoen ende amynijus in die stadt waren. so quam die potestaet met allen sijn goet in die stadt. ende die coninck lodewijc ontfinct ende hielt den potestaet heymelick bi hem dattet nyemant vanden anderen heeren en wiste. ende die coninc van capadocien was ooc alleene ghedaen in een sale. met een deel priesters die hem onderwesen int kersten ghelove. mer die ander ghevanghen souden si stellen te rantsoene. ende laten hem lieden te huyswaert reysen. Die heeren bleven allen bi die opinien. ende men dede die ambassaten comen demofoen ende amynijus. als sy bi heyndric ende bi etsijtes ende by die ander coninghen quamen. so vraechden si heer demofoen ridder ende ghi vrient ende ghi ambassaten beyde sidy van sinne om te hebben u ghevanghen coninghen. Sy antwoorden ende seyden dat is ons meninghe. op en dien dat ghy daer toe ghemoveert sijt. Doen seyde heyndric die ruwaert. wi sijn wel ghemoveert dat ghi sult lossen die drie coninghen. maer die coninc van capadocien die moet hier bi ons bliven. ende dat by sinen wille ende sijn consent. Als dat demofoen hoorde so seide hi waer om die coninc meer dan alle dandere Die heeren antwoorden al te samen ende die coninc lodewijck van lybra siet demofoen neve het is sijn begheeren hi hevet selve aen my versocht. ende hy wilt kersten weerden. ter lieften van mi ende vanden kerstenen princen. mer die ander drie heeren moecht ghy lossen. Doen vraechde amynijus ende seyde. ghi heeren waer mede so moghen sy rantsoeneren ende vry sijn laet ons dat horen. wi sullen raedt vinden om die ghevanghen te quijten ende te verlossen wten prijsoene. ende dat by uwer gracien ende genaden. Doen seide heyndric wilt ghy lossen die drie gevanghen prijsonieren. so sult ghy voor elck ghevanghen man leeveren drie mijlioen gouts. drie witte valcken. XIJ. witte genetten. ende VI. dromedarijsen. ende voort sullen si sweeren ende geloven dat si nemmermeer teghen ons steken en sullen. Als demofoen dat hoorde so seyde hi. ghy heren liet is een groot rantsoen. IX. mijlioen gouts. VI. witte valcken. XXXVI. genetten .XVIIJ. dromedarijsen. ende dan noch voort te gheloven teghen u lieden niet te steken. niet te min wi sullen den soudaen mijnen broeder die tijdinghe draghen. mer laet mi doch ten iersten op edelhede dese drie heeren spreken. om te horen wat haren sin is. Die heeren te samen waren dies wel te vreden. ende si leyden demofoen daer die heren waren besloten in een schoon camer. Men liet demofoen alleen bi hem lieden gaen dat hyse spreken mochte om te weten oft si ooc dat rantsoen souden willen gheven. Als demofoen bi hem lieden was so seide hi. ghy coninc van lubien ende ghi ander coningen hoe sidy bedacht. waert ghy niet gaerne wt den prijsone. Die drie coninghen scyden. wi wouden wel dat wi daer wt waren. mer hoe comen wi daer wt. Doen seyde demofoen. wilt ghi wt sijn ghi sulter wel wt geraken. mer dat moet u costen. Doen seiden si al soudet ons costen al ons goet daer en gheven wi niet omme. Doen seyde demofoen u rantsoen is gemaect so verre als ghi wilt. een yegelic van u moet gheven den kersten heeren drie mijlioen gouts. XIJ. witte genetten. drie witte valcken. ende VI. dromedarijsen. besiet oft ghi bedacht sijt dit te doen. ende dan sweeren nemmermeer teghen hem lieden te steken. Als dat dese drie heren hoorden so saten si verslagen. Die coninc van lubien seyde liever dan ic hier bliven soude ic salt al geven. Als dat die ander hoorden si seyden ooc des ghelijcx, ende si seiden demofoen dat hi gaen sou totten heeren ende seggen dat sijt doen souden.