Overzicht der Tijdschriften
Over het ‘Nieuwe-Gids-Gedenkboek’ -
Een zwaar, lijvig boek, mooi gedrukt en prachtig gebonden. Een jubileumboek. De inhoud zeer verscheiden; 't kon overigens niet anders, waar bijdragen van schrijvers van de wijdst-uiteenloopende strekking moesten te zamen komen. De meeste der tegenwoordige meesters met het woord hebben hunne bijdrage groothartig opgestuurd; 't ware inderdaad gemakkelijk te zeggen, wie aan dit feestnummer het zijne niet heeft bijgebracht, dan op te sommen welke schrijvers al het verzoek der redactie gereedelijk beantwoord hebben. Wat de Vlamingen betreft, staan wij verbaasd niets aan te treffen noch van Streuvels, noch van Vermeylen, noch van Teirlinck, noch van Karel van de Woestijne. Moeten wij daarin iets meer zien dan een eenvoudige nalatigheid van genoemde schrijvers; of misschien de oorzaak er van zoeken in 't mogelijke feit, dat zij toen juist niets op de plank liggen hadden?
Wie weet? Vast en zeker zullen wij aan dit enkele feit geen andere en verderdragende beteekenis geven, en eruit niet besluiten dat de Vlamingen eens openlijk hebben willen betoonen, dat zij inderdaad aan de Nieuwe-Gidstheorieën niet meer te danken hebben dan wel eens werd vermoed, daar zij feitelijk, uit eigen, vlaamschen bodem hunne levenssappen getrokken hebben.
Het gaat niet al de talrijke bijdragen hier te recenseeren: er komen, naast een historische inleiding van Kloos, en stukken van elk der redactieleden - van Van Deyssel maar enkele regels - ook nog vele andere prachtige brokken in dit boek voor. Veel koren, ook wel kaf; 't kan niet anders; daar meer dan een jongere 't zijne wilde uitbabbelen, waar die maar liefst hadde gezwegen.
Een zwaar boek, dat weegt van veel mooie bijdragen en luider, dan wat ook, bewijst dat de ‘Nieuwe Gids’ de richting is, welke de tegenwoordige nederlandsche letteren zijn ingeslagen; het orgaan, dat nog steeds door de landen der literatuur heenkronkelend, overal leven verzekert; een stem waar naar geluisterd wordt; een rechter die, al moge hij ook streng wezen, soms wel een beetje op 't kantje af van onrechtvaardig-bitter te worden - toch geëerd en om het onpartijdig-objectieve zijner wijze van oordeelen, geprezen wordt.
Een boek dat bewijst wat de jongeren van '85 wilden, en wat zij inderdaad wisten te bewerkstelligen.