|
| |
folio 149
1723
In't begin van dit jaer 1723 heeft Hr. Brieel een zeer langhe en wijdloopige brief, bijna drie heele vellen papier groot aen onse Eerw. pater geschreven, waer in wijdloopigh verhaelt, wat groote dienste, veele moeytens hij voor 't convent gedaen hadde. Klaegende dat daer voor niet was voldaen, en dat hij nogh verscheyde pretensien en actien tegens het convent hadde. En stelden het aen 't oordeel van onse Eerw. pater, of hem niet groot ongelijk en onreghtvaerdigheyt van 't convent was aengedaen. Daer bij voegende eene memoirie van 't geene hij van 't convent pretendeerde nogh te moeten hebben, dat wel ontrent de vijf duysent guldens zoude bedraegen. Maer onse Eerw. pater ziende dat deese brief met soo veel passie geschreven was en soo veele onwaerheden behelsde, heeft op die brief niet geantwoort. Hr. Brieel ziende, dat op sijne brief geen antwoord en kreegh, heeft daer na nogh drie of vier andere diergelijke en langhe brieven aen d'Eerw. pater geschreven. Hij meynde, omdat geen antwoord kreegh, dat sijne brieven aen d'Eerw. pater gesonden van 't convent wierden achter gehouden. Heeft toen een brief aen ijmant van sijne kennis, te Huyssen woonende, geschreven en daer in een brief aen d'Eerw. pater, om die selfs aen de pater te geven.
| |
folio 150
Toen heeft onse Eerw. pater eerst op sijne brieven met korte woorden geantwoort: zeer verwondert te zijn dat hij, Hr. Brieel, zulke pretense actien voorgeeft tegens het convent te hebben, daer hij beter weet, dat met eene goede quitansie van hem selver opgestelt,
| |
| |
uytgeschreven en onderteykent, de rekeninge geslooten is en malkandere gequiteert. Bekende hij, Brieel, in de quitanse:
‘Ten vollen en genoegen van het convent voldaen en betaelt te zijn...... en bij deesen den eenen den anderen sijn quiterende, sonder dat den eene op den anderen directelijk of indirectelijk tot dato deses yets hebben te pretendeeren, maer alles in der minne hebben afgehandelt en malkanderen zijn bedanckende’.
Daer op heeft Hr. Brieel verscheyde brieven aen onse Eerw. pater geschreven, antwoordende dat het een abusive en verstrickte quitansie was. Waer op onse Eerw. pater met korte woorden antwoorde: dat het een klaere en bondige quitansie was, zijnde van hem selver opgestelt, uytgeschreven en onderteykent. En indien het een abusive en verstrickte quitansie zoude zijn, dat hij, Brieel, dan selfs een abusive quitansie opgestelt heeft, om sijn selven te verstricken, maer niet het convent.
| |
folio 151
Daer op heeft Hr. Brieel veele brieven aen onse Eerw. pater geschreven met veele dreygementen etc, want wel 60 of 70 brieven van die saek geschreven heeft tot het jaer 1728 toe. Maer onse Eerw. pater heeft se niet beantwoort, eensdeels omdat het sijne saek niet en was, anderdeels omdat Hr. Brieel maer antwoort en veel schrijvens van d'Eerw. pater soght te hebben, misschien om hier en daer sijn Eerw. te konnen achterhaelen. Hij dede wel groote dreygementen aen 't convent, maer het convent was gerustigh, hebbende verscheyden, soo geestelijke als wereltsche, persoonen en advokaeten te raeden gegaen, die alle groot ongelijk aen Hr. Brieel gegeven hebben.
Den 26 april van dit jaer is onse Eerw. pater versoght eens bij den heer richter te komen, dat dien avont ontrent ten vijf uuren dede. Den Hr. richter seyde aen onse Eerw. pater van Kleef order gekregen hadde (wegens de klaghten van de religions-saeken te Regensburg) om te verneemen, of ons klooster geklaeght hadde daer over en of se ergens in de oeffeninge des godsdienst belet of gestoort wiert. Waer op onse Eerw. pater geantwoort heeft, dat ons klooster nooyt daer over geklaeght hadde. Dat wij wegens de vreye oeffeninge van religie geen reden hadde om te klaegen, te weeten in den tijt van 13 of 14 jaeren, dat sijn Eerw. te Huyssen gewoont hadde, want van den voorigen tijt, dat hier niet gewoont hadde, niet kost zeggen. En onse Eerw. pater voeghde daer bij: En indien sommighe moghten geklaaght hebben, dat over eenige jaaren de soon van heer Backer op een sondagh onder de predikatie uyt onse kerk gelight en geprest wiert van de soldaten, dat dit voorval overal bekent was geweest, en dat ons convent nooyt daer over hadde geklaeght. Waer op den heer richter antwoorde, datse op andere plaetsen ook uyt de gereformeerde kerken wel eenige hadde wegh-gehaelt en geprest. Op die selve dagh kort nae de middagh was ook den Eerw. heer pastoor ontboden bij den Hr. richter te komen, die mede aen sijn Eerw. vraeghde of hij reden van klaghten hadde wegens de religie en of sijn Eerw. hadde geklaaght. Waer op de Hr. pastoor ook antwoorde van ‘Neen’. Dit is mede aen alle geestelijke van geheel Kleefslant afgevraeght.
