|
| |
Brief, Geschreven van den Heer P.C. Hooft, Uyt Florence in 't Jaer 1607. of 8. aen d' oude Amsterdamsche Kamer in liefd' bloeyende.
De Broeders in liefd' bloeyende, wenscht P.C. Hooft voorspoet.
SYn Groet zend, die niet weet, ô konstrijk Broeder-tal.
Of hy u Meesters of zijn Broeders noemen zal,
Terwijl het wit geberght en moeyelijke weegen,
De bosschen, en de Zee die tusschen ons geleegen,
En meenigh vruchtbaer Veldt en Akker my belet
Mijn Geest met u Gezangh te voeden altemet:
Zoo doe ik by gebrek van die gewoone weelden,
Het geen ik kan, dat is, uw doen my in te beelden.
En daer ik u, noch ook uw kunst niet kan verstaen,
Laet ik dees Dichten die noch ruw zijn tot u gaen;
Getuigen van mijn doen, en van mijn wil een teeken
Om zoo gy niet tot my en kont, tot u te spreeken.
Die Stadt wiens vryheit is in Vorstlijkheit verkeert,
En die zich eindlijk van haer Burgers ziet verheert,
| |
| |
Van Burgers, die door list en koop-geluk, haer zeegen,
't Groot Hartogdom en eer en heerlijkheit verkreegen.
Florence, 't schoonste dat mijn oogh ooit heeft ontmoet
Wiens vruchtbare Landow van d' Arno werdt gevoet,
Doet om haer cierlijkheit van tael my in haer blijven;
Daer my gebeurde laest, het geen ik nu gae schrijven.
Het was noch nacht noch dagh als ik nae buiten tradt,
En liet al het gewoel van de verreze Stadt.
En gingh nae mijne lust, gezelschap latend varen,
Daer Febus bleeke glans speeld' op de zoete baeren
Van d' Arno, die in zijn Kristal ontrent de kant
Verdobbelde 't geboomt van zijn begraefde strandt,
Door yvrig peinzen liet zich hier mijn geest verleyen,
Soo dat ik naeuw kon schijn van waerheidt onderscheyen.
En zoo ik d' eene voet voortzette nae 't geviel,
Soo wasser 'k weet niet wat, dat d' ander achter hiel?
Terwijl my heel verbaest, zich schielijk quam vertoogen
Een Vrouw, gewijnbrauwt zwart, en zwart als git van oogen,
Van lip en kaken roodt, haer schoone vlechten blond,
't Wel-riekend Hair getoeidt met een uitheemsche vond,
Uitheemsch van maaksel 'tKleedt, van verven wast verscheiden,
Heel zachmen Hals noch Borst, dan eensdeels alle beyde,
Het weezen groots en preuts, niet lichter dan 't betaemt,
Sy zagh wat dartel maer zy was niet onbeschaamt.
Aen haer besneên gedaent scheen 't dat haer dagen waeren
Niet min dan twee- noch meer dan vijf-en-twintigh jaren,
Haer handt droeg Mirth, haer arm Fruithoorenen ten toon,
Ook zaghmen op haer Pruik een kleene laure kroon,
Veel Jongmans, die in spel en zingen eendracht houwen
En mengen spel met spel en zangh van jonge Vrouwen,
Die volgen achter aen, vermomt voor het gezicht,
En melden vremde min en roemen Venus schicht,
De zommige zijn bly, en zommige die klaegen,
En beide geil en zeer jaloers in min te draegen.
Dewijl ik stae verzet, verwondert, stokstil, stijf,
En niet dan 't hooft, en oogh, en leefde aen al mijn lijf,
Ontsloot die groote Vrouw, die naeder quam getreeden
Haer lippen van Corael, en sprak my deze reden:
| |
| |
O Vreemdlingh, die om my verliet den Amstel-stroom,
Hier zietge Italië, die heet u wellekom.
De vlijt die gy om my met moeyt' hebt aen gaen wennen,
Is waerdigh dat ik u mijn waerdigheit doe kennen,
En d' oorsaek dat mijn naem is over al verbreit,
Mijn ingeboorner daên, en Landts gelegentheit,
En zonder 't welk dit al zou in vergeeten blijven,
Mijn Landtzaets schrandre geest, die 't levend kan beschrijven.
Hier vloeit het al van daen, die dees lof is bekent
Die weet van deeze twee 't beginssel en het endt.
Van dien dan die mijn doen doorgaens de Wereldt noemen
Sal ik, want dat 's genoegh, my maer alleen beroemen.
Ons oude Tael 't Latijn van voor twee duizent Jaer
En week de Grieksche niet in geenen deel, noch haer
Wijkt ons Tuskaensche niet. Zoo zien wy in dees tijden
Mijn geesten kloek in schrift met al de Werelt strijden.
Mijn roemen is niet yl, dit zeitz', en met 'er handt
Vertoontse my om laeg een groot wellustig Landt,
Welks klippig hoog Gebergt met dik besneuwde wegen
Waekt tegens het geweldt der Volken aengeleegen,
't Hooft steekend uit in Zee met d' een en d' andre zy,
En dreigend' Oost en West met trotze slaverny.
Een Stadt die heerlijk leit in marmre timmeragie,
Rijk van Galeyen, en zeer machtigh van zeilagie,
Verscheen ons in 't gezicht: Toen sprak de fiere Vrouw;
Hier blinkt de Vorstlijkheit in 't Borgerlijk gebouw,
Dit zijn van Genua de dik bumuurde Wallen,
Wiens Burgers Prinssen zijn en zelf is 't niet met allen.
Dit zeggende, zoo komt z' haer lieflijk oogh te slaen
Op 't Fransch en Spaensch krakkeel, de groote Stadt Milaen,
Dees roemt op Alciaet die 't al te moeylijk twisten
Der wetten zeer verwerdt, met weinigh moeyte sliste,
Die onder 't zuir gepleit vermenghde 't zoet gedicht;
Het een en 't ander houw zijn naem in 't eeuwigh licht.
Maer gins vertoont zich noch een Stadt met oude muiren,
Dien Rome dank weet dat haer tijtelen noch duiren;
Een Paduaen wast die 't geen 't Roomsch Volk ooit bedreef
Met zijn vermaerde Pen in zoo veel Boeken schreef.
| |
| |
Uw oog volgh (voer zy voort) de vloedt, die gints en weer
Haer kant verciert ziet, door 't gebouw van meenig Heer.
Daer leit de rijke Stadt in de Slavoensche baeren,
Daer Petrus Bemb' eertijts en meer geleerde waeren;
Drydubbeldt in 't geluk is wel dees Heerschappy,
Rijk, vreedtzaem, en vol glants van heerlijkheit daer by.
Van hier wilt weer 't gezicht naer 't vaste landt toe stieren
Nae de vermaerde Po, de Koningh der Revieren,
Daer leit Ferrara dat zijns lofs geen eind en weet,
Om dat sy was de Wiegh van d' aerdigste Poët,
Wiens schriften Spanjaerden, ja Arabiers ontvouwen:
Die zulke gunste won by Ridders, en by Vrouwen,
Als zijnde schuldigh aen zijn geest wel dubble dank,
Om dat hy al haer deught, en min, en heusscheit zank.
Dees zang veel ondeughts en veel deughts van oude tijen,
Van Karels wijs heit, en zijn Vyandts rasernye,
Van Roelandts dapperheit, en minnelijke ellenden,
En van d' ontrouwe, die Olympia dorst schenden,
In 't kort, 't is Ariost. Wat Landt leidt zoo verscheyen
Door berg of baeren, 't welk zijn lof niet hoort verbreyen?
Dan laet Ferraer en 't Bolognees, door 't bouw-landt vet,
Aenmerkt al 't ander eerst, dan op Tuscane let.
Siet gy dat grof gebouw van uitgehouwe steenen,
Wiens rondt hovaerdigh Hof dringt door de wolken heenen?
Dits Roome, daermen nu niet meer vindt eenigh werk,
Dat Roomens waerdigh is, dan de Sint Peters Kerk.
Oudt Roome leidt ter neer, en geeft ons stof tot weenen,
En van dien grooten naem zie 'k nu maer weinigh steenen.
Den Heemel sloegh het hooft, en 't was des Blixems buit,
d' Aerdt heeft de voet beweldt, de rest schuilt onder 't kruit.
O Stadt het valt my zwaer u in de zin te koomen;
Hoe ongelijk zijt gy u zelve nu, ô Roome?
Gy waert het groot vertrek in de voorleede tijdt
Van alle wetenschap; toen hier van wijt en zijdt
Verzaamde binnen u geleerde en wijze Hoofden,
Wiens lichaem u de doodt maer nooit haer geest beroofde.
Hier was de Mantuaen, die 't landt verbeetert heeft,
En in wiens godtlijk Dicht Anchises Zoone leeft.
| |
| |
Dicht dat de Meester wou als ongeschaeft verbranden,
En waerdigh was geberght door Vorst Augustus handen.
Alhier was Naso die door minne-konst verblind,
Al zingende de wech na 't kille Pontus vind.
Hier deed Horatius uw stroom zijn snelheit laeten,
Die door het hooren van zijn zangh en nieuwe maeten
Veel zachter liep naer Zee en langs zijn vruchtbre strand.
Hier woond' ook in uw muur Mecenas, mild van hand.
De Voetster-heer van die door brein naer glory steeken;
En onzen Cicero de Vader van 't welspreeken,
Salust, Catul, Properts, Lucaen, en Seneca,
En Tacitus; en meer, die d' eere volghde nae.
Dan Roomens lof is klaer, verlaet die oude muiren
Om naer ons Parthenoop 't nieuwsgierigh oogh te stuiren,
Te Napels, 't welk ontveinst, verstoort door 't Spaensche juk,
Door uiterlijke vreucht zijn innerlijke druk;
Met al zijn straeten breet en prachtigh om 't aenschouwen,
Vervult met Koetzen, vol van Ridders, en van Vrouwen;
Voort ziet hier Maroos, en ook Lamioraes Graf,
Die aen dit Koninkrijk geen kleene naeme gaf.
