Het leven van Liedewij, de maagd van Schiedam

[p. 137]

Appendix 2 Tekstkritisch commentaar

Bij de verantwoording van de emendaties geven we de varianten uit de andere handschriften en/of de drukken, indien de door ons voorgestelde lezing niet door alle andere bronnen wordt ondersteund. Zetfouten uit de 1487-druk hebben we - onder vermelding van de lezing uit die druk - zonder meer hersteld.

22 EEr: zowel het Gentse als het Haagse handschrift hebben ‘Daer’ het Utrechtse handschrift en de 1505-druk hebben ‘Doe’; de drie oudste drukken hebben ‘Eer’.

24 haer evenoude: het handschrift heeft ‘anderen’.

24 haestelic: ontbreekt in het handschrift.

24 vraechde: het handschrift heeft ‘vraechden’.

30 meester: de druk heeft ‘meeester’.

32 hoerde: het handschrift heeft ‘haerde’ met een vreemde ‘a’ en een (eerste) ‘e’ die verbeterd lijkt uit een ‘r’.

32 Lieven: het handschrift heeft ‘lieue’. Den Haag heeft ‘onser lieuer vrouwen’ (plus de aanzet tot een ‘b’) geëxpungeerd en daarachter ‘onse lieue her’. Het Utrechtse handschrift en de drukken hebben ‘lieuen’.

34 en: het handschrift heeft ‘ende’. Utrecht heeft ‘en’, terwijl dit woord in het Haagse handschrift en de drukken ontbreekt.

38 si: ontbreekt in het handschrift.

38 ende: het handschrift heeft ‘en’.

40 gemeen: de druk heeft ‘geemeen’.

42 en: het handschrift heeft ‘ende’.

42 claechde: het handschrift heeft ‘claehde’.

44 jaer: het handschrift heeft ‘iaren’.

46 ghevoelden: de handschriften hebben ‘ghevoelde’; de drukken daarentegen ‘ghevoelden’. Het subject ‘si’ heeft echter geen betrekking op Liedewij, maar op ‘die ghene diese roken’.

46 hadden: het handschrift heeft ‘hadde’. Ook het Utrechtse handschrift heeft een enkelvoudige persoonsvorm (had). Het Haagse handschrift en de drukken hebben ‘hadden’. Ook hier wijst het subject ‘si’ terug op ‘die ghene diese roken.’ Vgl. de vorige aantekening.

46 manieren: de druk heeft ‘mannieren’.

46 ende daer was si seer rouwich om: ontbreekt in het handschrift.

46 Sacrament: het handschrift heeft ‘scrament’.

50 Ecketgen: het handschrift heeft ‘Eckergen’. Het Utrechtse handschrift heeft ‘Agata’. Het Haagse handschrift en de drukken hebben ‘Ecketgen’.

50 een ander geheten Wiven: het handschrift heeft ‘een andere’.

50 soude: het handschrift heeft ‘souden’.

50 hadde: het handschrift heeft ‘hadden’. Alleen de 1487-druk heeft eveneens ‘hadden’.

50 volghede: het handschrift heeft ‘volghende’.

[p. 138]

52 werc: het handschrift heeft ‘wert’.

52 verduldicheit: het handschrift heeft ‘verdulduldicheit’.

52 ghedincken: het handschrift heeft ‘ghedincke’.

52 gheroepen hadden: het handschrift heeft ‘ende gheroepen hadde’. Het Haagse handschrift heeft ‘ende gheroepen hadden’; het Utrechtse heeft een afwijkende lezing (doe waert gheropen haer vader); de 1487- en 1490-druk hebben ‘gheroden hadden’; de 1496- en 1505-druk hebben ‘geraden hadden’.

54 was voer: het handschrift heeft ‘was des vijften daechs voer’. Het Utrechtse handschrift heeft: ‘dat was des dages voer’; het Haagse handschrift heeft: ‘die was daghes v voer’; met uitzondering van de 1505-druk (thomasdach voer kersauont) hebben de drukken ‘die was voor’.

54 haer: het handschrift heeft ‘haren vader’.

54 hadde: het handschrift heeft ‘hadden’.

56 drie: het handschrift heeft ‘drier’ waarvan de eerste ‘r’ superscript is.

58 mont ende u nase: ontbreekt in het handschrift.

58 woude: de druk heeft ‘voude’.

62 si: het handschrift heeft ‘hi’.

62 gegeven: de druk heeft ‘gegene’.

64 worden: het handschrift heeft ‘worde’.

64 hertoghen: het handschrift heeft ‘herto[230Va]toghen’.

68 MCCCC: het handschrift heeft ‘cccc’.

68 soude: het handschrift heeft ‘souden’.

72 toghen: het handschrift heeft ‘toghenghen’ waarbij ‘ghen’ zeer gevlekt is.

72 souden: zowel het Gentse als het Haagse handschrift hebben ‘soude’; het Utrechtse handschrift heeft ‘leuede’ en de drukken hebben ‘leveden’ (i.p.v. souden moghen leven).

72 ware: het Gentse en Haagse handschrift en de 1505-druk hebben ‘waren’. Het Utrechtse handschrift en de drie overige drukken hebben ‘waer’.

74 beteren: het handschrift heeft ‘betreren’, waarbij eerste ‘r’ verbeterd is uit een ‘e’.

76 cuereyts: het handschrift heeft ‘cuereyt’.

78 hadde: het handschrift heeft ‘hadden’.

80 teghewordicheit: het handschrift heeft ‘tegheworwordicheit’.

80 ghesciede: het handschrift heeft ‘ghescide’.

84 teghewordicheit: het handschrift heeft ‘tegheworordicheit’.

86Heeren: het handschrift heeft ‘sheeren’.

86 opt grote choer: ontbreekt in het handschrift.

88 haers biechtvaders: het handschrift heeft ‘hares (met superscripte “s” en een doorgehaalde slot-n) biechtvader’ (met doorgehaalde slot-s). Het Haagse handschrift en de 1487-druk hebben ‘haers biechtvaders’; het Utrechtse handschrift en de overige drukken hebben ‘haer biechtvaders’.

92 Jheronimum: het handschrift heeft ‘Jheromus’.

92 XXXII: zowel het Gentse als het Haagse handschrift hebben ‘.xxxiij.’; in het Utrechtse handschrift ontbreekt dit jaartal; de drukken hebben ‘XXXII’.

92 soens: het Gentse en Haagse handschrift hebben ‘soen’. Het Utrechtse handschrift en de drukken hebben ‘haer biechtvaders’ (i.p.v. Wouters soens).

94 sonderlinghe: het handschrift heeft ‘sondelinghe’.

94 hadden: het handschrift heeft ‘hadde’.

94 vraechden: het handschrift heeft ‘vraechde’. Den Haag heeft ‘vraechden’. Het Utrechtse handschrift en de drukken hebben ‘Daerna vragede Katrijn Liedewij’ (i.p.v. ende vraechden).

94 vander: de druk heeft ‘vande’.

94 ontrent: het handschrift heeft ‘ontrenet’.

96 Boudijn: het handschrift heeft ‘boudijwijn’.

96 over gheven: het handschrift heeft ‘over ghegheven’.

[p. 139]

98 doot: de druk heeft ‘daoot’.

98 soude: het handschrift heeft ‘souden’.

98 voerseit: het handschrift heeft ‘voeseit’.

100 als: het handschrift heeft ‘alst’.

100 consten: het handschrift heeft ‘conste’.

100 hadde: het handschrift heeft ‘hadden’.

102 mochten: het handschrift heeft ‘mochte’.