| |
folio 152
Tot onderrechtinge van onse nasaeten, soo moet men weeten, dat in dese tijt, en wel twee jaeren te vooren verscheyde protestanten, te weten luthersche en soo genaemde gereformeerden, die in Duytsland onder catholijke vorsten en prinsen zijn woonende, te Regensburgh hebben geklaeght (alwaer alle vorsten en andere lidtmaten van 't Duytsche Rijck haere ministers en afgesanten hebben) aen de protestante ministers, dat se in de oeffeninge van hare religie benadeelt en belet wierden tegens de Tractaten en Vrede van de Munstersche Vrede int jaer 1648 gemaekt. Maer de grootste klaghten der protestanten waeren tegens den Ceurvorst van den Palts, die te Heydelbergh en in de Palts haer benadeelde. En terwijlen de Ceurvorst van den Palts, als Hartoogh van Berghs-land en Gulick beschermer is van de catho- | |
| |
lyken in 't Hartooghdom Kleeflant, gelijk den Koninck van Pruyssen als Hartoogh van Kleeflant beschermer is van de protestanten int Hartooghdom Berglant en Gulick. Den Ceurvorst van den Palts hadde in druck uytgegeven verscheyde geschiedenisse en voorvallen, waer in de catholyken van Kleefslant ook benadeelt waren geweest. Om die reden wierden de geestelijke der catholyken van de richters ondervraeght.
| |
folio 153
Jae, het is een jaer of twee te vooren geschiet, dat de regeeringe van Kleefslant tegens eenige catholycken represaillies hebben genomen, als te Emmerik, alwaer eenige maenden de publieke Latijnsche scholen van de Eerw. paters Jesuiten geslooten zijn geweest, soodat se in haer collegie de studenten int school quaemen, tot groote ongelegentheyt. Ook hebben die paters tot represaillie eenige honderde guldens tot breuke moeten betaelen, dat onder een catholyke vorst de protestanten was afgeyscht. Mede te Gogh, een andere stadt van Kleeflant, is eenige maenden de parochiekerk de catholycken geslooten geweest, soo datse buyten de stadt in de omleggende dorpen de catholyken moesten te kerk gaen.
Jae de heeren Staaten van Gelderlant hebben in haere provincie ook represaillie genomen tegen de ge-orderde of religieuse priesters, datse geene functien moghten doen. Maer niet tegens de wereltsche priesters, want sij lieten toe dat de wereltsche priesters in de plaetsen der religieusen quamen, om de gemeyntens der catholyken te bedienen. Te Doesburgh is de pater Jesuiet ook moeten vertrecken, soo dat een pastoor in de plaats gekomen is, die er nogh is. Te Zutphen moest de pater Jesuiet ook vertrecken en in de plaets quam een wereltsch priester, maer na een jaer ontrent isser wederom een pater Jesuiet te Zutphen gekomen, die er nogh is. Te Arnhem moght de pater Jesuiet blijven, maer niet kerken. Nae verloop van een jaar of wat langer heeft de pater Jesuiet te Arnhem wederom mogen kerken.
| |
folio 154
In 't najaer is het kasteel, daer eertijts den heer drost te Huyssen komende gewoon waer in te logeeren, zijnde vervallen en in lange jaeren geen hant aengeslaegen, geheel afgebrooken. De steenen, ijserwerk en dat gelt waerdig was, verkoght.
In de maent november is een konincklijke bevel uytgekomen, dat eerst weynige daegen voor kersmis te Huyssen is gepubliceerd verbiedend op de dors-vloer bij naght of bij doncker met licht te dorssen, soodat de rest van de winter onse kneghten niet moghten na twee uuren in de naght dorssen, het welke voor ons zeer ongelegen was. Niet alleen omdat daer door laeter int jaer den dors afquam, maer principalijk om dat wij veel vee en beesten hebbende bij dagh niet genoegh konde dorssen tot gerief der beesten. Maer het heeft alleen deese winter geduurt, want het volgende jaer moght men wederom bij naght dorssen.
De goten onder het dack van paters-huys, die van houdt waren, zijnde van beyde de kanten des dacks vergaen en verrot. Se waren van houdt, soo heeft het convent dit jaer in de somer kopere goten laeten leggen aen de eene kant van 't patershuys, te weten aen de kant van de weert ofte het slot. En die kopere goten hebben gekost de somme van twee hondert guldens acht stuyvers, met den arbeyds-loon te saemen te rekenen. Maer de houte goten die toen aen de andere kant vant patershuys geleydt zijn, na de kant van 't kerkhof des parochie kerk, hebben gekost negen-en veertigh gulden, 12 stuyvers.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd