|
| |
VII. Hoe Lanceloet quam tenen hermite, dine castide; ende hoe hi die hare ontfinc.
Nu seget der aventuren sage
Dattie goede man drie dage
4615[regelnummer]
Lancelote met hem dede wesen,
Ende vermaendene bi desen
Wel te doene, ende seide hem bloet:
‘Dat secgic u wel, her Lanceloet,
Dat over niet es dat gi vard
4620[regelnummer]
In die queste, gine begaerd
U te hoeden van hoeftsonden,
Ende uwe herte in allen stonden
Te treckene vander weldechede
Ende vander werelt onsuverhede;
4625[regelnummer]
Bedie gi wet wel, sonder waen,
Dat u niet te staden mach staen
Tridderscap van deser queeste,
Sonder die hulpe vanden heilegen geeste,
Die met u moet sijn tallen uren,
4630[regelnummer]
Suldi vinden die aventuren.
Dat dese queste was bestaen,
Dat [was] wet wel, al sonder waen,
Om te wetene vanden grale iet,
Vanden wondere datter af es gesciet,
4635[regelnummer]
Dat onse here belovet hevet
Den besten riddere die levet,
Ende den warechsten, die sal
Van dogeden liden over al,
Ende van ridderscape mede,
4640[regelnummer]
Waer hi comt, in elker stede,
Alle die vor hem hebben gewesen,
Ende die comen selen na desen.
Gi saget in sinxendage dat,
Dat hi int vreesselike sitten sat,
4645[regelnummer]
Daer noit nieman in sat vordien,
Hem ne moester af mischien:
Dits die grote libaerd, die sal
Binnen sinen live gaen vor al
Dat ertsce ridderscap, sonder waen.
4650[regelnummer]
Ende als hijt al sal hebben gedaen
Sal hi laten dit ertsche abijt
Ende sal varen na dien tijt
Metten ridderscape van hemelrike:
Dus vorseit Merlijn, oft derre gelike.
4655[regelnummer]
Niet bedi al es vromechede
In hem ende grote stouthede,
Meer dan in enen anderen man,
Viel hi in hoeftsonden nochtan,
Sone soudi in dese queste mogen
4660[regelnummer]
Nember dan een riddere dogen.
Die dienst daer gi in sijt, diet wel besiet,
Hine behord ten ertschen dingen niet,
Mare ten hemelscen; ende bedien
Mogedi wel merken ende besien,
4665[regelnummer]
Die tesen dienste wille bestaen
Ende volmaectelike daer in gaen,
Hi moet hem suver eer maken
Van allen eertscen saken,
Dan mach hi dese queste gripen an.
4670[regelnummer]
Es hi van cranken gelove dan,
Dat hi bi crachte waent doen mere
Dan bi gratien van onsen here,
Wet wel, dat hi met lettel eren
Van der questen weder sal keren.’
4675[regelnummer]
Lancelote bequamen wel die worde,
Die hi vanden goden man horde,
Ende hilt over goet daernaer,
Dattene onse here hadde bracht daer,
Ende hoepte dat hi van desen
4680[regelnummer]
Al sijn lijf te beter soude wesen.
Opten viften dach, alsi hadde gehort
Messe, quam hi al gewapent vort,
Ende bat den goeden man sere,
Dat hi over hem bade onsen here,
In die sonden vallen weder.
Ende hi sciet van hem ter vard
Ende reet ten foreeste ward.
Hi gemoette enen knape daer nare,
4690[regelnummer]
Die hem vragede wi hi ware?
Hi antwerde: ‘Ic ben Lanceloet.’
- ‘In soeke u no clein no groet,’
Seide di knape, ‘want gi sijt
Die quaetste riddere die leeft nu ter tijt.’
4695[regelnummer]
- ‘Wat wetti?’ seide doe Lanceloet.
Hi seide: ‘Ic weet wel al bloet,
Gi sijt die gene die stille laget
Daer gi theilege grael comen saget,
Daert oppenbare miracle dede;
4700[regelnummer]
Gine porret u niet vander stede,
Een menestreel comen ware.’
- ‘En trouwen, ic saget,’ seide hi,
‘Ende ic en verporde niet mi;
4705[regelnummer]
Dats mi leet, dat mi es gesciet.’
Die knape seide:’ ‘Mine wonders niet,
Bedie gi toget wel daer an
Dat gi doe waerd geen goet man,
Noch werachtech riddere ende waerd;
4710[regelnummer]
Maer dat gi doe een viant waerd.
Ende om dat gi hem min no mere
Dan u selven ne daet gene ere,
Sone wondert mi dan niet,
Ofter u scande ave gesciet.
4715[regelnummer]
Quaet gefalgirt riddere, van desen
Soe mogedi harde drove wesen,
Soe gi, diemen hilt claerlike
Over den besten riddere van ertrike,
Over den quaetsten gehouden sijt,
4720[regelnummer]
Diemen niweren weet nu ter tijt.’
| |
| |
Hine wiste wat daer secgen toe,
Want hi hem besculdecht kinde doe
Van al dattie knape seide daer.
Lanceloet seide tote hem daer naer:
4725[regelnummer]
Du sals secgen al dinen wille,
Ende ic sal horen ende swigen stille,
Want riddere niet sculdech en es
Te belgene, sijt seker des,
Om tale, di knape mach bringen vort,
4730[regelnummer]
Hine seide alte dorperlike wort.’
Die knape antwerde: ‘Gi sijt
Te horne comen nu ter tijt:
Wel soe sidi betoverd van hare,
Die u ne hevet no lief no mare;
4735[regelnummer]
Gi hebt alle eertsche ere
Om hare verloren nu mere,
Ende sijt daertoe comen, sonder waen,
Dat gi alle scande moet ontfaen.’
Lanceloet en antwerde niet te desen,
4740[regelnummer]
Want hi wilde wel doet wesen.
Die knape sciet van hem al daer,
Ende Lanceloet voer wech wenende daer naer
Ende biddende sere onsen here,
Dat hine geleitde vort mere
4745[regelnummer]
In steden daer hem goet af quame
Beide ter zielen ende ten lichame.
Hi siet dat hi heeft, sonder waen,
Jegen Gode soe vele mesdaen,
En doe genade van onsen here,
4750[regelnummer]
Hine gebeteret nembermere.
Omtrent middach werd hi geware
Ene hermitage, ende hi vor dare.
Hi beette ende ginc in te hant.
Als hi ten ingange quam hi vant
Sittende in wel droven doene,
Ende seide; ‘Ay God, live here,
Waer omme hebdi dit gedoget nu
4760[regelnummer]
Vanden genen die so lange diende u!’
Lanceloet groette den goeden man,
Ende hi sprac hem aldus an:
‘God houde u,’ seit hi, ‘live here!’
- ‘Dies hebbic nu te doene sere,’
4765[regelnummer]
Antwerde die goede man hem;
‘Bedie en doet hijs niet ic bem
In vresen dat mi di viant sal
Altehant te hemward trecken al.
God verloesse u van uwen sonden,
4770[regelnummer]
Daer gi nu in sijt; want gi nu ten stonden
Wers gevaren hebt, dats mi leet,
Dan enech riddere dien ic nu weet.’
Hi ginc bat inwaerd, ende hi sach
Waer een out man doet vor hem lach,
4775[regelnummer]
Die een wit clene himde hadde an.
Ende daer lach biden doden man
Ene scarpe hare, erde Lanceloet
Vragede hoe die man was doet?
- ‘Ine weets niet,’ antwerde hi,
4780[regelnummer]
‘Maer hine es niet, donket mi,
Noch na onsen herre Gode;
Want hi niet heden den dach
In sulken abite sterven ne mach,
4785[regelnummer]
Hine hebbe bi enegen onmaten
Ende ic ben in vresen des,
Dat biden viant gesciet es,
Dine te sceerne heeft gedreven
4790[regelnummer]
Ende genomen dus sijn leven.
Ende hets grote scade van desen,
In ons heren dienste .xxx. jaer.’
Lanceloet seide tot hem daer naer:
4795[regelnummer]
‘Hier machmen grote scade horen,
Dat hi dien dienst heeft verloren,
Ende dattene in sulker outhede
Die viant soe tonder dede.’
Doen ginc die man ende nam
4800[regelnummer]
Ene stole ende een boec, ende quam
In die capelle, ende al te hant
Begonsti sweren den viant,
Die groet ende eyselijc daer quam dan,
4805[regelnummer]
Soe vroet in die werelt gewesen,
Hine hadde hem vervart van desen.
Die viant seide: ‘Wat wilstu?
Du heeft mi sere gemoyt nu.’
- ‘Ic wille dattu mi seges,’ seidi,
4810[regelnummer]
‘Hoe dat min geselle nu doet si,
Ende ofte die ziele behouden es
Ofte verloren, berechte mi des’
Doe gaf hem antwerde die viant
Met eyseliken worden te hant:
4815[regelnummer]
‘Hi es behouden.’ Ende doe seide
Die goede man al sonder beide:
‘Ic wane du mi liges van desen,
Bedie het ne mach niet wesen
Bi onser ordinen, dat sulc man
4820[regelnummer]
Linen hemde mach hebben an;
Ende diet draget, sonder waen,
Brect sine ordine daer met saen;
Ende als sine ordine brect een man,
Ende hi daer in stervet dan,
4825[regelnummer]
Hine stervet niet wel, donke mi.
- ‘Du wets dat wel,’ antwerde hi,
‘Dattie gene di hier leget doet
Edel man was, ende van geslechte groet;
Ende die grave vanden Vale,
Op enen sinen neve striden,
Die Aggarans geheten was;
Ende [als] Arragans geware werd das,
4835[regelnummer]
Dat hi tonder moeste gaen
Van den stride, hi bat alsoe saen
Sinen oem, die hier leget doet,
Ende togede hem soe sinen noet,
Dattie oem te hant om di dinc
Ende hem in staden te stane
Int orloge jegen den grave dan,
Ende nam die wapine weder an,
4845[regelnummer]
Ende deet soe wel, sonder waen,
In dien strijt, dat werd gevaen
Die grave optie derde dachvard,
Daer soe toe gesproken ward,
Datter pays gemaect was af,
4850[regelnummer]
Ende die grave sekerheide gaf,
Orlogen ne soude den goeden man.
Die goede man kerde weder te hant
Daer hi sine hermitage vant,
4855[regelnummer]
Ende ginc dinen onsen here,
Ende die grave, die bi hem was
Tonder gedaen, alsict las,
Hadde twee neven, dien hi bat
4860[regelnummer]
Opten goeden man te wrekene dat.
Si quamen hier ende si vonden
Int secreet vander messen ter stonden
Den goede man, al sonder waen,
Dien si in dien poente niet dorsten slaen;
4865[regelnummer]
Ende si slogene om dit doen
Hier vore in dit paulioen:
Daer hi uter capellen quam
Si lipen hem op harde gram
Met getrecten swerden beide gader;
4870[regelnummer]
Maer God die hemelsce vader
| |
| |
Bescermde soe den goeden man,
Al dat si op hem slogen dan,
Ne deerde hem clein no groet,
4875[regelnummer]
In sine clederen vor hen lieden)
Want hare slage mochten niet dieden
Meer dan een man sloge slage
Op een haenbelt dat vor hem lage.
Si slogen ende oec staken
4880[regelnummer]
Dat haer swaerde te stucken braken,
Nochtan mochtsine niet doen bloeden.
Doe begonsten si verwoeden,
Ende si seiden si soudene sciere
Daer verbernen in enen viere;
4885[regelnummer]
Ende ontstaken een vier dare,
Ende daden hem af die hare.
Ende als hi naect vor hen was
Ende bat om een cleet, daer hi mede
Dat sine nine sagen scamelike.
Si antwerden hem wredelike:
Hine soude vort an te genen dagen
No weder linen no wllen dragen.
4895[regelnummer]
Ende hi sprac al lachende sciere:
‘Waendi mi doden met desen vire?’
- ‘Gi sijt ember doet,’ seiden si sere.
Hi seide doe: ‘Gebiedet onse here
Dat ic sterve, hets wel di wille mijn;
4900[regelnummer]
Ende salic sterven, het sal mer sijn
Bi sinen wille dan bi anderen saken.
Dit vier dat gi hier doet maken
Ne hevet niet sulke cracht over mi,
Datter een haer af besinget si.
4905[regelnummer]
Ende dese werelt en hevet inne
Geen linen dat es soe dinne,
Al haddict gedaen ane nu hier,
Ende gingicker mede in dit vier,
Het ne soude niet argeren dan.’
4910[regelnummer]
Si hildent over favele daer an,
Ende die ene seide daer nare:
Hi soude proven oft waer ware.
Hi dede hem sijn hemde an doe
Ende warpene int vier daer toe.
4915[regelnummer]
Ende alse dat vier utginc si vonden
Den goeden man doet tien stonden,
Ende sijn vleesch gans ende claer,
Alse gijt vor u moget sien daer;
Ende dat hemde en es anders niet
4920[regelnummer]
Gearget dan gijt vor u siet.
Si worden sere vervaerd van dien,
Tirst dat si dat hadden gesien,
Ende brachtene in dese plaetse daer nare,
4925[regelnummer]
Hierbi mogestu seker sijn des,
Dat dese man behouden es.’
Hi keerde met tempeeste weder
Ende velde grote bome neder.
Doe was blide die goede man
4930[regelnummer]
Ende sprac aldus Lancelote an:
‘Nu heeft onse here, sonder waen,
Hier scone miracule gedaen
An desen man, daer ic af ere
4935[regelnummer]
Dat hi in hoeftsonden doet ware.’
Lanceloet seide tot hem daer nare:
‘Wie was die jegen u sprac nu?
In sagene niet, secgic u,
Maer sine tale hordic, die was
4940[regelnummer]
Soe vreesselijc, dat mi dochte das,
Dat dine daer spreken hoerde
Hem mochte ververen vanden worde.’
Die goede man seide: ‘Live here,
Nieman en es tontsine mere
4945[regelnummer]
Dan hi, want hi es die gone,
Die quaet te radene es gewone,
Dattie sinen raet wille kisen
Ziele ende lijf mach verlisen.’
Doe wi te Lanceloet wel wat was.
4950[regelnummer]
Doe bat die goede man Lancelote das,
Dat hi hem den doden lichame
Hulpe wachten na dat es betame,
Ende hi met hem bleve al dare
Tot dat hi ter eerden gedaen ware.
4955[regelnummer]
- ‘Ic doet gerne,’ antwerde hi.
‘Ende dat God hier dede comen mi,
Des benic utermaten blide.’
Ende hi ontwapende hem tien tide
Ende ginc sitten biden goeden man,
4960[regelnummer]
Die hem aldus daer sprac an:
‘En sidi niet Lanceloet?’ - ‘Jaic, here.’
- ‘Wat soecti dan gewapent dus sere?’
- ‘Ic soeke die aventure nu
Van den heilegen grale, secgic u.’
4965[regelnummer]
- ‘Gi moget u des soekens bewinden,
Maer gi sijt gefalgirt int vinden,
Want het quam vor u ende nochtan
Haddi de macht niet dat gijt saget an
Niet te meer dan gesien can
4970[regelnummer]
Een swere vor sijn ogen een blint man.
[Niet] bedie het hebben te vele stonden
Liede gelegen in hoeftsonden
Langen tijt, sijt seker des,
Die onse here, die gewarech licht es,
4975[regelnummer]
Weder riep alsi hem kinnen
Int herte hem selven ende minnen.
Onse here nes niet traech, ne mare
Gewillech tontfane den sondare,
Alsi hem hevet alsoe berect
4980[regelnummer]
Dat hi met herten an hem trect
Oft met gepinse, oft dattie gone
Hem goede gewerke set te done:
Onse here comt te hem ter vart,
Ende vint hi die herberge beward
4985[regelnummer]
Ende suver van sonden, alsoe
Hi sculdech es te sine embertoe,
Onse here vart inden gonen
Te hans herbergen ende wonen.
Dit,’ seide die goede man saen,
4990[regelnummer]
‘Lanceloet, dit doe ic di verstaen
Om dijn leven, dattu in sonden
Gelegen heves tallen stonden
Sint dattu in dordine ginges,
Dattu ridderscaps ontfinges.
4995[regelnummer]
In di waren geherberget naturlike
In weet niet wie van desen
Dine gelike mochte wesen;
Hadstu gehad al die rijcheden
Die al die werelt hevet heden,
Du hads wel lude ofte stille
Dorren geven om dijns sceppers wille.
5005[regelnummer]
Die heilegeest was ontsteken in di
Soe, dattu waers al gewellich daer bi
Die dogeden die in di waren.
Dusdaen waerstu, ende dus geraect
5010[regelnummer]
Eer du riddere waers gemaect.
Daerna, alse die viant sach
Die grote doget die an di lach,
Ende alle ertsce dogeden vant
In di, hi pinsde doe te hant,
5015[regelnummer]
Het soude hem sere vromen
Mochte hi enechsins comen
Dat hi di mochte bi enegen saken
Quite van desen dogeden maken;
5020[regelnummer]
Dat hi di eer bringen soude
| |
| |
Te valle bi wive, in hoeftsonden,
Dan el iweren met te dien stonden;
Onse irste vader, als wi lesen mogen,
5025[regelnummer]
So was die coninc Salemon toe,
Di was die vroetste di levede doe;
Soe was die starke Samson,
Waren alle bi wiven bedrogen,
5030[regelnummer]
Dattie jeesten wel togen.
Dus trac die viant bi sinne
In Genoevren, der coninginne,
Ende hi porretse oec daertoe,
Dat si gerne op di sach doe;
5035[regelnummer]
Ende alstu des wards geware,
Soe dat te hant di viant di scoet
Met sinen scichte daer hi di vant bloet,
Soe dat hi di vallen dede
5040[regelnummer]
Inden wech der onsuverhede,
Daer men beide bi verliset,
Ziele ende lijf, daer menne kiset.
Alse dit was nam di te hant
5045[regelnummer]
Ende du penses in di selven ter vard,
Dattu niweren toe waers ward,
Dune hads dinen wille van hare,
Die soe scone was ende oppenbare.
Alse die viant hadde verstaen,
5050[regelnummer]
Dattu hoeftsonde hads gedaen
Met gepense ende met wille,
Doe quam hi al binnen der sille
Daer du onsen here verloes bi,
5055[regelnummer]
Die di lange hadde gevoet
Ende du hads te hoefde bracht wale
Die avonture vanden grale,
Dune waers niet al blint comen
5060[regelnummer]
Vorden here die wi dicke nomen,
Maer du soutstene gewaerlike
Gesien hebben oppenbaerlike.
