N. Berdjajew, Sinn und Schicksal des Russischen Kommunismus, Vita Nova Verlag, Luzern 1937.
Wie Berdjajew's geschriften kent, zal hier wat de wezenlijke gezichtspunten betreft, geen nieuws vinden, al biedt dit boek wel allerlei belangrijk feitenmateriaal uit de geschiedenis van het Russische geestesleven. Ik beschouw Berdjajew als een van de wezenlijk belangrijke figuren uit het hedendaagse Christendom, niet het minst omdat hij uitgangspunten stelt die voor de verdere geestesontwikkeling - theologie en kultuur filosofie - mogelijkheden bieden; er is op zijn grondgedachten verder te werken, met name in de richting van een door Christelijke oekumenische geest bezielde nieuwe sociale orde en cultuur. In het hier aangekondigde boek worden deze grondgedachten voornamelijk critisch, naar de kant van socialisme, Marxisme, communisme gericht. Ook dan reeds blijken zij vruchtbaar. Zij kunnen ook positief in de zin van een eigen waarden- en normengeheel worden aangewend; tot nog toe heeft Berdjajew daaraan zelf weinig gewerkt. Men houde hem met name in het Christelijk humanisme in het oog. Kan een jong theoloog niet een proefschrift aan hem wijden? Het zal zéér de moeite lonen. Het boek over het russische communisme legt veel van de geestelijke achtergronden bloot en is daarom belangrijk.
W.B.