Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1880

[p. 30]

II.

De Bibliothecaris, de Heer J.J.A.A. Frantzen, doet vervolgens

Verslag van den Staat der Boek- en andere verzamelingen, gedurende het jaar 1879-1880.

MM. HH.

Evenals ten vorigen jare zal het verslag van Uwen bibliothecaris weer uitmunten door kortheid. Gelukkig is het weinige, dat ik U heb mede te deelen, voor het grootste gedeelte van verblijdenden aard. In mijn vorige verslag heb ik er reeds op gewezen, dat de overplaatsing onzer boeken naar het gebouw der Academische bibliotheek dit goede uitwerksel had, dat er veel meer gebruik van onze boeken werd gemaakt dan vroeger. Ook in het afgeloopen jaar is dit weer gebleken, er zijn ongeveer 2100 boeken uitgeleend; hoewel dit niet zooveel is als ten vorigen jare (het getal was toen 2500), weegt daartegen weer op, dat er veel drukker gebruik gemaakt is van de gelegenheid, om boeken in de leeskamer te raadplegen. Zonder twijfel zal, wanneer de Catalogus der boeken gereed zal zijn, het getal der uitgaande werken nog aanmerkelijk klimmen, daar het tot nog toe onmogelijk is, te weten te komen welke werken op een of ander gebied van wetenschap de Maatschappij bezit. Dit is ook bij de verzameling tooneelstukken gebleken, die na de nieuwe beschrijving veel drukker wordt geraadpleegd dan te voren.

[p. 31]

Wat nu de aanwinsten der bibliotheek in het afgeloopen jaar betreft, deze bestaan ook nu weer bijna uitsluitend uit geschenken. De Bibliotheek-Commissie heeft zich opzettelijk onthouden van den aankoop van nieuwe werken, om de kas niet te bezwaren. Slechts éen handschrift is aangekocht, een ander door ruiling verkregen. Daarentegen heeft onze boekerij van verschillende kanten belangrijke geschenken ontvangen. En hier moet ik in de allereerste plaats ons diep betreurd medelid Dr. E. Verwijs vermelden, die voor zijn dood een zoo schitterend blijk van belangstelling in de Maatschappij heeft gegeven, door haar zijne geheele boekerij te vermaken.

Dit inderdaad kostbare geschenk is reeds voorloopig in het gebouw der Academische bibliotheek geborgen, waar het U vrijstaat het te bezichtigen. Behalve eene uitgebreide verzameling van werken, meest over Nederlandsche taal- letter- en geschiedkunde, hebben wij daardoor ook een groot aantal werken op het gebied der nieuwe letteren verkregen, welke aanwinst inderdaad welkom mag heeten, aangezien onze bibliotheek, zoowel als die der Universiteit, op dit gebied zeer arm is. Buitendien bevat deze verzameling ook een rijken schat van woordenboeken, zooals Böthlingk und Roth, Grimm, enz., waarvan onze boekerij er vele miste.

Ook onze overzeesche vrienden in Amerika hebben dit jaar weder hunne belangstelling in de Maatschappij getoond door toezending dier prachtige werken, welke door het Amerikaansche Engineer-Department worden uitgegeven, en uit Nederland zelf hebben wij talrijke meer of minder belangrijke geschenken ontvangen, wier gevers later afzonderlijk zullen worden vermeld.

Omtrent één punt wenscht Gij zeker nog eenige inlichtingen te ontvangen, te weten over den Catalogus. De

[p. 32]

hoop, door mij verleden jaar op deze plaats geuit, dat wij U in deze vergadering de spoedige voltooiing van den Catalogus zouden kunnen mededeelen, is helaas! voorbarig gebleken. Het is U bekend, dat de heer Arnold verleden zomer kort na de Jaarvergadering tot Conservator aan de Bibliotheek te Gent werd benoemd. Ofschoon het hem onmogelijk was, den begonnen arbeid dadelijk voort te zetten, beloofde hij toch, zoo spoedig mogelijk den Catalogus zonder verdere kosten voor de Maatschappij te voltooien. Wij hadden gehoopt, U in deze vergadering eenige bladen afgedrukt te kunnen toonen, maar ook in deze verwachting werden wij teleurgesteld, daar de heer Arnold ons eenige dagen geleden schreef, dat zijne drukke werkzaamheden hem beletten, den Catalogus vóór Augustus ter perse te leggen. Na dien tijd echter belooft hij het werk zonder verder oponthoud te voltooien. Laten wij hopen, dat geen verdere vertragende omstandigheden de vervulling dezer belofte in den weg zullen staan, en dat wij dus eindelijk de voldoening zullen smaken, den Catalogus onzer boekerij, zoo gewichtig voor de Maatschappij en voor de Wetenschap die zij wil bevorderen, na al de ondervonden moeilijkheden voltooid te zien.