Dit hebbic di geseit bedi
Om dat ic so drove ben dor di,
5065[regelnummer]
Dattu best geonnert soe sere
Niet bedi dune heves, sonder waen,
Niet soe vele gedoelt no mesdaen,
5070[regelnummer]
Met goeder herten bidden genaden
Dengenen, die di verheven
Soe hoge hadde in dit leven,
Dat hi di makede sinen seriant,
Dune sout genade vinden thant;
5075[regelnummer]
Maer ne doestut niet lude no stille,
Met goeder herten, met goeden wille,
In die queste vorder vars nu,
5080[regelnummer]
Van ertschen dingen, sijt gewes,
Maer van hemelscen, sonder waen;
Ende die besondecht daer in wilt gaen,
Dan sire an doen dulhede,
5085[regelnummer]
Ja, achter lande harentare.’
Die goede man sweech daer nare
Ende sach op Lancelote, die doe
Soe sere weende embertoe,
Als oft hi die doet vor hem sage.
5090[regelnummer]
Dit mindi sere in dien dage.
Ende hi vrachden alsoe saen
Oft hi iet te biechten es gegaen
Sider dat hi in die queste vel?
Hi seide: jahi; ende alsoe wel
5095[regelnummer]
Al sijn wesen daer ter stede
Verteldi hem daer oec mede.
Di goede man seide: ‘Versaecht u niet;
Es dat sake dat onse here siet
Dattu sijns soe vele roecs,
5100[regelnummer]
Dattune met goeder herten soecs,
Hi sal sine gratie sinden di,
Ende van di maken sinen tempel daer bi
Dattu sine herberge suls wesen,
Ende in di herbergen tot desen.’
5105[regelnummer]
Si gingen onder hen tween eten doe
Ende daerna slapen alsoe.
Sander dages alsi met weerden
Den doden hadden gedaen ter eerden
5110[regelnummer]
Dat Lanceloet ge wapent was.
Hi seide: ‘Lanceloet, ic bevele u
In rechter penitentien nu,
Dat gi an doet ende draget an
Dese hare vanden goeden man:
5115[regelnummer]
Daer sal u al goet ave gescien,
Bedie gine sult binnen dien
Dat gise an draget te gere stonde
Doen en gerehande hoeftsonde,
Ende gi moget scire bi desen
5120[regelnummer]
Tallen tide versekert wesen.
En et geen vleesch, no drinct wijn
Binnen dat gi in die queste sult sijn,
Ons heren dienst oetmodelike
5125[regelnummer]
In allen steden daer gi sijt,
Als gi daer af moget hebben tijt.’
Lanceloet ontfinc te doene tien stonden
In penetensien van sinen sonden;
Ende hi dede die scarpe hare an,
5130[regelnummer]
Ende sine cleder daer boven nochtan,
Ende wapende hem al boven daer,
Ende nam orlof anden man daer naer,
Die Lancelote bat wel sere
Om wel te done vort mere,
5135[regelnummer]
Ende dat hi boven alle sake
Elke weke biechte sprake.
Dus reet hi ten bosche waerd,
Ende gemoette in sine vaerd
Ene joncfrouwe, die gereden quam
5140[regelnummer]
Op een part. Als sine vernam
Seit si: ‘Riddere, waer vaerdi?’
- ‘In weet werward,’ antwerde hi,
‘Sonder daer mi daventure
Sinden sal, dart mi gebure
5145[regelnummer]
Te vindene dat ic soeke embertoe.’
- ‘Ic weet wel wat gi soect,’ seitsoe;
‘Bedie gi waerter vor desen tijt
5150[regelnummer]
Dan gi noit waerd eer, secgic u,
Mogedi u houden, sonder waen,
Alsoe alse gi nu hebt gedaen.’
- ‘Live joncfrouwe,’ antwerde hi,
‘Die twee dinge die gi segt mi
5155[regelnummer]
Donken mi contrarie wesen.’
- ‘En roeke u niet van desen:
Gi sulse noch oppenbare sien.
In secge u nemmeer van dien,
Want gi sult hier na wel verstaen
5160[regelnummer]
Wat ic hebbe geseit, sonder waen.’
Lanceloet vragede doe hare
Oft daer iweren enech huus ware,
Daer hi herbergen mochte doe?
Daer ne ware geen, seit si doe;
5165[regelnummer]
‘Maer gi sulter vinden morgijn
Sulke alse uwe bedorfte sal sijn,
Ende selet raet vinden dan
Van dien daer gi nu twifelt an.’
Hi sciet vander joncfrouwen te hant
5170[regelnummer]
Ende voer daer hi ene cruce vant
| |
| |
Ten ingange van .ij. wegesceden.
Ende hi beette daer ter steden
Om dat hi wilde bliven daer.
Hi dede sijn gereide af daer naer
5175[regelnummer]
Ende ontbant sinen helm na dien
Ende knielde over sine knien,
Onsen here van hemelrike,
Dat hine vort tallen stonden
5180[regelnummer]
Behoede van te vallen in sonden.
Alse sine bedinge was gedaen
I eidi sijn hoeft op enen steen saen.
Hi sliep te hant, alse die was doe
Moede van pinen ende van vasten toe.
5185[regelnummer]
Ende hem dochte daer hi in slape lach,
Dat hi enen libaert vor hem comen sach
Met sterren beringet scone,
Op sijn hoeft ene goudine crone;
Ende met hem quamen .vij. coninge
5190[regelnummer]
Ende twee ridders inden ringe.
Si anebeetden dat cruce doe
Ende dadenre hare bedinge toe.
Si saten daer neder, ende altehanden
Hiven si op daer hare handen
5195[regelnummer]
Ende baden genade oetmodelike
Ende si seiden allegader:
‘Gebenedijt here, live vader,
Wi bidden dat gi ons comt besien
5200[regelnummer]
Ende geeft ons elkerlijc na dien
Dat hi verdient hevet jegen u;
Ende doet ons in die herberge nu,
Daer wi te sine geren soe!’
5205[regelnummer]
Doe sach Lanceloet den hemel ontaen,
Ende enen man daer ute gaen,
Die in sijn geselscap hadde daer
Vele ingele ende brachtese naer
Tote henlieden daer beneden,
5210[regelnummer]
Ende benedietse daer ter steden,
Ende seide tot hen lieden: ‘Gi sijt
Getrouwe kimpen nu ter tijt:
Mine herberge es gereet u:
Vard ter vard in di bliscap nu,
5215[regelnummer]
Die u niet en sal falgiren.’
Doe sprac hi in deser maniren
Den oudsten van den .ij. ridders toe,
Die goede man, ende seide doe:
‘Vlie van mi; want ic hebt al
5220[regelnummer]
Verloren dat ic di beval.
Du sals mi minen scat keren,
Oft neen, ic sal di onteren.’
Alse die riddere dat hadde gehort
Hi bat drovelijc genade vort;
5225[regelnummer]
Entie goede man seide: ‘Hore mi!
Wiltu, noch salic minnen di,
Ende wilstu, ic saldi haten.’
Mettien heeft hine gelaten
Ende sprac ten jongen ridddere ter vaerd,
5230[regelnummer]
Dien hi verwandelde in enen libaerd,
Ende vlogele gaf hi hem toe,
Ende seide dat hi vligen mochte doe,
Soe groet worden haestelike,
5235[regelnummer]
Datter met bedect wesen mochte
Alle die werelt, alse hem dochte.
Als hi hadde gevlogen daer mede
Soe vele, dat wonderlijchede
Alder werelt dochte wesen,
5240[regelnummer]
Hi vloech in di wolken na desen,
Ende die hemel ontede daer
Ende hi vloger in daer naer.
Alse Lanceloet den dach hadde gesien
Hi beval hem onsen here na dien
5245[regelnummer]
Ende seide daer doreoetmoedelike:
‘Ic danke u, here van hemelrike,
Dat gi mi hebt verloest van die
Scanden, die mi hadden moten gescien,
En hadde gesijn u genadechede;
5250[regelnummer]
Ende ic bidde u, here, mede,
Dat gi mi vort wilt geleden
Ende vanden goeden wege niet laet sceden.’
Ende sat op ende voer van dan.
5255[regelnummer]
Hi reet onlange ende hi vernam
Enen riddere, die jegen hem quam,
Wies wapine hi hadde gedragen.
Hi seide heme al sonder vragen:
‘Hoetti jegen mi, Lanceloet!’
5260[regelnummer]
Hi liep op hem met haesten groet
Ende stac daer al dore gerede
Den scilt enten halsberch mede;
Ende Lanceloet stakene soe weder,
Dat hi viel ter eerden neder.
5265[regelnummer]
Ende hi nam sijn paert ende bant
An enen boem al daer te hant,
Dattie riddere vinden mochte,
Waer dat sake dat hijt sochte.
Ende Lanceloet sciet van danen doe,
5270[regelnummer]
Ende reet wech toter nacht toe,
Soe dat hi opten avont quam
Daer hi ene herberge vernam,
Ende daer hi staende sach enen man,
5275[regelnummer]
Dine herbergede ende vragedem vort
Oft hi vesperen hadde gehort?
Hi seide hine hadde van dien
Sonder dat hi enen riddere vernam,
5280[regelnummer]
Die des dages in sijn gemoet quam.
Hi vragede Lancelote te hande
Wanen hi quame ende ut wat lande?
Hi seide hem al sijn wesen doe,
Ende vertelde heme daer altoe
5285[regelnummer]
Dat hem vanden heilegen grale
Te voren was comen altemale.
Die goede man, dine sach wenen,
Bat hem dat hi hem sijn menen
Seide ende biechte jegen hem sprake;
5290[regelnummer]
Ende hi leitdene om die sake
In die capelle, entie goede man
Horde Lanceloets biechte dan.
Ende Lanceloet bat hem op genaden
Dat hine soude nu beraden.
5295[regelnummer]
Alse die goede man hadde gehort
Lanceloets biechte ende sine wort,
Hi vertroestene met goeder sprake:
Daer Lanceloet af was tongemake
Troestine wel. Doe seide hi:
5300[regelnummer]
‘Live here, nu geraet mi!’
Doe antwerde die goede man:
‘Ic doet gerne; segt mi dan.’
- ‘Mi dochte tnacht daer ic lach
In minen slape, dat ic sach
Met sterren beringet, ende hi
Hadde met hem .vij. coninge
Ende .ij. ridders’..... Ende al die dinge
5310[regelnummer]
Alsoe als hise hadde gesien.
Die goede man seide: ‘Lanceloet
Te dire stede mochtu sien al bloet
Die hoechede van dinen geslachte,
Dat wilen was van groter machte;
5315[regelnummer]
Ende van wat lieden dattu
Best comen. Daer ane leget nu
Grote betekenesse, sonder waen,
Die ic di nu wille doen verstaen.
.xlij. jaer na die passie ons heren,
5320[regelnummer]
Na dat ons die jeesten leren,
| |
| |
Ginc Joseph van Aramathie,
Die edel riddere entie vrie,
Predeken die kerstine wet,
Daerne God toe heeft geset.
5325[regelnummer]
Hi vant in die stede van Sarras
Enen coninc, die heiden was,
Hi hadde, dat suldi weten,
Orloge jegen enen coninc,
5330[regelnummer]
Die machtech was in alre dinc;
Soe dat Joseph sulken raet gaf
Den coninc Evalac daer af,
Daer hi bi verwan sinen viant,
Doe ward hi kersten al te hant.
5335[regelnummer]
Alsem was gevallen die dinc
Hadde Evalac enen swaselinc,
Seraphe was die name sijn
Binnen dat hi was heidijn,
Ende sijn name werd geheten nadien
5340[regelnummer]
Dat hi kersten werd Naeschien;
Ende hi dede harde wel daer naer,
Alset sceen wel oppenbaèr;
Want hi sint soe wel met Gode was,
Dat hi hem daer bi onste das,
5345[regelnummer]
Dat hi hem vanden heilegen grale
Die verhoelne dinge altemale
Toende, ende die oec vordien
Noit riddere en hadde gesien,
Het ne hadde Joseph gewesen:
5350[regelnummer]
Ende het geviel lettel van desen
Datse enech riddere gesach.
Soe dat daer nae Evalac lach
Op enen nacht ende hem dochte dat hi
In enen drome was daer bi
5355[regelnummer]
Van enen sinen neve, die was
Nachiens soene, daer ic af las,
Ende sach comen in dire manire
Negene flumen herde scire,
Ende van harder groter machte,
5360[regelnummer]
Soe dat van ere groette waren die .viij.
Ende van ere diepte int opsien,
Entie negende was van dien
Meerre ende diper, twaren,
Dan die andere .viij. waren,
5365[regelnummer]
Ende si liep soe sere daertoe,
Dat nieman mochte gedogen doe.
Ter stede daer die flume began
Was si soe torbel te scouwen an,
Ende dicke alse goer; ne mare
5370[regelnummer]
Si was in die middelt clare,
Ende int aleinde daer naer
Was si vele claerre dan daer;
Ende si was van so soeter smake,
Int drinken, dat si bi dire sake
5375[regelnummer]
Niemanne versaden mochte,
Dat si soe goet te drinken dochte.
Die negende flume was dusdaen.
Den coninc dochte daerna saen,
Dat vanden hemele quam een man
5380[regelnummer]
Met ere scoenre gedane dan,
Ende dwoech in dat bat te hande
Beide sine voete ende sine hande,
Ende hi dede al dire gelike
In die .viij. flumen gemeinlike.
5385[regelnummer]
Ende alsi ter negender quam
Hi dwoech daer in, alsict vernam,
Ende al sinen lichame mede.
Ende daer die flume af quam di goene
5390[regelnummer]
Was Cylidoen, Naschiens sone,
Dien God sinde, onse here,
Omdat hi soude confunderen
Die onsen gelove willen deren.
5395[regelnummer]
Hi conste alden loep vanden planeten
Ende vanden sterren: daerbi suldi weten
Met sterren weder, sonder waen.
Ende dus was die irste van dien
5400[regelnummer]
Die in Scollant was Naschien,
Die vroet was van groter wetenhede
Ende van diviniteite mede.
Naschien was die flume bi namen
Daer die .ix. flumen af quamen;
5405[regelnummer]
Dat sijn .ix. manne, twaren,
Niet die alle sine sonen waren,
Maer si quamen elc na sinen vader,
Deen naden anderen algader.
Van desen .ix. die sevene
5410[regelnummer]
Waren coninge van groten levene,
Ende na .ij. ridders, alsict vernam.
Die alre irste coninc hi quam
Van Cylydone, ende hiet Marpus.
Ic vant van hem gescreven dus,
5415[regelnummer]
Dat hi minde die heilege kerke
Die ander die hiet Naschien,
In gedinkenessen van dien
Van sinen oudervader wilen ere.
5420[regelnummer]
In hem herbergede onse here:
Men vant doe niwer, na no bi,
Alse goeden man als was hi.
Die derde coninc van dire rote
Was geheten Cham, die grote:
5425[regelnummer]
Hi hadde hem met onwerden
Eer laten slepen met perden,
Eer hi hadde gedaen enege dinc,
Die jegen ons heren wille ginc.
5430[regelnummer]
Die goet man ende getrouwe was,
Die noit na sine wetenthede
Sinen sceppere verbelgen dede.
Jonas was des viftes conincs name,
Een stout riddere ende getame,
5435[regelnummer]
Ende een getrouwe man, di node
Plach gram te makene Gode.
Hi ruemde op enen tijt dit lant,
Ende ginc int lant van Gaule, ende want
Van dien quam Lanceloet die coninc
5440[regelnummer]
Dijn oudervader, in waerre dinc.
Hi hadde te wive, alsict vant,
Des conincs dochter van Yrlant.
Hi was een goet man, sonder waen,
Alstu daer wel moges verstaen,
5445[regelnummer]
Daer dune tracs uter fonteine,
Die du vons in enen pleine,
Daerse twee libaerde wachten dan.
Van dien coninc quam die coninc Ban,
Dijn vader, die heileger was
5450[regelnummer]
Dan die liede waenden, sijt seker das.
Somliede wanen van hem mede,
Dat hi starf van rouwen: hine dede;
Van deser werelt sceden dade;
Ende onse here dede hem dat,
Bedie hi starf als hijs hem bat.
Dese .vij. coninge, die du
Waren begin van dinen geslachte,
Die vore di waren met machte,
Ende in dinen drome quamen daer,
Die onse here benediede daer naer;
5465[regelnummer]
Ende vanden anderen tween
Ridders, daer hi op sprac, wars du deen,
Ende die joncste riddere, die goene,
Dat was Galaät dijn soene;
Dats dachterste flume, sijt seker das,
5470[regelnummer]
Die merre dan al dandre was.
| |
| |
Die hi ten tween seide, bedi
Si was alsoe geseit dore di.
5475[regelnummer]
Dat hi gelijc enen libart
Den jongen riddere hief opward,
Dat wille hi alsoe bedieden,
Dat hi boven allen ertscen lieden
Hem setten wille; ende dat hi
Dat nieman soude wesen soe waerd,
No soe hoge soude comen opwaerd.
Hi seide: “Live vrient,” tier ure,
“Gi moget vligen die werelt dure;”
5485[regelnummer]
Dats boven allen ridderen int lant.
Hi begonste te vligene te hant.
Dat sine vlogle worden so wijt,
Datter met bedect ward tier tijt
Aldie werelt, dat es van dien,
5490[regelnummer]
Dat van Galate sal gescien,
Dinen soene, noch na desen:
Dat hi sal sijn sonder gelike;
5495[regelnummer]
Ende bi heme mogestu verstaen
Die diepste flume, sonder waen.’
Lanceloet sprac: ‘Dat gi gewaget des,
Datie goede riddere min sone es,
Dat doet mi nu al te barenteren.’
5500[regelnummer]
Die goede man seide, sonder sceren:
‘En te barenteert u niet daer of;
Du woenstene ins conincs Pelles hof
Bi sire dochter, desen soene;
Ende hi heet Galaät die goene.’
5505[regelnummer]
Lanceloet antwerde doe tien tide:
‘Ic ben des utermatene blide,
Dat onse here gehingede des,
Dat soe hoge vrocht van mi comen es;
Want God en sal niet gedogen,
5510[regelnummer]
Dat soe goets mans vader soude mogen
Die ziele verlisen bi sonden.’
Die goede man seide tien stonden:
‘Van sonden, dies doe ic di vast,
Draget elc vader sine last,
5515[regelnummer]
Ende die soene de sine gelike,
Na sine verdiente elkerlike.
Op dinen soene, wats gesciet,
Mare op Gode, ic segt di twi:
5520[regelnummer]
Bidstues heme, hi hulpt di.’
Mijn her Lanceloet seide doe:
‘Nadien dat comen es daertoe,
Dat mi nieman heden den dach
Dan God allene hulpen mach,
5525[regelnummer]
Soe biddic hem sere, dat hi
Bi sire genaden hulpe mi,
Ende mi bescerme vanden viant
Dat ic nine valle in sine hant.’
Also bleef Lanceloet dien nacht daer;
5530[regelnummer]
Ende opten anderen dach daernaer
So sciet Lanceloet van dane.
Die goede man bat hem ten wech gane,
Dat hi hem wachte tallen stonden
Weder te vallen in hoeftsonden.
5535[regelnummer]
Ende hi reet wech, drove das,
Dat hi soe sere besondecht was,
Dat hi was gesteken van dien
Geselscape, dat hi hadde gesien
In sinen drome daer hi lach,
5540[regelnummer]
Dat hi soe hoge ende soe rike sach.
Omtrent middach quam hi gereden
Daer hi geware werd ere steden
Van enen castele, daer hi sach
Dat een scone mersch vore lach,
5545[regelnummer]
Daer een scone paulioen in geslegen stoet
Van mengerhanden varuen al roet;
Ende hi [sach] vijfhondert ridders mede,
Ofte meer, ter selver stede;
Dat hen daer die ridders onderslogen.
5550[regelnummer]
Die daer die swarte wapine drogen,
Dat si hen hilden an dien casteel
Met alden haren al geheel;
Ende die witte in die vard
Hilden hen ten foreeste waerd.
5555[regelnummer]
Lanceloet dochte van dien dele
Dattie ridders vanden castele
Hadden dargeste; nochtan waren
Meest liede in harren scaren;
Ende hi trac tot hen lieden saen,
5560[regelnummer]
Alse die hen wilde in staden staen;
Ende hi sloech met sporen sijn paert
Ende reet in die meeste porsse ter vaert,
Ende hi stac ter neder ter eerde
Den irsten man al metten peerde,
5565[regelnummer]
Die hem te gemote quam daer.
Hi trac sijn swaerd ute daer naer,
Ende hi sceetde wech ende weder
Die porsse daer op ende neder,
Alse die was van groter vromechede;
5570[regelnummer]
Soe dat hi in corter wile dede
Dat sire hem alle gaven of,
Dine sagen, prijs ende lof.
Niet bedi hoe dat sine loven,
Hine mach niet comen te boven
5575[regelnummer]
Jegen sine wederwinnen, bedi
Si gedogeden soe vele dat hi
Hem daer af te barenterde gnoech;
Bedie wat soe hi op hen sloech,
Sine scenen niet gevolen daer af
5580[regelnummer]
Dat hi hen enege slage gaf.
Bider were die si daden doe
Si wonnen op Lancelote embertoe,
Ende op sine partie mede,
Ende vermoydene soe ter stede,
5585[regelnummer]
Dat hi niet mochte houden sijn swaerd;
Ende daden soe vele te hem waerd,
Dat sine namen met crachte
Ende leidene boven sire machte
Int foreest; ende die van sire side
5590[regelnummer]
Scoffirden hen alle tier tide.
Die gene dine leitden doe
Alsoe gevaen spraken hem toe:
‘Lanceloet, nadat wi gevaen hebben u
U staet onsen wille te doene nu.’
5595[regelnummer]
Ende hi belovet hen alsoe houde,
Dat hi haren wille doen soude.
Hi sciet van henlieden nadat
Ende reet enen anderen pat
5600[regelnummer]
Als hi comen was ter steden.
Ende als hi doe pensende ward
Dat hi broesc was in die dachvaerd
Ten dingen daer hi noit vordien
Enegen minsce in hadde ontsien:
5605[regelnummer]
Dat was dat hi noit op enen dach
Was verwonnen, wat dat hi plach,
Maer daer hi quam plach al te verwinnen,
Hi ward drove in sinen sinne;
Ende in die grote droefhede
5610[regelnummer]
Clagedi sine sonden mede,
Ende seide dat hi was dan
Besondecht meer dan enech man,
Want hi hadder verloren oec bi
Dat siene vanden ogen, ende hi
Die macht over al in sine lede.
Hi quam in een dal daer nare,
Ende hi ward daer wel geware
Dat die dach soe verre leden was,
5620[regelnummer]
Dat hi gene macht hadde das,
| |
| |
Dat hi soude mogen tien tiden
Biden dage den berch op riden.
Hi beette vor enen popelier daer,
Ende liet sijn paert peisteren daer naer.
5625[regelnummer]
Hi ginc neder licgen int gras,
Ende sliep alse die gene die mode was.
Hem dochte dat hi comen sach
Van den hemele enen goeden man,
5630[regelnummer]
Die hem in derre manieren sprac an:
‘Man van cranker trouwen ende oec toe
Van cranken gelove, hoe es soe
Dijn wille verwandelt lichtelike
Jegen den here van hemelrike!
5635[regelnummer]
Dune hoets di, hi sal di met allen
Inden put vander hillen doen vallen.’
Ende hi verloes den man mettien,
Dat hine nember conde gesien.
Daer omme sprac hi hem niet ane doe,
5640[regelnummer]
Ende hi sliep toten dage toe.
Hi seinde hem alsi sach den dach:
Hi stont op doe, ende hi sach
Ene cluse, die onverre danen stont,
Daer hi ene vrowe in vant ter stont,
5645[regelnummer]
Die beste, si hadde den name das,
Die in al die werelt was.
Hi seide: hi hadde groet ongeval;
Sine sonden ontkeerden hem al
Dat goet dat hem soude gescien.
5650[regelnummer]
Hi tiede derward mettien.
Hi beette alsi was comen daer,
Ende hi horde messe daer naer.
