|
| |
XXVIII. Hoe die riddere metter mouwen vant sinen vader.
Nu seget ons vord daventure
Dat hi orlof nam tier ure
Te vaerne tsine wive ward;
16925[regelnummer]
Maer hi wilt in dese vard
Tote dat die .xl. dage baren
Hi reet velt, bosche, maras
16930[regelnummer]
Weder ende vord, wide ende side;
Hine vernam niet tien tide
Van sinen vader gene waerhede.
Daer na vernam hi tere stede,
Beneden recht in enen dale,
16935[regelnummer]
Ene utermatene scone zale:
Het was nacht ende reet derward.
Daer vant hi vore die brucge den wart.
Hi groettene ende bat den here
Oft hi sijn gast mochte sijn tramere?
16940[regelnummer]
Die here seide doe: ‘Godeweet,
Mijn herberge es u gereet:
Gine mocht niet vorder, sonder wanc;
Dit wout es wel ene dachvard lanc,
Ende tenden dwout vindi scire
16945[regelnummer]
Enen casteel op ene rivire,
Die sduvels es, wet te voren.
Daer mach nieman sonder toren
Vore liden, men vane ende lecge daer
Een dach donct hem .vij. jaer.
16950[regelnummer]
Ende wilt hi hem weren daer ter stede,
Men doettene saen: dits haer sede.
Quamere oec ieman ut Arturs lande
Men soude hem doen grote scande,
Om Waleweins wille, die quam vore thof
16955[regelnummer]
Ende sloech den here enen broder of
Ende sire liede een groet getal.
Hi hadde meer dan goet geval
Dat hi metten live ontginc.
Dor dese sake, dor dese dinc,
16960[regelnummer]
Doetmen op hen grote wrake.
Nu radic u boven allen sake,
Datgi nine vard vor dien casteel:
Daer licgen ridders gevaen een deel,
Ende tien castele entire veste
16965[regelnummer]
Behoren vijf ridders, dalre beste
Diemen weet in enege stede,
Ende die gebrodere sijn oec mede.
Ende alsmen daer enen riddere siet,
Die om aventuren te ridden pliet,
16970[regelnummer]
Dien bestaen si alle vive
Ende rovene dan vanden live.’
Doe pensde die riddere metter mouwen:
‘Ic sal breken, bi mire trouwen,
Dien onsede vandien lande,
16975[regelnummer]
Oft ic later min lijf te pande.’
Dus leidine met hem in di zale,
Daer hem was gedient wale;
Ende die ward merctene sere.
Doe seidi tot hem: ‘Bi Gode, here,
16980[regelnummer]
Her riddere, dies es menech dach
Dat hier eens een ridder lach,
Die u soe overgelijc was,
In sach nie geliker, sijt seker das;
Ende doen hi van hier sette sine vard
16985[regelnummer]
Voer hi henen ten castele ward:
In const hem ontraden niet.
Hi droech, docht mi, groet verdriet
Verholenlike ende groten rouwe.’
Doen pensde die ridder metter mouwen:
16990[regelnummer]
‘Dat was min vader, in twifels niet;
Ende om dat hi van mire moder sciet
Dreef hi rouwe ende mesbaer.
Nu willic hem margen volgen daer,
Ende proven daer mijn geluc.’
16995[regelnummer]
Doen si gesproken hadden een stuc
| |
| |
Gingen si slapen tot dat es dach.
Doene die riddere verbaren sach
Stont hi op ende nam orlof
Ende ruemde also des ridders hof,
17000[regelnummer]
Ende reet henen inden foreeste.
Omtrent middach hi vereeste
Enen man onder der sonnen,
Die uten castele was ontronnen,
Die mager was ende cranc:
17005[regelnummer]
Enen bard toter herten lanc:
Hine hadde cleder, cousen no scoen,
Ende quam dor dat wout gevloen.
Doe vragede hem die riddere gereet
Wanen hi quame also bereet?
17010[regelnummer]
Die ander seide: ‘In dar niet beiden
Dat ic u geseide die waerheiden;
Ic wane datmen mi volget naer.
Ic lach gevaen in pinen swaer
In enen casteel die staet daer voren;
Wasic een riddere, dat secgic u.’
- ‘Ay lieve vrient, berecht mi nu,
Oft gi cont, dor u oetmoede;
Ic sal u geven van minen goede.’
17020[regelnummer]
- ‘Ay here, des haddic grote noet,
In at in tween dagen broet,
Ende in hebbe oec gene have
Daermen mi om tetene gave.
Nu vraget mi here.’ Doe vraechdi:
17025[regelnummer]
‘Wat lande staet hier vore bi?’
- ‘Here, daer staet Mauregaert,
Alse gi uten foreeste vart,
Een casteel daer toe behoren
Vif gebrodere ute vercoren,
17030[regelnummer]
Die menegen doen sinen fijn.
Dit foreest daer wi in sijn
Es .xl. milen lanc int riden;
Ende moet ember vorden casteel liden
Die dore dwout wille varen.
17035[regelnummer]
Maer comans sijn daer vri, twaren;
Maer ridderen van aventuren
En mogen daer vore niet geduren.
Hier leget een conicrike voren
Daer Arturs ridderen menegen toren
17040[regelnummer]
Den coninc hier vore hebben gedaen;
Hine conste niet wel wederstaen.
Vonden si daer in ondadege man,
Ende die hen niet beteren wilde dan,
Sine velden sine ondaet gereet.
17045[regelnummer]
Om dese dinc maecte, Godweet,
Die coninc desen casteel vordane
Om Arturs liede te wederstane.
Dus leget daer menech gevaen,
Die nembermer waent ontgaen.
17050[regelnummer]
Ic lach daer gevaen wel .vij. jaer.’
Doe sprac die riddere daernaer:
‘Lieve vrient, nu merct mi ane:
Sagedi daer iemane van mire gedane,
Van minen done, van minen wesen?’
17055[regelnummer]
Die ander besagene ende seide na desen:
‘Jaet, here, ict segt u sekerlijc,
In sach noit gene so gelijc
Van allen maniren, van allen leden;
Maer hi es van merre outheden.
17060[regelnummer]
Hi leget oec daer in gevaen;
Maer int irsten litemenne gaen
Achter hove gespannen wel.
Om dat hi conste alrehande spel
Hi meesterese alle vander zale:
17065[regelnummer]
Hi ean oec alrehande tale.
Maer sider hem daer sere mesfel,
Daer hi speelde scaecs spel,
(Om dattene ridder versprac daer
Nam hi een vinde ende warpen daernaer,
17070[regelnummer]
Dat hem een tant viel uten monde)
Doe dedene die here nemen ter stonde
Ende dede hem binden sine hande
Vor sinen buec met enen bande.
Den kerchodere dedi oec ongemac:
17075[regelnummer]
Hi slogene dat hem die halsknoc brac.
Om dit heeft hi gevancnesse swaer;
Ende dat hi et, wetet vorwaer,
Moethi opt deerde nemen metten monde,
Gelijc ere beesten oft enen honde.
17080[regelnummer]
Aldus gedaen es nu sijn leven:
God moet hem troest ende hulpe geven!’
Doe sprac die riddere metter mouwen:
‘Nu bevelic mi onser vrouwen
Ende onsen here al tenengader!
17085[regelnummer]
Opt aventure oft dit es min vader
Ic blive daer doet ofte gevaen,
Oft ic salne verloessen saen.’
Hi gaf den riddere een broet, taetwijn,
Ende vijf besante van goude fijn.
17090[regelnummer]
Doe danctem die gene derre eren
Ende riet hem sere dat wederkeren;
‘Want die casteel es alte fel.
Ic weet dat te voren wel,
Al lager Artur vore seven jaer,
17095[regelnummer]
Hine wonne niet, wet vor waer.
Ende weltijt datter een comt voren
Soc salmer blasen enen horen:
Dan sal daer een riddere utcomen;
Ende al worde dien dlijf genomen
17100[regelnummer]
Soe comt die ander, dan die derde,
Dan die vierde, - genen verde.
Ende sagen sire u enen doetslaen
Soe soudense u alle bestaen,
Die ten castele toe behoren:
17105[regelnummer]
So haddi ember dlijf verloren.
Ende naden virden comt altoes uut
Die here gereden, die over luut
Die starcste es van allen desen.
Vore hem ne mach nieman genesen.’
17110[regelnummer]
Doe sprac die riddere metter mouwen:
‘Ic bevele u onser vrouwen;
Ic vare ten castelewaerd sonder waen.’
- ‘God moet u behoden!’ sprac dander saen.
Dus reet henen die riddere vri
17115[regelnummer]
Tote dat was den avonde bi.
Doe sach hi int wout ende nam goem
Waer crayen screiden op enen boem:
Hine wiste wat bediden mach.
Doe sach hi waer een ridder lach
17120[regelnummer]
Sere gewont ende mesmaect,
Alse die hem ter doetwaerd maect:
Dies waren die crayen blide.
Een perdekiin stont bi sire side,
Dat mager was ende cranc.
17125[regelnummer]
Doe beette die riddere eer iet lanc
Ende ginc biden riddere staen
Ende vrachde wiet hem hadde gedaen?
- ‘Here, dat ic dus was geslegen
Es drie dage. Ic hebbe gelegen
17130[regelnummer]
In groter noet.... Nu biddic u,
Dat gi mi biecht ende moneget nu;
Ende alsic doet ben graeft mi dan
Met uwen swerde, edel man;
Want ic sal onlange leven.....
17135[regelnummer]
Mijn herte begint mi begeven.’
Doe hoerdi sine biechte daer,
Ende beval heme daer naer,
Ware dat hi mochte leven,
Dat hi der quaetheit soude begeven.
17140[regelnummer]
Doen nam hi eerde ende monechden nu.
Daerna vraechdi hem, secgic u,
Vander passagen. Hi seide daer:
‘Ic wasere onthouden .xxx. jaer;
Ende doe ic quam te minen ouden dagen,
17145[regelnummer]
Dat ic nember wapine mochte dragen
| |
| |
Dedemen mi den steen wachten.
In dese weke in ere nachten
Ontgingen mi drie gevangen man:
Dat teechmen[mi] algader an,
17150[regelnummer]
Dat icse ute hadde laten gaen.
Doe gingense mi algader slaen
Die heren vandien castele.
Desen loen hebbics te dele:
Sine achten op Gode niet een blase,
Dat heeft menech riddere becocht.
Ic biddu here, dat gijs u wocht.’
Doe sprac die riddere metter mouwen:
‘Live vrint, bi mire trouwen,
17160[regelnummer]
Gi hebt lange gevast: gi had noet
Dat gi aet. Ic hebbe hier broet
Ende wijn, dien ic met mi hebbe bracht:
Men gaeft mi daer ic lach tnacht;
Mijn waerd seide mi dat ies soude
17165[regelnummer]
Te doene hebben in desen woude.
Nu et, ic sal u dan ten stonden
Hier verbinden uwe wonden,
Ende met u bliven tot margen vroe.’
Hi hadde over hem enen viersteen doe,
17170[regelnummer]
Daer hi vier ute staech; int wout
Ginc hi doe rapen droge hout
Ende maecte een vier ende leiden daer
Biden vire, ende verbant daernaer
Sine wonden, ende deden eten,
17175[regelnummer]
Ende dede hem sijns leets daer vergeten.
Omtrent middernacht geen vier vernamen
Drie scekers ende vaste derward quamen.
Si hadden gode orsse bescreden:
Si quamen vaste derward gereden.
17180[regelnummer]
Die riddere heefse scire vernomen
Ende es te sinen orsse comen
Ende es daerop gesprongen saen.
Doen riep en seekere: ‘Laet staen! laet staen!
Gine moget ons niet ontgaen.
17185[regelnummer]
Het es al onse, sonder waen,
Dat wi hier vinden; in wils niet helen,
Wi rovent al ende oec stelen;
Maer wildijt met gemake geven
So mogedi behouden dleven.’
17190[regelnummer]
Doe sprac die riddere metter mouwen:
‘So mocht mi min lijf sere rouwen
Dat ic nie ridder was gedaen,
Soude mi een dief een mordene[re] dus saen
Ontreigen oft nemen min goet:
17195[regelnummer]
Ic hadde liver waerdi verwoet.
Ic ben allene ende gi sijt drie;
Oftic u enen voet ontflie
Soe motic heden werden gescint.
Alse gi wilt soe begint.’
17200[regelnummer]
Dus gingen si den riddere ane,
Ende hi began op hen te slane,
Ende slogere twee ter neder,
Dat si nembermer opstonden weder.
Die derde waende doe ontflien,
17205[regelnummer]
Maer en mochte hem niet gescien:
Ende sine slage waren te fel:
Hi slogene doet, ende nam trosside
Ende gaeft genen riddere tien tide,
17210[regelnummer]
Die ginder gewont was biden vire.
Hi dankets hem herde scire.
Dander rossiden vinc hi ter stede
Ende gafse den riddere beide mede.
Dus warense toten dage aldaer.
17215[regelnummer]
Des ander dages, wet vorwaer,
Sijn si gesceden in corter stont,
Ende die riddere, dire was gewont,
Voer wech daer hi mochte genesen.
Die riddere metter mouwen voer na desen
17220[regelnummer]
Vaste vord tote omden middach,
So verre, dat hi den casteel sach,
Die van grauwen stene was opgewrocht,
Dat menech heeft dire becocht.
Doe bat hi dor sine oetmode
17225[regelnummer]
Onsen here dat hine behoede.
Hi ginc van sinen perde goet.
Ende hergordet metter spoet,
Ende nam ware an sine sake
Oft hem enege dinc gebrake.
17230[regelnummer]
Doe sat hi weder in sijn gereide.
Gode nam hi in sijn geleide
Ende es biden castele comen.
Daer heeft hi enen boren vernomen,
Die daer harde lude blies,
17235[regelnummer]
Die menegen bracht heeft int verlies.
Doe quam een ridder utgereden,
Wel gewapent van allen leden,
Ende riep opten riddere saen:
‘Vaste, geeft u op gevaen,
17240[regelnummer]
Ende segt mi oft gi igeren vernaemt
Van Waleweine al daer gi quaemt.
Bestaet hi u iet? oft sidi
Ute Arturs lande? berecht mi gi.
Sidi van danen dat segt mi saen,
17245[regelnummer]
Sone moechdi metten live niet ontgaen.’
Doe seide die riddere metter mouwen:
‘In berechts u niet, bi mire trouwen;
Maer als gi wilt, begint den strijt.’
Die ander seide: ‘Hets meer dan tijt.’
17250[regelnummer]
Si reden te gadere met haesten groet:
Elc hadde een spere starc ter noet.
Hi stac den riddere vanden castele ter vaerd
Dat hi keerde die vote opwaerd.
Hi brac een arm ende een been.
17255[regelnummer]
Daer binnen quam daer noch een
Ute gevlogen alse een drake,
Die sinen broder gerne wrake.
Den riddere metter mouwen hi stac
Dat sijn spere te stucken brac;
17260[regelnummer]
Ende die riddere stakene weder
Dor scilt, dor halsberch, dor leder,
Dat tspere ten scouderen ut quam.
Dies werd daer binnen menech gram.
Hi trac ut sijn spere al roet,
17265[regelnummer]
Entie ander viel neder doet.
Doe keerdi achterwaerd danen hi quam,
Daer hi een scone plein vernam.
Doe quam die derde broder aldare
Alse oft hi uten sinne ware.
17270[regelnummer]
Si onderhurten hen ende staken,
Dat haer speren beide braken.
Si gingen metten swaerden slaen.
Die riddere metter mouwen sach saen
Waer die virde riddere ut quam:
17275[regelnummer]
Tors ende te voet hi vernam
Hem volgende menegen man.
Doen hi dit sach ginc hi an
Den riddere, die vore hem hilt,
Ende slogene doet met gewilt.
17280[regelnummer]
Doe pensde die riddere metter mouwe:
‘Mi es beter, bi mire trouwe,
Dat ic kere te woude waerd.’
Dus keerdi omme metter vard.
Ende die vierde broder, Godweet,
17285[regelnummer]
Volgede hem na int wout gereet.
Ende alst die swerte werd geware
Keerdi uten wege daernare,
Om dat hi wilde dattene tier stonden
Van die hem volchden nine vonden.
17290[regelnummer]
Ende die ander riep hem dicke an:
‘Keert u omme, valsch man!
Gi moet becopen u ondaet.’
Ende alse die swerte riddere verstaet
Dat hi verre gnoech in es gereden
17295[regelnummer]
Keerdi hem omme daer ter steden.
| |
| |
Deen reet opten anderen saen
Ende gingen hen met swerden onderslaen.
Si slogen altenen slach in slach.
En quam noit man daer hi sach
17300[regelnummer]
So fellen strijt tuscen hen tween
Alsi herden daer al in een.
Wat holpt dat ict lanc make?
Daer geviel also die sake,
Dat vanden caste[le] die here groet
17305[regelnummer]
Ter eerden viel verslegen doet.
Die ziele voer daerse hadde verdient:
Dus helpt God sinen vrient.
Die swerte riddere beette ter stede
Ende ontwapende sanders ridders lede,
17310[regelnummer]
Ende dede sine selfs wapine uut,
Ende wapende hem al over luut
Met des ridders wapine, die daer lach,
Ende nam sijn ors dat hi daer sach
Ende sater op, ende leetde in sijn hant
17315[regelnummer]
Dors dat hi daer brachte int lant,
Ende reet gewapent in dier gebare
Oft die here van daer binnen ware,
Ende reet toten castele metter vard.
Doens die portenere geware ward
17320[regelnummer]
Waendi dat sijn here hadde gewesen
Ende ontede die porten alle mettesen.
Hi reet in ende riep over luut:
‘Vastelike, treet uut, trect uut!
Blieft ieman nu hier inne
17325[regelnummer]
Ic slane int hoeft toten kinne.’
Si vloen alle met groten gere:
Si waenden dat hi uten sinne were.
Si maecten hen buten opt velt,
Manne ende wive, met gewelt,
17330[regelnummer]
Dore die vrese vanden live.
Hi sloet die porten alle vive.
Doe nam hi den portier biden hare
Ende warpene in die gracht daer nare,
Daer hi seire in verdranc.
17335[regelnummer]
Doe ginc die riddere eer iet lanc
Daer hi den kerker vonden heeft,
Daer menich in clagede dat hi leeft.
Sprac hi te hen dese worde:
17340[regelnummer]
‘Comt ute, die hier ligt gevaen,
Ic sal u allen verloessen saen.’
Dus dedise alle boven comen.
Daer heeft hi sinen vader vernomen,
Dien hi blidelike ontfinc;
17345[regelnummer]
Ende hi vertelde hen al die dinc,
Wien hi daer vore heeft verslagen
Ende wi daer dlijf heeft ontragen
Vanden heren van daer binnen.
Si warens blide in allen sinnen.
17350[regelnummer]
Si vonden daer nu spisen gnoech,
Broet ende wijn vele ende int gevoech.
Si aten, si dronken ende waren blide:
Dies mogen si danken nu ter tide
Gode ende onser soeter vrouwen
17355[regelnummer]
Enten riddere metter mouwen.
Si vonden cleder genoech ende gewaden
Inden casteel, die si an daden.
Elkerlijc nam sijn gevoech
Van dat hi wilde: daer was gnoech.
17360[regelnummer]
Die ridder metter mouwen ende sijn vader
Deelden menech soete word te gader.
Daer was menech mager ende cranc,
Dat dede hen des kerkers bedwanc:
Sine mochten gaen no riden;
17365[regelnummer]
Dit dede den riddere daer ontbiden.
Hine wilde hen daer niet ontfaren
Vore dat si bat vercomen waren.
Die gene, daer ic hier vore af seide,
Die haren here opter heide
17370[regelnummer]
Volgeden, daer hi reet int wout,
Si sochtene harde menechfout
Eer sine igeren vinden conden.
Te lest hebsine doet vonden.
Doe ginc hen irst rouwe in hant:
17375[regelnummer]
Si namen den lichame daer te hant
Ende vordene ten castele waerd
Met groten sere; ende in die vard
Vonden si die ander .ij. verslegen.
Die hebbense met vor hen gedregen
17380[regelnummer]
Toter porten; ende int begin
Ripen si: ‘Vaste, ontoet, laet in!’
Maer dat was pine jegen spoet:
Die porte hen nieman daer ontoet.
Si bleven liegende dien nacht
17385[regelnummer]
Vore die porte optie gracht.
Doe sprac ene vrouwen vort an:
‘Hier reet heden in een man,
Die ane hadde mins heren wapen:
Hine liet daer binnen wijf no k[n]apen,
17390[regelnummer]
Hine jaget al ut metter spoet,
Gelijc oft hi ware verwoet.’
Doen drogense alle over een das,
Dattie gene die riddere was
Die haren here sloech te doet.
17395[regelnummer]
Des margens, doen di dach ontscoet,
Wapendensi hen ende hoetden al dare
Dat hi hen daer niet ontvare.
Si sinden boden ende vermaenden
Daer si hulpe ende troest bewaenden.
17400[regelnummer]
Dit lietense haren vrienden weten.
Aldus werd die casteel beseten
Met wel vijf hondert man ter were,
Die sweren te wrekene haren here
Eer si van daer sceden meer;
17405[regelnummer]
Si selen den riddere hebben eer,
Al souden sire liegen seven jaer.
Maer die van binnen, wet vorwaer,
Senden hen buten selke quarele,
Die drie man dorvlogen inden rivele.
17410[regelnummer]
Dus wordense sere achter gedreven,
Want menech man verloes daer dleven.
Men waerp met bliden menegen steen.
Dus trocken si achter al in een
Ende dorsten narre comen niet.
17415[regelnummer]
Ic laetse bliven in dit verdriet,
Ende sal u tellen vanden coninc Arture,
Wat hem gevel in dese ure.
|
|
Auteursrechtvrij