Boekbespreking
Dr. K.A.H. Hidding, Gebruiken en Godsdienst der Soendaneezen. Kolff & Co, Batavia 1935; 157 pp.
Het is reeds tientallen van jaren een bekend gezegde - en een bekende overdrijving -, dat het wenselijk zou zijn eens een ethnologische expeditie uit te rusten naar de binnenlanden van Java. Een boek over de Soendanezen kan dus nog altijd niet overbodig genoemd worden. Nu is deze studie van Dr. Hidding - al berust zij mede op kennis van taal en volk - niet het resultaat van zulk een expeditie, maar niettemin moet deze bijdrage dankbaar worden ontvangen. De schrijver heeft niet de bedoeling gehad belangrijk nieuw materiaal bijeen te brengen, doch hij heeft er naar gestreefd een aantal gebruiken en opvattingen zodanig te interpreteren, dat de algemene achtergrond van het Soendanese denken en van het Indonesische denken in het algemeen er door wordt onthuld. De schrijver heeft zich vooral moeite gegeven de verschijnselen in te passen in de richtlijnen van de moderne psychologie, inzonderheid de ontwikkelingspsychologie van Heinz Werner, en in die der logica, waarbij hij aansluit bij Hans Leisegang's ‘Denkformen’. Hierdoor, en door de aangename vorm, mag het boek buiten de enge kring van hen, die zich speciaal met Soendanese of Indonesische zaken bezig houden, de aandacht vragen van allen wie het vraagstuk der primitieve mentaliteit belang inboezemt. Goede lectuur hierover is niet zo overvloedig.
De schrijver poogt niet meer alles en nog wat te vangen onder de paar hoofdjes Dynamisme en Animisme, die tot voor betrekkelijk korte tijd het einde van alle godsdiensthistorische wijsheid waren in de Indische ethnologie. Hij gaat er van uit, dat de primitieve mens alleen begrepen kan worden, wanneer wij er in slagen door te dringen in het ‘bouwplan’, de structuur van zijn geest; als wij er dus van uitgaan, dat de geest van de primitieve mens een eenheid is met een eigen geestelijke structuur, die van de moderne Westerse kwalitatief verschilt.
Dit boek, dat is ontstaan uit een serie lezingen en behoort tot een populair-wetenschappelijk (beter: leesbaar-wetenschappelijk) genre zoals dit in de Indische ethnologie en godsdienstwetenschap te weinig voorkomt, verdient een ruime lezerskring.
Batavia
J.Ph. Duyvendak
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd