Mijn wereld/jouw wereld
De positie van immigrantenkinderen in Nederland is niet rooskleurig. In met maximale zorgbreedte omgeven schoolklassen zitten zij te lijden onder de aanpassingsmoeilijkheden van hun ouders, hun problematische huisvesting en de onwetendheid en tactloosheid van hun grote en kleine Nederlandse medeburgers. Gechargeerd misschien, maar dit is het negatieve ‘verslachtofferde’ beeld dat de trouwe mediagebruiker inmiddels moet hebben van zijn nieuwe landgenoten. Een beeld dat - hoe kan het anders - ook oprijst uit sommige jeugdboeken, waarmee overigens niet beweerd wordt dat enig inzicht in de problemen van buitenlandse klasgenoten een slechte zaak zou zijn. Maar er is natuurlijk méér. Buitenlandse kinderen hebben niet alleen problemen, ze hebben ook een achtergrond, gebruiken en gewoonten die evenzeer gekend moeten zijn. De folder Mijn wereld, jouw wereld (NBLC, 1987) bevat een groot aantal titels van jeugdboeken, sprookjes, films en diaseries over buitenlandse kinderen. Deze folder, die in vele openbare bibliotheken verkrijgbaar is, is in eerste instantie gericht tot alle van origine Nederlandse kinderen en is bedoeld om de buitenlandse kinderen die in Nederland wonen wat beter te leren kennen, want - met een variant op het spreekwoord - bekend maakt bemind. Dat hopen we tenminste. De ca. 65 titels die er op staan zijn voor de overzichtelijkheid ingedeeld in twee rubriekjes: Tussen hier en daar (voornamelijk over buitenlandse kinderen in Nederland) en Daar komen zij vandaan (onderverdeeld naar land van herkomst). In deze laatste rubriek wordt een beeld gegeven van het leven in die landen, te weten Chili, Columbia, Indonesië, Noord-Afrika, Sri Lanka, Suriname en het Caraïbisch gebied, Turkije en Vietnam. Het zal echter duidelijk zijn dat de verdeling over de verschillende landen niet echt evenwichtig is, gezien de grote verschillen in het aanbod.
Bij de selectie viel veel materiaal af dat voornamelijk gericht was op gebruik in een didactische situatie. Jammer voor leerkrachten en andere opvoeders, want juist videobanden en diaseries kunnen een prettige extra ondersteuning c.q. inleiding vormen bij het werken in klas of groep. Daarom hieronder een klein (en zeker niet volledig) overzicht van dat materiaal.
De op de folder zelf vermelde materialen zijn hier niet opnieuw opgenomen.
Samenstelling Elly Nannings-Roozenburg.
Bilder aus Türkei. Köln: Vista Point, 1981 (24 dia's + Duitstalig instructieboekje).
De dia's geven een zo groot mogelijke verscheidenheid van het dagelijks leven in Turkije weer. In het instructieboekje worden de politieke en sociaaleconomische achtergronden geschetst en wordt het gebruik van deze diaserie toegelicht. Biedt gespreksstof voor de bovenbouw van de basisschool en bij alle gelegenheden waar men dat wenselijk acht. J az.w-turk-994.
Die Marokkaansen die mogen dat. Amsterdam: Roel van den Ende Audiovisuals, 1982 (videocassette VHS 17 min.).
Op video overgezette geluidsdiaserie over twee meisjes uit een basisschoolklas: een Marokkaanse en een Nederlandse. De dia's laten allerlei situaties zien, in de klas en thuis. Samen met de gesprekken tussen deze meisjes geeft deze band veel aanknopingspunten om wat leeft tussen kinderen van verschillende nationaliteiten bespreekbaar te maken. J 328.7.
Gastarbeiders in de Afrikaanderbuurt.
Enschede: SLO, 1985 (44 dia's + tekstboekje). Deze serie geeft een beeld van de (slechte) omstandigheden waaronder veel buitenlanders in Nederland (in dit geval de Rotterdamse Afrikaanderbuurt) moeten leven. Te gebruiken in hogere klassen van de bassisschool en in het voortgezet onderwijs. J 328.7.
Gülibik. Speelfilm van Jürgen Haase. Nederlands ingesproken (90 min.). Te huur (ook op videocassette) bij Nederlands Filminstituut Hilversum.
Mooi verhaal over het achtjarige jongetje Ali dat voortdurend zijn dierbare haan moet beschermen tegen de uit armoede geboren plannen van zijn vader. Speelt zich af in Anatolië, Turkije.
Interculturele verhalen. Hilversum: Polyvisie, 1985 (36 dia's + geluidscassette + handleiding). Te huur bij het NIAM.
Drie korte verhaaltjes t.b.v. het interculturele onderwijs aan 4- à 8-jarigen. Bevat verwijzingen naar kinderboeken en -liedjes en een aantal lessuggesties.
