|
| |
| |
| |
Jaghtzang Aen Den Doorluchtigen Vorst en Heer J. Mauritius, Vorst des H. Rijcks, Prince van Nassau, Stadthouder te Kleef, &c.
Over het Wiltbraet, den Heeren Burgermeesteren en Wethouderen van Amsterdam, op hun keurgetijde en blijde maeltijt, toe gezonden.
OMNIBUS IDEM.
DE koesterende zon, tot 's avonts van den morgen,
Voltreckt haer ronde, toont elck een haer aengezicht
En straelen, dagh op dagh, blijft nimmermeer verborgen,
En begenadight elk met warmte, en heilzaem licht.
Zy schijnt rondom den ringk des aerdtrijx, naer elx wenschen,
Een ieder even na, een ieder even schoon,
Gewelkomt, en onthaelt by dieren, en by menschen,
En planten, waerze blinckt uit haren gouden troon.
Haer lust is weldoen, en alle oogen te verquicken,
Te koestren al wat leeft, te bloejen in elx bloey.
En opgangk, kruit, noch bloem, noch zaet te laeten sticken,
Het leven aen te voên, te groejen in elx groey.
Zoo kan de Duytsche Zon van Zonnebergh niet leven,
Noch jaegen voor zich zelf naer schuw en weeligh Wilt;
Zy moet zich zelve noch ons Stadt ten beste geven,
Of acht haer daghreis moeite en arrebeit gespilt.
Zijne edelmoedigheit gewaerdight zich aen veelen
Genadigh te besteên, uyt aengeboren lust:
| |
| |
Gelijck een bronaêr springt, haere ader splitst aen deelen,
Landouw en beemden laeft, en oevers, zonder rust.
Toen Vorst Eneas quam te landen by Karthage
Uit zee, zoo fel bestormt van Junoos wrock en haet,
Hy zeven harten schoot, uyt zijn bedeckte laege,
En schonckze aen zijne Vloot, en Frigiaenschen Raet.
De milde Dido 't Wilt, dat d' Edelen verrasten,
In 't rennen, daer zy paert en hof hun krachten verght,
Zent hondert zwijnen aen haer wellekome gasten,
En welkomt den Trojaen, aen Tyrus kust geberght.
De jaght was d' oefening en 't ridderspel der Grooten.
Zy had van overouts haer Godtheyt, als Diaen,
En haeren jaghtsleip me, die hart en hinde schooten.
Zy had altaer en kerck in bosch en wouden staen.
De blijde jaeger plagh haer 't eêlste te vereeren,
En zijn' gevangen roof te hangen aen den knoop,
Den slotknoop van 't gewelf. De Koninghlijcke Heeren
Verlieten nooit de jaght, het terghsel van hun hoop.
Zy zochten 't weerlooze, of gewapende met klaeuwen,
En schuimende gebit. Adoon, en Ganimeed,
Twee Konings zoonen, in dees renbaen niet verflaeuwen,
Hoewel het everzwijn den eenen dootlijck beet:
De Schiltknaep van Jupijn den andren op dorst packen,
En voeren in de lucht, terwijl de hazewint
Den hemel aenbast, schrick en anghst den knaep verzwacken,
De grijse lijfwacht grijpt naer 't opgegreepen kint.
Hippolytus, zijn jeught, de kuischeit opgedragen,
De jaght had toegewijt, en hart en zin gezet
Op 't Wildt in 't groene woudt en wildernis te jaegen,
Op zwijnspriet, boog, en pijl, en winthont, brack, en net.
d' Arkadische Atalante is d' eerste, die den jaeger
De plaegh van Kalydon holp vellen op het velt,
En 't zwijnshooft tot een' prijs ontfing van Meleager,
Die op dees jaghtheldin zijn hart en zinnen stelt.
De grooten volghden 't spoor der dieren, om rechtschapen
De zenuw t' oefenen, op datze niet verslapp',
Vertraegh' door ledigheyt, hen krijghsgeweer en wapen
Leer' handlen, naer den eisch, met kunste en wetenschap.
| |
| |
De jaght leert Oversten de vyanden belaegen,
Of keeren op de grens, of slaen in 't vlacke velt,
Wanneer de hooge noot de Vorsten uyt komt daegen,
Geschapen tegens last, tot nootweer voor gewelt:
Tot voorstant van den Staet der vryheyt, en haer wetten.
Zoo stuit MAURITIUS, Prins Henricks rechte hant,
Den inbreuck van het heir, dat, om de Maes t' onzetten,
Quam bruysen, als een stroom, op zijnen legerstant.
Zijn trotse legerhoedt, doorhouwen, en doorschooten,
Getuyght zijn zuyvre trouw, en dappren oorloghsmoedt,
Getuight uit welck een' boom dees krijghstelgh is gesprooten,
Uit Keizerlijcken stamme, en 't Konininglijcke bloet:
Uit bloet, dat lang de kroon aen Baltische oevers spande,
En in 't Sarmaetsche Rijck, ten trots van 't ongeloof.
's Helts dapperheit, beproeft te water en te lande
Zet vrede en 's vollecks rust in top voor wapenroof.
Hy haet de raserny, verhit op bloet vergieten:
Maer zoo de hooge noot het rijck van Christus dreight,
De Tarter en de Turck de Kruisgrens durf beschieten,
Het flauwe Europe 't hooft ter slavernye neight;
Dan zwicht zijn yver niet om hantgemeen te worden,
Te vliegen op het spits in d' Ottomansche maen,
En zijn Grootmeesterschap van Duitschlants Heilige Orden
Groothartigh te bekleên, en als een post te staen.
Voor 't schandigh leven kiest hy vechtende te sterven
Een eerelijcke doot, te houwen op zijn' zerck
Den titel, die de blode en moedelooze derven,
Begraven met hunn' naem, en buiten 't heldenperck.
Men zagh dien braven helt de Braziljaensche Reuzen
Verschricken met zijn knods, den Lissebonschen Taegh
De horens en het hooft in d' andre weerelt kneuzen,
De menscheneeters stout verstooren in hun laegh.
De wilde woestheit, langs de kust, uit schrick geweecken,
Geschoolen in haer bosch en ruighten uyt ontzagh,
Begon op zijn vertreck haer hooft weêr op te steecken,
Te groejen, daer Olinde in puin begraven lagh.
Zoo ging 't, waer Herkules, zeeghaftigh wechgetogen,
Spelonck en bosch en poel geveilight had van moort,
| |
| |
Van leeuw, en everzwijn, en slang, met knodse, en boogen,
En branttuigh, in hun bloet en bloedigh nest gesmoort.
Indien hem 't Vrye Lant niet weder naer ons stranden
Gewenckt had, om zijn wacht en toghten uit te staen,
Hy had in 't zuiden reede ons onbekende landen,
Een vijfde weerelts deel, gezegent opgedaen.
Nu stoft het Kleefsche bosch op zijn doorluchte treden,
Daer d' oude Hertogen, begruyst van zweet en stof,
Te paerde, met de zon des avonts, afgereden,
Gelaên met verschen roof, zich wenden naer hun Hof.
Nu groeit de Rijnstroom, als de Rijcxvorst langs zijn kanten,
Komt draven, of hem neemt met blijschap op den rugh,
En op en nedervoert, langs 't wijt befaemde Santen,
Daer Cesar reedt te paerde, op d' oude legerbrugh:
Daer Burgerhart, na hem, de Roomsche keurebenden
Vernestelde in haer nest, en Rijn en Maes en Wael
Durf schuimen van dien aert, tot datze in 't einde kenden
Den aert des Bataviers, gespitst op uitheemsch stael.
De Rijnstroom, daer de Lip hem tol geeft met haer eicken,
Slaept veiligh en gerust op 's Helts getrouwe wacht,
Wiens armen wijder dan de nieuwe weerelt reicken,
Zoo hy ten schutsheer dient voor 't menschelijck geslacht.
Zijn plantlust wandelt stil in schaduw van zijn boomen,
Om Wezels hoogen wal, en kroont de schoone stadt.
Zy levert schaduwen aen bergh, en dal, en stroomen,
En koelte in zomerzon, geschut op loof, en bladt.
Dat tuight de Vreughdenbergh, daer Klevenaers vergaeren,
En zinghen hant aen hant, rondom hem, aen den rey:
De rijcke hemel wil den Stedehouder spaeren,
En zegenen, gelijck den bloezem in den May.
Het hof te Kleef getuight zijn' bouwlust, die 't verwoesten,
Der weerelt haet, en schuwt, den burger reickt de hant
In 't bouwen, nu de vre de zwaerden laet verroesten,
En zegeltze in de scheede, in 't groejen van ons lant.
Zoo lange Vryburgh noch in 't west sijn naem zal draegen,
Wil 't blijcken waer Brazijl dien Archimedes zagh.
Zijn huys in 's Gravenhaegh kan levendigh gewaegen
Hoe 't Vorstelijcke hart hierin te groejen plagh.
| |
| |
Gelijck hy steden bouwt en Princelijcke hoven
Van marmer en arduin, zoo bouwt hy een palais
Van harten, daer de vre verjaeght was en verschoven,
Herstelt d' eendraghtigheit door burgerlijcken pais.
Zoo bluscht hy 't eeuwkrackeel, dat tusschen Vorst en Stenden
Veel jaren broeit, en smeult, eer 't vier al 't lant ontstack,
En uitsloegh, met een vlam van jammer en ellenden,
Gelijck een groote brant van 't een in 't ander dack.
Die vreedzaeme aert en tong gaf rijcke stof voorheenen
Te dichten hoe de muur van Thebe wiert gebouwt
Door zangk en snaerespel, die d' ongelijcke steenen
Vergaerde tot een stadt, zoo wijdt befaemt als out.
Het overzeldsaem lot van ieder te believen,
Te winnen ieders hart, viel weinigen ten deel.
't Is verre minder kunst door dwangk party te grieven,
Dan tweedracht scheiden, danck te haelen nae 't krackeel.
De Grooten, die zich zelfs ten dienst des volcks verkleinen,
En konnen matigen, ontzien, en meer bemint,
Zijn dapperder dan d' outste en edelste Romainen.
Wie harten wint, beschaemt den helt, die steden wint.
O rechte Keurhant, oogh van zeven vrye Staeten,
Men ziet een tijt te moet, die allen dichtren stof
Zal geven op Parnas, om geestig uitgelaten
Te weiden in den beemt van uw' verdienden lof.
Dan groejen in uwe eere al d' Amsterlantsche Heeren,
En 't Raethuis, dat uw Wilt, gelijck uw hart, ontfing,
Daer op hun keurgety, om uw schenckaedje t' eeren,
De berckemeier op uw' welstant ommeging.
J. v. Vondel
|
|
Auteursrechtvrij