Alse die messe was gedaen
Die clusenersse riep alsoe saen
5655[regelnummer]
Lancelote, ende si bat hem das,
Sijn wesen ende wie hi ware,
Ende dat hi hare seide mede
5660[regelnummer]
Vanden tornoye die waerhede.
Ende hi telde hare; ende na dien
Dat visioen dat hi hadde gesien,
Ende bat hare sere daer doe,
Dat sine wilde beraden daer toe.
5665[regelnummer]
Die vrowe seide tot hem ter vard:
‘Lanceloet, alse gi riddere ward
Waerdi der wonderlijcster een
Die noit sonne oft mane besceen.
Het geviel in enen sinxenen dagen
5670[regelnummer]
Dattie hemelsce ridders plagen
Eens tornoys jegen die goene
Die eertsche ridderscap waren gewone,
In dire gelike, dat suldi weten,
Dat eertsce ridders waren geheten
5675[regelnummer]
Die ridders die sijn in sonden,
Ende die sonder sonde sijn tallen stonden,
Dese vraye ridders ende die fijn,
Hemelsce ridders geheten sijn,
Die vanden heilegen grale
5680[regelnummer]
Die queste begonnen altemale.
Die argeste ridders, die sondaren,
Die metten sonden geladen waren,
Ende die hemelsce witte tier uren,
5685[regelnummer]
Daer vele betekent es mede
Ende alsi hadden begonnen torniren,
Dat verstant in deser maniren,
Du besages ten selven tiden
5690[regelnummer]
Den tornoy in beiden siden,
Ende di dochte doe wel dan
Dattie swerte, dats die sondaren,
Vanden witten verwonnen waren.
5695[regelnummer]
Du waers daer af bedocht wel saen,
Dattu den swarten wils in staden staen.
Du waers van harre partien tien stonden,
Want du waers in hoeftsonden.
Du vochts jegen die goede man;
5700[regelnummer]
Dats oppenbare an di oec dan,
Dat Galaät di al metten paerde
Inden tornoy stac ter aerde.
Alstu vermoit waers soe sere
Dattu gedogen mochs nemmere,
5705[regelnummer]
Doen vingen si di ter vart
Ende leitden di ten foreeste ward:
Dats te secgene dattu waers besmet
Ende in die queste vul geset.
Dat hem oppenbaerde jegen di
5710[regelnummer]
Dat heilege grael, ende daer bi,
Dattu lages in vulen hoeftsonden,
Soe waerstu soe ontwaerd tien stonden,
Dattu di nine porres binnen dien
Dattet di soe gehinde was int sien;
5715[regelnummer]
Ende die liede van goeden doene
Dat sijn liede van religione,
Die di setten inden wech ons heren
Met haren worden, met harre leren;
Dattu nine keres daer naer
5720[regelnummer]
Ten selven daer du af best vorwaer,
Ende du sciets van hen lieden,
Dattu dat daets wilt bedieden
Dattu niet weder viels in sonden
Alstu gedaen hels tanderen stonden.
5725[regelnummer]
Niet bedi dune waers al gram
Ende drove, alst di te voren quam,
Van dire groter verweentheden
Ende van dire groter vromecheden,
Die te wesene plach in die;
5730[regelnummer]
Ende dreefs groten rouwe daer bi,
Dat jegen di was, groet ende smal,
Daer onse here was sculdech bi
Te belgene, alse wel togede hi,
5735[regelnummer]
Alsi te di sprac ende quam di toe,
Dattu waers van cranken gelove doe,
Ende vermaende, dat met allen
Die viant di soude doen vallen
Inder dieper hellen gloede,
5740[regelnummer]
En hadstu daer jegen gene hoede.
Nu hebbic di al doen verstaen
Die betekenesse, al sonder waen,
Vanden tornoie ende vanden drome:
5745[regelnummer]
Dattu bi idelre glorien niet
Ne sceets, wat so dijns gesciet,
Vanden wege van waerrechtecheden:
Want du heves toten dage van heden
Soe vele mesdaen, ende soe sware
5750[regelnummer]
Jegen dinen gerechten sceppare,
Doestu jegen hem in eneger wijs
Anders dan du sculdech te done sijs,
Hi sal di laten dan ontwegen
Ende die sonden metter sonde plegen,
Inden pit vander hellen met allen.’
Lanceloet seide toter vrouwen vort:
‘Ic hebbe soe vele van u gehort,
Ende vanden goeden man mede,
5760[regelnummer]
Daer ic jegen sprac tere ander stede,
Vielic weder in sonden nu mere,
Het ware mi te lachterne sere,
Ende meer dan enen anderen sondare.’
Hi voer van hare daer nare
5765[regelnummer]
Ende reet al toter nach doe,
Ende lach in ene grote roetse alsoe.
Des ander dages quam hi gereden
Tuschen .ij. roetsen tere steden,
In een dal, daer hi een water vant,
5770[regelnummer]
Dattie Maronce was genant,
| |
| |
Diet foreest in .ij. sciet tien tiden;
Ende hine wiste waer over liden.
Daer heeft hi enen riddere vernomen
Gewapent opten watere comen,
5775[regelnummer]
Ende hi hadde al swart, bede
Ende quam alsoe met groter vard
Gereden te Lancelote ward,
Dat hi niet een word en sprac,
5780[regelnummer]
Met gerechten spere, ende stac
Lanceloets paert daer te doet
Sonder an hem te comen clein oft groet.
Ende alsi dat hadde gedaen
Hi voer sire verde also saen.
5785[regelnummer]
Lanceloet verdroecht wel als hi sach
Dat sijn paert daer doet lach;
Want hi wel in wane was das,
Hi bleef al stille lettende daer,
5790[regelnummer]
Ende dede helm ende scilt af daer naer,
Ende ontgorde sijn swaerd mede.
Hi sach hem omsloten tere stede
Metten roetsen die hi daer sach,
Ende metten foreeste dat daer lach,
5795[regelnummer]
Ende metten watere datter liep toe;
Hine wiste wat anegaen doe:
Hi bat met goeder herten sere,
Ende oetmodelike onsen here,
Dat hine in gene coringen
5800[regelnummer]
Den viant en lite bringen.
Hier swigic van Lancelote nu,
Ende moet van Waleweine tellen u.
|
|
Auteursrechtvrij