Jaarboek 18 van het Stijn Streuvelsgenootschap 2012. Stijn Streuvels en 'Ingoyghem'

[p. 277]

Kroniek 2011
Jozef Vandemaele

In 2011 kon de restauratie van het Provinciaal Museum Stijn Streuvels ‘Het Lijsternest’ te Ingooigem (Anzegem) effectief van start gaan. Er zouden 550 werkdagen nodig zijn om het restauratieproject te realiseren. Gebruik makend van de sluiting van het museum ging Annelies Anseeuw voort met de inventarisatie van de inboedel, nu stonden de deelcollecties textiel, meubilair en tuinmateriaal op de agenda.

Op 17 januari liet bpost als speciale uitgifte drie postzegels met als thema ‘schrijvershuizen’ verschijnen. Onderwerpen: La maison blanche (Musée Maurice Carême, Anderlecht), Domus Erasmi (Het Erasmushuis, Anderlecht), Het Lijsternest (Provinciaal Museum Stijn Streuvels ‘Het Lijsternest’, Ingooigem). Op een velletje met vijf (identieke) zegels zijn een schilderij van Rik Slabbinck waarop hij Stijn Streuvels portretteerde en in facsimile de eerste bladzijde van het manuscript van De teleurgang van den Waterhoek afgebeeld. Frankeereenheid van de postzegel: 1 Nationaal.

Opmerkelijk hoe vaak de naam Stijn Streuvels valt in krantenartikels, columns, interviews, enz. Bij het zien van de film Rundskop (regie: Michaël Roskam) was Caroline Gennez (toenmalige sp.a-voorzitter) danig onder de indruk. ‘Deze film heeft mij (...) bij het nekvel gegrepen’, getuigt ze in De Morgen van 3 februari. ‘Rundskop (...) is Stijn Streuvels in de eenentwintigste eeuw. Het gebruikt feiten, actualiteit en context (...) en setting (...) om een schilderij te borstelen van de dromende, maar ook jammerlijk falende mens. Van de Icarus die alle mogelijke middelen, ook ongeoorloofde, aanwendt om naar de zon te vliegen, maar zijn vleugels schroeit.’ Gennez besluit met: ‘om terug te komen op Streuvels bij wie het fatum uiteindelijk ook altijd het hoofdpersonage was:

[p. 278]

Rundskop is een kunstwerk dat ons op een uitzonderlijk fijnzinnige manier confronteert met “de genadeloosheid van het lot”, zoals Roskam het noemt.’

Op 4 april bracht acteur Oswald Maes te Oudenaarde voor de leden van okra-Academie Oudenaarde/Ronse zijn causerie ‘Het land van Streuvels’.

Op 30 mei werd in het Ontmoetingscentrum De Vonke te Heule het zestiende jaarboek van het Streuvelsgenootschap voorgesteld: Stijn Streuvels en Heule. Een boek ‘voor mijn plezier’. Gastspreker was auteur David Van Reybrouck, die een boeiende lezing hield ‘mijn kijk op Streuvels en zijn schrijverschap’. Het talrijk opgekomen publiek - zo'n 150 belangstellenden - werd ook vergast op de projectie van het filmpje-van-één-minuut Streuvels en de Europese literatuur, dat Karel Platteau en Jos Libeert voor deelname aan een Europees concours realiseerden. Het Streuvelsgenootschap zegt dank aan volgende medeorganisatoren: de Kortrijkse stadsbibliotheek en haar filiaal in Heule, de Heemkundige Kring Langs d'Heuleboorden en het Davidsfonds Heule.

Op 23 en 24 september richtte de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde een tweedaags jubileumcolloquium in en hield ze een academische feestzitting. Voor het literaire programma ‘Van aangezicht tot aangezicht’ lazen academieleden voor uit werk van voorgangers en uit eigen werk. Patrick Lateur las van Streuvels een fragment uit Het leven en de dood in den ast voor.

In opdracht van de stad Kortrijk fotografeerde Danny Veys alle 67 standbeelden en sculpturen in de publieke ruimte. Waaronder het Streuvelsmonument in het gemeentelijk park van Heule. Dit resulteerde in de tentoonstelling (7 oktober - 13 november, Broelmuseum) en het gelijknamige boek (Uitgeverij Groeninghe) onder de titel Monuments [Sculpturen in het stadsweefsel Kortrijk]. Op vraag

[p. 279]

van de stad Kortrijk aanvaardde het Streuvelsgenootschap het peterschap van het Streuvelsmonument, een realisatie van Jan Van-dekerckhove, dat op 3 oktober 1971 plechtig ingehuldigd werd. Paul Thiers, ondervoorzitter van het genootschap, houdt sindsdien een oogje in het zeil: hij gaat regelmatig zien of het monument er nog staat.

Samen met het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis reikt het Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde jaarlijks een scriptieprijs uit. Daarnaast wordt ook een aanmoedigingsprijs voor een bachelorscriptie toegekend. Die ging dit jaar naar Steffi Coolkens voor haar editie Correspondentie Streuvels-Vriamont 1940-1945. De prijs werd haar uitgereikt op 27 oktober in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. De jury was van oordeel dat ‘(...) de scriptie als geheel rijk [is] aan informatie en goed geschreven. Daarmee heeft Steffi Coolkens een belangrijk brievencorpus de behandeling gegeven die het verdient’ en ook ‘de commentaar is overvloedig en doorgaans ad rem te noemen.’ Met haar scriptie werd Steffi Coolkens bachelor aan de faculteit Letteren van de ku Leuven. Net als de bekroonde van vorig jaar, Kevin Valgaeren, schreef ze haar werkstuk onder de leiding van prof. dr. Marcel De Smedt.

Op zondag 30 oktober hield Paul Thiers in het Letterenhuis te Antwerpen een ontbijtlezing over (de psyche van) Stijn Streuvels.

In het kader van de viering van het 900-jarig bestaan van de (deel-) gemeente Heule werd een wedstrijd uitgeschreven voor de realisatie van een muurschilderij op de zijgevel van het Streuvelshuis. In dit huis (Heuleplaats 9) woonde de familie Lateur van 1879 tot 1887. De opdracht was een uniek schilderij te maken waarin het concept ‘Heule 900’ en Streuvels verweven zitten. Winnaar was een duo: de graffitikunstenaars Pieterjan Boone en Jatse Verschoore. Voor hun ontwerp baseerden zij zich op een foto van

[p. 280]

Stijn Streuvels aan het werk met zijn schrijfmachine en op de achtergrond Heuleplaats. De realisatie van het kunstwerk verliep evenwel niet van een leien dakje, want de eigenaar van het huis, de brouwerij Bockor, zag het niet zitten dat het schilderij met spuitbussen rechtstreeks op de muur zou aangebracht worden. Daarom werkten de kunstenaars op een zeil dat op een aluminium kader tegen de zijgevel bevestigd werd. Een en ander bracht met zich mee dat het kunstwerk niet tegen de deadline (de onthulling was gepland voor 11.11.11) maar pas begin januari 2012 af was.

En wat de restauratie van de woning zelf betreft: de binnenafwerking werd nog niet gerealiseerd en over welke functie het gebouw krijgt, bestaat ook nog geen eensgezindheid.

‘Gejaagd door de dood’. Onder deze titel trekt in het weekblad Knack van 7 december Frank Hellemans van leer tegen de ‘reality-literatuur’: ‘Van Connie Palmen tot A.F. Th. van der Heijden en Tom Lanoye: op een moment dat reality-tv zijn beste tijd heeft gehad, wemelt het in de Nederlandstalige literatuur van de hyperrealistische rouwverslagen.’ Want ‘het komt er wel op aan de chaos het hoofd te bieden of een vorm te vinden om het verdriet een literaire bedding te geven. Daarvoor is vaak tijd nodig, afstand en dus slow literature. Terwijl deze realityschrijvers gejaagd door de dood - en hun eigen writer's block - blijkbaar niet snel genoeg kunnen zijn om een en ander van zich af te schrijven en daardoor allesbehalve real literature presenteren, maar iets wat op een voorstudie lijkt.’ Hoe moet het dan wel? De auteur verwijst naar een paar klassieke, literaire novellen en romans met de dood als inzet - naast een Leo Tolstoj of een Thomas Mann, ook: Het [even en de dood in den ast van Stijn Streuvels.

Het bestuur van het Stijn Streuvelsgenootschap vergaderde op 24 maart en 29 november; op 24 maart hield het ook zijn jaarlijkse Algemene Vergadering.