Publications de la Société Historique et Archéologique dans le duché de Limbourg. Deel 10

Anno 1601.

In desen jaere syn burgermeisters geweest Gerardt Creyartz, lt., Dierich inde Maen.

Den 29 January syn 15 ruyters van recreute voirde compagnie van syne gnaden graeff Hendrick zudem Bergh bynnen Ruremunde comen ende geaccommodeert worden, doch bynae alle tegens erstadungh.

Den 11 Marty is den vendrich Cabes weder mit syn vendel tho Ruremunde comen ende den 20 Octobris mit die van Weert vuytgetrocken.

Den 19 Marty op genedichsten beuel van haere hoicheit is den capiteyn Longin mit een compagnie peerden tho Ruremunde in garnisoen comen, was gelogeert in Willem van Odenhouens huys opden merckt, den lieutenant by joffer Loms ende de compagnie was sterck 80 ruyters. Ende dweil der capiteyn syn selfs meubelen gebruyckte is hem tougelacht een ahme wyns, ende den lieutenant tot stuer syner accommodatie 13 gulden.

In Martio voirscr. is het vendel des hopmans Reyngraeff vuyt Ruremunde getoegen.

In Junio, als der vyandt mit alle syn gewalt theuft naerden Ruremundtschen quartier schene te hebben, heeft ein eers. magistraet van Ruremunde den 9 Juny eenen bode aenden gouuerneur van Maestricht, om secours van volck te hebben, gesonden.

Int leste van Julio syn die Sauoyssche nieuwe regimenten totten ontsat van Rynberck mit meer andere ruyter ende soldaeten voir by de stadt Ruremunde getogen.

[p. 309]

In desen jaere is hopman Ens inde Mariengarde gelogeert geweest in Octobri.

In Septembri syn twee schippen mit crancke neapolitaensche soldaeten naer Ruremunde geschickt, om aldaer tgasthuys aen te stellen, dan en syn daer nyet aengenomen, maer naer Wessem gefhuert worden.

Den 30 Octobris is der lieutenant van hopman Zebandt mit ontrent 70 musquetiers ende schutten tot versterckunge des Ruremundtschen garnisoens vuyt Maestricht aencomen ende syn mit groote costen vande stadt aldaer geaccommodeert worden.

Int leste van October is graeff Mauritz mit synen leger voir Weert gecomen⁽¹⁾ ende den 10 Nouember de stadt S'hertogenbosch belegert ende den 27 Nouembris moeten verlaeten midts het ontsat hunne hutten in brandt staecken. Ontrent dennen tyt wasser een gerucht dat der vyandt die Maesse passeerde ende de stadt Ruremunde aengriepen solle, weshaluen men alle de vherschepen tusschen Stockum ende Ruremunde heeft affdryuen laeten.

Tzedert den 1 Nouembris 1601 heeft den secretaris Mathis van Lom tot assistentie der soldaeten ende ouer-

(1) Tegen het midden van October besloot prins Maurits van Oranje 's Hertogenbosch in te nemen. Daar hij vreesde dat de Spanjaarden spoedig met eene talrijke kavallerie zouden toesnellen en hem aangrijpen, zoo hield hij het voor noodig eerst de te Weert liggende Spaansche ruiters, die tot muiterij overgeslagen (vergelijk bladz. 304.) de omstreken plunderend doortrokken, of te vernietigen of minstens te dwingen niets vijandelijks tegen hem te ondernemen. Toen de prins op den 28^sten October met zijn leger de stad naderde brandden de ruiters de voorstad af en verlieten daarop het gewest. Maurits nam zijn hoofdkwartier te Nederweert, en onderhandelde van daar uit met de stad over hare neutraliteit, maar zonder gevolg, weswegens hij op den 30^sten October wederom vertrok om 's Hertogenbosch te belegeren. - Duyck zegt onder anderen met betrekking op Nederweert dat het een groot dorp is, in 't welk ‘seer veele oude menschen waren van ontrent over de 100 jaren, bethoinende de gesontheyt van den aert, hoewel zij meest half beroockt waren’. (Journaal van Anthonis Duyck III bladz. 172, 179 en volg.)

[p. 310]

lasten burgeren van wegen die twee collegien, de cancelrye ende rekencamer, tegens elff guldens ter weken ende oick wegen des capittels tegens 2 gulden ter weken, ontfangen 44 gulden ende daer naer noch 42 gulden, daer van oick vuytgaeue gemaeckt is worden.

In desen ende volgenden jaere syn groote swaericheden ende contradictien der gemeynte ende burgeren doir eenige onruwighe geesten opde veranderinghe ende versterckinge des garnisoens voirgeloopen, waer duer die burgerie in vuyterste indignatie vanden heer stadthelder, graeff Herman vanden Berghe, geraeden is⁽¹⁾.

(1) Het schijnt dat omtrent dezen tijd de generale staten met eenige burgers van Roermond in geheime verstandhouding waren en het voornemen koesterden om met hunne hulp de stad in te nemen. Zoowel de stadhouder als de gouverneur van Maastricht deelden den 15^den en 18^den Junij 1602 den magistraat mede vernomen te hebben dat de vijand een aanslag op Roermond wilde ondernemen, in de hoop om die stad met behulp van eenige verstandhouding daarbinnen te verrassen. De gouverneur waarschuwde de stad om ‘de oogen te willen openen en voor haar eigen welzijn’ de haar in allerijl toegezondene manschappen te ontvangen. (Brieven in het stedelijk archief).