Het Kouter. Jaargang 3

[p. 85]

Verzen
Door Ant. Klumper

Dhanja¹⁾ en Boeddha

‘Op wolken en wind werd den dag uitgedragen,
maar vuur lokt mijn leden met licht en behagen
en koestert mijn kind dat in sluimering lacht,
zoo daver nu, stormwind-onstuimige nacht.’

‘De zon van mijn ziel is haar zenith genaakt,
mijn zinnen zijn zelfzucht noch hartstocht geblaakt,
mijn wil heeft hun woelen tot rusten gebracht,
zoo daver nu, stormwind-onstuimige nacht.’

‘Mijn woning is rotsen-onwrikbaar en draagt
de wiggen gezekerd, de binten geschraagd,
de luiken en luifels gejokt in hun voegen,
zoo nacht laat Uw vol-ronde donderklank zwoegen’

‘Mijn stede is de kern van een zorgenloos hart,
de zuil van haar vreugd staat gestut door de smart,
haar knaagt niet de worm van het luchte vernoegen,
zoo nacht laat Uw vol-ronde donderklank zwoegen.

1) Een welgestelde boer onder wiens afdak Boeddha in een ruwe nacht beschutting zocht, hetgeen de aanleiding werd tot een gesprek waarin Boeddha den boer van de betrekkelijkheid van zijn materieele welstand tracht te overtuigen en hem tot een dieper geestelijk leven aanspoort.

[p. 86]

 

‘In stallen, aan staal-sterke zeelen gestrikt

 

staan paarden en vee door de vlagen verschrikt,

 

de schuren verduren den last van het graan,

 

zoo nacht laat Uw blinkende bliksem maar gaan.’

 

 

 

‘Mij knelt niet de ijzeren gordel der plicht,

 

het juk der begeerte waaronder gij zwicht,

 

mijn trots wordt niet moede in den breidel der waan,

 

zoo nacht laat Uw blinkende bliksem maar gaan.’

 

 

 

‘Geluwd door de winden, geliefd door de zon,

 

gelaafd door de Mahi, klei-zwangere bron,

 

zoo breiden mijn weiden hun zee-wijd verschiet,

 

dus deert mij de nacht-grauwe gruwlijkheid niet.’

 

 

 

‘De lichtglans van waarheidszin loutert mijn bloed,

 

de stroom der tevredenheid drenkt mijn gemoed,

 

haar effene akkers staan zorgen-gewied

 

dus deert mij de nacht-grauwe gruwlijkheid niet.’

 

 

 

‘'k Heb immer den wil van de Goden voldaan,

 

naast starende sterren en melk-blanke maan

 

de glanzende schemel der hemel aanbeden,

 

zoo nacht laat Uw weemoed mijn vrede betreden.’

 

 

 

‘Mijn bark van bestaan zwierf een moeizame tocht

 

van 't blinde begeeren naar 't heil dat ik zocht,

 

maar 't zeil was mijn ziel en het roer was mijn rede,

 

zoo nacht laat Uw weemoed mijn vrede betreden.’

[p. 87]

Brahman¹⁾

Hij stond dien avond van den eersten oogst
waar aan den vijver vóór den tempelhof
de leliën dreven op den wind en zag
de offerplaats gedrenkt in vreedzaamheid;
het zwarte marmer lauw van bloed en zon,
en in de luwte van een vijgeboom
onder een cederen gehemelte
hem die de werelden gebeeldhouwd had:
de azuren schedel, emeralden bergen,
kelk van den oeverloozen oceaan.

Waar de relieken hingen in een pronk
van caneluren en veroude spreuken
bewoog een drukke drom van biddenden
om loutering in jong-geronnen leed;
vóór Visjnoe's²⁾ kosmische tevredenheid
die hing in langzaam lachen rond een beeld
geheven op een marmeren lotuszetel
zag hij een pelgrim knielen, buigende
het voorhoofd waar de koorts der ziel op lag,
wiens geest verhief als brand van middagzonnen
verlangens zweemende naar eeuwigheid;
waar de legenden cirkelden rondom
een zuil die de kleinoodenoffers droeg
en wijgeschenken aan de mindre Goden,

1) De schepper, hoogste Godheid in het Hindoeïsme. Het volgende is niet historisch, maar ontstaan uit de overtuiging dat Boeddha met zijn afschuw voor het ritueel der Brahmaansche eerediensten het zeker eens beleefd moet hebben.

2) Een God die met Brahman en Sjiwa een drie-eenheid vormt.

[p. 88]

 

vóór Parvati¹⁾, de zwanen-blanke, lag

 

een vrouw zacht fleemend om een eigen kind

 

waarbij haar trotsche hand de bloemen wierp

 

in de' uitgehouwen schoot van chrysoliet.

 

 

 

Waar Doerga's²⁾ donkere schoonheid ademde -

 

het lang gewaad rood als de morgenzon

 

en door het doodsbleek marmer starende

 

haar starre oogen, fonklende robynen,

 

waar rillend in een schedelschaal vol bloed

 

de smettelooze roode lotussen -

 

dreef een Brahmaan³⁾ in langgewende ernst

 

een koppel ossen naar het altaar waar

 

de opperpriester, oog des offers stond,

 

hij die het onvergankelijke in zich

 

begreep, van wat bestaat en denkbaar is

 

de spiegeling en kosmos' eerste mensch,

 

hij van wiens mond het licht der woorden steeg

 

tot ingewijden en beschouwenden

 

bewogen wel doch in kristallen rust -

 

en als het offer log was neergezegen,

 

gedrenkt in eigen bloed dat gudsend vlood

 

ter wijding over Doerga's milde voeten,

 

als hij zich wendde, afliep van de tegels

 

den hof der urnen langs en moedeloos

 

de smalle poort doorging, zag hij een kind

 

dat, spelende verlaat, haar Godsgeschenk,

 

haar welke bloemen en een beker rijst

 

vol schuchterheid schonk aan een bedelaar.

1) Godin der weldadigheid.

2) Godin der verdelging en Sjiwa's vrouw.

3) Een lid der hoogste en heiligste kaste.