Kinderen van de rekening. IKON-programma, 1980 (video VHS, 5 delen, 25 min. p.dl.). Te huur bij het Nederlands Filminstituut te Hilversum.
Over de problemen van de tweede generatie: het taalprobleem, het cultuurverschil en de werkloosheid. De eerste 3 afleveringen zijn gedramatiseerd, de laatste twee zijn documentaires gemaakt in Turkije. De serie is zowel Nederlands als Turks ondertiteld.
Marokko en Holland. Zeist: Dijkstra/ Utrecht: Nederlands Centrum Buitenlanders, 1983 (18 dia's + 2 teksten).
De serie bevat 9 dia's met situaties uit het leven in Marokko en 9 dia's met vergelijkbare situaties in Nederland. Ze horen bij het project Bouwdoos, maar zijn ook los te gebruiken als discussiemateriaal voor groepjes kinderen/jongeren. J 328.7.
Met twee ogen. Amsterdam: Kindermuseum TM Junior, 1981 (32 dia's, 1 geluidscassette, 1 werkboek en 1 handleiding).
Totaalpakket, te gebruiken voor het instuderen van een ‘interculturele’ musical in de bovenbouw van het basisonderwijs. De teksten zijn van Mies Bouhuys, de muziek van Bert Bouquet. Eén kant van de geluidscassette bevat de muzikale begeleiding. J 788.6/ J 313.1
Ook ik hoor hier. Den Haag: Novib, 1983 (videocassette VHS 50 min.).
Te huur bij het NIAM, Den Haag.
Op deze band worden Nederlanders en buitenlanders aan het woord gelaten over discriminatie. Bruikbaar vanaf ca.14 jaar. J 328.7.
Op bezoek bij: Louise, Michael en Tasneem (...). Amsterdam: Bijlmer Audiovisuele Dienstverlening, 1986 (167 dia's + geluidscassette + handleiding). Nog te koop bij het NBLC. Intercultureel lespakket voor 4-8 jarigen rond het thema ‘familie’. Het thema is onderverdeeld in 7 subthema's die ook afzonderlijk behandeld kunnen worden. Het gaat steeds om een Pakistaans, een Surinaams en een Nederlands kind. J 308.2.
Spelletjes uit Turkije, Marokko, Suriname en de Nederlandse Antillen.
Rotterdam: Samen Wonen Samen Leven, 1985. Boek waarin allerlei zang-, dans- en andere spelletjes verzameld zijn, gerangschikt naar spelsoort. Om te spelen met kinderen vanaf ca. 5 jaar. J 622.1.
Turkije 1: Stad en land./ Turkije 2: Landbouw./ Turkije 3: De mensen.
Zeist: Fibo, 1982 (drie series van 22 dia's + 1 tekstboekje elk).
Resp. Sisocoderingen: J az.w-turk 992 / J az.w-turk 630.9 / J az.w-turk 994.
Drie series over het leven in Turkije. Bruikbaar voor basisonderwijs en onderbouw voortgezet onderwijs en voor ieder die geïnteresseerd is.
De tweede generatie: de boom kan buigen als hij jong is. Amsterdam: Vriens films, 1984 (videocassette VHS 50 min.). Te huur bij het NIAM, Den Haag.
Zes buitenlandse jongeren aan het woord over hun heden en toekomst. De interviews kunnen ook geïsoleerd gebruikt worden. Voor het voortgezet onderwijs en groepen jongeren daarbuiten. J 328.7.
Westerman, Wim. Wij maken een kring: intercultureel spelletjesboek. Nijkerk: Intro, 1984. Boek met verzameling spelletjes uit een groot aantal landen, waarbij rekening is gehouden met de meest voorkomende groepen buitenlandse kinderen in Nederland. Voor buurt- en clubhuis, thuis of op school. Vanaf ca. 4 jaar. J 622.1.
Wonen. Amsterdam: Werkgroep Interkultureel Onderwijs, 1986 (140 dia's + geluidscassette + 4 teksten).
Omvangrijke dia-geluidsserie, bestaande uit drie delen, gemaakt in het kader van het interculturele project Wonen. De sociale aspecten van het wonen komen het meest naar voren. Met enig beleid bruikbaar op de hele basisschool. J 303.82.
De van een indelingsnummer (J...) voorziene titels zijn in sommige openbare bibliotheken te leen.
De folder Mijn wereld, jouw wereld is verkrijgbaar in vele openbare bibliotheken, maar ook te koop bij het NBLC, afd. bestellingen, Postbus 93054, 2509 AB Den Haag (070-141500). De prijs is ƒ 19-, voor een pakje van 50 stuks. Bestelnummer 16044.
Adressen:
Nederlands Filminstituut, Postbus 515, 1200 AM Hilversum (035-17645).
NIAM, Postbus 63426, 2502 JK 's-Gravenhage (010-130945).
Auteursrechtelijk beschermd