|
| |
| |
| |
Register
In het register zijn allereerst opgenomen alle eigennamen van personen uit vroegere tijd (ook voorzover ze in de voetnoten of de aantekeningen zijn vermeld), tenzij ze voor een zoekactie irrelevant kunnen worden geacht. Deze eigennamen zijn veelal vermeld onder de voornaam, met eventueel een verwijzing onder de ‘achternaam’. Eigennamen van hedendaagse auteurs of editeurs zijn niet opgenomen. Daarvoor zij men verwezen naar de Literatuurlijst.
Aardrijkskundige namen zijn vermeld, tenzij ze naar de mening van de editeurs voor een zoekactie niet relevant zijn.
Opgenomen zijn ook alle Italiaanse en Middelnederlandse woorden waar expliciet enige aandacht aan gegeven wordt in de aantekeningen bij de kritische teksteditie (p. 92-330). Zij zijn typografisch niet onderscheiden.
Grammaticale verschijnselen (waaronder spellingsaangelegenheden) die zijn behandeld in het onderdeel De taal (p. 37-49) zijn mede opgenomen.
Verder worden titels van een aantal oudere teksten vermeld.
En ten slotte is veel aandacht besteed aan trefwoorden die de gebruiker mogelijk van dienst kunnen zijn. De keuze van die trefwoorden blijft echter altijd subjectief.
Wat de inleidende hoofdstukken betreft (p. 9-87) wordt er verwezen naar de pagina's, eventueel gevolgd door een verwijzing naar de voetnoten.
Verwijzingen naar de aantekeningen die onderaan de bladzijden van de kritische teksteditie en de vertaling staan (p. 92-330) hebben altijd betrekking op de bladzijden en verwijzen dus niet naar de bijbehorende regelparen.
Verwijzingen naar bijbelplaatsen zijn opgenomen onder het trefwoord ‘bijbelplaatsen’; daarbij is de gebruikelijke volgorde van de bijbelboeken aangehouden.
| a (korte a in Mnl.) 42 |
| a (lange a i.p.v. e in Mnl.) 42 |
| a-umlaut (in Mnl.) 43 |
| abaci 63-4 |
| abhominabile 45-6, 274-5 |
| Abiram 217 |
| abominabile 45-6, 274-5 |
| Abruzzen 248, 249, 253, 255, 258 |
| Absalon 77, 78, 188 |
| Adeli, zie: Henri d'Adeli |
| Adriatische kust 248 |
| Adriatische Zee 252, 280 |
| afkortingen, zie: handschrift |
| affricaat (gepalataliseerde - gereduceerd tot -s- in It.) 38-9 |
| Agrippa van Nettesheym 76 |
| Alexandrië 304-5 |
| Alighieri, zie: Dante |
| amasia/boele 187 |
| Ancona 57, 248, 250, 264 |
| -ando (gerundiumuitgang in It.) 39 |
| Anna Bijns, zie: Bijns |
| anti-feminisme 15-6, 79-81 |
| Antoninus van Florence 81 |
| Antonio Grimani, zie: Grimani |
| Antoon van Bomberghen 55 |
| Antwerpen/Antwerpenaar/Antwerps 18, 41, 43, 52, 53 (afb.), 54, 54 n. 6, 55, 55 n. 12, 57, 58, 59, 66, 67, 67 n. 47, 68 n. 53, 71, 75, 76, 78, 294, 326, 327 |
| appele van naraenden, zie: pomeransen |
| Apulië 249, 276, 281, 282 |
| Aquila 32, 60, 85, 254 |
| Arabische cijfers 64 |
| Arianopas 280 |
| Aristoteles 77, 79, 83, 83 n. 86, 146 (afb.), 147, 107 |
| Arnolfini (echtpaar -) 50 (afb.) |
| Arnolfini, Giovanni 52 |
| -aro (als uitgang in It.) 39 |
| |
| |
| ars dictaminis 71-2 |
| ars rhetorica 71-2 |
| Artois 52 |
| astrakan 280 |
| Audi tellus, audi magni 188 |
| Augustinus 84, 161, 168 |
| avaritia, zie: woeker(aar) |
| Azië 54-5 |
|
| Baäl-Peor 149 |
| Babel (toren van -) 206 |
| banette, zie: bonette/bonetti |
| bankroet 58 |
| bankwezen 58 |
| bankzaken 54 |
| barattare 292-3 |
| baratto a termine 293 |
| baratto composto 293 |
| Bardi (koopmansfamilie -) 62 |
| barile(n)/barili 61, 264-5 |
| Barletta 65, 276-7, 280, 281 |
| Baruch 77 |
| batardo 47, 267 |
| bedriegen/bedrog 14, 17, zie ook: wereld |
| begoste 42 |
| belastingen (plaatselijke -) 62 |
| Belfegor 149 |
| Benedetto Cotrugli, zie: Cotrugli |
| Benedictus Sint - 251 |
| Benevento 280 |
| Berch van Gargano, zie: Monte Gargano |
| Berlaimont, Noël van - 67 |
| Berletta/Berlette, zie: Barletta |
| Bernardinus van Siena 32, 80, 80 (afb.), 81 n. 82, 85, 254 |
| Bernardo di Zanchi, zie: Zanchi |
| Bernardus van Clairvaux 83, 169 |
| betrouwbaarheid (van de koopman en de klant) 14, 17, 107 |
| bijbel 72, 77, 78, 79, 82-3, 84 n. 89, 85, 115, 126, 196 zie ook: bijbelplaatsen, Vulgaat |
bijbelplaatsen
| Genesis 1:6 215; 2:3 129; 11:1-9 206 |
| Exodus 20:2-17 126, 129; 32:15 167 |
| Numeri 16:1-35 217; 25:1-18 149 |
| Deuteronomium 5:6-21 126; 5:22 167 |
| Rechters 3:31 189; 13:1-16:31 146-7 |
| 2 Samuël 14:25-27 188; 15-19 188 |
| 1 Koningen 3:1 144 |
| 2 Kronieken 1:7-12 187 |
| Ester 13:8-11 213; 14:3-19 212 |
| Job 8:9 197; 9:25 195; 14:1 110 |
| Psalmen 31:18 207; 102:12 197; 109:23 197; 119:37 139, 141, 148-9; 144:4 197 |
| Spreuken 3:13-15 135; 3:19 135; 9:10 115 |
| Ecclesiastes (Prediker) 1:7 203; 3:1 201; 8:5 201 |
| Wijsheid 163 |
| Ecclesiasticus (Jezus Sirach) 9:2 163; 9:8-10 148-9, 163; 9:11 164; 32:24 135; 40:11 203 |
| Jesaja 6:2-3 115; 66:2 211 |
| Daniël 13 142-3 |
| Matteüs 5:3 211; 5:22 155; 6:9 114; 7:2 159; 22:37-40 112 |
| Lucas 1:49 114; 2:1 186; 18:12 230 |
| Johannes 10:4 114; 10:14 114; 10:27 114 |
| 1 Johannes 2:17 205; 4:1 94 |
| Jacobus 2:10 113 |
| Apokalyps 4:8 115 |
|
| Bijns, Anna 78 |
| biredene 244 |
| bloemlezingen, zie: florilegia |
| Blome der doechden 134-5 |
| bocale/bocalen 61, 264-5 |
| boeken (ten behoeve van de koopman) 62-5 |
| boekhoudboeken/boekhouden 59, 61-2, 64, zie ook: dubbel boekhouden |
| boele 187 |
| Boendale, Jan van, zie: Jan van Boendale |
| bolengijn 61 |
| bolengini/bolegine 266 |
| Bomberghen, familie Van 58, zie ook respectievelijk: Antoon, Cornells, Daniël en Frans van Bomberghen |
| bonetti/bonette/banette 327 |
| borg(stelling) 14, 17, 58 |
| Bouc vanden ambachten 66, zie verder: Livre des mestiers |
| boy/ossen 319 |
| Brabant 51-8, 267, zie ook: taal |
| Brabants, zie: taal, zie ook onder: dialectken-merken |
| brief, zie: Italiaanse brief, en: ars dictaminis |
| Brindisi 248 |
| Brugge 52, 53, 55, 57, 62, 66, 67 n. 46 |
| Brussel 56, 64 |
| Buonaccorso Pitti, zie: Pitti |
|
| Caesar, Julius -, zie: Julius |
| calamaretti 233 |
| calamari 232-3 |
| Calandri, Filipo - 63 (afb.) |
| campana/clocke (van San Domenico in Manfredonië) 276-7 |
| |
| |
| campanile, zie: campana |
| Canonici, Matteo Luigi 35-6 |
| Canonici & Sneyd collections 33, 35, 35 n. 24 |
| capone/cappone 227 |
| carpioni 46-7, 232 |
| case van perden 283, 326 |
| Casteel van den Bloede 255 |
| Castel de Sanguira 255 |
| Castel di Sangro/di Sanguine 255 |
| castroni/hamels 319 |
| centonaro/centenaar 96-7, 260 |
| cernire/te sceyden ofte te verlesen 100-1 |
| Certaldo, Paolo da - 75, 93 zie ook: Libro dei buoni costumi |
| Châlons-sur-Marne 292 |
| Champagne 52, 59 |
| China 54 |
| Christoffels, Jan Ympyn 64, 107 |
| cijfers en getallen 17, 47, 70, 86, zie ook: handelsrekenen, rekenboeken, rekenen |
| Clairvaux, zie: Bernardus van Clairvaux |
| clene Jan 47, 319 |
| clenogie 303 |
| clocke (van San Domenico) 276-7 |
| colloquia 66, zie verder: gespreksboekjes, woordenboeken/woordenlijsten |
| Commedia dell'Arte 155 |
| commissiehandel 56, 56 n. 15 |
| Coniugaisons regles et instructions [...] 67 n. 48 |
| consare/consareve 121 |
| consciencia, zie: geweten |
| Constantinopel 54 n. 8, 276 |
| conversatieboekjes 65, zie verder: gespreksboekjes, woordenboeken/woordenlijsten |
| Core, zie: Korach |
| Cornelis van Bomberghen 55 |
| Cosimo de' Medici 52 |
| Cotrugli, Benedetto - 74, 75, 82 |
|
| -d- (wegvallen van -d- in het Mnl.) 41-2 |
| Daniël van Bomberghen 55 |
| Daniël van der Molen 57, 57 n. 20 |
| Dante Alighieri 38, 73, 84 n. 89 |
| Datan 217 |
