Den kluchtigen bancket-kramer of 't leven en bedrijf van Frans de Gek

290. Van den hertog van Ferrare^* en sijn sot

Nicolaus^*, hertog van Ferrare, had een vermakelick mensch in sijn hof, Gonelle^* ghenaemt, denwelken hy op een tyd vraegde van wat faculteyten, konsten of ambachten het meeste getal in Ferrare was. Gonelle antwoorde hem dat hy niet twyfelde of de medicyns waren de sterckste. ‘O sot,’ zey den hertog, ‘weet ghy niet hoeveel advocaten, koopluyden en werkluyden in dese stad zijn, daer men nauwelix twee of drie medicyns, soo vreemden als ingeborene, vinden magh?’ ‘Myn heer,’ sey Gonelle, ‘uwen dienst en schuldige plicht in de republijck doen dat ghy degene niet kent welck in Ferrare woonen.’ ‘Dat ghy by brenght is vals,’ sey den hertogh. ‘Hetgeen ick seg is waer,’ antwoorde Gonelle, ‘en ick derf er op wedden.’ Den hertogh gingh het wedspel met hem aen. Daeghs daernae gingh Gonelle met een ghewonden^* hooft en aengesicht nae de vermaertste kerck van Ferrare en settede sich voor de deur. Deghene welck in de kerck ginghen en daer weeder uytquamen, vraeghden hem wat hy voor een sieckt had, dewelck hy altemael antwoorde dat hy onlijdelijcken tandtpijn had. Een yeder gaf hem raedt, welck hy al aenteeckende, alsoock de namen der raedtghevers. Daernae by der straten wandelende, teeckende hy de remediën en namen aen van alle deghene welck hem in het ghemoedt^* quamen en nae sijn sieckte vraeghden, alsoo dat hy etlijcke honderden van soodanighe persoonen op sijn briefken kreegh. Dat ghedaen zijnde, gingh hy alsoo gewonden in de sael daer den hertogh maeltijdt hielt, veynsende groote tandtpijn te hebben. Den hertogh op geen bedrogh denckende en op de klacht van den patiënt lettende, sey hem dat hetselve niet te beduyden had en dat hy hem daer wel heylsamen raet voor wist. Gonelle dien raet opgetekent hebbende, gingh henen en schreef aldaer recepten in het net, alsoock de namen dergener die se hem ghegeven hadden en den hertogh stondt vooraen met sijn recept. Drie dagen daerna ging hy na sijn gewoont in 't hof van den hertog en sy hem dat hy 't wedspel gewonnen had en dat hy alle de namen der medicijns van Ferrare opgheteeckent had, en als hy dat seyde, toonde hy sijn briefken aen den voorseyden hertogh, welck sijn naem bovenaen sagh staen en daeronder de namen der heeren, borgers en anderen, waerom den hertogh sich niet

* Ferrare: plaats in Italië, hoofdstad van de gelijknamige provincie

* Nicolaus: Niccolò III d'Este (1384-1441), hertog van Ferrara

* Gonelle: Gonnella is de beweerde nar van Niccolò III d'Este; er is sprake van het met elkaar verwarren van twee personen met dezelfde naam: een dienaar van Niccolò (geen nar) en een zestiende-eeuwse auteur van kluchten

* ghewonden: verbonden

* in het ghemoedt: tegen

[p. 76]

van lachen onthouden kondt en, sijns verlies bekennende, dede terstondt het geldt van 't wedspel aen Gonelle betalen.