Siet ook Puzzoles strandt, de kuilen, bergen, daelen,
Die Caelia haer lof wel plachten op te haelen,
Wanneer d' Anguriaen vertrok zijn waere min,
Poëtery geacht van zijne Afgodin,
Soo dat zijn min en pijn geen ander loon moght beuren
Dan laes! met eigen handt, zijn lijf en ziel te scheuren.
Beweeghlijk ongeluk! Waerom werdt, (dit is mijn vraegh)
Bedrukte min gestraft die zelf doch is een plaegh?
Dan mooglijk zijn misschien u moeylijk lange reden.
Laet ons veel liever dan een stuk te rugge treden.
Hier voor ons leit een Stad, in 't vlak en open velt,
Nu eerst voor d' eerste van Hetrurien getelt,
Wiens Kerk van Marmor blinkt, wiens recht en effen straten
't Gebou een glans geeft van Voor-vaders nagelaten;
Florence, 't schoonste dat ik in mijn pracht vertoon,
Een plaetze daer wel eer Minerve toogh ter woon,
Al 't Asiaensche juk, het welk Euroop doet beven,
Het wijs Atheene dwongh zich onder hem te geven.
| |
| |
Petrarcha quam hier voort, die al zijn leven langh
Met schaemt zijn tijt verlies, hoe zeer 't hem moeide, zangh
Sijn Dicht zoo godtlijk meer als menschlijk uitgesprooken
Hadt Beesten wel getempt, en Klippen wel gebrooken
Door kracht van 't zoet geluit, en 't hadde nooit de maght,
Dat het de wreetheit van een Laura t' onderbraght.
Dees van Cupido zongh, den triumphante Wagen,
Waer voor de grootste meest de zwaerste keetens dragen,
Hier voor gaet oudt en jongh, en Vorst en Onderdaen,
Geleertheit grijs en oudt laet hier zijn Boeken staen.
Soo d' aldersachtste zijn de meest gemeenste plaegen,
Wie zou zijn smart met zulk gezelschap niet verdragen.
Ook komt dit Vaderlandt een deel van Dantes lof,
Wien 't aerdtrijk docht te kleen tot hooge dichtens stof.
Dees twee zijn oorzaek van mijn breedt hovaerdig treden.
Ook overtreft Florens nu al mijn andre Steden
In groote, menight van verstanden hoogh en eel,
Waer van ik niemant noem; om datze zijn zoo veel
Dat z' al onnoemlijk zijn. Want zoo 'k maer iemant roemde,
Ik deed groot ongelijk, aen dien ik niet en noemde.
Soo dat ghy nu kont zien, dat niemant nooit bedroogh
Die groote naem die u zoo verre herwaerts toogh.
Dit is 't voornaemste dat mijn gunst uw wil verklaeren.
'k Wensch u geluk en dat gy t' onzent wel mooght vaeren.
Dus maekt dees Vrouw een endt, en keert zich van my snel,
Soo dat ik bleef alleen, en hoorde zang noch spel.
Doch als ik voort mijn treen naer Stadt toe wilde strekken.
Voel ik my onverziens te rugh van achtren trekken,
En haestigh ommeziend zoo zagh ik toen wel ras
Een heusche Vrou, die met een Wolk betoogen was,
En na mijn land-aert zweem, en riep: Weest mijns gedachtig
O Hooft, laet dat ghy ziet in u niet zijn zoo krachtigh
Gelijk 't kruit Lotho was voor d' Itacoische Vloot,
Die 't wederkeren tot haer Vaderlandt verdroot.
In Hollandt klimtmen ook tot lof langs deugdes trappen.
Ook tracht geleerdheit hier out Room verby te stappen.
Men vindt tot Amsterdam, die met zijn hoogh gedicht
De duistre wegh tot lof en waere deught verlicht.
| |
| |
En Kampen, die met kunst 't gemeen beloop der dingen
Het nut der deught en 't quaet der ondeught weet te zingen,
En Koster, Vondelen, Brerôo, en Victorijn,
Die nu al toonen wat z' hier naemaels zullen zijn.
Dit riepze zoo van ver gelijkz' haer, quam vertoogen
En met het laeste woordt verloor ik z' uit mijn oogen,
En bleef verrukt, verbaest alleen aen d' Arnoos kant,
En in my bleef een trek naer 't zoete Vaderlandt.
Nu trekt mijn hert naer huis naer Ouderen en Neven,
En al wat minnens waert is zonder my gebleven.
En uw gezelschap zal my haesten doen mijn gangh,
Dat ik zoo zeer bemin en hertlijk naer verlangh.
Godt spaer u tot mijn vreught dat ik u zien en spreeken
Als van te vooren magh, en dat in weinigh weeken.
Veranderen kan't
|
|
Auteursrechtvrij