Leeuwarder Apotheek, volgens de Galenische en Chimische wyze; door den arbeit van ’t Genoodschap der Artzen dier stede opgemaakt, en door d’achtbaarheid der Majestraat bevestigt

Naer den tweden Latynschen druk in’t Nederduitsch vertaalt

[p. 30]

III. Afdelinge. Van de Syropen en Moezen.

Syrupus Carminativus.

Recipe. Ligni Sassafras, anderhalf onçe.

Flaved: Cortic: Aurantiorum, ij onçen.

Foliorum Menthae viridis, iij handevol.

Flor: Chamaemeli Romani, een onçe.

Semin: Dauci Cretici, ij oncen.

Foeniculi.

Carui, van yder anderhalf once.

Nucum moschatae,

Macis, van elx ij drachmen.

Dit gesneden en gekneust zynde, giet ’er in een glaze kolf een genoegzame veelte regenwater op, en trekt ’er na ’t opstellen van een helm door distilleeringe omtrent een pond water af; klenst dan de vocht door, na d’overhaling in de kolf gebleven, heldert het met twee pond witte zuiker, en kookt het t’zamen tot de dikte van koekjes; op ’t laast

[p. 31]

het overgehaalde water daar by doende, op dat het al roerende door eigen ontdoening tot een Syroop gebracht werde.

Deze dient ook om de maag te versterken; ’t bloed te verfrissen, de benautheden, en krimpingen in de buyk te verbeteren, &c.

Men gebruiktze onder andere middelen vermengt naer believen.

Syrupus Cochleariae compositus.

Recipe. Succorum depuratorum

Cochleariae, iv oncen.

Nasturtii aquatici,

Becabunge, van elx ij oncen.

Laat hier in met een geringe warmte twintig onçen witte Kanaryzuiker gesmolten worden; doet ’er na de verkoeling van ’t zelve twee onçen Spiritus Cochleariae by, en brengt het tot een Syroop.

Deze is goed tegens de scheurbot, zuivert het bloed; doet wel wateren, en eenigsins zweeten; verbetert de koude zuure vogten; opent de verstoppingen in de klieren, milt, &c.

Men gebruikt deze als de voorgaande.

[p. 32]

Syrupus Papaveris albi.

Recipe. Capitum Papaveris albi matur: & siccator: x oncen.

Kookt dit in een genoegzame veelte water, tot de helft; doet by het doorzygsel , twee en een half pond witte Zuiker, en herkookt het tot een Syroop.

Deze is goed tegens fyne, scherpe zoute Catharren, zware hoest, vuurige keelen, veelderlei pynen; doet ook wel slaapen.

Men gebruiktze alleen om te likken tot zes drachmen, of ook onder iet anders vermengt.

Syrupus Pectoralis.

Recipe. Radic: Enulae companae, iij oncen.

Glycyrrhizae, ij oncen.

Iridis florentinae, een once.

Herb: virid: Capilli Veneris,

Tussilaginis, van elx ij handvol.

Hyssopi i hand vol.

Erysimi iij handen vol.

Semin: Anisi een once.

Laat dit na eenige meuking volgens de kunst in een genoegzame veelte regenwa-

[p. 33]

ter gekookt worden, tot dat het derde deel vervlogen is; waar na men ’t doorkenzel, geheldert met drie pond witte Zuiker, tot een Syroop kookt.

Dese verzacht, maakt rijp, en doet de scherpe, zuure en taaje vogten in de keel, klieren, en in de borst uitlossen, verbetert de hoest, en heesheit, &c.

Men gebruiktze als de vorige, doch in wat meerder quantiteit, &c.

Syrupus quinque Radicum.

Recipe. Rad: rec: Apii,

Asparagi,

Foeniculi,

Petroselini,

Rusci, van elx iv oncen.

Laatze in genoegsaam schoon regenwater volgens de konst kooken, dan het doorklenzel met iv-pont witte Zuiker geklaart; en voorts tot een Syroop afgekookt worden.

Deze opent de verstoppingen der ingewanden des buyks, zuivert en schikt het bloed zeer wel, maakt lustig en helder, &c.

Men gebruiktze als de voorgaande.

[p. 34]

Syrupus violarum.

Recipe. Florum violarum recentiurm rite mundatorum, iv onçen.

Laatze in een steene mortier gestampt werden, doende daar allenskens en by poozen twintig onçen heet lauw water by; klenst het dan door, klaart het, en doet ’er drie pond Kanaryzuiker by; waarna met het volgens de kunst zonder kooking tot een Syroop brengt.

Deze verbetert de hoest, het zydewee, de sprouw, en droogte in de mond, ook de heessigheit in de keel, het hitzig pijnlijk wateren, de nierziekte van ’t graveel, &c.

Men gebruiktze als de voorgaande.

Syrupus è succo Cardui benedicti.

Recipe. Succi Cardui benedicti depurati, ij ponden.

Sacchari albi, anderhalf pond.

Laat dit zachtjes gekookt, en volgens de konst tot een Syroop gemaakt worden.

Deze verbetert de quaadaardige pestkoortsen, en andere; doodt en verdrijft de wormen, wederstaat de verrottingen, opent de verstoppingen, en doet ook zweeten; &c,

Men gebruiktze als de vorige.

[p. 35]

Op de selve manier wordt gemaakt de

Syrupus è succo Papaveris Erratici.

Deze is goed tegens de heete koortzen, het zydewee, d’ontsteekingen der longe, scherpe zinkingen op de borst, brandigheit in de keel, maag, &c. verwekt ook eenigzins slaap.

Men gebruiktze als de voorgaande.

Syrupus de Rheo.

Recipe. Rhabarbari electi, ij oncen.

Cinnamomi acuti,

Tartari albi, van elx ij drachmen.

Laat dit vierentwintig uuren in een pond schoon water meuken, en het doorklenzel met zestien onçen witte Zuiker langzaam tot een Syroop gekookt worden.

Deze verdrijft de geelzucht, opent de verstoppingen der ingewanden, jaagt de wormen uit, en purgeert wel.

Men gebruiktze alleen tot een onçe, of onder iets anders vermengt.

[p. 36]

Syrupus foliorum Sennae.

Recipe. Fol: Sennae mundator; iv oncen.

Semin: Anisi, een half once.

Salis Tartari, ij drachmen.

Aqua communis, zo veel genoeg is.

Laat dit een nagt over warm te meuk staan, dan een weinig kooken; doet dan by een pond doorklenzel twee pond gehelderde Zuiker, en kookt het dan voorts tot een Syroop af.

Deze opent de verstoppingen in d’ ingewanden, breekt de winden, purgeert de zuure scherpte slym: &c.

Men geeftze alleen in tot twee onçen, of in iets anders vermengt.

Rob sambucinum.

Recipe. Succi baccarum Sambuci, ij ponden.

Sacchari albi, een half pond.

Laat dit volgens de kunst tot de dikte van een Moes gekookt werden, wel toeziende dat het niet aanbrant.

Deze is goed om te doen zweeten, &c.

Men gebruiktze alleen tot een onçe, of met andere bequaame middelen vermengt.

[p. 37]

Rob juniperinum.

Recipe. Bacc: Juniperi maturatum & rec: zoo veel gy wilt.

Kookt ze in gemeen water, perstze dan uit, en klenst het uitgedrukte sap door een zeef; waarna men ’t zelve zonder bydoening van zuiker tot de dikte van honig kookt.

Deze is goed om de slymigheid en windachtige vogten uit de nieren, en blaas te helpen zuiveren; de koude gebreeken in de maagh en moederwee te verbeteren, en tegens de quade lught; &c.

Men gebruiktze als de voorgaande.

Mel Chelidoniae.

Recipe. Succi Chelidoniae majoris depurat: twee ponden.

Mellis optimi despumati, een pond.

Laat dit op een langzaam vuur tot de dikte van een Syroop gekookt worden.

Deze honig is goed voor de geelzucht, en alle kwalen, die uit gal gebooren werden.

Men gebruiktze als de voorgaande.

[p. 38]

Mel Rosarum.

Recipe. Rosar: rubr: in umbra siccatarum, een half pond.

Aquae communis, iij ponden.

Stelt die vierentwintig uuren warm te week, wringt het dan met een zachte perzing door; weekt in ’t zelve doorklenssel een gelyke veelte Rozen, en herdoet dit ten derdemaal; alsdan neemt

Hujus Rosarum infusionis,

Mellis optimi despumati, van elx iij ponden.

Een kookt op een zacht vuur tot de dikte van een Syroop.

Deze is goed tegens d’ ontsteekingen in de mond, wederstaat de verrottingen, bevestigt mede de maag, &c.

Men gebruiktze met mondwaters en andere dingen vermengt, ook wel alleen na believen.