Jong Dietschland. Jaargang 9

[p. 41]

Ruw getij.

't Had al lang, lang geregend en d'een dag na den anderen, ze waren voorbijgeschoven in grijsdonker weer met hun zijpende nattigheid over 't verlaten, bloote land.

't Was triestig om zien geweest, die eentonige reek smorige weken met dat stage aanhoudende strepen en pletsen van water, waardoor soms de wind wild insloeg dat 't al dooreenspeelde in een warreling van speersende nat.

't Veld bleef dof-glimmend onveranderd liggen, bij plekken doorsopt met plassen more en 't groen kwam maar hier en daar vaal en schuchter uitkijken zonder zekere belofte van verderen lachenden groei en bloei.

Geen leven of bedrijf, dat de uitkomende altijd placht mede te brengen, was er nu te bespeuren. De landmenschen bleven in hunne huizen verstoken, ze zaten gedwongen in hun lage keuken te mijmeren bij 't vunzende vuur van den heerd en keken dan eens moedeloos door de bedompte ruitjes 't hof over naar 't wijde, doode land onder den durenden regen.

En toch kwam er geen einde aan de lage, grauwe wolken die hun nattigheid elken dag kwamen uitschudden...

't Was een miserie, een miserie, zeiden de menschen, als ze elkander bij toeval langs de baan ontmoetten, met een haast om weer in 't droge te komen. De peerden met hun zware schonken stonden in de donkere stalling hun driestheid uit te stampen en ongedurig te trappelen den heelen langen dag. Daar was geen werk, geen bezigheid. 't Was nutteloos nu 't land te gaan beploegen en al 't gereedschap moest onverbruikt blijven op d'hoven. 't Leek

[p. 42]

alles, alles uitgestorven en 't was ingesloten ringsom met dikke grijze regendampen.

Dan kwam er een morgen, een wondere morgen: Heel de lucht een effen doode tint en daarin een groote ronde zonne, lijk een bloed-roode bol, die door 'nen mist dreef.

Jan stond dat met zijn ingevallen, doorrimpeld oudemanswezen, en zijn baaien lijfrok aan, voorovergebogen van in zijn deurgat te bekijken, met de gansche nuchterte van den vroegen morgen vóor hem. 't Scheen hem nu, hij was zoo klein, zoo nietig en die zonne ginder zoo groot, zoo verveerlijk groot in d'onbewogen lucht, dat het hem onrustig aandeed. Zijn oogen en kon hij er maar niet van afwenden en vaster en vaster schoot het hem in het hoofd, dat wondere verschijnsel van die groote zonne met een aardige beteekenis die hij er aan hechtte maar niet zeker bepalen kon. Nog eens gekeken, nog eens en dan lijk half verveerd deed hij met een haast de deur toe en trok weer naar binnen.

Zijn goede oude Mie, waarmede hij zijn gezapig rustig leven sleet, hier in de eenigheid van 't wijde land, trantelde met heuren gekromden rug verslaafd over en weer in de stille schemerige keuken met voorzichtig bezig-zijn aan 't schikken van koffiekopjes en brood voor 't morgendmaal.

Z'en wisselden geen woord met hun tweeën...

Jan was nog altijd in zijn eigen met den wonderen zonnebol bezig en zijn half tandelooze mond meumelde ingehouden van aardige dingen. Met zijn handen diep in de wijde broekzakken ging hij sleepvoetend in de donkere schouw staan en zijn onrustige oogen keken altijd naar een en 't zelfde punt zonder verpinken.

Daar kwam een doffe zoeving in 't groote schouwgat en plots met een schuifelenden ronk kwam de wind er met 'nen stuip doorgeslagen dat 't vuur opspetterde in den heerd, in vierige kronkels rond den ophangenden zwarten moor en de kleine keuken met 'nen rooden schijn verlichtte.

Mie moest heur vasthouden aan 't tafel van 't danig

[p. 43]

verschieten. Ze stond met heur hoofd omgewend naar Jan en ze keken allebei beweegloos en verveerlijk in malkanders verwonderd wezen.

- ‘We zullen nog kwâ tijden beleven, zei Jan eindelijk, de zonne kwam me zoo aardig op, 'k werd er verveerd van.’

- ‘En 't land, 't land’, klaagde Mie, ‘wat gaat er daar meê gebeuren. Alles ligt nog onbewerkt.’

Ze zwegen 'nen tijd en daar hing iets benauwelijks in de stilte van de plaats waardoor de zware tiktak der groote wandklok op zijn eenigheid zoo geheimzinnig heensloeg.

