Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1894

[p. 81]

Bijlage IV.
Verslag van den Penningmeester, den Heer D. Hartevelt.

Volgens Art. 21 der Wet wordt de penningmeester benoemd voor den tijd van drie jaren. In de algemeene vergadering van 1882 werd ik voor het eerst tot de vervulling dier betrekking uitverkoren. Dat is nu twaalf jaren geleden. Ware genoemd Art. der wet nageleefd, dan zou de titularis de Algemeene vergadering reeds drie malen hebben moeten bedanken voor het in hem gestelde vertrouwen. Maar de Algemeene vergadering is in 1888 en in 1891 niet in de gelegenheid gesteld van haar vertrouwen door herkiezing te doen blijken. Tot de gedachte van wantrouwen geeft deze omstandigheid allerminst aanleiding. Het is voor iedereen duidelijk dat belangrijke Bestuurszaken niet de finantiën maar den financier deden vergeten. Deze nu, ex officio medebestuurder, gevoelt zich dan ook in 't minst niet bezwaard door dit verzuim; wel echter bevreemdt het hem, dat hij, die sedert 1886 in den bundel ‘Handelingen en mededeelingen’ de geheele rekening der Maatschappij laat afdrukken, die in 1889/90 een volledige Balans der bezittingen publiceerde, soms over onvolledige opening omtrent de geldzaken der Maatschappij hoort klagen. Hierin vond hij aanleiding om ditmaal uiterst openhartig te zijn, en om de rekening en verantwoording over 1893, voor de ‘Handelingen’ be-

[p. 82]

stemd, voorloopig te laten afdrukken en in handen te geven aan de te dezer vergadering aanwezige leden, om desgevorderd nog meer licht daarover te verspreiden.

Na het jaar 1890 toen de Uitgaven voor den Catalogus ophielden, begonnen de rekeningen wezenlijke overschotten te vertoonen. In 1892 sloot de rekening met een batig saldo van ƒ 1051.-. Dit zou zich in 1893 ongeveer zoo herhaald hebben, wanneer niet in dat jaar een uiterst verleidelijke catalogus van de firma Frederik Muller & C^o. te Amsterdam het bestuur had uitgelokt tot het verleenen van een buitengewoon subsidie ad ƒ 400.-, ter verrijking van onzen Boekenschat; zoodat de uitgave voor de Bibliotheek, met inbegrip van bindloon en assurantie, maar zonder salarissen, in 1893 de som van ƒ 1452.- beliep. Desniettemin sluit de rekening van 1893 met een batig saldo, dat op eenige centen na ƒ 600.- bedraagt.

Uit de 28^ste Rekening en verantwoording van het vaste Fonds ziet men, dat bedoeld Fonds op Ult. December 1893 was aangegroeid tot een bedrag van ƒ 14800.- nominaal 2 1/2 % inschrijving op het Grootboek der Nederl. werkelijke schuld, dat er voor aankoop Fonds ƒ 88,85 beschikbaar bleef, terwijl het saldo vlottend kapitaal, nadat daaruit in 1893 over ƒ 466.- was beschikt, ƒ 1438,51 bedroeg.

Onder genoemde ƒ 466.- is een som van ƒ 150.- in Februari 1893 aan den Heer K. Stallaert uitgekeerd. In Januari 1889 werden ƒ 150.-, vervolgens in Mei 1891 ƒ 200.- en in Maart 1892 ƒ 200.- voor het Glossarium van verouderde rechtstermen aan genoemden Heer geschonken, te zamen eene som van ƒ 700.-

In November 1893 werd de Heer K. Stallaert door den dood aan het Glossarium ontrukt. Sterfgevallen veroorzaken menigmaal stremming in aangevangen letterkun-

[p. 83]

digen arbeid. Ook de dood van den Heer Stallaert berokkende onze Maatschappij teleurstelling, want toen bleek: 1^o dat het apparaat voor het Glossarium verre van gereed was en, 2^o dat het eigendomsrecht der Maatschappij op het handschrift niet vormelijk te bewijzen was.

Het Bestuur, waakzaam voor de rechten en de belangen der Maatschappij, gevoelde zich in Maart van dit jaar, na op verscheiden brieven geen antwoord te hebben ontvangen, genoopt eene Ambassade naar Brussel af te vaardigen, ten einde met de erven Stallaert te beraadslagen over de toekomst van het Glossarium. De Penningmeester heeft daarover enkel medetedeelen dat de kosten van genoemde Ambassade, door ongewone diplomatieke zuinigheid, met ƒ 38,55 uit het Fonds zijn gekweten.

De ervaring met dit Glossarium opgedaan is al mee een van de redenen waarom de Penningmeester geadviseerd heeft tegen het verleenen van steun uit onze kas aan het Kon. Ned. Aardrijkskundig Genootschap voor de samenstelling en uitgave van een taalkaart voor Nederland. De beraadslagingen over dit onderwerp gaven aanleiding om te vermoeden dat die onderneming vooral zuinigheid zal moeten in acht nemen. Is het te verwachten, dat tot den vereischten arbeid bekwame personen dien arbeid niet in den steek zullen laten, wanneer voor hunne talenten een goed bezoldigde werkkring wordt geopend? Het is met die ondernemingen, wier bestaan van wisselvallige en half onwillig verleende subsidietjes afhangt, gansch anders dan met het Woordenboek der Nederlandsche taal, waaraan een staf van geleerden werkt, die met den steun uit twee Staatskassen en uit speciale fondsen, voor de toekomst onbezorgd kan zijn.

In het finantiëel verslag over 1890/91 wordt gewezen

[p. 84]

op het naderkomen van den tijd, dat een supplementcatalogus en daarvoor fondsen zullen noodig zijn. In verband hiermede is het niet ondienstig den inventaris van de verschillende deelen van den catalogus, heden opgemaakt, hier te boekstaven:

125	Handschriften.
178	Tooneel.
336	2^de gedeelte drukwerk 1^ste afl.
377	2^de gedeelte drukwerk 2^de afl.
397	2^de gedeelte drukwerk 3 dl.
411	Deel II, 2^de gedeelte 1^ste afl.
377	Slot aflevering.
633	Register op den catalogus.

In het verslag van 1887 wordt de prijs voor den catalogus ƒ 6.- genoemd. Ten jare 1890 is die prijs door bijvoeging van het alphabetisch register ƒ 9.- geworden.

In de algemeene vergadering van 1890 gaf de Heer A.N.J. Fabius den wensch te kennen, dat aan de nieuwe Leden de verrassing werd bespaard omtrent de verplichting tot aankoop van dien catalogus. Sedert is bij de mededeeling hunner benoeming aan nieuwe Leden van deze verplichting kennis gegeven, gelijk de voorzitter den Heer Fabius had toegezegd. Het schijnt dat daarmede geheel voldaan is aan hetgeen de interpellant wenschte. De verrassing is er nu wel af, maar de betaling blijft gevorderd. Zonder aanvechting bleef dit in 1893 niet, maar door plichtmatige volharding en menschkundige inschikkelijkheid van het Bestuur werden conflicten voorkomen.

Er zijn in Nederland verscheiden Genootschappen van wier boekerijen catalogi gedrukt zijn. Maar alle vergelijkingen met den onzen gaan mank, zoowel wat den omvang als wat de wijze van verstrekking aan de Leden betreft. Sommige beslaan slechts enkele vellen en worden aan

[p. 85]

de Leden voor geringen prijs afgeleverd of op voorwaarden, die een vrijwillig geschenk in geld of in boeken bedingen. Andere Genootschappen, wier rijkdom het toelaat, verstrekken hun catalogus gratis.

Toen het besluit werd genomen om voor het recht gebruik onzer boekerij een catalogus te laten drukken voor de Leden, geschiedde dit met het plan om daarmede voor de Maatschappij wel geen gewin te bejagen, maar toch wel in de verwachting om uit het debiet een tegemoetkoming in de groote kosten te verkrijgen. Onze economie is daarnaar ingericht, en als Penningmeester is het mijn plicht aan de handhaving van Art. 10 onzer wet vast te houden.

‘La France est assez riche pour payer sa gloire.’ De onderscheiding der benoeming, al kreeg men er geen catalogus bij, is wel een offer waard op het altaar van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde.

[p. 86]

Rekening der Maatschappij van Nederlandsche Letterkunde over 1893.

Ontvangsten.
Saldo der Rekening 1892		ƒ 105173
Renten van Effecten	ƒ 18-
Renten van Legaat Buma	ƒ 594
Renten van Legaat Verbrugge	ƒ 3267
Renten van Legaat Vollenhoven	ƒ 3266
Renten van gelden op Prolongatie	ƒ 4631	ƒ 13558
	___
Saldo, Fonds Vereeniging van Letterkundingen		ƒ 6248
Contributiën 498 Leden à ƒ 6.-	ƒ 2988-
Contributiën 9 Leden à ƒ 10.-	ƒ 90-
Contributiën 10 Leden (Buitenl.)	ƒ 60-
Contributiën 17 Leden (Ned. Indië)	ƒ 102-	ƒ 3240-
	___
Catalogus van 21 nieuwe leden		ƒ 189-
Maaltijd 14 Leidsche Leden à ƒ 4.-	ƒ 56-
Maaltijd 43 Leden à ƒ 2.-	ƒ 86-	ƒ 142-
	___
		___
		ƒ 482079
		___
		___

[p. 87]

		Uitgaven.
Handelingen en Levensberichten		ƒ 106511
Drukwerk		ƒ 9460
Subsidie Historische Commissie	ƒ 25-
Subsidie Taalkundige Commissie	ƒ 25-
Subsidie Centraal Wetenschappelijk
Bureau (Expeditie.)	ƒ 35-	ƒ 85-
	___
Boekerij, Aankoop boeken	ƒ 136768
Boekerij, Bindwerk	ƒ 5360
Boekerij, Assurantie	ƒ 3125	ƒ 145253
	___
Vergaderkosten, locaalhuur, licht en verwarming		ƒ 18945
Maaltijd		ƒ 40330
Salarissen		ƒ 71525
Schrijfbehoeften, schrijfloonen		ƒ 7589
Algemeene onkosten		ƒ 10394
Catalogus Bindloon		ƒ 3620
		___
		ƒ 422127
Saldo op Nieuwe Rekening		ƒ 59952
		___
		ƒ 482079
		___
		___

Aldus opgemaakt door den Penningmeester, Leiden, Maart 1894. D. Hartevelt.

Gezien en goedgekeurd door de Gecommitteerden, den 2^den Mei 1894.

S.J. Fockema Andreae.

J.J. Hartman.

Gezien en goedgekeurd door het Bestuur.

J. Verdam.

J.W. Muller.

[p. 88]

28^ste Rekening en Verantwoording van het vaste Fonds der Maatschappij van Nederlandsche Letterkunde.

Ontvangsten.
1893.
Batig saldo van Aankoop Fondsen	ƒ 8232
Batig saldo van Vlottend Kapitaal		ƒ 163090
Juli. - 6/m. renten van ƒ 14800.- 2 1/2 % Inschrijving Grootboek Nat. Schuld ƒ 182.55, waarvan 1/4 bij vorige Rekening	ƒ 4572
waarvan 3/4 bij Vlottend Kapitaal		ƒ 13713
Dec. - 6/m. Renten als boven 1/4	ƒ 4572
3/4		ƒ 13713
	___	___
	ƒ 17376	ƒ 190516
	___	___
	___	___

[p. 89]

		Uitgaven.
1893.
Febr. - Aan K. Stallaert ingevolge besluit der Bestuursvergadering van 31 Januari 1893 ƒ 150.- met Remisekosten		ƒ 15025
Aankoop van ƒ 100.- 2 1/2 % Inschrijving Grootboek Nat. Schuld ad 84 9/16 % met rente	ƒ 8491
De Jaarl. Vergadering 15 Juni 1893 stond toe: Subsidie Teuthonista ƒ 250.-. Subsidie Corn. Everaert ƒ 150.-
Beschikt voor den Teuthonista over		ƒ 16350
Beschikt voor Corn. Everaert		ƒ 15290
Saldo Aankoop Fondsen	ƒ 8885
Saldo Vlottend Kapitaal		ƒ 143851
	___	___
	ƒ 17376	ƒ 190516
	___	___
	___	___

Aldus opgemaakt door den Penningmeester, Leiden, Maart 1894. D. Hartevelt.

Gezien en goedgekeurd door de Gecommitteerden, den 2^den Mei 1894.

S.J. Fockema Andreae.

J.J. Hartman.

Gezien en goedgekeurd door het Bestuur.

J. Verdam.

J.W. Muller.