| Datini, Francesco di Marco - 74, 75 n. 68, 84 n. 89 |
| David 139, 144, 188 |
| De incertitudine et vanitate scientiarum 76 |
| De Hane, zie: Hane, familie De Hane |
| decaloog 113, zie ook: geboden, en ‘dubbele liefdegebod’ |
| Delila, zie: Samson |
| Della caducità della vita umana 111 |
| Della Faille, zie: Faille |
| derdendaagse koorts 149 |
| Descrittione di tutti i Paesi Bassi 54 |
| deugd(zaamheid) 16, zie ook: kardinale deugden |
| dialectkenmerken van het Middelnederlands 41-4, zie verder: taal |
| dialectkenmerken van het Italiaans 38-9, zie verder: taal |
| Dictionarium, Colloquia sive Formulae [...] 67 n. 47 |
| dienstmaagd 16-7 |
| Dirc Potter 134 |
| Divina Commedia 73 |
| doloroso 95, 323 |
| Domenico, San (in Manfredonië) 276 |
| Dorpe, Roland van den 66 |
| drappi 326 |
| dubbel boekhouden 58, 58 n. 22, 61, 64 |
| ‘dubbele liefdegebod’ 112-3, 128, 167 |
| dubbele medeklinkers (in Mnl.) 43 |
| dubbele medeklinkers (ontbreken van - in It.) 38 |
| ducati 327, zie ook: dukaten |
| Duitse kooplieden 60 n. 30, 67, 67 n. 49, 258 |
| duizend, zie: dusend(e) |
| dukaten 15, 54, 98, 122-3, 260, 327 |
| dusend(e) 97, 98, 296, 298 |
| Duusch 17, 17 n. 3, 292 |
|
| e (na a, e en o in It.) 39-40 |
| e (korte e i.p.v. korte a in Mnl.) 42 |
| e (rekking korte e tot lange e in Mnl.), zie: rekking |
| e (lange e i.p.v. a in Mnl.) 42 |
| e (wordt u in Mnl.) 43 |
| Ebur 189 |
| Ecclesiastes (Prediker) 78, 82, 148, zie ook onder: bijbelplaatsen |
| Ecclesiasticus 82, 135, 148, zie ook onder: bijbelplaatsen |
| Ehinger, zie: Ulrich Ehinger |
| eind-s (2de pers. ev. ind. in It.) 39 |
| -emo (als uitgang bij 1ste pers. mv. in It.) 39 |
| Engeland/Engelsen 9, 52, 54, 55, 56, 327 zie ook: laken, lane |
| Erasmus, Desiderius 76 |
| Ester 82-3, 212-3 |
| ethiek 70, 72-7 |
| Ethor 77, 189 |
| Eyck, Jan van, zie: Jan van Eyck |
| |
| |
| faelgieren 303 |
| Faille, familie Delia - 57, 58, 327 |
| falseren, zie: faelgieren |
| familiekroniek 74, 75 |
| fantisca/fantisco 153 |
| fede 106-7 |
| Fermo 263 |
| fiammingo, zie: Flamingo/Vlaminch |
| Fibonacci, Leonardo - 63-4 |
| Filipo Calandri, zie: Calandri |
| Fiore di virtù 134-5 |
| firma 55 n. 13 |
| Flaminge/Vlaminge, zie: Flamingo/Vlaminch |
| Flamingo/Vlaminch 17 n. 3, 51, 51 n. 1, 292 |
| Flandria/Vlaenderen 51, 51 n. 1 |
| Florence/Florentijnen/Florentijns 38, 52, 54, 57, 75, 93 |
| florijn 54 |
| florilegium 27 n. 14, 84, 84 n. 88, 86 |
| Foggia 276, 281 |
| Fondaco dei Tedeschi 61, 67 |
| fooien 60 |
| forel 46-7, 232 |
| formazo de cavallo 283, 326 |
| fortitudo 134, zie verder: kardinale deugden |
| Fortuna 76, 81 |
| Francesco di Marco Datini, zie: Datini |
| Francesco Melchiori, zie: Melchiori |
| Frans van Bomberghen 55 |
| Frans-Nederlands/Vlaams (taalgids), zie: Livre des mestiers |
| Frederik van der Molen 57, 57 n. 20 |
| frisette 57, 57 n. 17 |
|
| g (na n in het Mnl.) 42 |
| g (syncope van g in Mnl.) 42 |
| gabella 258 |
| Gabriël Meurier, zie: Meurier |
| Garganus 279 |
| Garganus Mons, zie: Monte Gargano |
| geboden (tien - van God) 15, 126-8, 166-7 |
| geboden (tien - van een meester) 15, 131 |
| gebruikssporen, zie: handschrift |
| geduario 294-5 |
| geelwortel 294 |
| geheugen (in de Middeleeuwen) 84 |
| gekonfijte gember, zie: gember |
| geld/geldhandel/geldkoersen 52, 58, 62, zie ook: munten |
| gematigdheid 134, zie verder: kardinale deugden |
| gember 294 |
| Gemma vocabulorum 66 n. 42 |
| Gemmula 66 n, 42 |
| Genua/Genuezen 52, 57, 59 n. 24, 305 |
| Georg, Meester 49 n. 43, 67, 68 |
| ge-, zie onder: ghe- |
| gerundiumvorm (in It.) 39 |
| Gesprächsbuch (Pools-Duits) 69 n. 54 |
| gespreksboekjes 51, 65-70, 86, passim, zie ook: woordenboeken/woordenlijsten |