Lijst der bijgekomen boeken.

A.B.C. Indisch. Leiden. Gualth. Kolff. 1879.

Akerlaken, Jhr. D. van, Mr. Hendrik van Stralen. 's Gravenhage. Nijhoff. 1878.

Antoinette, Nieuwe Miniaturen. Haarlem. De Graaf.

Arnold, Th. J.J., Dictionnaire des devises. Bruxelles. Olivier. 1879.

A-Saga, E-Legende, O-Sprook. Amsterdam. Van Kampen. 1879.

[p. 33]

Beer, T.H. De, Letterkundige Geschiedenis van Duitschland. Arnhem. Rinkes.

Beer, J. Den, Tjampoer Adoek. Leiden. Gualth. Kolff. 1879.

Bergh, J.A. De, Haagsche Penkrassen. I-XIX. 's Gravenhage. Susan. 1879.

Bergh, J.A. De, Het Wapen des Konings en des Rijks gevoerd is in strijd met de wet. 's Gravenhage. Susan. 1879.

Bergh, J.A. De, De Pauw's luchtreizen. ib. 1876.

Bergh, J.A. De, De Millioenen-Erfenis. Rotterdam.

Bogaerd, K., Vooruitgang. Gent. Vuylsteke. 1879.

Bogaerd, K., Zomerkrans. Gent. Rogghé. 1876.

Brink, J. Ten, Het verloren Kind. Leiden. Sijthoff. 1879.

Burger, D., Handleiding om het Nieuw-Grieksch te leeren spreken. Deventer. Enklaar. 1879.

Catalogue of the Dutch Church Library, A.F., London 1879.

Catalogus van het Stedelijk Museum te Leiden. Leiden. Brill. 1879.

Catalogus van de bibliotheek van E.J. Potgieter. Amsterdam. Stadsdrukkerij 1879.

Catalogus van Hss. uit de bibliotheek van Prof. W. Moll. Amsterdam. Stadsdrukkerij 1880.

Colmjon, G.H., It Evangelje fen Lukas. Ljouwert. Eekhoff & Z. 1879.

Conrad, J.F.W., De ontwerpen van een groot scheepvaartkanaal. 's Gravenhage. Langenhuijzen. 1879.

Dercksen, J.M.E., Een vondeling, 3 dln. Leiden. De Breuk en Smits. 1879.

Djîmath, (Copie der verzameling) van C. Werdmüller van Elgg.

Doedes, J., De Nederlandsche geloofsbelijdenis en de Heidelberger Catechismus. D.I. Utrecht. Kemink. 1880.

[p. 34]

Does, Jhr. P.J. van der, Genealogische deductie van Ch. De Senarclens de Grancy. 's Hertogenbosch. Van Heusden.

Doornkaat Koolman, J. Ten, Pomologische Notizen. Norden. Braams. 1879.

Doornkaat Koolman, J. Ten, Die Unendlichkeit der Welt. ib.

Doornkaat Koolman, J. Ten, Die Sprache. ib.

Dumon, C., Lof van den Landbouw in Vlaanderen. Brussel. Toint-Scohier. 1880.

Emants, M., Lilith. Haarlem. De Graaf.

Fastenrath, J., Das Buch meiner spanischen Freunde, 2 B. Leipzig. Mayer. 1871.

Fastenrath, J., Klänge aus Andalusien. Leipzig 1867.

Fastenrath, J., Immortellen aus Toledo. Leipzig 1869.

Fastenrath, J., Hesperische Blüthen. Leipzig 1869.

Fastenrath, J., Ein spanischer Romanzenstrauss. Leipzig 1867.

Gallée, J.H., Gutiska. Haarlem. Bohn. 1880.

Hamel, A.G. van, Ma démission et mes adieux. Rotterdam. Kramer. 1879.

Hansen, J.C., Vondel. Antwerpen-Haarlem. 1879.

Herderscheê, J., Het gebed des Heeren. Tiel. Meys. 1879.

Herderscheê, J., Bloemlezing uit de geschriften der Israëlieten. Nijmegen. Thieme. 1876.

Herderscheê, J., Bloemlezing uit de geschriften der Christenen. Nijmegen. Thieme. 1877.

Hilgard & Hopkins, Reports upon specimens obtained by borings. 1878.

Hilman, Johs., Ons Tooneel. Amsterdam. Langenhuijzen. 1879.

Hirsche, K., Das projectirte Lessing-Denkmal. Hamburg. Hoffmann u. Campe. 1879.

Hoeve, A.H. van der, Fierheid adelt. 2 dln. Amsterdam. Gebhard & Co. 1880.

[p. 35]

Holmboe, C.A., Om Pronomen Relativum. Christiania. Mallings. 1850.

