|
| |
XLIII. Hoe Keye Waleweine verriet, ende hoe Walewein die joncfrouwe uten borre verloeste.
Die aventure doet ons cont,
Dattie coninc nu ter stont
Drie dusent ridders, over waer,
Ende drie hondert ridders tallen stonde
18610[regelnummer]
Waren daer vander tavelronden,
Die altoes waren met Arture.
Nu seget ons die aventure
Dattie coninc Waleweine beval
Sijn lant te achterwaerne al,
18615[regelnummer]
Ende al dat hi dade dat ware gedaen.
| |
| |
Dat Waleweine aldus scone stact,
Dat hi was des conincs raet
Ende dlant algader an hem stoet,
18620[regelnummer]
Ende men dor hem also nine doet;
Want hi drossate was aldaer.
Dor dese dinc al oppenbaer
Waleweine verraden. Hord wat hi dochte.
18625[regelnummer]
Hi ginc saen aldaer hi vant
Ende vergaderde .xx. ridders thant,
Die van sinen gesellen waren,
Ende seide hoe daer ware gevaren,
Dat Walewein al ware here.
18630[regelnummer]
‘Ende wildi mi nu ter ere
Hulpen, ic saels verdinen wel.’
Dese .xx. ridders waren fel
Ende haetten Waleweine om die dinc
Dat hem dicke so wel verginc,
18635[regelnummer]
Ende: ‘Her drossate, uwen raet
Willewi doen, hoe soet gaet,
Ende secgen dat gi wilt ende lien.’
Doe ginc Keye met deser pertien
Vorden coninc Arture staen
18640[regelnummer]
Ende seide: ‘Here, nu hevet gedaen
Walewein u neve grote overmodecheit:
Hi hevet sulke dinc geseit,
Dies si hen alle mogen scamen
Die inden hove sijn te samen.’
18645[regelnummer]
- ‘Keye,’ sprac Artur die coninc,
‘Wat meindi met deser dinc?
Wat heeft Walewein min neve geseit?’
- ‘Her coninc, ic segt u wel gereit,
Want al dese ridders horden dat
18650[regelnummer]
Dat hi hem gisteren mergen vermat,
Wildi varen om aventuren,
Datter hem soude meer geburen
Binnen enen jare, opdat hi woude,
Dant algader den ridders soude
18655[regelnummer]
Die dinen hove behoren toe.’
Des was die coninc herde onvroe
Ende sloecht thoeft ter eerden neder.
Over een stic hief hijt op weder
Ende sprac: ‘Keye, es dit waer?’
18660[regelnummer]
- ‘Here, vrages den ridderen daer
Oft sijt iet horden dat hijt seide.’
Doe vrages die coninc; sonder beide
Seiden sijt allegader daer
Dat hijt sprac al over waer.
18665[regelnummer]
Walewein ne wiste hier af niet:
Hi pensde lettel om dit verdriet,
Nochtan haddi verdriets genoech,
Want hi hadde groet ongevoech
Des nachts gehad in enen droem.
18670[regelnummer]
Hord hier na ende nemet goem:
Hem dochte dat een leu quam
Ende hem in sine middelt nam
Ende metten clauwen stac int side
Ende wilde hem therte breken tier tide
18675[regelnummer]
Ende uttrecken also houde;
Ende alse hem Walewein weren soude,
Ende hi metten leden wranc,
Also hi vanden slape ontspranc,
Viel hi vanden bedde onsochte,
18680[regelnummer]
Dat hem di lede breken dochten,
Ende sijn arm oec van desen
Docht hem daer tebroken wesen.
Doe stont hi op harde saen
Ende cleetde hem ende es gegaen
18685[regelnummer]
In ene kerke, die stont aldaer,
Ende bat onsen here daernaer
Bescermen, ende alle dage daernaer,
18690[regelnummer]
Van dien drome, die was so swaer.
Als hi sine bedinge heeft gedaen
Es Walewein te hovewaerd gegaen
Ende vant den coninc sinen oem
Die udewerd sach ende nam goem
18695[regelnummer]
Om Waleweine, waer hi meert.
Walewein vant den coninc vereert.
Hi groettene herde hoveschlike.
Die coninc sprac doe haestelike
Ende seide: ‘Neve, hoe es dit comen?
18700[regelnummer]
Ene dinc hebbic van u vernomen
Dies gi waerd harde ongewone,
Want gine plages noit te done.
Keye seget, die hier steet,
18705[regelnummer]
(Oec sijn hier sulke dies met hem gien)
Dat u souden meer gescien
Dan alden genen nu ter uren
Die behoren ten hove mijn.
18710[regelnummer]
Eest waer of saelt logene sijn?’
Walewein seide: ‘Here, her coninc,
Benic onsculdech, ende oec der daet
Die Keye op mi seget, die quaet.
18715[regelnummer]
Here, ic bekinne dat herde wale,
Dat hier menech es in die zale,
Die beter es, here, dan ic ben,
Ende hoverscher oec in sinen sen,
Ende bat volcomen tallen spele
18720[regelnummer]
Van ridderscepe herde vele.
Ic ben een onvolcomen man
Wies soudec mi beromen dan?’
Keye di wedersprakene daer
Vorden coninc al oppenbaer,
18725[regelnummer]
Ende sprac: ‘Gi seit al dese dinc
Die u anetijt die coninc:
Ic horet u gisteren secgen tere stede.
So daden dese ridders mede
Die hier staen: si hordent wel.’
18730[regelnummer]
- ‘Ay Keye, quaet cleppere ende fel,
Dicke hebdi gestaen na min onnere!
Bi Gode, her coninc, ende bi mire ere,
Des benic onsculdech, secgic u.
Maer omdat gi bat gelovet nu
18735[regelnummer]
Hem dan gi doet min onscoude
So willic rumen met gewoude
U hof ende scuwen vordane.’
Ende seide: ‘Bringet mi altemale
18740[regelnummer]
Mijn hernasch hier in die zale,
Ende min ors bringet mede.’
Die knape ginc ende dede gerede
Dat hem sijn here hiet aldaer.
Hi bracht algader; ende daernaer
18745[regelnummer]
Ginc hem wapenen Walewein.
Doe ne was daer riddere negein,
Hine was drove om dese dinc:
So was oec selve die coninc,
Ende bat hem dat hi bleve daer.
18750[regelnummer]
Die ridders badens alle daernaer
Ende seiden: ‘Lact sinken uwen moet!
En donct ons niet wesen goet
Dat gi dor ene logelike dinc
18755[regelnummer]
Begeven wilt ende ons daertoe.’
Her Walewein die antwerde doe
Ende seide: ‘Gi bid alle om niet.
Mijns gescie dat God gebiet,
Met trouwen ic u dat gelove,
18760[regelnummer]
Hier en comic meer te hove,
In ben volcomen derre daet,
Die Keye op mi seget, die quaet.’
Dus nam Walewein orlof aldaer,
Daer ombe gedreven was mesbaer.
18765[regelnummer]
Die ridders seiden doe allegader:
| |
| |
‘Wi verlisen hier onsen vader,
Die ons gaf wapine talre stont!
Dat hevet gedaen Keys mont
Met sinen logenen harde sere.
18770[regelnummer]
Dattene God onse here onnere,
Dat hi ons dien heeft benomen
Daer ons al ere af soude comen!’
Nu es dese clage ende dese toren
Der coninginnen comen te voren,
18775[regelnummer]
Hoe dat Keye die drossate
Met sire tale, met sire onmate,
Waleweine doet rumen thof.
Si werd so sere drove daer of,
Dat si cume conde gestaen.
18780[regelnummer]
Si ware in onmacht gevallen saen.
Si vloecte Keyen utermaten,
Ende al die joncfrouwen die daer saten
Vloectene mede harde sere.
Doe ginc die coninginne ten here
18785[regelnummer]
Heren Waleweine na dese dinc:
Ende bat hem utermaten sere:
‘Ay soete Walewein, live here,
Blivet hier ende bedinct u!
18790[regelnummer]
Wi weten wel allegader nu
Dat gi onsculdech sijt der word
Die Keye van u hier bringet vord.
Ay live Walewein, comet des af!’
Walewein doe antwerde gaf
18795[regelnummer]
Der coninginnen sire vrouwen:
‘Alles goeds ende alre trouwen
Moet u, vrowe, nu lonen God!
Van allen sticken, bi karitaten;
18800[regelnummer]
Maer dese dinge magic niet laten.
Ende geeft mi orlof, live vrowe!’
Si moest doen al had sijs rouwe.
Dus nam Walewein daer orlof
Ende ruemde also des conincs hof,
18805[regelnummer]
Dies si alle droefden gemene
Sonder die quade Keye allene
Ende sine gesellen, dies met hem waren:
Sine haddens negenen rouwe, twaren.
Nu es Walewein ter selver steden
18810[regelnummer]
Met tween knapen van daer gesceden.
Ende alsi ene dachvard waren
Dedise weder thuswaerd varen
Ende dede hen groten der coninginnen
Ende alle di daer waren binnen,
18815[regelnummer]
Sonder Keyen ende sine gesellen,
Daer gi hier vore af horet tellen.
Die knapen moesten sceden gereet
Van haren here, al waest hen leet,
Ende daden die boetscap di hi beval.
18820[regelnummer]
Ende her Walewein reet doe berch ende dal,
So dat hi in enen woude quam,
Daer hijt utermatene scone vernam;
Maer het was daer harde woeste.
Nochtan hi daer bliven moeste
18825[regelnummer]
Dien nacht tot des mergens vroe.
Doent dach was reet hi doe
Vaste henen met snelre vart,
Ende quam gereden op enen aert
Buten den woude in enen dale,
18830[regelnummer]
Daer hi sach gescepen wale
Hi reet derward dapperlike.
Doe sach hi vort al sonder waen,
Ende sach vele hovede op staken staen.
18835[regelnummer]
Ende daer hi vorwerd soude liden
Sach hi staende daer besiden
Enen steinen borne claer,
Die harde dipe was, vorwaer;
Ende daer in sat een scone wijf,
18840[regelnummer]
Die grote pine gedogede ant lijf.
Ende Walewein die sprac tot hare:
‘Scone, wat beligdi dare?
Mach enech man gehulpen u?
- ‘Bi Gode, here, ic segt hier nu,
18845[regelnummer]
Mine can gehulpen geen man
Die ter werelt ie lijf gewan;
Want die mi wilt in staden staen
Die werd verslagen herde saen.’
Doe sprac Walewein: ‘Op uwe trouwe,
18850[regelnummer]
Wi dede u hier in, segt mi, joncfrouwe?’
- ‘Here, ic segt, wildijs sijn wijs.
Hier so dede mi min amijs,
Die here es over al dit lant,
Dattie Swerte Montanie es genant.
18855[regelnummer]
Hi ende ic quamen al hire
Gereden, ende hi vrachde mi scire
Ende oec soe scone mede daer an,
Ende oec so goeden riddere ware
18860[regelnummer]
Alse hi ware al oppenbare?
Ic seide dat ic selken wiste
Die betere ware in allen twiste,
Ende scoenre vele meer dan hi.
Daer so vragedi wie dat si?
18865[regelnummer]
Ic seide dat Walewein ware
Vele scoenre al oppenbare
Ende betere riddere harde vele,
Want men vint in genen spele
Die hem geliket iet een twint.
18870[regelnummer]
Om dit so werd hi so ontsint,
Dat hi mi inden borne stac,
Ende vord dese worde sprac,
Dat ic hier in soude bliven doet,
Walewein [ne] verloeste mi vander noet,
18875[regelnummer]
Daer ic hier inne om ben geset.
Nu weetti here wat mi let.’
Walewein sprac doe: ‘Scone joncfrouwe,
Ic sal u hulpen ut desen rouwe,
Bi mire [trouwe], opdat ic can!’
18880[regelnummer]
- ‘Neen,’ sprac si, ‘edel man,
Ic rade u dat gi henen ridet
Ende mins amijs niet ontbidet;
Hi es so fel ende so starc
Dat hi twee ridders in een parc
18885[regelnummer]
Dicke heeft bestaen gereet,
Ende beide doet sloech; Godweet,
Gine mocht vor hem gestaen niet,
Daer omme biddic u dat gi vliet
Ende laet mi bliven in dese noet.
18890[regelnummer]
Ic wil niet dat gi blivet doet
Om minen wille, dat secgic u.
Dese staken die hier staen nu
Om desen borne, ende dese hoeft
Die daer op staen, des geloeft,
18895[regelnummer]
Die heeft hi alle gedoet daerbi,
Om dat si wilden verloessen mi.’
Mijn her Walewein seide: ‘Joncfrouwe,
Uwen worden ic wel betrouwe;
Ende mins gescie dat God gebiet,
18900[regelnummer]
In late u hier nu langer niet.’
Ende hi hiefse ut ende sette
Vor hem saen op Gringalette,
Ende voer met hare henen saen.
Onlange daerna heeft hi verstaen
18905[regelnummer]
Waer een riddere gereden quam
Utermatene erre ende gram.
Part ende wapine was al wit,
Ende hi sprac te Walewine dit,
Met groter stemmen herde sere:
18910[regelnummer]
‘Hordijt, riddere, sprect, here,
Gi hebt gedaen grote dompheit!
Ic berope u van dorperheit;
Gi hebt mins oems ban tebroken.
Dit sal scire sijn gewroken.
18915[regelnummer]
Gi hebt ontfoert hier sijn amie;
| |
| |
Den vrede ic nu hier vertie.’
Done die joncfrouwe comen sach,
‘Ay mi!’ seitsi, ‘owi, owach,
Wat saels nu, edel riddere, sijn!
18920[regelnummer]
Hier gaet nu ane dleven dijn.
Dese riddere es fel ende cone
Ende es mins heren suster sone,
Ende es die witte riddere genant.
Nu set mi neder al te hant,
18925[regelnummer]
Ende vastelike di vlucht nu kiest,
Dat gi u leven nine verliest!’
Doe sprac te hare Walewein:
‘Ic sal u setten op dit plein
Ende sal mi verweren, oftic can,
18930[regelnummer]
Jegen desen vresseliken man.’
Walewein sprac ten riddere saen:
‘Wat hebbic u te lede gedaen?
Hebbic iet gedaen dat qualijc steet
Ic beent u te beterne gereet.’
18935[regelnummer]
Die ander sprac: ‘En gere sone
Noch vrede so nes hier te done;
Dune sals mi els niet geven
Te beteringen dan dijn leven.’
Doe keerde her Walewein te hant
18940[regelnummer]
Daer hi den witten riddere vant,
Ende stakene metten spere int lijf,
Ende warpene vor dat scone wijf
Van sinen orsse doet ter neder.
Hi vinc dat ors ende kerde weder
18945[regelnummer]
Ende settere die vrowe op daernaer,
Ende voretse wech saen van daer;
Maer eer si iet verre quamen
Echt si een geruchte vernamen
Van enen riddere. Done sach
18950[regelnummer]
Die vrowe riep si: ‘Owach,
Wat saels nu, edel ridder, wesen!
Nu ne mogedi niet genesen;
Dits die rode riddere, sijt gewes,
18955[regelnummer]
Dese es tienwaerf also goet
Ende also stout in sinen moet
Als dien du heves doet gesteken:
Dat sal hi op di willen wreken.
Oft gi uwes lives wilt genesen
18960[regelnummer]
So keert nu wech, ende laet mi wesen.’
Walewein sprac: ‘Wat mins gesciet,
Aldus en scedic henen niet.’
Die rode riddere quam ongehire
Ende sprac tote Waleweine scire:
18965[regelnummer]
‘Die mord die du heves gedaen
Die moet an dijn leven gaen.
Weert u, oft gi sijt so cone,
Want gi hebbets wel te done.’
Harre twe[er] tale was niet lanc.
18970[regelnummer]
Her Walewein Gringalette dwanc
Ende dedene lopen metten sporen,
Ende stac den roden riddere voren
Met sinen spere alte hant,
Dat hem dor sine herte want;
18975[regelnummer]
Ende hi viel vanden orsse neder
Ter eerden doet. Walewein kerde weder
Toter joncvrouwen harde saen.
Scire daerna heeft hi verstaen
Enen riddere noch comen gereden,
18980[regelnummer]
Die doe riep met haestecheden:
‘Keert u, vasseel! Gi blivet hier
Al waerdi nu noch alse fier.’
- ‘Acharme,’ sprac doe die joncfrouwe,
‘Nu naket mi alre irst di rouwe;
18985[regelnummer]
Dits min here: die starcste man,
Daer nieman jegen geduren can.
Gi blieft nu doet, edel here,
Gine vliet met haesten harde sere.
Vliet ende laet mi hier nu;
Walewein seide: ‘En onsiet u niet.
In vlie niet, wat mins gesciet.
In vloe nie dor genen man.’
Mettien so quam Morilagan.
18995[regelnummer]
Sijn hernasch was altesamen
Ende hi quam in dire gebare
Oft algader sijn eygen ware
19000[regelnummer]
Hi sprac nu herde verbolgelike:
‘Bi Gode, her riddere, na minen waen
So hebdi dompheit groet gedaen;
Gi hebt tebroken minen ban,
19005[regelnummer]
Ende ontvoerd oec min amie.
Met rechte ic u van morde betie;
Gi hebt vermort hier mine neven,
Dies suldi mi te soenen geven
U lijf ende el negenen scat.’