| getallen, zie: cijfers en getallen |
| getijden, zie: kerkelijke getijden |
| geveist 323 |
| gewale 294-5 |
| gewennen 269 |
| geweten 14, 73, 76-7 |
| gewichten (verschillende -) 60-1, 62, 75, 97, 296-8 |
| gewinnen 269 |
| gezegdes, zie: spreekwoorden |
| ghedienste 133 |
| ghelove 106-7 |
| ghevoech 136-7 |
| ghewardart 96 |
| gierigheid, zie: woeker(aar) |
| Giovanni di Pagolo Morelli, zie: Morelli |
| goederenhandel 52, 54, 56 |
| graanhandel 276, 280-1, 282 |
| grammatica 67-9, 69 n. 54, 86, 132, 261, 269, 321, zie ook: morfologie, spelling, syntaxis |
| gracia (per soy -) 282 |
| Gregorius de Grote 83-4, 179-80 |
| Griekse wijn 239, 295, 326-7 |
| Grimani, Antonio 55 |
| groene gember, zie: gember |
| guasto 121 |
| gubernata 320-1 |
| Guicciardini, Lodovico 54 |
|
| habundantemente 45 |
| habundante 136-7 |
| hamels 319 |
| handboeken (ten behoeve van de koopman) 62-5, 65-70, 74, 81-4, 85 |
| handel, zie: commissiehandel, geldhandel, goederenhandel, graanhandel, krediethandel, metaalhandel, ruilhandel, specerijenhandel, textielhandel, wisselhandel, wolhandel |
| handelsbetrekkingen, zie: handelsrelaties |
| handelscorrespondentie 55, 74 |
| handelsgebruiken/handelsgewoonten/handelsusances 17, 60, 62, 258, 281 |
| handelskennis 58-61 |
| |
| |
| handelsmentaliteit 58 |
| handelsprivileges 60 |
| handelsregels 60, 60 n. 30 |
| handelsrekenen 59, zie ook: cijfers en getallen, en: rekenboeken, rekenen |
| handelsrelaties (Noord-Italië en Zuidelijke Nederlanden) 51-8 |
| handelsrelaties (Rusland-Venetië) 236-7 |
| handelsroutes 17, 54-5, 64-5, zie ook: reisgidsen |
| handelstechnieken 58 |
| handelstermen 58 |
| handelsverdragen 60 |
handschrift Add. MS 10802 (British Library) 19-37
| afkortingen 23 |
| gebruikssporen 29 |
| katernenopbouw 19, 30 |
| watermerk 19, 20 (afb.), 30 n. 19, 32 n. 20 |
|
| Hane, familie De Hane 58, zie ook: Maarten de Hane |
| Hannekijn, zie: Hennekin |
| Hanzeaten 54 |
| hebzucht, zie: woeker(aar) |
| Hector 77 |
| hen (als bez. vnw.) 269 |
| Hennekin 47, 318-9 |
| Henri d'Adeli 147 |
| Hercules 77, 78 |
| Hersvelt, zie: Jan van Hersvelt |
| Hieronymus 16, 84, 84 n. 89, 165 |
| Hollands, zie: taal, zie ook onder: dialectkenmerken |
| honder (als bez. vnw) 42 |
| honderde, zie: centenaar |
| Hondschote, zie: wol(handel) |
| honestemente 45 |
| honne(n) (als bez. vnw) 42 |
| huishoudster, zie: dienstmaagd |
| Huus der scaemden 206-7 |
|
| i (rekking korte i in Mnl.) zie: rekking |
| i (spelling i i.p.v. ie in Mnl.) 42 |
| Iam lucis orto sidere 139 |
| ijdelheid (der wereld) 16, zie verder: vanitas-gedachte, zie ook: memento mori-motief, ubi sunt?-motief |
| India 54 |
| Indië 305 |
| ingenio 121 |
| Introito e Porta 68 n. 51 |
| invloed (Latijn op Italiaans) 39 |
| invloed (Middelnederlands op Italiaans) 39-40, 41, 47 |
| inzicht 15, 133-5, zie verder: kardinale deugden |
| Italiaans (in het Koopmansboek), zie: dialectkenmerken, invloed, taal, werkwoordsuitgangen |
| Italiaans boekhouden, zie: dubbel boekhouden |
| Italiaans-Duits (taalgidsen) 67, 68, zie ook: Sprachbuch |
| Italiaanse brief (in het Koopmansboek) 13, 18, 37 n. 30, 51, 71-2 |
| iustitia 16, 134, zie ook: rechtvaardigheid, en: kardinale deugden |
| iustum pretium 73 |
|
| -j- (bij wegvallen -d- in het Mnl.) 41-2 |
| jaarmarkten 52, 248 |
| Jacobus de Voragine 279 |
| Jacopone da Todi 84 n. 89 |
| Jan della Faille, zie: Faille |
| Jan van Boendale 75 |
| Jan van Eyck 50 (afb.), 52 |
| Jan van Hersvelt 35 n. 23, 55 |
| Jan van Ruusbroec 83-4 |
| Jan Ympyn Christoffels, zie: Christoffels |
| Jans teesteye 76, 76 n. 72 |
| Jezus Sirach, zie: Ecclesiasticus |
| Job 196, zie ook: bijbelplaatsen |
| Julius Caesar 189 |
| juridische kennis (van de koopman) 60 |
|
| k (grafeem k in It.) 40 |
| kaneel 293 |
| kardinale deugden 11, 14, 15, 16, 17, 73, 75, 76, 93, 133-5 |
| karsaai 56, 57, 326 |
| katernopbouw, zie: handschrift |
| katerntabel 31 |
| katoen 297 |
| kerkelijke getijden 139 |
| kerkleraren 82 |
| kerkvaders 72, 82, 83, 84 |
| kerrie 295 |
| kersey 326 |
| klassieke auteurs/klassieken 72, 82, 83, 84, 85 |
| Klein-Azië 282 |
| Kolos van Barletta 276 |
| koopman (in de literatuur) 75-81 |
| koopman (op reis) 310 |
| koopman (vorming van de -), zie onder: vorming |
| |
| |
| koopvrouw(en) 96, 96 (afb.) |
| Korach 217 |
| koren, zie: graanhandel |
| korte a (in het Mnl.), zie: a |
| korte e (in het Mnl.), zie: e, zie ook: rekking |
| korte i (in het Mnl.), zie: rekking |
| krediethandel 52 |
| kruidnagel 295 |
| kurkuma 295 |
|
| l (niet-vocalisering van l in Mnl.) 42 |
| -l (conservering Latijnse -l in It.) 39 |
| Lagele 254 |
| Lago di Pilato 253 |
| Lai d'Aristote 147 |
| laken (Engels -) 56, 57 n. 17, 326 |
| Lanciano, zie: Lanzano |
| lane (Engelse wol) 326 |
| lange a (i.p.v. e in Mnl.) 42 |
| lange e (i.p.v. a in Mnl.) 42 |
| Lanzano 60, 248 |
| Latijn 38, 39, 41, 45-6, 49 n. 43, 59, 72, 82, 86 |
| Latijn (invloed op It.) 39 |
| Latijnse school, zie: school |
| Laurentius van Sipontum 279 |
| Leere van hoveschede 35, 35 n. 23, 67 n. 46 |
| Legenda aurea 279 |
| Leiden, zie: wol(handel) |
| Leken, Der - spieghel 76 n. 72, n. 73 |
| Leonardo Fibonacci, zie: Fibonacci |
| Levant 54, 293, 327 |
| levenslessen 74 |
| lexicografische traditie 65-70 |
| Liber Abaci 63-4 |
| Liber de diligendo Deo 169 |
| Liber ystoriarum Romanorum 191 |
| Libera me Domine 188 |
| libri segreti 62 |
| Libro, Il - dell'arte de la mercatura 74, 75, 82 |
| Libro dei buoni costumi 75, 93, 95, 101, 133 |
| liefde (tot God) 16-7 |
| liefde (wereldse -) 14, 16, zie verder: memento mori-motief, vanitas-gedachte, ubi sunt?-motief |
| liefdegebod, zie: ‘dubbele liefdegebod’ |
| Lieflick, Een - memorie boeck 75 |
| Limburgs, zie: taal |
| lira/lira de grossi 327 |
| littera/littere 325 |
| littere/litteren 259 |
| livra 327 |
| Livre des mestiers 66, 67 n. 46, 68, 69, 69 n. 55, 70, 71, 86 |
| Lodovico Guicciardini, zie: Guicciardini |
| Lof der Zotheid (de koopman in -) 76 |
| Lombarden/Lombardije 52, 52 n. 2, 57, 75 |
| lommerd 52 n. 2 |
| loon 15, 18 |
| Lowys Porquin, zie: Porquin |
| Luca Pacioli 64 |
| Lucca/Lucchezen 52, 57 |
| lucrum turpe 72 |
| Lukas Rem, zie: Rem |
|
| Maarten de Hane 56, 56 n. 16, 57 |
| Magnus Intercursus 327 |
| malaga 327 |
| malaria 149 |
| malavasia 327 |
| malvagio 95 |
| malvezij 239, 295, 327 |
| maneri 226 |
| Manfredonia 65, 276-7, 280-1 |
| mangeling 293 |
| Maniere, Die - om te leeren cijffren na die rechte consten Algorismi 64 |
| maniren 226, 235 |
| marca 250-1 |
| Mardochaeus, zie: Mordechai |
| mark(e) 250-1 |
| maten (verschillende -) 60-2, 75, 96-7, 263-5, 296 |
| meertalig(heid) 51, 65-70, 86 |
| medeklinkers, zie: dubbele medeklinkers, en: harde medeklinkers |
| Meester Georg, zie: Georg |
| Melchiori, Francesco - 35 n. 26 |
| memento mori-motief 14, 78-9 |
| Merck van Anconen/Merka de Ancona 250 |
| metaalhandel 54, 297 |
| Metamorphoses 193 |
| Methaphizica 193 |
| Meurier, Gabriël - 67 |
| Michaël, Sint - 278-9 |
| Michele Arcangelo, San - 278 |
| Middellandse-Zeegebied passim |
| Middelnederlands (invloed op het Italiaans), zie: invloed |
| miliaro 97, 296-7, 298 |
| Moab 149 |
| modo 221 |
| Molen, familie Van der - 58, zie ook respectievelijk: Daniël en Frederik van der Molen |
| Monobasia 327 |
| Monte Gargano 277-8, 280 |
| |
| |
| Monte Sant'Angelo 276, 278 |
| Monte Sibilla 252-3 |
| Mordechai 83, 83 n. 85, 213 |
| Morelli, Giovanni di Pagolo - 75 |
| morfologie (in It.) 39, zie ook: grammatica, slordigheden |
| Moskou 236 |
| mundo 221 |
| munten (vreemde -) 17, 54, 58, 60-1, 97, 260, 266-7, 327, zie ook: geld |
| mutsen 327 |
|
| n (wegvallen voor g in Mnl.) 42 |
| Napels 276, 281 |
| Napoli di Malvasia 327 |
| naranjo/naransse 261 |
| naslagwerken (ten behoeve van de koopman) 62-5 |
| ‘naties’ 55 n. 12, 57 |
| natione fiamenga 55 n. 12 |
| Nettesheym, zie: Agrippa van Nettesheym |
| neve/nevote 200-1 |
| Nicolaas, Sint - 282 |
| Nieuwe instructie 64, 107 |
| Noël van Berlaimont, zie: Berlaimont |
| Noord-Brabant 41 |
| Noord-Italianen/Noord-Italië 51, 52, 67, zie ook: handelsrelaties |
| Noot, Thomas van der - 42, 64 |
| Norcia/Nursia 251 |
|
| o (i.p.v. u in Mnl.) 43 |
| -o (bij volt, deelw. in It.), zie: overeenstemming |
| olijfolie/olijven 262 |
| onbetrouwbaarheid (van de koopman), zie: betrouwbaarheid |
| onderwijs, zie: school |
| onminschelike 45-6, 274-5 |
| oostelijke kenmerken (Mnl.) 42-4 |
| Oostmiddelnederlands, zie: taal |
| oplichter, zie: bedriegen/bedrog |
| ossen 319 |
| Ouditaliaans 40 |
| overeenstemming (in gesl. en getal van onderw. en volt, deelw. in It.) 39 |
| overvloelike 137 |
| Ovidius 193, 255 |
|
| paardenkaas, zie: case van perden |
| Pacioli, zie: Luca Pacioli |
| Padua (dialect van -) 38, 39 |
| palatalisatie (in It.) 38-9 |
| pand, zie: borg(stelling) |
| panni 326 |
| Pantalone 155 |
| Paolo da Certaldo, zie: Certaldo |
| Parfait négociant Le - 58 n. 24 |
| parnisen 46-7, 228 |
| patard/pattarde 47, 267, 299 |
| Paumgartner (familie -) 258, 281 |
| Pegolotti, Francesco Balducci 62, 62 n. 35, 281 |
| pelli romaniski 280 |
| peper 15, 121, 294, 295 |
| per soy gracia, zie: gracia |
| persianer 280 |
| Petrus Lombardus 73 |
| Phyllis 79, 146 (afb.), 147 |
| Picardië 267 |
| Pictagoris arithmetice introductor 63 (afb.) |
| Piëmonte, zie: Porquin |
| piezeria 39 |
| Pilatus 253 |
| Pitti, Buonaccorso - 75 |
| Poetica (van Aristoteles) 197 |
| pome naransse, zie: pomeransen |
| pomeransen 261 |
| pond, zie: gewichten |
| pooiers 17 |
| Pools-Duits gespreksboek 69 n. 54 |
| Pordenone, zie: Maarten de Hane |
| Porphirius 188 |
| Porquin, Lowys 75 |
| Portugal/Portugezen 54, 55, 294 |
| portulaan 64, 281 |
| Portulan Rizo 281 |
| Potter, zie: Dirc Potter |
| practigerenne 269, 295 |
| pratica/pratiche 62-3 |
| Pratica, La - della Mercatura 62, 62 n. 35 |
| Prato 74, 75 n. 68 |
| Prediker, zie: Ecclesiastes |
| prie/rya 245 |
| prolixità/verlingnesse 181 |
| proposito 46, 126 |
| prostitutie, zie: pooiers |
| prudente/prudentia/prudesza 15, 133-5, zie verder: kardinale deugden |
| Quinque linguarum [...] 68 n. 53 |
|
| -r- uit Lat. -tr- (in It.) 38 |
| Ragusa 74, 276, 281 |
| rascia/rasse 292 |
| rasone 235 |
| |
| |
| rasse, zie: rascia |
| rechtvaardigheid (van de koopman) 11, 14, 16, 17, 72, 73, 93, 134, zie verder: kardinale deugden |
| reisgidsen 62, 64-5 |
| rekenboeken 62, 63-4 |
| rekenen 17, 59, 60, 64 zie ook: cijfers en getallen, handelsrekenen, rekenboeken, tellen |
| rekking (korte e tot lange e in Mnl.) 43 |
| rekking (korte i tot lange e in Mnl.) 43 |
| rekking (korte i tot ii in Mnl.) 42 |
| Rem, Lukas 61 |
| retorische traditie 71-2 |
| Ricordanze 74-5, 82 |
| Rodd, Thomas 33, 36 |
| Romaensche velle 280 |
| Rossia/Rossien 236-7, zie ook: Rusland |
| rozijnen 297 |
| ruilhandel 293 |
| Rusland 18, 236-7, 299, zie ook: handelsrelaties |
| Ruusbroec, zie: Jan van Ruusbroec |
| rya, zie: prie |
|
| -s, zie: eind-s |
| saai (een stof) 326 |
| sabbato/saterdach 128-9 |
| saffraan 60, 249, 255, 259, 294 |
| salaris, zie: loon |
| Salmon/Salmone, zie: Sulmona |
| Salomon 16, 77, 78, 82, 144, 162, 187, 188 |
| salone/saloni 292, 327 |
| samensmelting lidw. en znw. in It. 41 |
| Samgar 83, 189 |
| Samson 77, 78, 146-7, 187, 188 |
| San Domenico, zie: Domenico |
| San Michele Arcangelo, zie: Michele Arcangelo |
| San Vito, zie: Vito |
| Sangre 255 |
| sapientia 15, 134, zie verder: kardinale deugden |
| sapoor 229 |
| Sardinië 281 |
| saterdach, zie: sabbato |
| Savanne, Pierre 96 (afb.) |
| savoor 229 |
| savorette 229 |
| sazono 39, 249 |
school
| Latijnse school 59, 84, 86 |
| volkstalige school 59, 62, 64 |
|
| scl (i.p.v. si in Mnl.) 42 |
| secondo officio 139 |
| seda 327 |
| sedewale/sedeware 295 |
| Segor 83, 189 |
| sentamento 138 |
| sententies, zie: spreekwoorden |
| serge 326 |
| Sibilla/sibillen/Sibillini 252-3 |
| Sicilië 281, 293 |
| Siena, zie: Bernardinus van Siena |
| signo 177 |
| sinne 177 |
| Sint-Winoksbergen 261 |
| Sipontum 278, 279 |
| slordigheden bij het schrijven 25 |
| slordigheden in spelling en morfologie in It.40 |
| smalsso/smalt 47, 241 |
| Sneyd, Walter 33, 35-6 |
| sociale status (van de koopman) 72-7 |
| solen 43 |
| Solennissimo Vochabuolista 68 |
| sonder faleren 259 |
| sonorisatie 38 |
| Soranzo, Jacopo 35, 35 n. 26 |
| Sotheby 35 |
| Spanje 55 |
| speceria 46 |
| specerijen(handel) 15, 17, 18, 46, 54, 55, 62, 249, 293-5, 297, 305 |
| speciar 120 |
| speculeren 58, 58 n. 24 |
| spelling (van It. en van Mnl.), 23, zie verder: taal, zie ook: slordigheden |
| spozo 245 |
| Sprachbuch 49 n. 43, 67, 67 n. 50, 68, 69, 71, 86, 133, 268 |
| spreekwoorden (gezegdes en uitdrukkingen) 15, 68, 69, 133 |
| stage (van de koopman) 59-61, 62 |
| stanck 245 |
| Steels, Jan 68 n. 53 |
| sterkte 134, zie verder: kardinale deugden |
| stima 249 |
| Storie de Troja et de Roma 191 |
| stuiver, zie: stuver |
| stuver 61, 267, 299 |
| subtijlheit 121 |
| suiker 293, 297 |
| Sulmona 255 |
| summa/summe 264 |
| Summa arithmetica, geometria, proprtioni et proportionalità 64 |
| |
| |
| Summa moralis 81 |
| summe/sommen 262-3 |
| Susanna 79, 82, 142-3 |
| syncope 42 |
| syntaxis (Mnl.) 44 |
|
taal (van het Koopmansboek) 37-49, zie ook: dialectkenmerken, en zie: vreemde talen
| Brabants 41-4, 49, 51, 85, 269, 321 |
| Hollands 42-3, 51 |
| Italiaans 38-41, 44-7, 49, 51, 85 |
| Limburgs 42-4, 321 |
| Middelnederlands 39-40, 41-4, 44-7, 49 |
| Oostbrabants 41-4 |
| Oostmiddelnederlands 42-3 |
| verhouding Italiaans-Middelnederlands 39-40, 41, 44-7 |
| Vlaams 42, 47, 51, 51 n. 1 |
|
| taalgidsen (ten behoeve van de koopman) 62, 65-70, 86 |
| tabel, zie: katerntabel |
| Tannhäuser 253 |
| tarieven 62 |
| Tavernier 75 |
| Tedeschi 67 n. 49, 94, zie ook: Fondaco de Tedeschi |
| tellen 17, 58-9, 64, zie ook: cijfers en getallen, rekenboeken, rekenen |
| temperantia 134, zie verder: kardinale deugden |
| textiel (handel en nijverheid) 52, 54, 55, 56, 57, 326 |
| Theutonista 66 n. 42 |
| Thomas van Aquino 73 |
| Thomas van der Noot, zie: Noot |
| tien geboden, zie: geboden |
| Titiaan, zie: Maarten de Hane |
| Todi, zie: Jacopone da Todi |
| tolheffing 58, 62, 258-9 |
| Toscane 62 |
| Tranen, zie: Trani |
| Trani 65, 276, 280, 281 |
| Trevisan, Bernardo 33-5, 33 n. 23 |
| Trevisan, Francesco 35 |
| Treviso-arithmetica 64 |
| tristicia 95 |
| Troje 79 |
| tu (en voy in It.) 40-1 |
| tudisco 17 n. 3, 292 |
| Turken 54-5, 54 n. 8, 237 |
| twede getide 139 |
| tweetalig, zie: meertalig |
| Tyrrheense Zee 280 |
| u (i.p.v. e in Mnl.) 43 |
| u (naast o in Mnl.) 43 |
| u-spelling (in Mnl.) 43-4 |
| ubi sunt?-motief 77, 186, 188, zie ook: memento mori-motief, vanitas-gednchte |
| uitdrukkingen, zie: spreekwoorden |
| Ulrich Ehinger 61 |
| Umbrië 251 |
| umlaut (sterke werkw. in Mnl.) 43 |
| umlaut (van a tot e in Mnl.), zie: a-umlaut |
| usura, zie: woeker(aar) |
| utile e danno/winninge ende verlies 99 |
| Uutersten, Den - wille 75 |
| v-spelling (in Mnl.) 43-4 |
| valuta 63, zie ook: geld/geldhandel/geldkoersen |
| Van Bomberghen, zie Bomberghen, familie Van Bomberghen |
| Van der Molen, zie: Molen, familie Van der Molen |
| vanitas-gedachte 16, 77-9, 115, zie ook: memento mori-motief, ubi sunt?-motief |
| vanitas mundi 78 |
| vasten 230-1 |
| velaren (spelling van - in Mnl.) 43 |
| Venetiaans 38-9, 122, 155, 249, zie ook: Veneto-dialecten |
| Venetië 18, 33, 35, 35 n. 23, 39, 51, 52, 54, 55, 55 n. 12, 56, 57, 59, 60 n. 30, 61, 62, 63, 64, 67, 67 n. 46, 67 n. 49, 67, 68 n. 50, 68, 68 n. 53, 71, 72, 74, 84 n. 88, 85, 86, 87, 96, 98, 122, 237, 276, 281, 293, 294, 297, 304, 327 |
| Veneto 38, 49, 85, 87 |
| Veneto-dialecten 38-41, 38 n. 31, 49, 85, 87, zie ook: Venetiaans |
| Venus 252-3 |
| verdubbeling medeklinkers, zie: dubbele medeklinkers |
| vergankelijkheid 16, zie ook: memento mori-motief, ubi sunt?-motief, vanitas-gedachte |
| Vergilius 83, 83 n. 86, 144-5 |
| verliefdheid 16-7 |
| verlingnesse, zie: prolixità |
| vermanesse 157 |
| Verona/Veronees 38, 57 |
| vertaalproces 27 |
| vertaaltechniek 44-7 |
| verstand, zie: prudentia |
| verwart 320-1 |
| verzekeringszaken 54 |
| |
| |
| Vicenza (dialect van -) 38 |
| viin greco 326, zie verder: Griekse wijn |
| vingerrekenen 63, 63 (afb.) |
| Vito, San - 248 |
| Vlaams, zie: taal |
| Vlaams-Brabant 41 |
| Vlaanderen 51-8, 267 |
| Vlaenderen/Flandria 51, 51 n. 1 |
| Vlaminch/Flamingo 17, 17 n. 3, 18, 51, 51 n. 1, 292 |
| Vlaminge/Flaminge 17 n. 3, 51, 51 n. 1, 292 |
| Vocabulaer/Vocabulair 66, 69 |
| Vocabulaer in vijfderley talen [...] 68 n. 53 |
| Vocabulare 67, 67 n. 46, 68, 71 |
| vocabularia 66 n. 42 |
| vocabularia rerum 66 n. 42 |
| Vocabularius ex quo 66 n. 42 |
| Vocabulista de le cinque lingue [...] 68 n. 53 |
| volkstalige scholen, zie: school |
| voorzichtigheid 134, zie verder: kardinale deugden |
| Voragine, Jacobus de -, zie: Jacobus |
| vorsinnich(eit)/vorsinnigheit 133-5, zie ook: kardinale deugden |
| voy (en tu in It.) 40-1 |
| vreemde talen 59, 65-70 |
| vrouwen (gevaar van -) 15-6, zie verder: anti-feminisme |
| vrouwenlist 79 |
| Vulgaat 82, 83 n. 85, 94, 129, 139, 148, 163, 197, 205, 207, 212, 213, 217, zie ook: bijbel |
| Vulgair Latijn 38 |
|
| w (grafeem w in It.) 40 |
| -w- (bij wegvallen -d- in het Mnl.) 41-2 |
| w-spelling (in Mnl.) 43-4 |
| Waals-Brabant 41 |
| warenkennis (van de koopman) 60, 62, 63 |
| was(se) 249 |
| watermerk, zie: handschrift |
| wereld (bedrieglijkheid der -) 14, 16 |
| werelt 221 |
| werkwoordsuitgangen (in It.) 39 |
| Wijsheid (Boek -) 82, zie verder: bijbelplaatsen |
| wijsheid, 15, 134, zie verder: kardinale deugden |
| winninge ende verlies, zie: utile e danno |
| winst 17, 18, 72-4, 293, zie ook: woeker(aar) |
| wisselbrieven 58 |
| wisselhandel 52, 57, 293 |
| wisseltechnieken 58, 62 |
| Withage, Jean 67 n. 47 |
| woeker(aar) 72-3 |
| wol(handel) 54, 297, 326-7 |
| woord van eer 106-7 |
| woordenboeken/woordenlijsten 65, 66, 66 n. 42, 67, 68, 68 n. 53, 69 n. 54, zie ook: gespreksboekjes |
| woordvolgorde (in het Mnl.) 44, 45 |
| Ympyn, zie: Christoffels, Jan Ympyn |
|
| Zanchi, Bernardo di 57 |
| zedenkundige traditie 77-81 |
| zedoarwortel 294 |
| zeep 297 |
| zeverkruid/zeverzaad 294-5 |
| Zibaldone da Canal 62 |
| zijde/zijdedraad 54, 57, 326, 327 |
| zima 249 |
| zondag, zie: sabbato |
| Zorzi, zie: Georg |
| Zuid-Duits(ers) 54, 67, 268 |
| Zuidelijke Nederlanden, 17 n. 3, 51, 52, 55, 292, zie ook: handelsrelaties |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd