Jaarboek 17 van het Stijn Streuvelsgenootschap 2011. Stijn Streuvels en 'Avelghem'

[p. 269]

Kroniek 2010
Jozef Vandemaele

In 2010 plaatste in Nederland de Oostburgse Toneelvereniging De Plattelanders Mira van de Waterhoek op haar repertoire, een bewerking van De teleurgang van den Waterhoek van Stijn Streuvels. Het stuk ging in het Ledeltheater in Oostburg in première op 30 januari en werd in februari een vijftal keer hernomen. Regie en scriptbewerking waren van de hand van Rini Fenijn en Eric Wijffels. Wie geïnteresseerd is in de volledige rolverdeling, in de lijst van technici die hun medewerking verleenden aan de opvoering en in de krachttoer die de decorbouwploeg realiseerde, kan terecht op de website van de toneelvereniging: http://www.deplattelanders.nl/ (oh ja, de rol van Sieper werd vertolkt door... Piet Fenijn).

Op 5 februari liet acteur Oswald Maes Stijn Streuvels herleven in het RVT Betlehem te Herent: ‘Stijn Streuvels, 40 jaar na zijn overlijden’.

Sinds 1 maart 2008 is het ‘Provinciaal Museum Stijn Streuvels - Het Lijsternest’ wegens de geplande restauratiewerken voor onbepaalde tijd gesloten. Annelies Anseeuw, aan de slag als collectiebeheerder, beschreef in 2010 de kunstobjecten en het kleinmateriaal uit het Lijsternest. Over de registratie van de kunstobjecten schreef ze een bijdrage in het tijdschrift In de steigers: erfgoednieuws uit West-Vlaanderen (zie: ‘Bibliografie over 2010’ in dit jaarboek).

Op 4 maart heropende na ingrijpende verbouwingswerken het Letterkundig Museum in Den Haag de deuren. De 100 belangrijkste auteurs uit de Nederlandstalige letterkunde - de nieuwe ‘canon’ - werden bijeengebracht in een permanente tentoonstelling, het Pantheon van de Nederlandse en Vlaamse literatuur. Uiteraard kwam ook Stijn Streuvels er terecht. Maar vreemd toch dat hij

[p. 270]

bakker en bibliothecaris genoemd wordt. In de deelopstelling ‘Wording’ staat het schrijfproces centraal: van eerste krabbel tot drukproef. Daar is te zien hoe Stijn Streuvels vanaf de tweede herziene druk (1939) van De teleurgang van den Waterhoek een aantal ‘erotische’ passages schrapte. (Prof. dr. Marcel De Smedt berichtte hierover als eerste in een uitvoerig gedocumenteerde bijdrage in De huid van Mira, het vierde jaarboek van het Stijn Streuvelsgenootschap.)

Naar aanleiding van deze gebeurtenis bezocht Aad Meinderts, directeur van het museum, in een literaire roadtrip van dertig dagen honderd schrijversgraven en legde er een witte roos neer. Op 17 februari bezocht hij te Ingooigem het graf van Stijn Streuvels. Van 4 september 2010 tot 1 augustus 2011 liep in het museum de tentoonstelling ‘In 30 dagen langs 100 schrijversgraven’. Er verscheen ook een gelijknamige catalogus.

Van 26 maart tot 27 juni liep in het Museum voor Schone Kunsten te Gent een retrospectieve tentoonstelling met het werk van Gustave Van de Woestyne (1881-1947). In de afdeling tekeningen en grafiek kon men onder meer de originele inkttekeningen zien die Van de Woestyne maakte voor Stijn Streuvels' Reinaert de Vos.

Er is goed nieuws in verband met de restauratie van het huis dat de familie Lateur van eind 1879 tot 11 mei 1887 aan het Heulse dorpsplein bewoonde.

In april werd, in uitvoering van het akkoord dat de eigenaar, de Bellegemse brouwerij Bockor, vorig jaar met de stad Kortrijk en Erfgoed Vlaanderen heeft gesloten, een aanvang genomen met de restauratie. Onder meer de houten dakconstructie, de dakgoten en de raamopeningen werden onder handen genomen. De voorgevel kreeg opnieuw een rotsbepleistering, zoals in de tijd toen de familie Lateur het huis bewoonde. Over een definitieve (culturele?) bestemming heerst nog onduidelijkheid.

[p. 271]

Op 26 mei verscheen het vijftiende jaarboek van het Stijn Streuvelsgenootschap onder de titel Stijn Streuvels en de Europese literatuur. De voorstelling ervan - in de KULAK, de Kortrijkse campus van de K.U. Leuven - stond in het teken van de Russische literatuur en cultuur. Marcel De Smedt, voorzitter van het genootschap, sprak het welkomstwoord uit. Stijn Vanclooster en Heili Verstraete hielden een lezing. Voor een muzikaal intermezzo met drie totaal verschillende blokfluiten zorgde Frank Debruyne. Hij bracht hiermee telkens een originele interpretatie van een Russisch volksliedje. Een delegatie van de Russische ambassade met minister-counsellor Boris Zhilko en cultureel attaché Alexej Gregoriev woonde de presentatie van het jaarboek bij. In vlot Nederlands sprak Boris Zhilko zijn felicitaties uit aan het adres van het Streuvelsgenootschap en hij speelde in op een paar aspecten van de lezing van Heili Verstraete. Dit was een onverwachte inbreng die het talrijk opgekomen publiek ten zeerste apprecieerde. Op de afsluitende receptie werden heerlijke Russische hapjes geserveerd en werd er nog flink doorgeboomd over de lezingen, over de Russische vertalingen van Streuvels en over het nieuwe Jaarboek.

Op 23 juli overleed te Kortrijk Emiel Delrue (^oHeule, 1928). Als culturele duizendpoot realiseerde hij onder meer een filmische documentaire (Afscheid) en een dvd (Streuvelscoctail) over Stijn Streuvels.

In het weekblad Knack van 28 juli ging Stijn Tormans na wie er allemaal in onze herinnering voortleeft dankzij een standbeeld, tunnel of straatnaam. Stijn Streuvels staat hoog in deze ranking, met 78 straten die naar hem genoemd werden.

Voor de Koninklijke Gidsenbond Brugge gaf Karel Platteau op 17 oktober een uiteenzetting in het Hof van Watervliet. Zestig aanwezigen genoten van de lezing met powerpoint, ‘Van halve Bruggeling tot hele Wereldburger’. Streuvels zelf heeft op 83-jarige leeftijd zijn verbondenheid met Brugge in een ‘spreekbeurt’

[p. 272]

voor de Academie verwoord onder de titel ‘Hoe ik Brugge gezien en beleefd heb’. Karel Platteau wees ook op twee Brugse scharniermomenten in de ontwikkeling naar zijn schrijverschap: het bijwonen van veel toneel- en operavoorstellingen in de schouwburg én de bekentenis van zijn pen te willen leven.

Onder het motto ‘waaris.eu’ richtte het ‘Fonds Pascal Decroos voor bijzondere journalistiek’ in oktober een wedstrijd in met als opdracht: maak een filmpje van één minuut over de Europese Unie. Karel Platteau, penningmeester van het Stijn Streuvelsgenootschap en Jos Libeert, coördinator van de Multimediacel van de Katho, gingen de uitdaging aan en realiseerden een filmpje met als thema ‘Streuvels en de Europese literatuur’. Via de website van de organisator kon iedereen zijn voorkeur laten blijken voor een van de inzendingen. Met een meer dan eervolle tweede plaats wonnen Karel Platteau en Jos Libeert net niet de publieksprijs. In december kregen alle leden van het Europees Parlement een dvd met het Streuvelsfilmpje. Het filmpje is nog te zien op You Tube: http://www.youtube.com/watch?v=amSqb1CE7QM.

Het Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde en het Huygens Instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie voor Wetenschappen kennen jaarlijks een Vlaams-Nederlandse Prijs voor Teksteditie toe. Daarbovenop werd in 2010 ook een aanmoedigingsprijs voor bachelorscripties ingesteld. Deze werd op 13 oktober uitgereikt aan Kevin Valgaeren voor zijn bachelorscriptie Taal- en Letterkunde (K.U. Leuven) De briefwisseling van Stijn Streuvels en Joris Vriamont van 1919 tot augustus 1923. De jury was bijzonder lovend, wij citeren: ‘Hij werkt methodologisch volgens de regels. Zijn editie maakt indruk op de jury door de kwaliteit van de annotatie. Valgaeren blijkt te beschikken over een zeer grondige kennis van Streuvels' werk uit de betreffende jaren en hij kan daardoor de tekst van de brieven zeer verhelderend toelichten. Hij corrigeert en passant bepaalde zienswijzen in de wetenschap-

[p. 273]

pelijke literatuur.’ Kevin Valgaeren schreef zijn werkstuk onder de leiding van prof. dr. Marcel De Smedt.

Naar aanleiding van de Boekenbeurs interviewde Kristin Matthyssen voor Gazet van Antwerpen (30 oktober) vijf boekenvrienden. Onder hen Streuvelsverzamelaar Johan Vercruysse uit Willebroek. Hij is een bekend figuur in dat wereldje van Streuvelsmaniakken, ‘we zijn concurrenten, maar de vriendschap staat boven alles’. ‘Ik heb veertig lopende meter Streuvels’, zo ‘bekent’ hij. Streuvels herleest hij nog vaak, en laat hierbij zijn keuze bepalen door de voortgang der seizoenen.

Op 7 november overleed op 88-jarige leeftijd Jan van Raemdonck. Als producent stond hij mede in voor de verfilming van De teleurgang van den Waterhoek (Mira, 1971, in een regie van Fons Rademakers, naar een scenario van Hugo Claus) en van De vlaschaard (1983, met Jan Gruyaert als regisseur).

Onder de titel ‘Het boek was beter?’ confronteert de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde literair werk met andere kunstvormen. Dit jaar werd gefocust op films die gebaseerd zijn op werk van Vlaamse auteurs. Op 22 november kwam Streuvels aan bod, met de verfilming in 1943 in een regie van Boleslaw Barlog van De vlaschaard onder de titel Wenn die Sonne wieder scheint. De voorstelling werd ingeleid door Roel Vande Winkel en Ine Van linthout.

Op 12 december vertelde Hilde Velghe in de kerk van Wulveringem (Beauvoorde, West-Vlaanderen) ‘Kerstavond’, Streuvels' eerste (1899) eigen(zinnige) versie van het kerstverhaal. In dialoog met de tekst verzorgde Benjamin Glorieux, cellist, het muzikale luik van deze culturele manifestatie, georganiseerd door Opbouwwerk IJzerstreek.

[p. 274]

Op de website van de Kerk in Vlaanderen - http://www.kerknet.be/cultuur - kon men in de kersttijd Streuvels' Kerstwake beluisteren, verteld door Francis Verdoodt. Trouwe leden van het Streuvelsgenootschap zullen zich herinneren dat bij het achtste jaarboek een audio-cd met het verhaal in deze versie gevoegd was.

Het bestuur van het Stijn Streuvelsgenootschap vergaderde op 23 maart en op 16 november; op 23 maart hield het ook zijn jaarlijkse Algemene Vergadering.