19010[regelnummer]
Alse her Waleweine hoerde dat
Sprac hi: ‘Her riddere, ic set ane di
Dat ic moeste verweren mi:
Ic moesse wederstaen ter noet,
Daer si mi wilden slaen te doet.’
19015[regelnummer]
- ‘Swijch, en onsculdech di niet:
Du moets hier bliven, wats gesciet;
Dijn lijf moet sijn min pant.
In namer niet vore al Grikenlant.’
19020[regelnummer]
Scire hi jegen den swerten quam,
Ende die swerte jegen hem weder.
Elkerlijc stac anderen neder,
Ende die speren braken daer
In .xx. sticken. Wet vor waer
19025[regelnummer]
Dat si niet lange daer ter stede
En lagen, mar elc spranc op gerede,
Ende verhiven daer enen strijt,
Die geduerde langen tijt.
En sach nie man so scone slage
Vor die joncfrouwe inden pleine,
Die swerte riddere op Waleweine
Ende her Walewein op hem weder.
Si drogen di swerde op ende neder
19035[regelnummer]
Met slagen harde anxteliken;
Haer negeen wilde anderen wiken.
Die swerte riddere sere vacht.
- ‘Deus,’ penst hi, ‘wat groter cracht
Heeft dese riddere! Ic blive doet!
19040[regelnummer]
God en bescerme mi uter noet,
So motic die doet ember kisen
Ende min amie oec verlisen.
Dits een die anxtelijcste man
Die ter werelt ie lijf gewan.’
19045[regelnummer]
Ende her Walewein leet anxt oec groet
Ende waende oec daer bliven doet
Van des swerds ridders hant.
Hi scaemde hem sere, ende nam thant
Sijn swaerd ende sloech hem enen slach,
19050[regelnummer]
Datmen trode bloet comen sach
Den roden riddere lopen neder.
Als hi sijn bloet sach sloech hi weder
So vresselijc sere op Waleweine,
Dat hine achter dreef inden pleine
19055[regelnummer]
Ende brachtene in so groter noet,
Dat Walewein wel waende bliven doet,
Ende sprac: ‘Dits die duvel, niet een man:
Hoe benic dus comen hier an!
Ic vruchte dese riddere sal mi deren;
19060[regelnummer]
In can mi met pinen verweren.
Mochtickene wel geraken nu!’
Doe nam hi tswaerd, dat secgic u,
Ende sloech dengenen ter selver stonde,
Ende geraectene in die selve wonde
19065[regelnummer]
Daer hinc te voren in hadde geslegen.
| |
| |
Doe viel neder die swerte degen,
Ende Walewein viel op hem aldaer
Ende trac hem af den helm daernaer
Ende woudene doe slaen te doet.
19070[regelnummer]
Ende die swerte di hande boet
Ende sprac: ‘Ic wille mi opgeven.
Dor Gode, here, laet mi leven!’
- ‘Ic doe,’ sprac Walewein die here;
‘Maer gi moet mi geloven ere
19075[regelnummer]
Dat gi met al uwer cracht selt varen
Vore Kardoel liegen, sonder sparen,
Omtrent sente Jans messe, ende wacht
Na mine comst viertien nacht;
Want ic sal daer comen tot u.’
19080[regelnummer]
- ‘Ic doet gerne. Segt mi dan nu,
- ‘Vrient, ic salt u doen gewes:
Walewein so benic genant.
Men kent mi in menech lant,
19085[regelnummer]
Artur die coninc es min oem.’
Doe des die swerte riddere nam goem
Sprac hi: ‘Here, des benic vroe,
Sint dat mi comen es alsoe,
Dat ic van u verwonnen bin;
19090[regelnummer]
Dies en achtic meer no min,
Sint gi min her Walewein nu sijt.
Mine neven sculdic quite ter tijt,
Die gi mi beide hebt genomen.
Ic wille herde gerne comen
19095[regelnummer]
Te Kardole rechte vor di stat,
In trouwen so sekeric u dat.
Aldaer so willic uwes onbeiden,
Van danen sone willic niet sceiden
Tote datmen herde wale siet
19100[regelnummer]
Oft gi sult comen ofte niet.’
Dus nam Walewein sine sekerheide,
Ende si scieden daer alle beide
Die joncfrouwe voer met Waleweine
Ende liet haren amijs opten pleine.
19105[regelnummer]
Nu latic vanden swerten bliven
Ende sal van Waleweine vord scriven.
|
|
Auteursrechtvrij