Mie zat al bij 't leeg tafelken en was al effen toe aan 't boterhammen snijden waarop ze elken keer een dikke laag vet met het breede mes uitwreef.

Jan kwam traag bijgeschoven, nam langzaam zijne pet van het half kale hoofd en sloeg een eerbiedig kruis. ‘Mie,’ zei hij, ‘laat ons eerst Ons Lieven Heer bidden, omdat de tijden toch zouden veranderen.’ Ze zaten daar, die twee oude menschen allebei, voorovergebukt, versleten tot op den draad, met godvruchtig handenvouwen en aandachtig lippengeprevel tegen 't kleine venster aan te bidden. 't Jonge licht van den morgend viel op hen en zette die twee oude gezichten die zoo strak tot godvruchtig lezen gespannen waren tegen 't overige der nog half doorschemerde keuken in volle klaarte. 't Was uit en ze maakten elk een eindkruis. Mie schonk den warmen koffie in met lastig armbewegen.

Hij rook en dampte zoo deugdelijk...

Buiten was de lucht nu volgeschoten met een vuile grauwte. Over 't veld kwam als een doorschijnende damp hangen en verderop waren de boomen bijkans heel en gansch weggegrijsd tot strepen donkerte.

De baan en 't veld 't bleef al leeg en verlaten en 't was 't eenigste dat er te hooren was het dokkeren van die zware, eenzame kar ginder achter over den steenweg en 't zachte gemeumel van de twee gedoezige koebeesten in hunnen stal. De kiekens ook bleven verscholen in hun hok om soms droevig te kakelen en de haan met zijn anders

[p. 44]

zoo blij gekraai bleef stom zitten midden in de bende.

Jan keek tusschen 't eten in eens op zij naar buiten, waar zijn stalling nu zoo scherp afgeteekend stond op de leêgte van 't voorhofken.

- ‘Kijk, Mie,’ bemerkte hij, en hij rekte zijn hoofd om verderop te kunnen zien, ‘ginder over d'akkers, 't wordt daar lijk donker.’

- ‘Weer vuil weer,’ zuchtte Mie, ‘sneeuw en andere nattigheid.’

De wind was traag aan opnieuw komen opsteken en scheerde daar nu gedurig lui over de baan door de naakte boomen en de rilde elskanten, die hun mager hout gestadig en langzaam heen en weer lieten drijven. Maar opeens begon hij dan met forsche rukbuien en schreemende ronken en kwam rond 't huis draaien. Overal in alle hoeken en kanten zat hij te stampen en deed de deuren slaan en rammelen.

Mie en Jan hoorden hem verveerd over 't dak zoeven en met stuipen en snokken in 't schouwgat doeveren, om weer verderop voort te varen en te buischen en te druischen en heel de vlakte met zijn wild geweld al loeiende te doordaveren.

- ‘Wat een weer, wat een weer,’ zei Jan, en luisterde 'nen tijd zonder te verroeren, naar al dat wreed gerucht.

In de wirrelende jacht daarbuiten kwam er nu een vezeltje en dan een stipke wit meê gewarreld, maar 't verdapperde allengskens 't sneeuwvallen en de stipkens en vezeltjes werden dikker en grooter, ze bezen eerst ver van malkander maar kwamen dan dichter tot ze dooreendraaiden en schemerden lijk een waaiende net van stippels wit die ondereen zottebolden.

- ‘Bekijk me dat nu toch eens,’ klaagde Mie, als ze heur steunend met de twee magere handen van tafel opstond en door 't venster zag.

- ‘Ja, ja’ zei Jan, beteekenisvol, ‘dat is al de schuld van de menschen hun kwaad leven.’

Hij frutselde nog wat hier en daar in de keuken, ging

[p. 45]

den heerd nog eens aanpoken en er wat nieuw gebroken rijshout opleggen.

- ‘'K ga nu 'nen verschen bussel strooi onder de beesten leggen, Mie,’ sprak hij, ‘en 't voeder wat gereed maken; daar liggen nog rapen te snijden.’

- ‘Ziet dan dat ge u wat mijdt van de trokken,’ zei Mie die in 't deurgat van de bovenkamer stond, ‘want we worden ook al oud en 't minste dat er ons tegenkomt...’

Maar Jan was al slepend en hotseklotsend naar buiten getrokken met zijn zware kloefen aan en sukkelde door 't zot gespeel van den wind met de sneeuwvezels rond hem de voerij binnen.

Terwijl hij altijd binnensmonds in zijn eigen mompelde, was hij gestadig doende aan 't een en 't ander, verzetten en verplaatsen, bezien en bijeenrapen en eindelijk kwam hij met den dikken strooibussel onder den arm buiten en sleurde hem zonder opkijken den koestal binnen.

't Was daar warm; de koebeesten lagen in de halve donkerte met hun zware koppen rond te kijken en hun asem jagend uit te dampen door hun neushollen. Als ze Jan bemerkt hadden, keerden ze hun ronde glanzende oogen naar hem en snuffelden eens met den muil, om dan hun vleezige lijven te bewegen en lastig op te staan.

- ‘Ah, Blommeken,’ zei Jan tegen de voorste, en hij had zijn deugd erin om ze te staan bezien en streelde ze met zijn stramme hand over haren rug.

‘'k Breng nieuw strooisel’ en met volle grepen legde hij 't schoon blinkend strooi zorgvuldig hier en daar in 't rond tot hef overal ververscht was. Hij stond nog alles wat te bekijken met de handen genoeglijk in de broekzakken en wou dan de staldeur open doen om naar buiten te trekken. Maar de wind kwam ineens met zoo'n sterken tocht op, dat hij ze moest laten schieten en ze twee, drij keers geweldig tegen den muur werd gesnokt. Hij zelf moest terug schuil in den stal tot de stuip over was.

‘Heere God,’ zuchtte hij, ‘wat gaan we in onzen ouden dag nog beleven...’

[p. 46]

Zijn Mie was naar hem komen zien en 't oude mensch stond daar nu heel en gansch verwaaid t'halven 't hof; ze had haar moeten weren om haar recht te houden.

Hij kwam uit 't deurgat gekropen en moest halveling lachen om haar aardig doensel.

‘'t Wordt hoog tijd dat we naar een huizeken in 't dorp gaan omzien, zei ze hem, ‘we worden zoo sukkelachtig, we kunnen het hier niet meer houden.’

En beiden gingen ze met hunnen gekromden rug op lastigen tred de keuken binnen.

Jan zette hem met een ontlastenden zucht op een stoeleken bij den heerd en zat voorover diepzinnig te peinzen en in den vuurgloei te kijken waarover de zware ijzeren pot hing met den dikken melkpap erin, die lag te brobbelen.

- ‘Een huizeken,’ zei Jan droevig en al hoofdschuddend, ‘ievers in 't dorp. Maar hier... waar ik gewonnen en geboren ben.’

‘We zullen ten langen laatste wel moeten,’ meende Mie en haar doorrimpeld wezen knikte bedenkelijk.

Daarmeê was 't gesprek onderbroken...

Mie stond een wijl tegen tafel geleund strak voor haar uit te zien, kwam eens met den houten lepel in den dampenden pap roeren en dan trantelde ze zonder verkijken en altijd met haar eigen gedachten bezig naar 't schap om er twee tellooren van te nemen. 't Speelde als een tempteering door die menschen hun hoofd, hun oud en sukkelachtig worden met dat durend slechte weder, waarin ze hier zoo alleen zaten op hun hoveken en hun akkerkens moesten onbewerkt laten.

't Wou er maar niet uit en de stilte verdonkerde nog hun gedachten.

Mie liet heur op 'nen stoel zakken bij tafel als ze de tellooren neergezet had en zoo zaten ze daar, Jan en zijn oud vrouwtje, allebei zonder spreken met 't eigenste bezig in hun hoofd en lieten den voornoen maar traag voortschuiven zonder belustheid om iets anders te doen dan op hunnen ouden dag te peinzen.

[p. 47]

't Weer was nu wat opgeklaard en bij poozen kwamen er plekken zonne in de keuken lichten, die dan weer in eens werden weggevaagd als er daarboven ievers een donkere wolk kwam overgedreven.

Maar de wind bleef af en toe even geweldig en kon zoo eendelijk liggen blazen.

- ‘'k Weet niet, maar 'k hebbe 't in mij,’ zei Jan, ‘daar zal iets aardigs gebeuren met dat weer.’

‘'t Is waar, 't zijn wondere tijden,’ antwoordde Mie.

't Begon almeteens een ronken van raderen in den kop van d'horlogie en dan vielen er elf slagen luide door de keuken. Dat bracht beweging.

Jan rechtte hem langzaam al geeuwende van zijnen stoel op en met zijn Mie zeulden ze beiden lastig den zwaren pot pap op de tafel.

Daar werd nog wat versch hout op den heerd gedaan, die zoo stillekens aan bleef voortvunzen met zachte glimmingen van rood vuur en dan schoven ze aan bij 't venster en zeiden eerbiedig hun dankgebed. ('t Vervolgt.)

Hamme.

Jef Joos.