Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1948-1949

[III.] Verslag van de afdeling voor de drie Noordelijke provinciën

III. Op Zaterdag 15 Februari 1947 'snamiddags ten 3 ure in Rest. Riche te Groningen had de vergadering plaats tot oprichting van de Noordelijke Afdeling van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden, onder voorzitterschap van Prof. Dr Bijvanck, toenmalig voorzitter der Maatschappij. Er waren 32 leden opgekomen, aan wie spreker de motieven van het hoofdbestuur tot deze nieuwe vertakking voor de drie Noordelijke provincies uiteenzette, evenals haar autonoom karakter, behoudens nauw kontakt met de moederstichting. Prof. Bijvanck wees nog op het benoemingsrecht van het H.B. tot aan Mei '47, waarvan intussen ten aanzien van het Noorden reeds gebruik was gemaakt. Hierna werd met algemene stemmen tot de oprichting besloten.

Bestuursvorming.

Op voorstel van Prof. Bijvanck werden vervolgens bij acclamatie Prof. Dr Van Es tot voorzitter, Mej. Dr Roldanus tot secretaresse, Dr Heerma van Voss tot penningmeester benoemd. Later assumeerde het bestuur zich een lid voor Drente, nl. de heer Prakke als algemeen secundus. Nog besprak Prof. Bijvanck de werkwijze, de financiën en het kontakt met het H.B. (één afgevaardigde van de Afdeling in dit

[p. 216]

lichaam, met adviserende stem). Tenslotte gaf spreker een uitvoerig exposé van de veelvuldige werkzaamheden der Maatschappij.

Men kon nu beginnen en in de eerstvolgende bestuursvergadering werd allerlei ter hand genomen.

Als vertegenwoordiger in het hoofdbestuur werd Prof. Van Es aangewezen, tot plaatsvervangster Mej. Roldanus, hetgeen het hoofdbestuur bekrachtigde.

Ledenaantal.

Verschillende candidaatleden werden voorgesteld; enkele oud-leden traden weer toe, zodat het aantal tegen de zomer tot 64 steeg. Sindsdien vielen enige door verhuizing af, wat evenwel weer gecompenseerd werd, zodat de stand op het oogenblik insgelijks 64 is.

Huishoudelijk Reglement.

Speciale aandacht werd geschonken aan de opstelling van een Huishoudelijk Reglement voor de Afdeling. Voorzitter en secretaresse maakten een ontwerp, zoveel mogelijk in aansluiting aan de Wet der Maatschappij, dat in de bestuursvergadering van 29 Maart aan de orde kwam. Aanvankelijk werd de wenselijkheid gevoeld, om commissies, conform aan die der Maatschappij, in te stellen, althans voor Taal- en Letterkunde, voor Geschiedenis en Oudheidkunde, voor Schone Letteren en voor de Uitgave van Geschriften, van welke dan telkens éen lid automatisch in de overeenkomstige commissie te Leiden zitting zou krijgen.

In bovengenoemde vergadering is het bestuur hierop echter om practische redenen teruggekomen. Als bezwaren werden n.l. gevoeld, dat er in de Afdeling geen voldoende emplooy noch financiële armslag zou zijn voor elk van deze, waarom de suggestie rees Leiden voor te stellen telkens in éen van zijn bestaande commissies éen vertegenwoordiger van het Noorden op te nemen. Deze kwestie heeft door velerlei omstandigheden lang getraineerd, totdat Prof. Van Es gelegenheid kreeg in de Leidse bestuursvergadering van 1 Maart '48 deze oplossing met succes te verdedigen. Intussen was het algemeen ontwerp al in de ledenvergadering van 12 April '47 in zijn verschillende geledingen besproken. Alleen de slepende onderhandelingen over de commissies vertraagden het afdrukken van het H. Reglement. Daarom is het Afdelingsbestuur te meer verheugd, nu althans aan de Jaarvergadering dit Reglement te kunnen voorleggen.

[p. 217]

Representatie.

Onderwijl trad de jonge Afdeling het eerst naar buiten op, toen de voorzitter haar officieel vertegenwoordigde bij de plechtige uitroeping van het Drentsch Genootschap te Assen, op 12 Maart '47. Insgelijks geschiedde dit op 18 December bij de 400-jarige herdenking van het stedelijk Gymnasium te Groningen.

Verandering in het Bestuur.

De samenstelling van het bestuur onderging een wijziging, toen de heer Prakke in October om gezondheidsredenen zijn functie moest neerleggen. De bestuursvoordracht in deze vacature, te weten Mr Linthorst Homan en Dr Naarding, leverde een staking van stemmen in de ledenvergadering van 18 October op; door die van 8 November werd Dr Naarding tot algemeen secundus gekozen.

Werkzaamheden.

De eerste voordracht had plaats op 12 April door de heer Anne de Vries, over de Drentse verzetsleider Johannes Post; op 10 Mei werd de dichter, dramatist en prozaist P. Czn Hooft herdacht, resp. door Dr Geers, Dr D'Angremond en Prof. Dr Van Es. Op 18 October sprak de heer Streurman over ‘Geert Teis Pzn als vertaler’, eveneens een herdenking, n.l. van Gerard Spitzen, voorman van de ‘Groninger Beweging’. Op 8 Nov. volgde de lezing van Dr Dijkstra over ‘Humor bij Dr Eeltje Halbertsma’, schrijver van de in Friesland geliefde ‘Rimen en Teltsjes’. 17 Januari '48 hield Mej. Dr Neurdenburg in het Academie-gebouw een voordracht met lichtbeelden over ‘Het beeldhouwwerk van Hendrik de Keyzer, speciaal buiten Amsterdam en Delft’, en 14 Februari sprak Prof. Dr Van Winter op de vergadering te Leeuwarden over ‘Problemen en tegenstellingen in Zuid-Afrika’. Op 20 Maart tenslotte gaf Prof. Dr Van Stockum een verhandeling over ‘De humor en Wilhelm Busch’. Voor zover niet anders vermeld, werden de bijeenkomsten te Groningen gehouden. Tengevolge van de verschillende ‘herdenkingen’ en het oogmerk de drie provincies achtereenvolgens aan het woord te laten, hebben de verschillende studierichtingen nog lang niet alle hun kans gekregen, maar deze opzet wordt in het oog gehouden. Nog moet worden vermeld, dat Prof. Dr Van Winter op 13 Maart j.l. op uitnodiging van het hoofdbestuur in de ledenvergadering te Leiden een lezing hield over ‘Westerwolde als Generaliteitsland’.

[p. 218]

Tenslotte dat de Noordelijke Afdeling, op uitnodiging van de Kon. Acad. van Wetenschappen, haar medewerking verleende tot het welslagen van de z.g. Academie-dagen te Leeuwarden op 30-31 Maart j.l. Het bestuur en verschillende leden waren tegenwoordig.

Wat de opkomst en belangstelling der leden betreft kan met voldoening worden geconstateerd, dat een zekere vaste kern bezig is zich te vormen bij wie het interesse, als blijkend uit de discussies, zeer bevredigend mag worden genoemd. Intussen hopen wij op verdere groei, maar moeilijkheden als van afstanden en tijdverlies doen zich gevoelen. Mochten er nog andere belemmeringen in het spel zijn, die sommigen verre houden, dan hoopt het bestuur mét het hoofdbestuur van harte, dat hier oplossingen gevonden kunnen worden, die aller lidmaatschap tot profijt van het geheel kunnen doen strekken.

Gezien het vergevorderde uur stelt de voorzitter voor af te zien van de voorlezing van de verslagen van de verschillende Commissiën, die voor belangstellenden ter inzage zullen worden gelegd, en in afwijking van de orde der werkzaamheden eerst het noenmaal te gebruiken. De vergadering gaat met dit voorstel accoord, mits de verslagen in het Jaarboek zullen worden afgedrukt.