Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2007-2008

[p. 245]

14. Verslag van de Werkgroep Indisch-Nederlandse Letterkunde over het verenigingsjaar 2007-2008

Het bestuur van de Werkgroep, dat tevens de redactie vormt van het tijdschrift Indische Letteren, bestond begin 2007 nog uit: Vilan van de Loo, Bert Paasman, Olf Praamstra, Inge Tromp, Peter van Zonneveld (voorzitter) en Adrienne Zuiderweg. Het totaal aantal leden van de Werkgroep bedroeg op 31 december 2007: 715.

Op vrijdag 20 april vond er in Leiden een lezingenmiddag plaats. Olf Praamstra sprak over Rubber: de roman, de film en het koloniaal discours. Daarna vond de boekpresentatie plaats van Dit altijd alleen zijn. Verhalen over het leven van planters en koelies in Deli (1914-1930), van Lászlo Székely en István Radnai, oorspronkelijk geschreven in het Hongaars, en nu vertaald en ingeleid door Gábor Pusztai en Gerard Termorshuizen. Na de pauze sprak Åsa Josefson over twee visies op het kolonialisme, in De stille kracht en in Oostwaarts van Louis Couperus.

Vrijdagmiddag 21 september stond in het teken van Indonesië. Allereerst belichtte Boukje Tijmstra onder de titel ‘Van bewondering tot teleurstelling’ de visie van Pramoedya Ananta Toer op het onderwijs in de koloniale periode. Daarna sprak René Karels over Noto Soeroto als dichter. Na de pauze volgde de vertoning van de documentaire film Noem mij maar Kartini. Brieven van een Javaanse jongedame. De film werd toegelicht door Hans Hulscher, die verantwoordelijk was voor het scenario en de regie.

Hoe woonde men in Indië? Dat is de vraag die op vrijdag 19 oktober tijdens de Week van de Geschiedenis van verschillende kanten werd belicht in het Koninklijke Instituut voor de Tropen. Aan de hand van foto's uit de koloniale collectie en teksten uit de Indische literatuur werd een beeld geschetst van de wooncultuur die de enorme diversiteit aan bevolkingsgroepen in Indië weerspiegelt. De sprekers lieten iets zien van het huiselijk leven van de rijken en de armen, de Europeanen, de inheemsen, de Chinezen en de Arabieren, vanaf de tijd van de Verenigde Oost Indische Compagnie tot 1942. De middag werd georganiseerd in samenwerking met de Werkgroep Indisch-Nederlandse Letterkunde en vond plaats in de prachtige Leeszaal van de kit Bibliotheek.

Op 11 november vond op Bronbeek het jaarlijks symposium plaats. Het thema was ditmaal Het kind dat wij waren. Was die paradijselijke Indische jeugd wel zo paradijselijk? En voor wie? De bedoeling was om

[p. 246]

enige nuances aan te brengen. Na de opening door voorzitter Peter van Zonneveld sprak Pamela Pattynama onder de titel: ‘Laat mij voor één keer schaamteloos terugverlangen...’ de kaderlezing uit. Annette Postma belichtte vervolgens de Indische jeugd van Couperus. Onder de titel ‘Omdat zij maar een meisje was’ vertelde Vilan van de Loo over de jeugd van Beata van Helsdingen-Schoevers (1886-1920). Na de lunch stond in een lezing van Wim Willems ‘de wonderboy van de Boon-familie’, Tjalie Robinson centraal. Joop van den Berg sprak over de roman Eindexamen 1940 van Diet Kramer. Fred Lanzing demonstreerde in zijn bijdrage ‘Huckleberry Finn aan de Tjiliwoeng’ een paar jongensspelletjes uit Batavia, en Hans Vervoort vertelde over zijn eigen Indische jeugd in een bijdrage, getiteld ‘Hans, jij moet naar huis door jouw moeder’. Tijdens de afsluitende discussie kon worden vastgesteld dat die jeugd voor velen helemaal niet zo paradijselijk was.

Het symposium kreeg een vervolg op 14 december in Leiden, toen leden van de Werkgroep de gelegenheid kregen om hun visie op het thema naar voren te brengen. Aan het woord kwamen Inge Dümpel, Frans Schreuder, Nico Vink en Francisca Pattipilohy. Hun bijdragen vormden een waardevolle aanvulling op de lezingen van het symposium; het juninummer van de jaargang 2008 zal geheel aan dit onderwerp gewijd zijn.

Op vrijdag 25 januari 2008 hield de Werkgroep wederom een lezingenmiddag in Leiden. Olf Praamstra sprak over de Indische jaren van Conrad Busken Huet, Vilan van de Loo over mevrouw Busken Huet (Anne van der Tholl), en Sophie Zijlstra over Mevrouw Couperus (Elisabeth Baud). Bovendien vond op deze middag de presentatie plaats van De njai. Moeder van alle volken; De Roos van Tjikembang en andere verhalen, vertaald door Maya Sutedja-Liem en uitgegeven door het kitlv.

In februari 2008 werd de redactie van Indische Letteren versterkt door Geert Onno Prins, die ook betrokken is bij het tijdschrift Moesson. We hopen door deze personele unie de banden tussen beide tijdschriften aan te halen.

Peter van Zonneveld, voorzitter