Libertinage. Jaargang 6

[p. 457]

Adriaan Morriën
Anatomische les

Die lippen wil ik kussen, dacht de jongen toen hij het meisje voor het eerst zag. En het meisje dacht iets dergelijks, van meer practische aard waarschijnlijk. Zij spraken af elkaar opnieuw te ontmoeten. Zij dachten aan elkaar onder het werk of de studie die nog niet drukten. Hun lichamen waren onverbruikt, alsof hun korte leven tot dat ogenblik zuinig was geweest, had gespaard. Toen zij elkaar voor het eerst kusten, beefden zij, voelden zij angst, waren zij bang van honger en geluk. Het was zomer, maar zij klappertandden. Laat mij met rust, dachten zij, ik moet herstellen van deze eerste aanraking voordat ik in staat ben verder te leven. En zij zagen elkaar, in de schemer van het bos waarboven de avondhemel schitterde, als vreemden aan. Zij haatten elkaar van verliefdheid. Hij zag haar als zijn prooi, met de ogen neergeslagen, de nek gebogen. Zij voelde haar naaktheid onder haar kleren en onder haar naaktheid de warmte van haar ingewanden, haar longen, haar hart, de omtrekken van haar hersenen in haar benen schedel. Hij was een en al spier, pezige brutaliteit. Alle zachtere gevoelens waren weggevlucht als in een droom. Hij rook haar geur die hij haatte, omdat die zo aandoenlijk was: de geur van vrouwenharen, van een gewassen huid die een beetje uitwasemt, en van vrouwenkleren waaruit lichaamswarmte omhoogstijgt. Zij stonden vlak bij elkaar en zagen van elkaar alleen het hoofd, de schouders en de bovenborst. Wat daaronder was bestond nauwelijks. Haar voeten konden in de aarde zijn.

Later werd hun liefde vollediger, zagen zij meer van elkaar. Hij leerde de vorm van haar benen volledig kennen. Hij dacht aan haar knie, haar Achillespees. Zij kreeg minder te zien, want mannenkleren dwingen een vrouw bijna haar liefde te vergeestelijken. Nu hield zij van zijn gezicht en handen en van een bepaald pak dat hij soms aantrok, van een das, een overhemd, de geur wanneer hij zich geschoren had, een geur die een beetje branderig was als een vuursteen. Zij hield van zijn stap, zijn gang en van de dingen die zij zouden doen wanneer zij getrouwd waren.

Toen zij voor het eerst zijn naaktheid zag, had zij medelijden met hem als met een dier dat geslacht moet worden. Het deed haar huilen en hij troostte haar, omdat hij dacht dat hij haar begreep. Laat mij

[p. 458]

maar, snikte zij en zij ging haar zakdoek halen die zij met haar kleren over een stoel had gehangen. Zij liep door de kamer in haar zondeval, tussen meubelen die op geklede lichamen waren berekend. Hij voelde het ongemak van de liefde, de eerste koude rillingen wanneer de spanning is bedaard en wij aan de wet van afkoeling herinnerd worden. Zij kleedden zich aan en luisterden, bevreesd weer, naar de geluiden van het huis dat nog verlaten was, maar waarin de anderen konden terugkeren, de oude lichamen van een vader en een moeder, die met een zware kalme stap door het leven gaan, zodat de planken kraken.

Zij raakten aan elkaar gewend. Zij begon het aangenaam te vinden om met een ander lichaam onder dezelfde deken te liggen en haar warmte te vermengen met die van een ander. Zij liet haar handen over zijn lichaam glijden en het was haar meer waard dan wat haar ogen zouden kunnen zien. Zij betastte zijn schuchterste plaatsen met verwondering, terwijl hij stil lag als een dier, gestreeld, maar op zijn hoede, in een uithoek van de tijd. Hun liefde werd kalmer, begon hen meer te doordringen, voedde verborgen plaatsen. Zij ontdooiden, gingen bij elkaar in en uit. Zij werden er jonger door, hoewel zij hun jeugd achter zich hadden gelaten. De angst voor de dood werd minder. Zij waren beter in staat te spelen, omdat de liefde hun spieren had losgemaakt. Zij lachten dikwijls.

In het bos stonden zij nu tegen elkaar aan aangeleund, zij wat kleiner dan hij, haar hoofd aan zijn schouder of tegen zijn borst, als paarden die bij een hek zijn gaan staan. Hij was niet brutaal meer en wanneer zij beefden was het werkelijk van de koude, omdat de avonden fris werden en de hemel een groot naakt lichaam leek. Langzaam liepen zij door de stilte naar huis, tevreden met hun voeten. Hun liefde, die nog niet gewettigd was, vond de verrukkelijkste plaatsen: het zand van een verlaten strand, een huis verlaten door zijn bewoners, een stenen bank in het park, de speelplaats van een school wanneer het avond was en zij door de grote vensters in de lege klaslokalen zagen, waar alles herinnerde aan werk dat op het slaan van de klok in de steek gelaten was.

Sommige japonnen stonden zijn hand alles toe. Zij dacht eraan wanneer zij zich voor de spiegel aankleedde en haar moeder haar met argeloze ogen bekeek. Ook thuis zag men de verandering. Zij bloeide op, zij kreeg een waardigheid die door haar jeugd voor iedere bijsmaak werd gevrijwaard. Zij was geen kind meer, maar een beminde vrouw, een wezen dat haar hart op haar handen draagt. Zij geurde naar geluk, naar godsdienst en aardrijkskunde. Hij alleen

[p. 459]

zag haar in haar andere gedaanten: hulpeloos en leeg, omdat zij hem niet alleen haar poeder en lippenrood, maar heel haar hartstocht en al haar tranen gegeven had en er niets meer was overgebleven dan een afgevallen rozenblad, een dronken moegekuste vrouw. Duizelig liepen zij naast elkander. De geluiden drongen als een operatie in hun gehoor. Zij voelden sterren in hun longen, nachtdonker in de holte van hun buik. Zij probeerden te spreken, maar de woorden vielen als stilte van hun lippen. Hij waagde het niet een sigaret aan te steken. Zij traden in de verlichte straten van de stad alsof zij de wellust van het sterven hadden geproefd. Was dat hun gelukkigste tijd? Verlangen omdat zij niet altijd bij elkaar waren en elkaar de gewonere levensgeuren bespaarden, de alledaagse blikken onthielden?

Toch waren zij de eerste maanden van hun huwelijk rijker in hun geluk, al was de opwinding verdwenen. Het huishouden weefde zijn spinneweb. 's Avonds bleven zij thuis. Zij streek of verstelde kleren. Hij las een boek, maar geen verbeelding kon hem bezighouden. Het zou een tijd duren voordat hij zijn gedachten kon scheiden van de eigen werkelijkheid. Zij zouden het liefst hun leven luierend hebben voltooid. Alles was hinderlijk. Hoe kan men zijn werk verrichten, wanneer men weet dat men thuis daadwerkelijk lief kan hebben? Hij voelde zich een dwangarbeider, iedere dag verbannen van de oudste speelplaats. 's Ochtends in de vroegte zag hij een heel volk opstaan om naar het werk te gaan. Er moest een onmerkbare weifeling overwonnen worden, iedere dag een ogenblik waarop het onzeker is of de mensheid niet liever bij vrouw en kinderen blijft liggen, tevreden met de eigen geuren. Maar de mensheid stond op, trok stijve werkschoenen aan, knoopte een beleefde stropdas om en verliet het huis om de benzinegeur van onze misleiding op te snuiven. Later op de dag kwamen de vrouwen naar buiten, dieper in slaafsheid, maar vrijer in haar bewegingen. Zij zagen de huizen en fabrieken waar de mannen achter ijzeren en glazen tralies werkten. De stad veranderde haar decor, doorliep alle stadia tussen slaperige degelijkheid en onverkoopbaar plezier. De vrouwen waren iets eerder thuis dan de mannen en stonden in de keukens het eten klaar te maken.

Wat had zij niet allemaal geleerd voordat hij haar kende. Zij kende de spelregels van onze gevangenschap. Het huis was klein en rook als een nieuwe portemonnaie. Alles was van hen: de lamp, de kachel, de fles met azijn in de keukenkast. Van het ontbijt schoten nog broodkruimels over. Zij had tijd om ze op de stoep te strooien

[p. 460]

voor de vogels die kwamen aanvliegen om de geboorte van de wereld te bestendigen. Zij rook naar as, roet, olie, huishoudzeep, stof. En eens toen hij haar vingers kuste proefde hij lucifers. Hij zag haar vermoeidheid, maar niet van het spel. Hij zag hoe haar vingers geld aanraakten, een wasbriefje schreven, tragedies waaraan de wereld stil voorbijgaat. Hij zag haar bukken, zich rekken, stamelen, geeuwen, slapen, eten, haar kousen uittrekken. Hij kende haar voeten, zo vreemd met de korte tenen, als een onvolgroeide hand die in de aarde wil graven, maar door schoeisel in de band gehouden wordt. Van alle lichaamsdelen zijn onze voeten wel het diepst tot onderwerping gebracht. Hij zag ook haar rug als een lang wit brood. Waarom was zij niet een danseres, een godin met zes armen, een zeemeermin die zichzelf met water kleedde?

Zondags lagen zij bij elkaar in warmte en luiheid. Er was in hun aanraking geen verschil meer tussen haar lichaam en het zijne. Hij voelde zich man en vrouw. Hij voelde het trillen van haar borsten in zijn eigen zenuwen. Een auto die door de straat reed, veroorzaakte rillingen in haar vlees. Het licht scheen op al haar nerven. En toch was zij onbereikbaar, omdat zij leefde en zich bewoog en omdat ook hij leefde en zich bewoog. Hij merkte het vooral wanneer hij tot zijn eigen gedachten terugkeerde en plotseling weer de blik op haar richtte, zodat zijn arm verlamd werd waarmee hij haar wilde aanraken. Hij dacht aan die avond van hun verloving toen zij de wellust van het sterven hadden geproefd, de zoete wraakneming op het eigen geluk. Hij herinnerde zich dat zij eens haar arm had gekneusd, de blauwe plek waar het bloed uit de adertjes barstte en naar de huid drong die langzaam alle kleuren der ontbinding had aangenomen. Hij rook dingen die geen geur hadden: gedachten, voorgevoelens, herinneringen.