Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1985

1. Verslag van de jaarvergadering van de Maatschappij

Op zaterdag 8 juni 1985 vond de jaarvergadering plaats in de vernieuwde zaal xi, die nu omgebouwd is tot Raadszaal van het Academiegebouw.

Na een kort welkomstwoord hield de voorzitter de jaarrede die elders in dit jaarboek is afgedrukt. Vervolgens herdacht hij de leden die in het verenigingsjaar de Maatschappij door de dood waren ontvallen: Jkvr. dr. C.M. de Beaufort, mr. B. Ferman, P. Oomes, mw. dr. R. Pennink, dr. W.J. du Plooy Erlank, dr. J. van der Schaar, dr. A. van Selms, dr. E.L. Smelik, B.J.H. Stroman, dr. A.J. Veenendaal sr., P. Verhoog, mr. R. Victor, Th. van der Wal, G. Lubberhuizen (tot lid benoemd op de eerste jaarvergadering na de bevrijding als hommage aan de ondergrondse pers), dr. G. Stuiveling (die tot het laatste ogenblik de letteren diende door een niet aflatend speuren naar de juiste presentatie vals onze klassieken) en ons erelid Marnix Gijsen, die niet alleen een groot en een veelgelezen oeuvre schiep, maar ook in zijn ambtelijke functie een grote bijdrage leverde aan de verbreiding van onze letteren tot ver buiten de landsgrenzen. De vergadering hoorde dit staande aan en een korte stilte werd na het noemen van deze namen in acht genomen.

De voorzitter bracht in herinnering dat de leden ruim op tijd voor de jaarvergadering het Jaarboek 1983-1984 hadden ontvangen; de Commissie voor de publicaties en in het bijzonder drukbezorger dr. E. Braches bracht hij hiervoor dank. Eveneens verheugd waren wij over het vijfde nummer van ons Nieuw Letterkundig Magazijn, dat kort voor de vergadering verscheen. De gehele redactie, en met name eindredacteur R. Breugelmans, verdient hiervoor onze waardering, aldus de voorzitter.

[p. 199]

Het zat dit jaar niet goed met de jaarstukken, die u niet op de volgens de Wet vereiste termijn hebt ontvangen, erkende de voorzitter, maar op zijn deemoedig ‘peccavi’ volgde een stilzwijgende absolutie.

Hierna was de weg vrij voor het in snel tempo behandelen van de agendapunten. Bij het Verslag van de staat der Maatschappij (2) wees de voorzitter nog op de vele activiteiten in het jaar 1984-1985. Van de Minister van wvc kwam kort voor de vergadering een brief met dank voor ons telegram inzake de impasse die ontstaan is door de P.C. Hooft-prijs-kwestie. Dr. J. Gerritsen vroeg hoe het bestuur nu besloten heeft over de kwestie van de Commissie voor de bibliotheek. De voorzitter antwoordde dat het bestuur dit advies in beginsel volgt; over modaliteiten is nog een gesprek gaande.

Het verslag van de Noordelijke afdeling (3), dat aangaande Zuid-Afrika (4) en dat van de bibliothecaris (5) werden zonder discussie aanvaard.

Tussen letteren en cijfers (geld) bestaat altijd een zekere spanning. Zo maakte dr. A.L.I. Sivirsky zich tot tolk van hen die niet begrijpen waarom de bureaukosten van secretariaat en publiciteit zo zijn gestegen. De penningmeester wees op het roerige leven dat de Maatschappij leidde en dat in brede kring werd gewaardeerd. Voorts is er nu geen salaris meer voor secretaris/bestuurslid, maar voor een bureaumedewerkster. Dr. Gerritsen zou graag in de toekomst een geschreven verantwoording zien en een begroting. In deze wens werd hij door enige andere leden bijgevallen. De contributieverhoging, waar hij en alle anderen voor zijn, kan dan beter geadstrueerd worden. De voorzitter stelde vast dat de contributie nu is vastgesteld op fl.55,- per jaar. Tevens maakte hij melding dat de kascommissie (6) bestaande uit mw. dr. C.W. Fock en mw. mr. A.J. Versprille, alles feilloos heeft bevonden, zodat de penningmeester werd gedechargeerd, met daarbij grote dank aan ons financiële geweten, de heer D. Braggaar.

De verslagen van de Commissie voor geschied- en oudheidkunde (7), van de Commissie voor taal- en letterkunde (8) en van de Werkgroep negentiende eeuw (9) werden in dank aanvaard.

Een novum in de geschiedenis van de Maatschappij is het instellen van een Prijzenfonds, waarschijnlijk in de vorm van een stichting (10). In Wet en Reglement liggen de maxima van onze prijzen vast; die blijken echter te laag. De prijzen kunnen nu, zonder de afzonderlijke fondsen voor die prijzen geweld aan te doen, gesuppleerd worden uit het al-

[p. 200]

gemene Prijzenfonds, dat wij danken aan het genereuze legaat Tjaard de Haan. Door deze vorm te kiezen, behoeven maar beperkte wijzigingen en aanvullingen in Wet en Reglement plaats te vinden. In de volgende jaarvergadering zullen die aan de leden worden voorgelegd.

Vervolgens bracht de voorzitter het advies van de jury voor de Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs 1985 in stemming. (11) De vergadering kende de prijs overeenkomstig het voorstel toe aan Benno Barnard voor zijn in 1983 verschenen bundel Klein Rozendaal. Enige leden betreurden het feit dat de pers al melding maakte van dit feit alvorens de vergadering zich had kunnen uitspreken. Van bestuurszijde wordt gesteld dat het onmogelijk is een voorstel geheim te houden dat naar duizend leden gaat. De pers is niet geïnteresseerd in de toekenning, maar in de voordracht, en dan kan men beter aan alle kranten tegelijk die mededeling doen. De vrijheid van de ledenvergadering om de juryvoordracht te volgen of niet te volgen, blijft onverlet. Daar zijn voorbeelden van binnen en buiten eigen kring.

Veel instemming krijgt ook het besluit van het bestuur de Dr. C.J. Wijnaendts Francken-prijs 1985 dit jaar toe te kennen aan Carel Peeters voor zijn essaybundel Houdbare illusies, verschenen in 1984 (13). Aan het begin van de middagvergadering zal de uitreiking plaatsvinden.

Tot slot van deze prijzenregen deelde de voorzitter mee dat het volgend jaar aan de ledenvergadering een voorstel zal worden voorgelegd om de Dr. C.J. Wijnaendts Franckenprijs, de Henriette Roland Holstprijs en de Henriëtte de Beaufortprijs eens per drie jaar uit te reiken (12 en 14).

De bloei van de Maatschappij wordt ook uitgedrukt in het aantal nieuwe leden dat door stemming van de leden wordt benoemd (15). De commissie voor stemopneming bestond dit jaar uit J.J.M. van Gent en R. Visser. Onze nieuwe medewerkster, mevrouw Esther Hendriks-de Koning, las het ondertekende protocol voor. De uitslag luidde: 165 geldige stembiljetten, en derhalve een kiesdeler van 33, wat betekende: 41 nieuw gekozenen. In alfabetische volgorde: W. van den Akker, R. Anker, mr. W.D.H. Asser, dr. E. van den Berg, dr. W. Bergsma, dr. Ph. M. Bosscher, dr. J.M.G.M. Brinkhoff, K. de Busschere, dr. F. Debrabandere, mw. N.M. Dolleman-Min, mw. J.H. Doorn, mr. dr. A.M. Elias, dr. V.A. February, J. Goedegebuure, mr. dr. M.F. Gijswijt-Hofstra, G.J. Hooykaas, K. van der Horst, W.L. Idema, mw. dr. M. Jongkees-Vos, dr. J.A.F. de Jongste, mw. dr. A. Kets-Vree, dr. L. Kremer, P.H.J. van der Laan, dr. O.S. Lankhorst,

[p. 201]

L. Th. Lehmann, dr. F. Lequin, dr. Q.I.M. Mok, dr. J.R. ter Molen, W.W. Mijnhardt, dr. H.K.F. van Nierop, dr. J. Noordegraaf, dr. C.J.A. van den Oord, mw. M. van Paemel, P.N.G. Pesch, dr. A.H. Roes, A.G. van der Steur, L. Uding, dr. H. Verdaasdonk, J. Werkman, dr. F. Willaert, I. van Wijk.

In aansluiting hierop kon de stemcommissie mededelen dat voor het bestuur met overweldigende meerderheid de a-candidaten werden gekozen, te weten: dr. L.L. van Maris en P.A.W. van Zonneveld (17). Voorts met algemene stemmen dr. S. Groenveld en dr. H.J. de Jonge voor de Commissie voor geschied- en oudheidkunde en A. van Dis voor de Commissie voor Zuid-Afrika (19).

De twee nieuwe bestuursleden vervangen vier aftredenden. De voorzitter ziet hun taak zwaar, want zij moeten in de plaats treden van mw. dr. C.W. Fock en dr. E. Braches. Mevrouw Fock kenschetst hij als een wijs en evenwichtig bestuurslid met grote interesse voor alles wat de Maatschappij aangaat en een inzet op alle momenten en in elke situatie waarin een beroep op haar bijzondere gaven werd gedaan. Braches is in de loop der jaren zo vertrouwd geraakt met ons werk, dat je je de Maatschappij zonder hem in het bestuur haast niet kunt indenken.

Bijna vijfentwintig jaar beheerde mr. J.R. de Groot onze bibliotheek; je kunt haast zeggen - aldus de voorzitter - dat het zijn bibliotheek is die hij nu achterlaat aan ons als Maatschappij. Uit een ontoereikende verzameling heeft hij een collectie weten te vormen die uniek is voor de Nederlandse taal- en letterkunde. De voorzitter memoreert ook de steun die de Maatschappij van De Groot kreeg op juridisch gebied.

De voorzitter komt tot A.J. Korteweg, eert vraagbaak voor ons allen als het gaat om literaire kwesties, zowel historisch als contemporain. Beide elementen waren ook sterk aanwezig in zijn fungeren als bestuurslid van onze Maatschappij.

De agenda vermeldt nu de eenvoudige zin ‘Benoeming van een erelid’ (16). Als de voorzitter meldt dat het bestuur voorstelt dr. C.F.P. Stutterheim te benoemen, breekt een ovatie los. De benoemde is zichtbaar ontroerd en het duurt even voordat dr. C.A. Zaalberg aandacht krijgt om de laudatio uit te spreken. Elders in dit Jaarboek vindt men de tekst die op voortreffelijke wijze het enthousiasme der leden bevestigt. De geestelijke champagne komt daarna in woorden van dank van de benoemde zelf, die in alle situaties de juiste toon weet te treffen.

De ondervoorzitter krijgt - uit discretie - even de hamer om de leden

[p. 202]

voor te stellen dr. H.L. Wesseling ook voor het komende verenigingsjaar tot voorzitter aan te wijzen (18). De leden tonen duidelijk dat zij zich hier heel gelukkig mee voelen.

Voor de rondvraag (20) meldt zich niemand, zodat iedereen zich tevreden en verlangend naar de witte en rode wijn naar de Doelen reppen kan.

Het openbare gedeelte van de vergadering vond 's middags plaats in het Klein Auditorium van het Academiegebouw. Mevrouw dr. M.H. Schenkeveld las het juryrapport voor, de voorzitter gaf de enveloppe en de met de Dr. C.J. Wijnaendts Francken-prijs bekroonde Carel Peeters hield een boeiende causerie. Ook deze is elders in dit Jaarboek afgedrukt.

Hierna kreeg Rudi van der Paardt, de man met de vele ideeën, de leiding voor de middagvergadering en de drie lezingen over Dagboekliteratuur. Het door hem ontworpen programma bleek ook nu weer een schot in de roos. Met grote aandacht beluisterden de aanwezigen de verhandelingen van Hans Warren, Martin Ros en Herman Verhaar. De tekst van de eerste twee bijdragen is elders in dit Jaarboek opgenomen.

Kleine groepjes trokken na afloop naar kleine kroegjes in Leiden waar de discussies met verve werden voortgezet. Een verborgen geheim blijft wat er allemaal gezegd is aan de vele tafeltjes en tafels met kleine en grote glazen. Maar dat de Maatschappij bloeit, was in heel Leiden hoor- en zichtbaar op die bijzondere dag van acht juni negentienhonderdvijfentachtig.