Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1924

[p. 72]

Bijlage VIII. Verslag der commissie voor schoone letteren.

In het afgeloopen Vereenigingsjaar heeft de Commissie voor Schoone Letteren zich gewijd aan het lezen, beoordeelen en onderling bespreken van de vele romans en novellen der jongere Nederlandsche schrijvers, die in aanmerking konden komen voor den derden Haagschen Post-prijs.

Na herhaalde overweging besloot de Commissie, het Bestuur der Maatschappij te adviseeren dezen derden en laatsten Haagschen Post-prijs toe te kennen aan mevrouw Jo de Wit, voor haar boek ‘Open Zee’. De tekst van het advies, dat de Commissie aan het Bestuur der Maatschappij voorlegde, moge hier volgen.

‘Bovengenoemd werk onderscheidt zich door bijzondere kwaliteiten. Daarnaast evenwel staan tekortkomingen, die de Commissie niet onbedenkelijk acht. Samenvattend zou de Commissie deze tekortkomingen aldus willen aanduiden: in dit boek is soms een zeker gemis aan eenvoud bemerkbaar. Enkele dier novellen doen als gezocht en gekunsteld aan.

De Commissie voegt hier echter nadrukkelijk aan toe, dat zij deze tekortkomingen beschouwt als ‘défauts d'une qualité’. Zij hoopt, dat deze in een volgend werk der schrijfster overwonnen zullen blijken. - Als veelbelovende hoedanigheid kon de Commissie in Jo de Wit's werk constateeren: een trachten naar schoonheid, naar stijl, binnen de grenzen der strengste werkelijkheidsafbeelding en met behoud van de warmte, die ons Hollandsch realisme van oudsher gekenmerkt heeft.

Het is een reeds dikwijls vastgesteld feit, dat de Hollandsche kunst van het vertellen steeds in gevaar verkeert, om, door een overmaat van kleine bijzonderheden, bij de zwakkere talenten over-uitvoerig en eentonig te worden, om als 't ware in ordelooze notities uit te loopen. Andere eischen, die zeer zeker aan het realistische kunstwerk gesteld mogen worden: kortheid, een strakke en boeiende verteltrant, de bezonnen schoonheid van klank en rhytme, die men ‘stijl’ kan noemen, worden daardoor dikwijls verwaarloosd. Elke reactie daartegen van begaafden mag met vreugde in onze litteratuur worden begroet. In het werk van Jo de Wit vindt men zulk een reactie. Dit boek is een poging tot wat men een gestyleerd realisme zou kunnen noemen.

[p. 73]

De stijl dier vertellingen is zeer verzorgd, de gebeurtenissen worden helder verhaald, de conflicten stijgen snel en zeker tot de hoogtepunten, getracht is wezenlijkheid te geven. - Terwille van deze gelukkige poging dier jonge schrijfster, om tot een strenger gestyleerde vertelkunst te komen, terwille van het volledige bereiken ook in enkele novellen, als ‘de Moeders’ en ‘de late Vervulling’, besloot de Commissie dit boek ter bekroning voor te dragen.’