Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2009-2010

[p. 291]

5. Verslag van de vertegenwoordiger voor Zuid-Afrika over het verenigingsjaar 2009-2010

In 2009 verloor de Maatschappij en ook de neerlandistiek in de heer dr. Frits Ponelis een van haar meest vooraanstaande Zuid-Afrikaanse vertegenwoordigers. Hij overleed op 17 december 2009.

Het jaar 2009 bracht een waaier van activiteiten binnen de Zuid-Afrikaanse neerlandistiek. Voor tal van neerlandici biedt het driejaarlijks colloquium van de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (ivn) de gelegenheid tot voortgezet contact met collega's over de hele wereld. Met 18 neerlandici van acht verschillende universiteiten waren de Zuid-Afrikanen (na de Nederlanders, de Belgen, de Duitsers en de Polen) de vijfde grootste groep op het zesdaagse colloquium in Utrecht. Zeven Zuid-Afrikaanse leden van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde hielden elk een voordracht.

Ten aanzien van de academische vakbeoefening waren de Suider-Afrikaanse Vereniging vir Neerlandistiek (savn), het Noordelike Kennisnetwerk vir Neerlandistiek (nkn) en het Kaapse Forum (kf) in Zuid-Afrika op verschillende terreinen actief. De Universiteit van Pretoria bood in juli 2009 voor het eerst (namens de savn en met financiële steun van de Nederlandse Taalunie) de jaarlijkse winterschool voor studenten in ‘de grote stad’ aan, met Marleen Coutuer (taalverwerving) en Marijke Meijer Drees (letterkunde) als docenten. Er werd met veel plezier hard gewerkt én gespeeld. Op een symposium van het Departement Afrikaans in februari 2010 stonden Nederlandse onderwerpen in meerdere voordrachten naast het Afrikaans in de kijker. De jaarlijkse neerlandistiekdag van het nkn, in april 2010 in Pretoria, is zelfs vrijwel helemaal gericht op de Nederlandse letterkunde, taal en cultuur; er is ook aandacht voor vergelijkende studies mits zij voor minstens 50% op de neerlandistiek gericht zijn. Zo te zien, is de belangstelling ervoor even groot als in 2009, toen de Universiteit van Johannesburg de nkn-neerlandistiekdag in een stampvolle zaal aanbood.

In het zuiden was het Woordfees aan de Universiteit van Stellenbosch opnieuw een klinkend succes, en zoals gebruikelijk werd de neerlandistiek hier niet alleen binnen de kring van de neerlandici, maar vooral voor het algemeen publiek geëtaleerd. Dankzij de visie en de onvermoeibare ijver van de feestdirectrice, Dorothea van Zyl (lid van de Maatschap-

[p. 292]

pij der Nederlandse Letterkunde), werd in maart 2010 tien jaar Woordfees gevierd. Woordpoort, een noordelijk festival naar het voorbeeld van Woordpoort in Stellenbosch, werd in 2009 voor het eerst georganiseerd. Romanschrijver Johanna Spaey en dichter Ester Naomi Perquin - op een nkn-schrijversreis naar verschillende universiteiten, met ook optredens voor het algemene publiek - lieten het Nederlands hier opklinken.

De belangstelling voor de Nederlandse taal en cultuur neemt niet af - integendeel. De belangstelling voor de examens Certificaat Nederlands als Vreemde Taal, die bij meerdere centra door het land afgenomen worden, wordt steeds sterker. Studenten én volwassenen met uiteenlopende beroepen melden zich voor taalles en houden het dikwijls meerdere jaren vol tot aan het examen Profiel Academische Taalvaardigheid, op het hoogste van de zes niveaus.

Leden van die Afdeling Zuid-Afrika publiceerden volop in 2009. Naast tal van artikelen in vaktijdschriften verschenen er ook boeken, zowel vakliteratuur als letterkundige teksten. In december 2008 verscheen Van volksmoeders tot Fokofpolisiekar: Kritiese opstelle oor Afrikaanse herinneringsplekke onder redactie van Siegfried Huigen en Albert M. Grundlingh; Rufus Gouws leverde een bijdrage aan Lexicography in the 21st Century. In honour of Henning Bergenholtz onder redactie van Sandro Nielsen en Sven Tarp; en zeven leden van de Afdeling Zuid-Afrika - Hennie van Coller (met medeauteur Bernard Odendaal), Lina Spies, Dorothea van Zyl, Heilna du Plooy, Johann Lodewyk Marais, Renée Marais en Betsie van der Westhuizen publiceerden vergelijkende studies over Nederlandse, Vlaamse en Afrikaanse poëzie in Over grenzen/Oor grense onder redactie van Ronel Foster, Yves T'Sjoen en Thomas Vaessens - een boekpublicatie waarin ook artikelen van de leden Yves T'Sjoen, Ena Jansen en Marijke Meijer Drees (met medeauteur Carel Jansen) verschenen. J.C. Kannemeyer verzorgde een publicatie met de brieven van Peter Blum.

Ofschoon J.C. Steyns autobiografische Sonkyker: Afrikaner in die verkeerde eeu in 2008 verscheen, verdient hij hier nog vermeld te worden, net als Etienne van Heerdens roman uit 2008, 30 nagte in Amsterdam. Deze roman werd veelvuldig bekroond: met de uj-prys vir letterkunde 2009, de M-Net-prys vir prosa 2009 en de W.A. Hofmeyr-prijs. John Miles publiceerde in 2009 de roman Voetstoots, die zeer positief ontvangen werd.

Twee dichters (ook leden van de Afdeling Zuid-Afrika) werden in 2009 gelauwerd: T.T. Cloete en Lina Spies. Het Tydskrif vir Geesteswetenskappe

[p. 293]

49(4), 2009 werd aan het werk van Cloete gewijd, en een bloemlezing, Die skyn van tuiskoms: 'n Keur uit die gedigte van Lina Spies (samenstelling Johann de Lange) verscheen in 2010.

Tot slot: normaliter zou het driejaarlijks congres van de savn in 2010 in Zuid-Afrika plaatsvinden. Vanwege de voetbalwereldbeker in junijuli zal dit congres echter pas in juli 2011 worden gehouden.

Renée Marais, vertegenwoordiger voor Zuid-Afrika