Het Kouter. Jaargang 2

[p. 38]

Actueel
Bij het Huwelijk van Prinses Juliana en Prins Bernhard

Het is zeven Januari 1937. Na stormachtige en vale dagen een stralende morgen - de beroemde Oranjezon doet haar naam eer aan! Ons volk viert den blijden dag van het huwelijk der Kroonprinses. Inderdaad: ieder, die het feest wil meevieren, kan het ook, dank zij de meesterlijk georganiseerde reportagedienst van den omroep. Hoe hinderlijk bij andere gelegenheden de niets ontziende en alles bereikende publiciteit van het tegenwoordige leven moge wezen, déze keer toont zij haar nut, en schept die indrukwekkend wijde, allen omspannende gemeenschap, die tot in Indië reikt, en alle zee-varenden mee insluit. Meer dan ooit vroeger het geval kon zijn, is een gebeurtenis als deze in onzen tijd centraal te plaatsen in het volksleven, met technische alomtegenwoordigheid.

Dat wij in ons tijdschrift een Actueel wijden aan dezen gedenkwaardigen dag, vindt zijn oorzaak ten eerste in een spontaan mede-leven met zijn menschelijken kant. Een bruiloft heeft iets aanstekelijks. Het geluk van jonge menschen, bevestigd door den huwelijksband, spreekt altijd en overal tot een zeer primair en zuiver gevoel in ons. Wij behoeven het hier niet te analyseeren. Waarom ook? Wij erkennen het bestaan ervan, en wij zijn blijde met de blijden. In die spontane vreugde ligt een sterk samenbindende kracht, die de wijde uitcirkeling dier vreugde, de roes ervan zelfs, volop begrijpelijk en aanvaardbaar maakt.

De tweede oorzaak waarom wij in Het Kouter hierover schrijven, is de beteekenis, die wij in het huwelijk der Kroonprinses zien voor ons volksbestaan: een nieuwe toekomst voor het oude vorstenhuis, een voortbestaan daarmee van regeeringstradities, die samengegroeid zijn met de geschiedenis des lands, van een regeeringsvorm dus, waarin wij een groote staatkundige, praktische en zedelijke waarde zien, een cultureele waarde alzoo, voor onze vaderlandsche volksgemeenschap van groot gewicht.

De beteekenis van het Koningschap is groot geweest in het verleden; en, na vele variaties, ups en downs, ook weer

[p. 39]

evident in het heden. Zeker de tijden van het priesterlijk koningschap zijn voorbij. Die verre afstand, die den Pharao scheidde van zijn volk, is verdwenen. Het koningschap heeft menschelijker stijl gekregen. Het koningschap heeft nog altijd een sterk militairen inslag behouden - de praal van den koninklijken bruidstoet wordt zeer wezenlijk mee bepaald door geschitter van uniformen; een staatsschip is een oorlogsbodem. Deze affiniteit maakt voor velen het koningschap zelf moeilijk aanvaardbaar. Nu moge dat in andere staten inderdaad wel eens aanzwellen tot direct heidensche proporties - zoo is het in Nederland stellig niet, al zou men zich het aandeel van Recht en Civiel Bestuur, van Kunst en Wetenschap, van Bedrijfsleven en Volkscorporaties in het geheel van den Hofstaat grooter kunnen wenschen. Het koningschap in Nederland is deel van het zelfbestuur des volks, is hoogste bestuursfunctie, en in zijn constitutioneelen vorm gebleken te zijn, een onmisbare instantie van eenheid-in-de-veelheid, sprekend zinnebeeld van noodzakelijke continuïteit, en een hoogste onaantastbaarheid van de Regeering zelve; en daarom is de zoo dikwijls genoemde band van Nederland en Oranje inderdaad voor ons, wat Huizinga genoemd heeft een ‘historisch ideaal’. Wat Jeanne d'Arc beteekent voor het Fransche nationale gevoel, beteekent Willem de Zwijger voor ons, Nederlanders. En daarom heeft het huwelijk van de laatste telg uit des Zwijgers huis ook voor ons, naast een persoonlijke, deze principiëele beteekenis: de boom der traditie bloeit voort.

Dit alles treft ons te meer, omdat verloving en huwelijk van de Prinses samentreffen met een wel nog maar flauw speurbare, niettemin onmiskenbare opleving van bedrijf en handel. Als ooit één vorstenbruiloft opportuun trof, dan deze: ‘een nieuwe lente, en een nieuw geluid’. Niet alleen economisch, ook politiek. En wij hopen, dat het begin van den nieuwen opgang werkelijk een stuk nieuw leven ook beteekenen zal. Dat wil zeggen: dat ons kroonprinselijk echtpaar toon, stijl, en normen van deze eeuw zal weten te vatten in Hun hooge positie. Wij hebben daarvan goede verwachting. Altijd immers heeft prinses Juliana getoond, een eigen weg te kunnen vinden in het Haar opgelegde werk. En in de korte tijd, waarin Prins Bernhard in Nederland woonde, bleek Zijn belangstelling voor dat hart van 's lands welvaart en bedrijfsleven: handel en nijverheid. De vernieuwing van die wel-

[p. 40]

vaart, de zuiverder ordening van het maatschappelijk leven, blijven de groote vragen in ons volksleven. Het doet goed, te mogen hopen met gegronde reden, dat ook de jonge generatie der dynastie dit klaar zal inzien.

En eindelijk: uit de preek zijn mij de woorden bijgebleven: ‘Wij allen willen tegen U beiden hoog opzien’ en ‘moogt Gij zijn een voorbeeld van trouw, eenvoud, plichtsbetrachting en Godsvertrouwen’. Ja, dat willen wij inderdaad. Boven àlle praktische doeleinden en waarden uit, is dàt inderdaad, wat van alle leiders gevraagd wordt, wat de bekoring en geheime kracht van elken echten koning uitmaakt: het zonder meer Voorbeeldige. Dat is zwaar, en zéer veel geëischt. Maar het is niet onbillijk, noch onmogelijk. En wij besluiten dan ook met dezen wensch - en, laat mij mogen schrijven, deze bede -, dat Prinses Juliana en Prins Bernhard aan ons Nederlandsch Gemeenebest tot een koninklijk voorbeeld mogen strekken, ook daarin getrouw aan de roemrijke traditie van het Oranjehuis. Daarom ook stemmen wij van harte in, met de oudbekende woorden, door het koor in de kerk gezongen:

‘U zeegne God.
Hij stelle U tot een Zegen.’

L.J. van Holk