Het leven van de seer edele doorluchtighste en H. Begga, hertoginne van Brabant, stightersse der Beggynnen

Met een cort begryp van de levens der salige, godtvruchtige en lof-weerdige beggyntjes der vermaerde en hoogh-gepresen beggynhoven

Sint Truyen.

GUILLIELMUS van RYCKEL Vriendt van Pausen en bemindt van den Koninck der Romeynen, wiens Secretaris hy was: om sijn godtvruchtig leven en groote verdiensten, zynde Canonik van Aken, is van sijn Keyserlijke Majesteyt Abt van Sint Truyen gemaekt. 'T en was de minste van sijn deugden niet, het wonderlijk medelyden dat hy hadde tot de Zielkens van het Vagevier, de welke sig dikwils aen hem veropenbaer-

[p. 524]

den, hulp en bystandt versoekende. Onder andere eenen van sijn eyge Monicken, maer dien dagh gestorven, is s'nachts by hem gecomen, den welken, soo hy sag en kende, Wel vraegde hy van hem, wat is u versoeck? waer in kan ik u helpen? Desen antwoort datter inde voor-stadt in't nieuw Huys genoempt, een arme Vrouwe woont, die, soo sy my een deel van haere penitentiele verdiensten wilt overgeven, grootelykx sal helpen. Hier mede is den geest verdwenen. Met het kricken van den dag heeft men dese weerdige Vrouwe gesocht en gevonden, de welke by den Abt komende, vraegde hy van haer wat negotie en wat voor een maniere van leven sy onderhiel: de welcke men segt inder voegen als volgt geantwoort te hebben. Ick myn Heer u Dienaeresse ben een groote sondaresse gebonden met den bant des Houwelyckx, noch en weet van eenige verdiensten, maer ter contrarie ben seer ongeluckigh en vol droefheyt, de welcke veroorsaecken de quaede en bedorven seden (die ick niet en kan verbeteren noch ontvluchten) van mynen Man, den welcken als hy diep in den nacht droncke t'huys komt, en my vindt in vollen weedom spinnen, begint te vloecken en te sweiren, en niet alleenelyck te dreygen, maer jammerlyck te leuren, slaen en quetsen. Wel myn Dochter, segt den Abt, wat doet gy onder allen desen handel? Ick blyve, seyt sy, op myn knien bidden, overpeysende de bittere Passie van Jesus Christus onsen Salighmaecker, die al veel meer voor my, arme creature, heeft geleden: en sonder eenigh uytstel soo vervult hy myn hert met syn gratie, en ghevoele sulck eenen troost, dat ick strackx vergete alle de injurien en affronten van mynen Man, en acht als niet al datter gepasseert is. Hier stont den Abt verstelt en seyde: myn lief aengesien u Godt sulck een uytmuntende gave heeft verleent, soo recommandere ik in u gebeden mynen overleden Religieus, die nog niet begraven is, wilt togh compassie hebben met sijn bitter lyden, dat hy verdraegt in't Vagevier. Het welk sy belooft hebben-

[p. 525]

de naer haer krank vermogen te doen, is sy naer huys gegaen: en den volgenden nacht heeft den geest sig wederom verthoont, maer op een ander maniere bly, klaer-blinkende, sijnen Abt bedanckende over sijn neerstige sorgvuldigheyt om hem te verlossen: den welcken den Abt gesien heeft al singende en klinkende naer den Hemel opklimmen soo wyt als sijn oogen het conden gedragen en de ooren hooren. Desen Prelaet heeft ook ten tijde van sijn Regeringe te weten in 't jaer 1258. de Beggynen, de welcke in verscheyde plaetsen van de stadt waeren, onder een slot by een doen komen woonen, gevende hun een groote plaetse met den grondt, dependerende van sijn Clooster, oft Abdye, de selve omringende met hooge mueren, tusschen de welcke daer naer veel schoone huysen gebouwt zijn. En tot herkentenisse van soo een notabele en liberaele gifte soo comt alle jaren op den dag van Sint Truyen d'eerste en opperste Jouffrouw van de Beggynen offeren op den Autaer eenen gouden Penninck. Dien Abt is gestorven den 26. Februarij in 't jaer 1272. en leyt begraven voor de Capelle van Sint Truyen, naer dat hy 23. jaeren Abt hadde geweest. Het meriteert hier ook geseyt te zyn, dat als desen voorgemelden Abt met sijn Monicken beraemde over het geven aen de Beggynen van een plaetse en van de grootte der selver, dat de sommige niet wel over een en quamen: en dat men soude gesien hebben een wit Lammeken met een teere jonge Maeght de plaetse drymael omgaen, ende met eenen sijden draet de lengde en breede af-teeckenen. En dat sijde klauwke is tot een gedenckenisse gelaetenen bewaert geweest in de Capelle van het Sieck-huys tot den jaere 1603. alswanneer Mauritius van Nassauw met sijnen Leger gecomen is in't landt van Luyck, gevende 't selve te plunderen aen de Soldaeten, de welke onder alle andere dingen dit hebben genomen oft onder den voet gestooten, en is

[p. 526]

alsoo verloren gebleven. Daer is in de Kerk desselfs Beggyn-hof een groot Beeldt van de H. Moeder Godts Maria, 't welk alsdan is afghesmeten geweest met groot gewelt, en is ongehindert gebleven, aen welk Beeldt nu groote Devotie gheschiedt. Men verhaelt ook, dat ontrent de 40. jaren te voren oft 1563. als de stadt Diest was onder de macht der Ketters, en als alle andere Cloosters zyn geplundert geweest, en de Soldaten met honderde passerende neffens de Mueren des voorschreven Beggyn hof, datse tot drymael hebben de mueren opgeklommen, om het selve gelyk de andere Cloosters ook te plunderen, maer zyn alsdan door een hemelsche macht wederhouden gheweest, gelykerwys sy selver tot Sturhoven in Sinte Sebastiaen bekent hebben. Gelyk ook den Eerw. Heer Tilman Boschmans doen ter tijdt Pastoor des voorschreven Beggyn-hof publiekelijk op den Predik-stoel verklaert heeft: en tot danksegging wort noch op heden gehouden op den Feest-dagh der Scheydinge der Apostelen der 15. Julij in't Beggyn-hof eenen solemnelen Dienst met de Processie van het Venerabel en singen van den Te Deum Laudamus, ende alle Beggyntjens houden hunne Devotie. Het is ook waerschijnelijk, dat om de boven-geroerde reden den Abt de Kercke heeft doen wyën, en toege-eygent aen de Heylige Maget en Martelaresse Agnes: en hier uyt soude misschien ook konnen spruyten, dat in alle Beggyn-hoven bynaer een Huys oft Convent is van Sint Agnes. Uyt Ryckel.

Het is ook aldaer geschiedt, dat eenen Jongman een Beggyntjen beweeght hadde om met hem te trouwen, en als sy nu geresolveert was ten dien eynde het Beggyn-hof te verlaten, is te voren gegaen naer de Kerk, om met haer Mede-susters voor d'Overledenen te bidden: en sy comende uyt de Kerke, heeft den Jongman (die haer op het Kerk-

[p. 527]

hof verwachte) gesien negen Zielen uyt de graven opstaen, de welke dit Beggyntjen, als sy voorby gink, groetenisse deden, en als sy nu by den Jongman was gecomen, soo vraegde hy wat sy in de Kerk gedaen hadde: sy seyde ik hebbe met de andere Beggyntjens de Vigilien voor de Zielkens gelesen. Wel seyt hy tegen haer, dat en dat heb ik gesien, dit is een heylige plaetse, blyft gy in u Beggyn hof, en ik wil in een Clooster gaen. Op heden is in de Kerk des voorschreven Beggyn-hof hier af een Schildery, op de welke desen Jongman met het Beggyntjen is uyt-gheschildert, op welk Tafereel geschreven staen de naervolgende woorden: in't jaer 1493. is in 't Convent gheseyt Ter gratie (alwaer de Proef-dochters onderricht wierden) gecomen eenen dertelen Jonghman met intentie van een jonk Beggyntjen te verleyen: ende gelyk hy op het Kerk-hof haer verwachte, soo heeft hy ghesien neghen Zielen uyt hunne graven comen, die recht naer het selve Convent hunnen gank naemen, het welk siende is beweeght geworden, en heeft geseydt: voorwaer heyligh is dese plaetse ende Godt aengenaem, en alsoo uyt het Hof gaende heeft mede de wereldt verlaten en is Religieus geworden, ende sy is daer vast gebleven. Uyt Ryckel.