Jong Dietschland. Jaargang 4

[p. 27]

In de baan.

De baan stond leêg, doodsch leêg lijk overlast van de hitte, die buiten op heur pannedak blinkend brandde.

En schemerlichtend dat de zonnige dag door al die halfronde vensterkens naar binnen viel en vernepen en bevangen, dat ze scheen. 't Was als een overdekte steeg langs weêrkanten bezet met effen witte gevelkes van een reek dicht tegeneengedrumde begijnenhuiskes met hier en daar wat houten gerief ervoor.

Geen leven en was er te zien of te voelen: ze zag er uit lijk eene verlatene kermistent. 't Liep zoo eentonig ver dat donkere, spookachtige dak met dien warrelboel schuinsliggende gebeenten en dikke dwarsbalken en ze was zoo triestig lang die smalle streep grond, die daaronder pijlrecht vooruitschoot.

't Lag en stond daar alles nu zoo al 'nen heelen tijd, als er al meteens een zijdeurken openvloog. 't Zonnelicht schoot binnen en sloeg een vierkante lichtende plek op den grond. 't Werd dan een eendlijk stampen en slepen van kloefen en in 't deurgat verschenen er mannen met bruingebrande wezens in 'nen dichten drom en ze brobbelbelden een voor een naar binnen, speelden hun vesten uit, bonden hun drollen schorten om 't lijf en liepen beslommerd elk al zijnen kant om te bobijnen, aan groote wielen te draaien of overlastig het raderwerk der schalmei te doen rammelen.

Buiten trappelden de peerden en kletsten hun ijzers tegen de klinkende steenen; ze kwamen zoo traag kijkend hun vooruitgestoken koppen door de opening steken en bleven daar haperend staan zien, snoven met langzaam

[p. 28]

snokkende muil de baanlucht op en stampten nog eens ongeduldig om de vliegen te verjagen. De peerdeknecht had moeite om ze voort te krijgen, maar hij trok en trok en eindelijk kwamen ze alle twee traag stappend door 't zijdeurken naar binnen en trantelden voort naar achter in 't halfduistere.

Kloefen trappelden zacht over den eerden grond en stemmen gingen luidop.

‘Is alles klaar, Stien’ riep de peerdeknecht ginder van heel diep, waar er mannen in 'nen schemerschijn dooreenwemelden. - ‘Ja, ja; rijd maar op’ zei d'andere op een dof laag toontje. ‘Ju, op, ju!’ - De peerden hun koppen gingen aan 't snokken lijk uitgesneden op 't grijzige donker en 't was eerst iets als zwirrelend en schrijverend afdraaien, dat al luider en luider opkwam. 't Werd dan een heele boel warrelende en wisselende, scherpe, luide geruchten, die druischend dreunden tot buiten. 't Was een schreemend schrepen en klinken en kletsen, een eentonig, rollend gekletter bij vlagen geweldig.

Tjingeling klingelde het als van een kristallen bolleken. - ‘Hou, hou!’ gromde de peerdeknecht en 't werd ineens stil, aardig doodsch stil. Stemmen van menschen praatten blak, de peerden stampten ongedurig of sloegen schodderend hun koppen en beten klapperend op hun gebit.

Tjingeling ging het weêr en 't was of 't voortliep. - ‘Ju, op, ju!’ snauwde een grove stem. - De knecht hield de lijnen stijf, de peerden staken hun koppen op, stonden eene wijl driftig te trappelen, snokten en spanden hun vleezige lijven op hun uitgerekte pooten, dat spieren en pezen uitpuilden op 't glimmend vel - ‘jû,’ knorde de knecht ongeduldig, ‘jû,’ - 'Nen forsigen ruk. 't Ding begaf en traag met aanhoudend trekken en lastig stappen trakelden ze voort en achteraan rolde

[p. 29]

't trekkerreke steeg slepend over de eerde. 't Werd nu als een drijvend werkhuizeken in miniatuur; de doorlooper kwam en ging, de klos schijverde wrijvend rond, 't jachtwiel draaide en daarrond snoerden en roerden en wemelden de kleinere wielekens en knechten slenterden sleepvoetend meê loom van gang en beweging. 't Touw ging aan 't wentelen en wikkelen, en aan elken dwarsbalk was 't een lastig, langzaam rekken van 'nen jongen, die achteraan kwam, een heffen van een gaffelken, een snoksken en 't hong omhoog door den opleghaak te sleeren.

't Getrek trantelde traagjes voort verder en verder. De peerden hun koppen snokten, hun ruggen wikkelden en hun kwispelende steerten sloegen daar gestadig rond. 't Kerreke stond lijk stil en heel donker. maar 't andere, peerden en knechten, stond nog kleurrijk, levendig en scherp van verf lijk geschilderd.

't Gerucht doofde en doofde en heel 't gespel kromp en minderde zachtjes. De mannen stonden al zwart geteekend, de omlijning van 't gespan werd flauwer en doffer en 't was nu of 't langzaam voortschoof achter een licht bedompt glas. 't Kerreken werd een zwarte plek, de peerden een onkennelijke, vormelooze, groote, donkere brok, de knechten onduidelijke Strepen, die bewogen, en eindelijk, men zag niets meer als een schemerachtig vergezicht met dikke wemelende vlekken en schreven en stippen, die kwamen en gingen.

't Gerucht was weggesmolten en uitgestorven, 't Touw viel met een schoksken stil, 't en roerde niê meer.

Ginder heel diep kwam er nu langs de muur weêr iets spookachtigs, zwaar-massief afgeschoven. Allengskens aan kwamen de peerden hun koppen uit dat warrelmoes te voorschijn en de beesten drentelden loompootig naar achter.

Daar keken ze zoo eens traag om naar 't trekkerreke,

[p. 30]

dat ze lastig naar voren gingen slepen en ‘ju, ju!’.....,... 't was weêr 't zelfde: de peerden trokken, 't kerreke rolde en 't rumoer dreunde. En zoo ging het daar eentonig dienzelfden gang, heel 't lange schoft door.

Als de deemstering begon in te vallen, ging het buiten tjing, tjang van een klokske, dat klepte op de koer en meteens lag binnen alles stil.

De peerden werden uitgespannen en ze staken hun koppen nu welgezind op, schudden ze wild, proestten en spanden hun neushollen open, en op 'nen trippelenden, zotten draf verdwenen ze door 't deurgat.

't Werkvolk kwam in een bende taterend en giechelend luchtig en zwierig naar achter afgestapt, en 't was daar eene wijl in 't schemerlicht een scharrelen van kloefen, een schodderen van armen en schokken van schouders om de vest op de plooi te krijgen: Een voor een of in kleine troppelkes trokken ze dan naar buiten en hun stappen vergingen op de koer.

't Deurken sloeg toe en de baan stond daar met heur holle levenloosheid in een stille, doodsche deemstering lijk de zijbeuk van de dorpskerk, 's avonds na het lof.

Jef. Joos.