Jong Dietschland. Jaargang 6

[p. 44]

Wat bedoelt Legio?

In het tweede deel zijner ‘Twintig Vlaamsche Koppen’ spreekt Pastor H. Verriest over Legio. ‘Waar zit gij nu verholen? Waar - zijt - gij?’ zoo klinkt de roerende harteroep des schrijvers. Laat mij even vragen: Wie is hij, wie is Legio?

‘In Legio, schrijft G.H. Weüstink, in De Tijd van Amsterdam, in Legio is het de meester, treurende over het plotseling verdwijnen van eenen geliefden leerling, met de rijkste talenten begiftigd; maar ook hoopvol wachtend op diens plotseling openbaren.’

Dat gedacht kan ik niet ten volle deelen.

Legio meen ik gericht tot een groot aantal begaafde studenten, die den Professor, ‘met zijn diep en fijn waardeeringsvermogen van rhythme en klank,’ hadden laten verhopen dat zij ook eens opentlijk in de kunst- en letterwereld zouden optreden, maar tot nogtoe verholen bleven.

Dat aantal noemt zijn blijde en liefdevolle geest:

Legio.

Legio is dan als de lofsynthesis der onvermelden, der kunstenaars ‘te wege,’ den om wat reden ook verdoken kunst-naturen, wier aller openbaring hij echter verhoopt en aanwakkert. Daarom staat Legio op het einde der tweede reeks.

[p. 45]

Komt mij nu niet opwerpen dat Stijn Streuvels en G. Gezelle er nog na komen; want hierdoor wil de fijne Pastoor fijnstjes critiek oefenen en beduiden dat deze beide kunstenaars boven alle kunstenaars boven alle vergelijking staan, en als letterreuzen hoog uitsteken boven de veel lagere kronkellijn der andere geliefde gestalten.

Legio heet dus het ‘Allerheiligen’ der Twintig Koppen. Dit blijke uit den naam zelf en tevens uit den samenhang des werks.

Overigens levert het artikel afzonderlijk beschouwd zóó afdoende bewijzen tot staving dezer opvatting, dat het ons verwonderde in menige beoordeeling eene andere geopperd te zien.

Na de op allen toepasselijke inleiding, gaat de schrijver, door de behandeling van drie afzonderlijke typen, de gegrondheid zijner treurnis en zijner hope tevens staven.

Vooreerst, - (en hier hadden die drie zwarte sterretjes kunnen staan tot meerder waarheid), - vooreerst het ‘Kroezelkopken,’ een eígenaardig tempertement met, zoo dunkt het mij, voldoende geïndividualiseerde, vereenlingde trekken geschetst, om mij te laten zeggen, indien ik in dat Vlaanderen leefde; Die is 't,

Den Pastor is het ‘kroezelkopken,’ dat op zijn eigen gedicht ‘De Zee’ het lang bewaarde antwoord zond, volslagen bekend, o ja!

‘Wat is er van U geworden?’ Ik onderlijn U en leg er den zinstoon op; want nu volgt de ontleding

[p. 46]

eener totaal anders aangelegde, pijnende ziel, met baar prozawelle, vol heimelijkheid. De Pastor kent hem, al weet hij wellicht niet juist wat deze nu doet en [gi]ist hij dat toch maar oppervlakkige buitenblijheid en nood naar gerucht die bronne hebbe gedempt.

‘Waar zit ge nu verholen?’ - De student, zoo één, die geheele symphonie, die zich ongeraden waande, maar geraden werd en open ging een tijdje, en zich nu ‘omtuind en ommuurd houdt in schuwe schuchterheid’ als bang om geheel geraden te worden.

Of deze bijzonder den Pastor nog bekend is, lijdt geenen twijfel.

Hij bewaart er geen aantal dankbare brieven van, wier onderteekening hij ons, met aangevoegde reden, onthouden wil.

En na die drie ontledingen van individueele knapenkoppen, of eerder rozenknoppen waarvan hij het ontluiken nog niet genieten mocht, heeft hij het recht zijne algemeene stelling weer te herhalen, met eene teerderheid en eene opbeuring die heur doel niet missen kunnen:

‘Legio, ik hervrage u dat, wat is er van u geworden?

Ik hebbe u zoo wel gekend, en van zoo bij.

Ik heb zoo veel van u verwacht.

Waar - zijt - gij?

[p. 47]

Zoo voelde ik en zoo verstond ik Legio, dat, benevens die hartelijkheid die bekoorlijkheid der uitdrukking die den poëet kenmerkt, nog als voorbeeld mag gelden van behendig ingekleed pleidooi. Hoe moelijk wordt dat zwakkere kindje warmpjes tusschen de twee gezondere ingeduffeld en.... maar daarover gaat het nu niet. Ja, zeker, er zal in Vlaanderen wel iemand den vinger opsteken om mij in te lichten zoo ik doolde.

L.A.