het ‘Apeldoornse krijtje’. Jacqueline van Alphen, jeugdbibliothecaresse aldaar, vertelde mij een en ander over de voorgeschiedenis, de huidige opzet en de contacten met de Apeldoornse scholen en de pers. En passant deed zij nog enige fijne organisatiekneepjes uit de doeken: ‘De fundamenten van de Apeldoornse Boekentoptien werden in 1983 gelegd door mijn voorgangster, Moos Thunnissen, die op deze manier wilde komen tot een groot jaarlijks leesbevorderingsproject, waar veel kinderen actief bij betrokken zijn. In de loop der jaren zijn wat verbeteringen aangebracht (al doende leert men) en momenteel gaan we als volgt te werk. We starten altijd per 1 april. Dan hangen de aankondigingsaffiches en de blanco deelnemerslijsten in de bibliotheek, er ligt een stapel beoordelingsformulieren gereed met op de achterzijde een overdruk van de groslijst. Deze groslijst omvat fictie en non-fictie (ook prentenboeken) en bestaat uit ongeveer 60 titels, gekozen uit de produktie van het voorafgaande jaar. De boeken zijn van een sticker voorzien en staan in een afzonderlijke kast (er zijn wat extra exemplaren aangeschaft). Alle kinderen tussen de 8 en 14 jaar kunnen meedoen en ze zijn vrij in de hoeveelheid boeken die ze willen lezen. Wel dient bij elk gelezen boek een beoordelingsformulier te worden ingevuld, een karwei dat door de meeste deelnemers zeer serieus wordt uitgevoerd.
Behalve de auteur en titel van het boek beantwoordt de deelnemer de volgende vragen: Waarover gaat het boek? Hoe vind je het boek? Waarom? Hoe vind je de voorkant van het boek? Hoe vind je de plaatjes die in het boek staan? en Welk rapportcijfer geef je dit boek? Omdat in het verleden bleek dat veel kinderen zich bij de beantwoording van die laatste, toch niet onbelangrijke vraag beperkten tot een 1 of een 10, werd een differentiëring ingevoerd. Er kan nu gekozen worden uit:
| 4 | = niet te lezen |
| 5 | = slecht |
| 6 | = gaat wel |
| 7 | = wel mooi |
| 8 | = mooi |
| 9 | = hardstikke mooi |
| 10 | = het mooiste boek dat ik gelezen heb |
En nu maar afwachten of dit beter werkt.
In juni wordt met de nodige tamtam een tussenstand bekend gemaakt, ook in de plaatselijke pers en in de schoolkranten, waarmee het gebeuren natuurlijk een nieuwe impuls krijgt. Bij het berekenen van de toptien wordt zowel rekening gehouden met het aantal malen dat een boek werd gelezen, als met de beoordeling die het kreeg.
Tot half augustus wordt er verder gelezen en beoordeeld, eind augustus wordt de eindstand bekend gemaakt. Vervolgens krijgen alle deelnemers persoonlijk een uitnodiging voor de uitreiking van het “Apeldoornse krijtje” tijdens een feestochtend gedurende de kinderboekenweek (herfstvakantie). De winnende auteur, het bestuur van de bibliotheek, de wethouder, de inspecteur van het basisonderwijs, de plaatselijke en regionale omroep en pers ontvangen eveneens een uitnodiging - altijd goed voor de p.r.!
De auteur signeert dezelfde middag nog in een van de boekhandels, die altijd op de een of andere wijze betrokken zijn bij de organisatie van de toptien.
Vorig jaar zijn we begonnen de scholen structureel bij het gebeuren te betrekken: elk jaar krijgen de 8e groepen van twee scholen de gelegenheid mee te draaien door o.a. een recensie te schrijven van de boeken die in de toptien terecht kwamen. Die recensies worden opgenomen in de Nieuwe Apeldoornse Courant als bijlage bij een artikel over de uitreiking van het “Apeldoornse krijtje”.
Al met al bereiken we nu jaarlijks zo'n 300 à 350 kinderen. De verzorging van de publiciteit is een stuk professioneler geworden, waardoor de bekendheid gegroeid is en de organisatie verloopt steeds soepeler doordat we het draaiboek voortdurend bijstellen.’
Dat was Apeldoorn. Wie geïnteresseerd is in wat voorbeeldmateriaal (een eenvoudig draaiboekje, beoordelingsformulier, persberichten, aankondigingen en uitnodigingen) kan zich daarvoor wenden tot Jacqueline van Alphen, Openbare Bibliotheek Apeldoorn (055-215906) tegen vergoeding van kopieer- en verzendkosten.
- Elly Nannings-Roozenburg
Auteursrechtelijk beschermd