Volksboek van Margarieta van Lymborch (1516)

Hoe die hertoghe van calaberen die hertoghinne wilde doen verbranden overmidts die valsche verraderie die die grave van prijsant die verradere haer valschelijck over seyde. ende hoese heyndric vertrooste.

Dat. LV. capittel.

DOEN den morghen aen quam ende den nacht overleden was. so quam die verrader die grave van prijsant aenden hertoghe ende hi seyde. siet here ghi doet onghelijc. dat ghi so langhe sparende sijt. dat quade valsche wijf. Wreect die blamacie ende die vileynicheyt. die si u bewesen heeft met haren camerlinc. elckerlijc die sprekes u schande. dat ghijse so langhe laet leven. die schandelose poppe Als dit die hertoge hoorde. so wert sijn bloet verwermt ende hi seide. gaet wech ende haelt se hier. ende laet den hang man comen. ende laetse verbranden. Die grave was ghewillich daer toe. ende hi dede die hertoginne halen wt die gevanghenisse Ende als die hertoginne quam bi den hertoghe so seyde si. siet heere ic neme op die doot die ic sterven sal. dat ie der saken ende dat mesdaet datmen my aen leyt ont schuldich ben. Die hertoghe seide swijcht ic en wilder niet af horen. want die grave van prijsant die heeft u bevonden in u oneerbaerheyt. daer ghi bedreeft u vilonye. Mettien dat si dese woorden hadden so quam heyndric van lymborch bi den hertoghe. ende hi grueten nae sijnder weerden Die hertoghe dancte hem der grueten. ende hi vraechde wat hi begheerde. Doen seide heyndric. heer hertoghe mach ic spreken bi orlove. Die hertoghe seyde. iae ghi behouden eere ende eer. Doen seide heyndric van lymborch. heer hertoghe van calaberen. ghi doet groot onghelijck uwer vrouwen der hertoginne. want ghi befaemse met vileynnighe saken ende ghy blameert u selven. ende dat is u grote schande dat ghi ghelooft eenen verrader. ende wilt door sijn valsch aen brengen. u schone wijf die hertoginne dooden. Doen seide die hertoginne. o lacen dat is waer. ende om dat ick sinen wille niet en hebbe willen doen. ende daer om heeft hi dese valscheyt op mi versiert. ende mi beteghen met mijnen camerline. die daer om verbrant is, ende dat onverdient ende sonder sijn schulde Doen seyde die grave. du arghe theve ghi liechter aen. ic vant u te samen ligghen hi een int bedde. ende dat ick meer sach. dat weet die hertoghe wel. alsoo ic hem gheseit hebbe. Die hertoginne seyde. du valsche verrader dat is gheloghen. ende si sloech den grave dat hem noose ende mont bloede. wt groter desperacien ende bangicheyt. om dat hijse also deerliken ende sonder schulde belooch. Doen seyde die grave. siet here om dat ic u die waerheyt geseit hebbe. ende om dat ict haer noch segge. daer om so slaet se mi. dat mi noose ende mont bloet. ende het is een quade theve. laetse verbranden. Daer op dat heyndric antwoorde ende hi seyde. ghi sijt een quaet cockijn ende ghi sijt een valsch verrader. ende dat sal ic u doen lijden in een crijt. ende ick biede u den hantschoe. om dat ghi dese vrouwe valschelic belooghen hebt ende dat sal ic u doen lijden eer dat den dach vergaet. Als dit die verrader die grave hoorde. seyde hi totten hertoge hoe heere. en soude ic u niet moghen waerschuwen. ofte wat segghen. ic en soude daer omme moeten campen oft vechten. so ist u quaet wat te segghen ende voort mede. dese ridder die gaet al den dach op syn vechten. ende so en doe ic niet. Doen dat heyndrick hoorde so seyde hi. du valsche verrader. het sijn die ancxst vloyen die u bijten. ende aldus hertoghe. noch eens so eyssche ic den campe te doen teghen hem nae wapenen recht. oft ic segghe dat ghi u vrouwe ontslaet vanden aenlegghe. ende dattet die verrader al halen moet door sinen hals. Als dat die hertoge hoorde. so seyde hi totten grave. tsa hergrave daer en is niet af. ghy moet campen. ende u selven verantwoorden nae camps recht. alsoot die ridder begheert heeft Als dit die grave hoorde. so seyde hij totten hertoghe. ic wil gaerne campen ende aen verden den hantschoe. maer hertoghe ick bidde u om een bede. die hertoghe vraechde hem. wat heden salt sijn. laetse mi horen. Doen seyde die grave die

[p. 49]

verrader, ick begheer twee iaer wt te stellen. ende dat ic binnen dier tijt mach leeren speelen metten swerde ende metter haetsen. ende metter lancien. ende metter corter dagghen. om te weder staen mijn partije. want ic en can niet schermen als hi doet. want hi gaet op sijn vechten. Die hertoghe horende dese woorden ende reden seide. ick bens te vreden ende content. Heyndric dit horende seide. heer hertoghe ghi doet groot onrecht. laet den verrader nu campen want ten is niet anders dan den groten anxt diet hem doet. Neen seyde die grave. des hertoghen woort dat en mach niet lieghen. ic houts mi aent consent vanden hertoghe, ende ic en wil niet eer vechten. dan voor heden over twee iaer alsoot ghesproken is. Doen seide die hertoghe. heer ridder sijt te vreden. ende van heden over twee iaer so comt hier ende voldoet uwen campe. ende mijn vrouwe die hertoghinne en sal binnen dier tijt gheen ghebreck hebben, mer van als ghenoech. anders dan si ghevanghen sal bliven. aldus siet dat ghy dan hier sijt. ofte sendet dan hier eenen die voor u vecht. Doen heyndrick dat hoorde so en was hi niet wel te vreden. ende hi seide. heer hertoghe uwen wille die moet wel gheschien. mer dat en is gheen recht. want een van ons beiden mach daer en tusschen doot sijn. niet te min. dat u belieft dat moet wel sijn Ende aldus so nam heyndrick orlof. ende hi schiet van daer. ende die hertoghe dede sijn vrouwe weder gevanghen legghen als te voren. ende die verrader die grave was wter maten seer blijde. om dat hij also ontslaghen was vanden campe. ende hi peynsde dat heyndric van lymborch niet weder om comen en soude. mer hi ghinc hem selven stellen om te leeren schermen. om dies wille watter hier nae af geboeren mochte. Mer hi was een valschaert. ende een cockijn, ende een bose verrader, ghelijc datmen daer noch veele vindende is in alle plaetsen ende hoecken van allen landen.