Een koopman in Venetië

[p. 331]

Literatuurlijst

Analecta Hymnica medii aevi, ed. G.M. Dreves & C. Blume. Leipzig, 1886-1921.

Aristodemo 1994: B. Aristodemo (ed.), Lodovico Guicciardini, Descrittione di tutti i Paesi Bassi. Edizione critica. Z. pl., 1994. Diss. Universiteit van Amsterdam.

Aristoteles, Poetica, zie: Hamilton Fyfe 1973

Arnaud-Lindet 1990-1991: M.-P. Arnaud-Lindet (ed.), Orose, Histoire contre les païens. Texte établi et traduit par -. Paris, 1990-1991. 3 dln. (Collection des universités de France. Sér. latine. 296-297)

Augustinus, Confessiones, zie: O'Donnell 1992

Bart Rossebastiano 1976: A. Bart Rossebastiano, ‘Serie di proverbi in lessici italiano-tedeschi del secolo XV’. In: Giornale storico della letteratura italiana 153 (1976), p. 549-565.

Bart Rossebastiano, zie ook: Rossebastiano Bart

Battaglia, S., Grande dizionario della lingua italiana. Torino, 1961 - .... Zie: GDLI

Battisti, C. e G. Alessio, Dizionario etimologico italiano. Firenze, 1948-1957. 5 dln. Zie: DEI

Bec 1967: C. Bec, Les marchands écrivains. Affaires et humanisme à Florence 1375-1434. Paris etc., 1967. Diss. Parijs. [Ook verschenen als nr. 9 in de reeks Civilisations et sociétés]

Becker 1916: C.H. Becker, ‘Ubi sunt qui ante nos in mundo fuere’. In: Aufsätze zur Kultur- und Sprachgeschichte vornehmlich des Orients. Ernst Kuhn zum 70. Geburtstage am 7. Februar 1916 gewidmet von Freunden und Schülern. Breslau, 1916, p. 87-105.

Bernard 1972: J. Bernard, ‘Trade and finance in the Middle Ages 900-1500’. In: C.M. Cipolla (ed.), The Fontana economic history of Europe. Vol. 1: The Middle Ages. Glasgow, 1972, p. 274-338.

Bernardus van Clairvaux, zie: Leclercq/Rochais 1963

Bijbel 1959: Bibliorum sacrorum iuxta Vulgatam Clementinam. Nova editio. Breviario perpetuo et concordantiis aucta. Adnotatis etiam locis qui in monumentis fidei sollemnioribus et in liturgia Romana usurpari consueverunt. Curavit A. Gramatica. [Roma,] 1959.

Bijbel 1995: De Bijbel. Uit de grondtekst vertaald. Willibrordvertaling. Geheel herziene uitgave. 's- Hertogenbosch, 1995.

Bischoff 1961: B. Bischoff, ‘The study of foreign languages in the Middle Ages’. In: Speculum 36 (1961), p. 209-224.

Boendale, Jan van, zie: Snellaert 1869 en De Vries 1844-1848

Boerio 1856: G. Boerio, Dizionario del dialetto veneziano. 2a ed. aumentata e corretta, aggiuntovi l'indice italiano veneto già promesso dall' autore nella prima edizione. Venezia, 1856. [Anastatische herdr.: Milano, 1971]

Bostoen 1987: K. Bostoen, Dichterschap en koopmanschap in de zestiende eeuw. Omtrent de dichters Guillaume de Poetou en Jan van der Noot. Deventer, 1987. Diss. Universiteit van Amsterdam. [Ook verschenen als nr. 1 in de reeks Deventer studiën]

Bostoen 1991: K. Bostoen, ‘Zo eerlijk als goud: de ethiek van de wereldstad’. In: H. Pleij e.a., Op belofte van profijt. Stadsliteratuur en burgermoraal in de Nederlandse letterkunde van de Middeleeuwen. Amsterdam, 1991, p. 333-346 en 437-438 (Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 4)

Branca 1986: V. Branca (ed.), Mercanti scrittori. Ricordi nella Firenze tra Medioevo e Rinascimento. Milano, 1986.

[p. 332]

Braudel 1976: F. Braudel, La Méditerranée et le monde méditerranéen à l'époque de Philippe II. Tome 1. 3me éd. Paris, 1976.

Breviarium romanum 1910: Breviarium romanum. Ex decreto ss. concilii tridentini restitutum S. Pii V. pontificis maximi jussu editum Clementis VIII., Urbani VIII. et Leonis XIII. auctoritate recognitum. Ed. quinta post alteram typicam. Pars hiemalis. Ratisbona etc., 1910.

Brinkman/Schenkel 1999: H. Brinkman en J. Schenkel (eds.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15. 589-623. Diplomatische editie. Hilversum, 1999. 2 bdn. (Middeleeuwse verzamelhandschriften uit de Nederlanden VII, 1 en 2.

Briquet 1907: C.M. Briquet, Les filigranes. Dictionnaire historique des marques du papier de leur apparition vers 1282 jusqu'en 1600. Paris, 1907. 4 dln. [A facsimile of the 1907 ed. with supplementary material contributed by a number of scholars by A. Stevenson. Amsterdam, 1968. 4 dln. The new Briquet. Jubilee edition]

Broekhuizen, G. van, zie: Savary 1683

Bruchhäuser 1989: H.P. Bruchhäuser, Kaufmannsbildung im Mittelalter. Determinanten des Curriculums deutscher Kaufleute im Spiegel der Formalisierung von Qualifizierungsprozessen. Köln etc., 1989.

Brugmans 1895: H. Brugmans, Verslag van een onderzoek in Engeland naar archivalia, belangrijk voor de geschiedenis van Nederland, in 1892 op last der regeering ingesteld. 's-Gravenhage, 1895.

De Bruijn-van der Helm 1992: J.A.M. de Bruijn-van der Helm, Merce, moneta e monte. Termini commerciali italiani attestati nei testi neerlandesi dei secoli XVI e XVII. Utrecht, 1992. Diss. Utrecht.

Brulez 1958: W. Brulez, ‘Lettres commerciales de Daniël et Antoine van Bombergen à Antonio Grimani (1532-1543)’. In: Bulletin de l'Institut historique belge de Rome 31 (1958), p. 169-205.

Brulez 1959: W. Brulez, De firma della Faille en de internationale handel van Vlaamse firma's in de 16de eeuw. Brussel, 1959. (Verhandelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor wetenschappen, letteren en schone kunsten van België. Klasse der letteren)

Brulez 1964: W. Brulez, ‘Maarten de Hane’. In: Nationaal biografisch woordenboek. Dl. 1. Brussel, 1964, p. 592-6.

Brulez 1965: W. Brulez, Marchands flamands à Venise. I (1568-1605). Bruxelles etc., 1965. (Etudes d'histoire économique et sociale 6)

Brulez 1975: W. Brulez, ‘De handel’. In: Antwerpen in de XVIde eeuw. Antwerpen, 1975, p. 109-142.

Van Buuren 1998: A.M.J. van Buuren (ed.), in samenwerking met O.S.H. Lie en A.P. Orbán, Den duytschen Cathoen. Naar de Antwerpse druk van Henrick Eckert van Homberch. Met als bijlage de andere redacties van de vroegst bekende Middelnederlandse vertaling der Dicta Catonis. Hilversum, 1998. (Middelnederlandse tekstedities 5)

Bywater 1979: M.F. Bywater (ed.), J. Ympyn Christoffels, Nieuwe instructie ende bewijs der looffelijkcker consten des Rekenboecks, 1543. In: Historic accounting literature 28, London etc., 1979.

Caesar, C. Julius, zie: Dorminger 1981

Chadwick 1993: H. Chadwick, The early church. Revised ed. Harmondsworth etc., 1993. (The Penguin history of the church 1)

Christoffels, zie: Bywater 1979

Claes 1970: F. Claes, ‘Ontwikkeling van de Nederlandse lexicografie tot 1600’. In: Tijdschrift voor Nederlandse taal- en letterkunde 86 (1970), p. 102-126.

Claes 1971: F. Claes, ‘Lijst van Nederlandse woordenlijsten en woordenboeken gedrukt tot 1600’. In: De gulden passer 49 (1971), p. 130-229.

Colloquia et Dictionariolum, zie: Rizza 1996 Contini 1960: G. Contini, Poeti del Duecento. Milano etc., 1960. V. I.

Corbellini 2000: S. Corbellini, Italiaanse deugden en ondeugden. Dirc Potters Blome der doechden en

[p. 333]

de Italiaanse Fiore di Virtù. Amsterdam, 2000. Diss. Leiden. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 22.

Cortelazzo 1976: M. Cortelazzo, ‘La cultura mercantile e marinaresca’. In: Storia della cultura veneta. Dalle origini al Trecento. Vicenza, 1976, p. 671-691.

DEI [=C. Battisti e G. Alessio, Dizionario etimologico italiano. Firenze, 1950-1957. 5 dln.]

Delcorno 1989: C. Delcorno (ed.), Bernardino da Siena, Prediche volgari sul campo di Siena 1427. Vol. 1: Prediche I-XXV. Milano, 1989.

Denucé 1934: J. Denucé, Italiaansche koopmansgeslachten te Antwerpen in de XVIe-XVIIIe eeuwen. Mechelen etc., 1934. (De wetenschappelijke bibliotheek. Rubriek: Algemeene geschiedenis)

Dictionnaire de spiritualité 1964: Dictionnaire de spiritualité ascétique et mystique. Doctrine et histoire. [...]. Tome 5: Faber - Fyot. Paris, 1964.

Dirc Potter, zie: Schoutens 1904

Dizionario 1950: Dizionario letterario Bompiani delle opere e dei personaggi di tutti i tempi e di tutte le letterature. Vol. 8: Personaggi: A - Z. Milano, 1950.

Dorminger 1981: G. Dorminger (ed.), C. Julius Caesar, Bellum gallicum. Der gallische Krieg. Lateinisch-deutsch. 7. unveränderte Aufl. München, 1981. (Sammlung Tusculum)

Dotson 1994: J.E. Dotson (ed.), Merchant culture in fourteenth century Venice. The Zibaldone da Canal. Translated with an introduction and notes by -. Binghamton etc., 1994. (Medieval and Renaissance texts and studies 98)

Dresen-Coenders 1983: L. Dresen-Coenders, Het verbond van heks en duivel. Een waandenkbeeld aan het begin van de moderne tijd als symptoom van een veranderende situatie van de vrouw en als middel tot hervorming der zeden. Baarn, 1983.

Duytschen Cathoen, Den -, zie: Van Buuren 1998

Edler 1934: F. Edler, Glossary of mediaeval terms of business. Italian series 1200-1600. Cambridge (Massachusetts), 1934. (Publications [of the] Mediaeval Academy of America 18)

Edler 1938: F. Edler, ‘The Van der Molen, commission merchants of Antwerp: trade with Italy, 1538-1544’. In: J.L. Cate and E.N. Anderson (eds.), Medieval and historiographical essays in honor of J.W. Thompson. Chicago, 1938, p. 78-145.

Enciclopedia italiana 1929-1952: Enciclopedia italiana di scienze, lettere ed arti. Pubblicata sotto l'alto patronato di S.M. il re d'Italia. Ed. Istituto Giovanni Treccani. Milano [later: Roma], 1929-1952. 36 dln. en 8 dln. Appendice.

Engels 1958: J. Engels, De geschiedenis van het woord abominabel. Groningen, 1958. Openbare les Utrecht.

Engels 1961: J. Engels, ‘La survie du verbe latin abominari et l'afr. abo(s)mer’. In: Neophilologus 45 (1961), p. 106-122.

Evans 1970: A. Evans (ed.), Francesco Balducci Pegolotti, La pratica della mercatura. New York, 1970. [Eerste dr.: Cambridge (Massachusetts), 1936]

Favier 1990: J. Favier, In naam van God en des gewins. De wording van de zakenman. Vertaald door F. Borsboom en J. Fonderie. Amsterdam, 1990.

De Flou/Gailliard 1895: K. de Flou en E. Gailliard, ‘Beschrijving van Middelnederlandsche handschriften die in Engeland bewaard worden’. In: Verslagen en mededeelingen der Koninklijke Vlaamsche Academie voor taal- en letterkunde (1895), p. 31-263.

Frenzel 1992: E. Frenzel, Motive der Weltliteratur. Ein Lexikon dichtungsgeschichtlicher Längsschnitte. 4., überarbeitete und ergänzte Aufl. Stuttgart, 1992. (Kröners Taschenausgabe 301)

GDLI [=S. Battaglia, Grande dizionario della lingua italiana. Torino, 1961 - ....].

Gernentz 1988: H.J. Gernentz, Untersuchungen zum russisch-niederdeutschen Gesprächsbuch des Tönnies Fenne, Pskov 1607. Ein Beitrag zur deutscher Sprachgeschichte. Autorenkollektiv unter der Leitung von -. Berlin, 1988. Akademie der Wissenschaften der DDR. Zentralinstitut für Sprachwissenschaft. (Bausteine zur Sprachgeschichte des Neuhochdeutschen 64)

[p. 334]

Gessler 1931: J. Gessler (ed.), Het Brugsche Livre des mestiers en zijn navolgingen. Vier aloude conversatieboekjes om Fransch te leeren. Brugge, 1931. 6 dln.

Gilson 1955: E. Gilson, Les idées et les lettres. 2me éd. Paris, 1955. (Essais d'art et de philosophie)

Goerevitsj 1991: A.J. Goerevitsj, ‘De koopman’. In: J. Le Goff (red.), De wereld van de Middeleeuwen. Amsterdam, 1991, p. 241-279.

Goris 1925: J.-A. Goris, Etude sur les colonies marchandes méridionales (portugais, espagnols, italiens) à Anvers de 1488 à 1567. Louvain, 1925. (Receuil de travaux publiés par les membres des conférences d'histoire et de philologie de l'Université de Louvain. Série 2, fascicule 4)

Goris 1940: J.-A. Goris, Lof van Antwerpen. Hoe reizigers Antwerpen zagen, van de XVe tot de XXe eeuw. Brussel, 1940.

Graf 1893: A. Graf, Miti, leggende e superstizioni del Medio Evo. 2a vol. Torino, 1893. [Herdruk: 1980]

Grande dizionario della lingua italiana, zie: GDLI

Gregorius Magnus, zie: Migne 1849

Greilsammer 1989: M. Greilsammer, Een pand voor het paradijs. Leven en zelfbeeld van Lowys Porquin, Piëmontees zakenman in de zestiende-eeuwse Nederlanden. Tielt, 1989.

Grendler 1989: P.F. Grendler, Schooling in Renaissance Italy. Literacy and learning 1300-1600. Baltimore etc., 1989. (The John Hopkins University studies in historical and political science. Ser. 107, 1)

Grendler 1995: P.F. Grendler, Books and schools in the Italian Renaissance. Great Yarmouth/Norfolk, 1995.

De Groote 1967: H. de Groote, ‘De zestiende-eeuwse Antwerpse schoolmeesters’. In: Bijdragen tot de geschiedenis, inzonderheid van het oude hertogdom Brabant I, 3de reeks, 19 (1967), p. 179-318.

Guicciardijn 1612: Lowijs Guicciardijn, Beschryvinghe van alle de Nederlanden; anderssins ghenoemt Neder-Duytslandt. [...]. Overgheset in de Nederduytsche spraecke door Cornelium Kilianum [...]. t' Amsterdam, 1612. [Facsimile: Amsterdam, 1968. Herleefd verleden]

Guicciardini, Lodovico, zie: Aristodemo 1994

Guida d'Italia 1962: Guida d'Italia del Touring Club Italiano. Marche. 3a ed. Milano, 1962.

Guida d'Italia 1965: Guida d'Italia del Touring Club Italiano. Abruzzo e Molise. 3a ed. Milano, 1965.

Guida d'Italia 1978: Guida d'Italia del Touring Club Italiano. Puglia. 4a ed. Milano, 1978.

Hamilton Fyfe 1973: W. Hamilton Fyfe (ed.), Aristotle, The poetics. With an English translation. Cambridge (Massachusetts) etc., 1973. (The Loeb classical library. Greek authors 199)

Ten Have 1973: O. ten Have, De geschiedenis van het boekhouden. Wassenaar, 1973.

Van Hemelryck 1995: T. van Hemelryck, Georges Chastellain, Le miroir de mort. Éd. critique par -. Louvain-la-Neuve, 1995. (Université catholique de Louvain. Publications de l'Institut d'études médiévales. Textes, études, congrès 17)

Heyd 1879: W. Heyd, Geschichte des Levantehandels im Mittelalter. Bd. 2. Stuttgart, 1879.

Hoppenbrouwers 1996: P.C.M. Hoppenbrouwers, ‘Over het gezin’. In: Madoc 10 (1996), p. 235-249.

Van Houtte 1961: J.A. van Houtte, ‘Anvers aux XVe et XVIe siècles. Expansion et apogée’. In: Annales. Economies - sociétés - civilisations 16 (1961), p. 248-278.

Van Houtte/Van Uytven 1980: J.A. van Houtte en R. van Uytven, ‘Financiën’. In: Algemene geschiedenis der Nederlanden. Dl. 4: Middeleeuwen. Haarlem, 1980, p. 112-127.

Huizinga 1997: J. Huizinga, Herfsttij der Middeleeuwen. Studie over levens- en gedachtenvormen der veertiende en vijftiende eeuw in Frankrijk en de Nederlanden. Bezorging tekst en illustraties A. van der Lem. 21e dr. Amsterdam, 1997.

Jacobus de Voragine, Legenda aurea, zie: Ryan/Ripperger

Jan van Boendale, zie: Snellaert 1869 en De Vries 1844-1848

Jans Teesteye, zie: Snellaert 1869

[p. 335]

Jansen-Sieben 1989: R. Jansen-Sieben, Repertorium van de Middelnederlandse artes-literatuur. Utrecht, 1989.

Jansen-Sieben/Van Winter 1989: R. Jansen-Sieben en J.M. van Winter (eds.), De keuken van de late Middeleeuwen. Een kookboek uit de Lage Landen. Bezorgd en van commentaar voorzien door -. Amsterdam, 1989.

Justinianus, Institutiones, zie: Thomas 1975

Kellenbenz 1977: H. Kellenbenz, ‘Venedig als internationales Zentrum und die Expansions des Handels im 15. und 16. Jahrhundert’. In: Venezia centro di mediazione tra oriente e occidente (secoli XV-XVI). Aspetti e problemi. A cura di H. Beck, M. Manoussacas, A. Pertusi. Vol. 1. Firenze, 1977, p. 281-305. (Civiltà veneziana studi 32)

Kienhorst 1999: H. Kienhorst, ‘Een reis zonder wederkeer. Opmerkelijke notities in handschrift Oxford, Bodleian Library, Can. misc. 278’. In: Queeste 6 (1999), p. 53-70.

Kiliaan, Cornelis, zie: Guicciardijn 1612

Kinable 1997: D. Kimble, Facetten van Boendale. Literair-historische verkenningen van Jans teesteye en de Lekenspiegel. Leiden, 1997. Dissertatie Leiden. [Ook verschenen als nr. 31 in de reeks Leidse opstellen]

Komrij 1994: G. Komrij, De Nederlandse poëzie van de twaalfde tot en met de zestiende eeuw in duizend en enige bladzijden. Amsterdam, 1994. (Bert Bakker bloemlezing)

Kool 1999: M.J.H. Kool, Die conste vanden getale. Een studie over Nederlandstalige rekenboeken uit de vijftiende en zestiende eeuw, met een glossarium van rekenkundige termen. Hilversum, 1999. Diss. Utrecht. (Middeleeuwse studies en bronnen 64)

Kretschmer 1909: K. Kretschmer, Die italienischen Portolane des Mittelalters. Berlin, 1909. (Veröffentlichungen des Instituts für Meereskunde und des Geographischen Instituts an der Universität Berlin)

Lane 1973: F.C. Lane, Venice. A maritime republic. Baltimore etc., 1973.

Leclercq/Rochais 1963: J. Leclercq et H.M. Rochais (eds.), S. Bernardus, Opera. Vol.3: Tractatus et opuscula. Roma, 1963. [Liber de diligendo Deo op p. 109-154]

Le Goff 1987: J. Le Goff, De woekeraar en de hel. Economie en religie in de Middeleeuwen. Amsterdam, 1987.

Legenda aurea, zie: Ryan/Ripperger

LEI [=M. Pfister, Lessico etimologico italiano. Vol. I. Wiesbaden, 1984.]

Leken spieghel, Der -, zie: De Vries 1844-1848

Lexikon des Mittelalters. München etc., 1977/1980-1998. 9 dln.

Liber ystoriarum Romanorum, zie: Monaci 1920

Liborio 1960: M. Liborio, ‘Contributi alla storia dell' “Ubi sunt”’ In: Cultura neolatina 20 (1960), p. 141-209.

Lie 1994: O.S.H. Lie, ‘Sexualiteit en de middeleeuwse leek. Over de seksuele ethiek in het “Boec van Sidrac” en haar cultuurhistorische context’. In: J. Reynaert e.a., Wat is wijsheid? Lekenethiek in de Middelnederlandse letterkunde. Amsterdam, 1994, p. 116-131 en 389-394. (Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 9)

Lindemann 1994: M. Lindemann, Die französischen Wörterbücher von den Anfangen bis 1600. Tübingen, 1994. (Lexicographica Series Maior 54)

Livre des mestiers, zie: Gessler 1931

Van Loey 1937: A. van Loey, Bijdrage tot de kennis van het Zuidwestbrabantsch in de XIIIe en XIVe eeuw. Fonologie. 's-Gravenhage etc., 1937. (Nomina geographica flandrica. Studiën 4)

Van Loey I 1980: A. van Loey, Middelnederlandse spraakkunst. Dl. 1: Vormleer. 9de dr. Groningen etc., 1980.

Van Loey II 1976: A. van Loey, Middelnederlandse spraakkunst. Dl. 2: Klankleer. 7de dr. Groningen etc., 1976.

Luzzatto 1961: G. Luzzatto, Storia economica di Venezia dall'XI al XVI secolo. Venezia, 1961.

[p. 336]

Mak 1959: J.J. Mak, Rhetoricaal glosarium. Assen, 1959. (Taalkundige bijdragen van Noord en Zuid 12)

Marciani 1962: C. Marciani, Lettres de change aux foires de Lanciano au XVIe siècle. Paris, 1962. (Affaires et gens d'affaires 28)

Maschke 1964: E. Maschke, ‘Das Berufsbewusstsein des mittelalterlichen Fernkaufmanns’. In: P. Wilpert (ed.), Beiträge zum Berufsbewusstsein des mittelalterlichen Menschen. Berlin, 1964. (Miscellanea mediaevalia 3)

Merolle 1958: I. Merolle, L'abate Matteo Luigi Canonici e la sua biblioteca. I manoscritti Canonici e Canonici-Soranzo delle biblioteche fiorentine. Roma etc., 1958.

Middelnederlandsch woordenboek, zie: MNW

Migne 1849: J.P. Migne (ed.), Sanctus Gregorius Papa I, cognomentus Magnus, Opera omnia [...]. Tomus 2. Parisiae, 1849. (Patrologiae cursus completus [...]. Series Latina 76)

Miller 1968-1971: F.J. Miller (ed.), Ovid, Metamorphoses. With an English translation. Cambridge (Massachusetts) etc., 1968-1971. 2 dln. (The Loeb classical library. Latin authors 42, 43)

Mitchell 1969: J.B. Mitchell, ‘Trevisan and Soranzo. Some Canonici manuscripts from two eighteenth-century Venetian collections’. In: The Bodleian library record 8 (1967-1972), aflev. 3 (1969), p. 125-135.

MNW [=Middelnederlandsch woordenboek. Uitgegeven door E. Verwijs en J. Verdam. 's-Gravenhage, 1885-1952. 11 dln. [Fotografische herdruk: 's-Gravenhage, 1969-1977]

MNW-Bouwstoffen zie: MNW

Monaci 1920: E. Monaci (ed.), Storie de Troja et de Roma. Altrimenti dette Liber ystoriarum Romanorum. Testo romanesco del secolo XIII preceduto da un testo latino da cui deriva. Ed. con note e glossario da -. Roma, 1920. (Miscellanea della R. Società Romana di storia patria)

Müller 1934: K.O. Müller, Welthandelsbräuche (1480-1540). Stuttgart etc., 1934. (Deutsche Handelsakten des Mittelalters und der Neuzeit 5) [Herdruk: Wiesbaden, 1962]

Murphy 1974: J.J. Murphy, Rhetoric in the Middle Ages. A history of rhetorical theory from St. Augustine to the Renaissance. Berkeley etc., 1974.

Mus 1964: O. Mus, ‘De Brugse compagnie Despars op het einde van de 15e eeuw’. In: Handelingen Genootschap voor Geschiedenis ‘Société d'Émulation’ te Brugge 101 (1964), p. 5-118.

O'Donnell 1992: J.J. O'Donnell (ed.), Augustine, Confessions. Oxford, 1993. 3 dln.

Orbán 1985: A.P. Orbán, ‘Het middeleeuwse antifeminisme’. In: R.E.V. Stuip en C. Vellekoop (eds.), Middeleeuwers over vrouwen. Dl. 2. Utrecht, 1985, p. 121-133 en 200. (Utrechtse bijdragen tot de mediëvistiek 4)

Origo 1986: I. Origo, De koopman van Prato. Vertaald door K. van Gulik. Amsterdam, 1986. [Oorspronkelijke editie: London, 1957]

Orosius, Historiae, zie: Arnaud-Lindet 1990-1991

Ovidius, Metamorphoses, zie: Miller 1968-1971

Pagnini 1967: G.F. Pagnini (ed.), Della decima e di varie altre gravezze imposte dal Comune di Firenze, della moneta e della mercatura de' Fiorentini fino al secolo XVI. Vol. 4: Pratica della mercatura, scritta da Giovanni di Antonio da Uzzano, La pratica della mercatura (1442). Lisboa, 1765-1766. [Herdruk: Bologna, 1967]

Pausch 1972: O. Pausch (ed.), Das älteste italienisch-deutsche Sprachbuch. Eine Überlieferung aus dem Jahre 1424 nach Georg von Nümberg. Wien, 1972. (Österreichische Akademie der Wissenschaften. Philosophisch-historische Klasse. Denkschriften 111. Veröffentlichungen der historischen Kommission)

Pegolotti, zie: Evans 1970

Pellegrini/Stussi 1976: G. Pellegrini e A. Stussi, ‘Dialetti veneti’. In: Storia della cultura veneta. I: Dalle origini al Trecento. Vicenza, 1976, p. 424-452.

Pfister 1984: M. Pfister, Lessico etimologico itaiano. Vol. I. Wiesbaden, 1984. Zie: LEI

[p. 337]

Potter, Dirc, zie: Schoutens 1904

Priebsch 1901: R. Priebsch, Deutsche Handschriften in England. II: Das British Museum. Mit einem Anhang über die Guildhall-Bibliothek. Erlangen, 1901.

Resoort 1991: R. Resoort, ‘De koopman en de verhalende literatuur’. In: H. Pleij e.a., Op belofte van profijt. Stadsliteratuur en burgermoraal in de Nederlandse letterkunde van de Middeleeuwen. Amsterdam, 1991, p. 280-301. (Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 4)

Ribbius 1948: H. Ribbius, ‘Fragment van een “Leere van hoveschede”’. In: Tijdschrift voor Nederlandse taal- en letterkunde 65 (1948), p. 25-27.

Rizza 1996: R. Rizza (ed.), M.H. Abreu, E.G. Dini, E. Giaccherini, W. Pagani, P.W. Waentig, Colloquia et Dictionariolum octo linguarum Latinae, Gallicae, Belgicae, Teutonicae, Hispanicae, Italicae, Anglicae, Portugallicae. Viareggio-Lucca, 1996.

Roessingh 1914: A.L.A. Roessingh, De vrouw bij de Dietsche moralisten. Groningen, 1914. Diss. Groningen.

Rohlfs 1966-1969: G. Rohlfs, Grammatica storica della lingua italiana e dei suoi dialetti. Traduzione di S. Persichino. Torino, 1966-1969. 3 dln. in 6 bdn. (Manuali di letteratura, filologia e linguistica 3) [Oorspronkelijke editie: 1949-1954]

De Roover 1937: R. de Roover, ‘Een en ander over Jan Ympyn Christoffels, den schrijver van de eerste Nederlandsche handleiding over het koopmansboekhouden’. In: Tijdschrift voor geschiedenis 52 (1937), p. 163-179.

Rossebastiano Bart 1984: A. Rossebastiano Bart, Antichi vocabolari plurilingui d'uso popolare: la tradizione del ‘Solenissimo Vochabuolista’. Alessandria, 1984. (Lessicografia e lessicologia)

Rossebastiano Bart, zie ook: Bart Rossebastiano

Rossi 1907: V. Rossi, ‘La biblioteca manoscritta del senatore veneziano Jacopo Soranzo’. In: Il libro e la stampa, nova series, (1907), p. 3-8 en 122-133.

Ryan/Ripperger 1969: Jacobus de Voragine, The Golden legend. Translated and adapted from the Latin by G. Ryan and H. Ripperger. New York etc., 1969.

Sattin 1986: A. Sattin, ‘Ricerche sul veneziano del secolo XV’. In: L'Italia dialettale 49 (1986), p. 1-172.

Savary 1683: J. Savary, De volmaakte koopman, zijnde een naaukeurig onderrechting van alles wat den inlandschen en uitlandschen koophandel betreft. Uit het Fransch van den Heer Savary in 't Nederduitsch gebracht door G. van Broekhuizen. t'Amsterdam, 1683.

De Schepper 1995: H.C.C. de Schepper, ‘Nationale identiteit en geschiedvervalsing betreffende de Oude Nederlanden’. In: J.C. Dekker (red.), Sporen en spiegels. Beschouwingen over geschiedenis en identiteit. Tilburg, 1995, p. 31-59.

Schoutens 1904: S. Schoutens (ed.), Dat bouck der bloemen. Handschrift der XV^e eeuw. In 't licht gegeven door -. Hoogstraten, 1904. [onjuiste titel, moet zijn: Blome der doechden van Dirc Potter]

Snellaert 1869: F.A. Snellaert (ed.), Nederlandsche gedichten uit de veertiende eeuw van Jan Boendale, Hein van Aken en anderen. Brussel, 1869. [Hierin: Jans Teesteye, p. 137-275 en 701-703]

Spargo 1934: J.W. Spargo, Virgil the necromancer. Studies in Virgilian legends. Cambridge (Massachusetts), 1934. (Harvard studies in comparative literature 10)

Storie de Troja et de Roma, zie: Monaci 1920

Stussi 1965: A. Stussi (ed.), Testi veneziani del Duecento e dei primi del Trecento. Pisa, 1965.

Stussi 1967: A. Stussi (ed.), Zibaldone da Canal. Manoscritto mercantile del secolo XIV. Venezia, 1967.

Thomas 1975: J.A.C. Thomas (ed.), The Institutes of Justinian. Text, translation and commentary by -. Amsterdam etc., 1975.

Tinbergen 1907: D.C. Tinbergen (ed.), Des coninx summe. Leiden, [1907]. 2 bdn. (Bibliotheek van Middelnederlandsche letterkunde, afl. 64, 65, 68 en 69)

Tomasoni 1994: P. Tomasoni, ‘Veneto’. In: Storia della lingua italiana. A cura di L. Serianni e P. Trifone. Vol. 3: Le altre lingue. Torino, 1994, p. 211-240.

[p. 338]

Tucci 1990: U. Tucci (ed.), Benedetto Cotrugli, Raguseo. Il libro dell'arte di mercatura. Venezia, 1990. (Techné 9)

Vecchi 1954: G. Vecchi, ‘Il ‘proverbio’ nella pratica letteraria dei dettatori della scuola di Bologna’. In: Studi mediolatini e volgari 2 (1954), p. 283-302.

Verdam, J., zie: MNW

Verdeyen 1925-1935: R. Verdeyen (ed.), Colloquia et dictionariolum septem linguarum. Gedrukt door Fickaert te Antwerpen in 1616 en opnieuw uitgegeven door -. Antwerpen etc., 1925-1935. 3 dln.

Verwijs, E., zie: MNW

Vignau Wilberg-Schuurman 1983: Th. Vignau Wilberg-Schuurman, Hoofse minne en burgerlijke liefde in de prentkunst rond 1500. Met medewerking van R. Pigeaud. Leiden, 1983.

De Vreese 1933: W. de Vreese, ‘Een Fransch-Nederlandsche “Leere van hoveschede” uit het einde der 15de eeuw’. In: Tijdschrift voor Nederlandsche taal- en letterkunde 52 (1933), p. 85-142.

De Vriendt 1965: S.F.L. de Vriendt, Sterke werkwoorden en sterke werkwoordsvormen in de 16de eeuw. Z. pl., 1965. (Bouwstoffen en studiën voor de geschiedenis en de lexicografie van het Nederlands 9)

De Vries 1844-1848: M. de Vries (ed.), Der leken spieghel, leerdicht van den jare 1330. Toegekend aan Jan Deckers [Boendale], gezegd Jan de Clerc. Leiden, 1844-1848. 3 dln. in 6 aflev. (Werken uitgegeven door de Vereeniging ter bevordering der oude Nederlandsche letterkunde)

Walther 1982: H. Walther, Proverbia sententiaeque Latinitatis medii ac recentioris aevi. Nova series. Aus dem Nachlass von Hans Walther herausgegeben von P.G. Schmidt. Tl. 7: A-G. Göttingen, 1982. (Carmina Medii Aevi Posterioris Latina II/7)

Van der Wee 1979: H. van der Wee, ‘Handel in de Zuidelijke Nederlanden’. In: Algemene geschiedenis der Nederlanden. Dl. 6. Haarlem, 1979, p. 75-97.

Van der Wee/Materné 1993: H. van der Wee en J. Materné, ‘De Antwerpse wereldmarkt tijdens de 16de en 17de eeuw’. In: J. van der Stock (red.), Antwerpen. Verhaal van een metropool. Antwerpen, 1993, p. 19-31.

Van Werveke 1941: H. van Werveke, Brugge en Antwerpen. Acht eeuwen Vlaamsche handel. Gent, [1941]. (Willems-fonds 177)

WNT [= Woordenboek der Nederlandsche taal. Bewerkt door M. de Vries, L.A. te Winkel, A. Kluyver e.a. 's-Gravenhage etc., 1882-1998. 29 dln.] [Herdruk: Den Haag, 1993-1998]

Woordenboek der Nederlandsche taal, zie: WNT

Ympyn Christoffels, zie: Bywater 1979

Zupko 1981: R.E. Zupko, Italian weights and measures from the Middle Ages to the nineteenth century. Philadelphia, 1981. (Memoirs of the American philosophical society 145)