F. Bordewijk-prijs 2016
Anton Valens
Het compostcirculatieplan
Juryrapport
Tuinieren is tuinvechten in Het compostcirculatieplan, een wonderlijke roman over planten, vriendschap en rouw. Anton Valens toont ons de mores van het volkstuinleven, waarbij de verhouding tot de aarde minstens zo bewerkelijk is als die tot de medemens. Ook al omdat één ding bij hem nooit vanzelfsprekend is: dat er iemand om je geeft. In alle boeken van Anton Valens (Paterswolde, 1964) lijkt de mens per vergissing in de wereld beland te zijn. Hij probeert met de moed der wanhoop de sociale conventies op een vissersboot te ontrafelen (in Vis) of verzamelt een gezelschap postvrezers om zich heen, mensen die elkaar steun bieden bij het openen van hun correspondentie (Het boek Ont). Daarmee bouwt hij aan een van de origineelste oeuvres van de hedendaagse Nederlandse letteren.
De ook als beeldend kunstenaar actieve Valens is de meester van het net-niet verlossende absurdisme, al komt daar in Het compostcirculatieplan nog een dwingend element bij: het verhaal van twee vrienden van wie de een de ander redt, waarna een lang verhaal van aftakeling en liefde volgt dat uiteindelijk de vraag opwerpt hoe belangrijk de wil om te leven is. Het boek is ook een eerbetoon aan oud-uitgever Jaap Jansen, tot en met de ontroerende blik op diens sterfbed: ‘Hij lag op zijn zij, zijn hoofd op een hand, de knieën gebogen. Ach ideale lezer, je bent uitgelezen.’ In grootse taal toont Anton Valens de pogingen waarin we seizoen na seizoen proberen het leven onder controle te krijgen - met onze voeten in de klei waar we uiteindelijk toch in zullen moeten verdwijnen.
Auteursrechtelijk beschermd