Boekenweetjes
Op 17 augustus overleed de prominente Vlaamse intellectueel Max Wildiers op 92-jarige leeftijd. Vlaamsgezindheid en katholicisme verbond hij met opmerkelijk progressieve opvattingen: kritiek op het celibaat en een positieve houding t.o.v. mogelijke vrouwelijke-priesterwijdingen, werden hem door het Vaticaan niet in dank afgenomen. Wildiers' staat van dienst is groot: hij lag o.m. mee aan de basis van de Vlaamse Toeristenbond en de IJzer-bedevaart en hij stichtte ‘De Standaard der Letteren’. Wereldwijde bekendheid verwierf hij als uitgever van het verzamelde werk van Teilhard de Chardin. Voor zijn ‘Teilhardiaanse’ boek Wereldbeeld en theologie (1971) kreeg hij de Staatsprijs voor essay. Andere blijken van erkenning waren de André Demedts-prijs (1982), de oeuvreprijs van de provincie Antwerpen (1983), de eredoctoraten van de univereiteiten van Antwerpen (1985) en Leuven (1992) en de Johan Fleeracker-prijs van de Vlaamse Gemeenschap (1991). Vorig jaar nog verscheen De vijf vreugden van de geest (Leesidee 1995, p.508), een verzameling cultuurfilosofische artikels.
In de nacht van 1 op 2 juli overleed de 67-jarige auteur G.L. Durlacher. Hij werd geboren in Duitsland en vluchtte voor de oorlog naar Nederland; daar werd de familie opgepakt en Gerhard overleefde als enige de kampen Theresienstadt en Auschwitz. In Amsterdam studeerde (en - later - doceerde) hij sociologie; hij begon op latere leeftijd te schrijven om zijn geheugen te ontlasten. Zijn werk is doordrongen van de kampervaringen; De zoektocht (Meulenhoff, 1991) bv. is een verslag van een wereldreis op zoek naar medeoverlevenden uit Birkenau. Voor Drenkeling: kinderjaren in het Derde Rijk (Meulenhoff, 1987) kreeg hij in 1994 de Zwitserse Anne Frank-prijs; Quarantaine (1993) kreeg in 1994 - met de nodigecontestatie - de AKO-literatuurprijs.
De driejaarlijkse Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Verhalend Proza (500.000 frank) gaat naar Leo Pleysier voor De gele rivier is bevrozen (De Bezige Bij, 1993). De jury looft zijn taal, die hij ‘uitpuurt tot een instrument waarmee hij subtiel afstand neemt van de conformiteit en zo zijn wereldbeeld verrruimt’. De bekroonde roman wordt beschouwd als het slot van een trilogie van vrouwenportretten, ingezet met Wit is altijd schoon (1989) en De kast (1991). Pleysiere nieuwe roman Zwart van het volk verschijnt in het najaar bij De Bezige Bij.
Paul Claes (53) is de eerste Vlaming die de Martinus Nijhoff-prijs mag ontvangen; hij krijgt deze bekroning (ca. 1,8 miljoen frank) van het Prins Bemhard Fonds voor zijn poëzievertalingen. De erudiete Claes bestrijkt vele domeinen: literatuuronderzoek, poëzie en verhalen; onlangs verscheen zijn roman De zoon van de panter (zie p. 517). Het befaamdst zijn zijn vertalingen, van o.m. Mallarmé, Joyce, Sappho en andere klassieke en moderne auteurs. Hij werkt op dit ogenblik aan een vertaling van Arthur Rimbaud.
De VSB-poëzieprijs (ca. 925.000 frank) gaat naar Leo Vroman voor de bundel Psalmen en andere gedichten (Leesidee 1996, p. 123).
De Surinaams-Nederlandse schrijver Albert Helman is overleden; hij werd 93 jaar. Hij studeerde in Nederland en schreef zijn bekendste roman, De stille plantage, in 1931. In de jaren '30 was hij correspondent in Spanje (de burgeroorlog) en Mexico. Tussen '49 en '51 was hij ministervan Onderwijs en Volksgezondheid in Suriname en ook daarna bekleedde hij nog veel openbare en diplomatieke functies. Hij heeft een 80-tal boeken geschreven: proza, poëzie en geschiedenis (o.a. de monumentale Kroniek van Eldorado, over zijn problematische geboortestreek Groot-Guyana).
Auteursrechtelijk beschermd