Hugo, Comte L., La Théorie Hugo-Décimale. Paris. 1877.

Jaarboek van de K. Nederl. Zeemacht. 1875-1879.

Jaar- en Zakboekje der kunst- en wetenschap bevorderende Maatschappij V.W. 1828, '32, '34, '40, '41, '43, '44.

Jahrbücher (Würtenbergische) für Statistik u. Landeskunde f. 1866. Stuttgart. Lindemann. 1868.

Jansen, M., Inventaris van het oud-archief der Gemeente Sittard. I. Sittard. Jansen.

Jansen, M., Het kanton Sittard. ib.

Jansen, M., Bijdrage tot de geschiedenis van Sittard. Roermond. Romen & Z.

Johansen, Chr., Teltsjes fen de alde biesemakker J. Dreeussen, vert. door Colmjon.

Jongh, W.M., Firenze, traduzione dall'olandese di Busken Huet. Firenze, Tip. della Gazzetta Italiana. 1878.

King, Clarence. U.S. Exploration of the 40^th. Parallel. P.I. Systematic Geology.

Koenen, H.J., Geestelijke liederen. Amsterdam. Höveker & Z. 1879.

Kölbing, E., Die nordische und die englische Version der Tristan-Sage. Heilbronn. Henninger. 1878.

Kollewijn, A.M., Leerboek der vaderlandsche geschiedenis 3^o druk. Amersfoort. Slothouwer. 1879.

Kollewijn, A.M., Beknopt overzicht der algemeene geschiedenis 2^o dr. Amersfoort. Slothouwer. 1877.

Kollewijn, A.M., Leerboek der algemeene geschiedenis. 2 dln. 3^o dr. Amersfoort. Slothouwer. 1879.

Kollewijn, A.M., Beknopte geschiedenis der Nederl. bezittingen. 2^o dr. Groningen. Wolters. 1876.

Kollewijn, A.M., Schetsen en verhalen, Amersfoort. Slothouwer. 1879.

[p. 36]

Koppmann, K., Das Seebuch. 2 Thle. Bremen. Kühtmann. 1876.

Kuyper, Hz., G. De ontwikkelingsgeschiedenis der menschheid. d.I. Amsterd. Brinkman. 1879.

Kuyper, Hz., G. Handboek der Mechanische Technologie. I-XIII. Leiden. Noothoven van Goor. 1876.

Labberté, H.M., Schetsen uit het leven van ons voorgeslacht. 2 dln. Gouda. Van Goor & Z. 1880.

Lanssens, P., België's geschiedenis. Brugge. De Moor. 1862.

Ledeboer, A.M., Chronologisch Register behoorende bij de Alphabetische Lijst etc. Utrecht. Beijers. 1879.

Lofzangen, Oude en nieuwe, door J.S. Amsterdam. v. Tetroode.

Maier, J.J., Die musikalischen Hss. der K. Hof- und Staatsbibliothek zu München. 1^er Theil. München. Palm. 1879.

Matthes, C.J., Feestrede ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het Wiskundig Genootschap, Amsterdam. Weijting en Brave.

Meissner, A., Historische schetsen. Nijmegen. Thieme. 1878.

Möbius, Th., Verzeichniss der auf altnordische Literatur bez. Schriften 1855-1879. Leipzig. Engelmann. 1880.

Moll, J.G.J.J., Het goed recht van den beerput nogmaals verdedigd. Amsterdam. Brouwer. 1880.

Muir, J., Metrical translations from Sanskrit-Writers. London. Trübner. 1879.

Müller, E., De gelijkenis van den verloren zoon, vert. d.J. Herderscheê. Tiel, Meys. 1880.

Nederlandsch-Indische Prenten. Leiden. Gualth. Kolff. 1879.

Neurdenburg, J.C., Proeve eener handleiding voor zendelingswetenschap. Rotterdam. Wijt. 1879.

[p. 37]

Nieuwenhuis, F. Domela., Mijn afscheid van de kerk. Haarlem. De Graaf.

Nieuwjaarswenschen van Thomasvaar. 1814-'15; '18-'21; '23-'43; '49-'51; '53; '55-'59.

Nippold, F., De Roomsch-Katholieke Kerk in Nederland, vert. d.J. Herderscheê. Arnhem. Rinkes. 1880.

Obrie, J., De Nederlandsche rechtstaal. Gent. Dullé-Plon. 1880.

Oriental Church Magazine, The. Vol. II. N^o 1.

Perk, M.A., Schetsen uit Luxemburg. Haarlem. Tjeenk Willink. 1880.

Peyster, Fr. De, Life and administration of Richard, earl of Bellomont.

Pot, C.W. van der, Afscheidswoord aan mijne gemeente. Rotterdam. Wenk. 1879.

Potgieter, E.J., Verspreide en nagelaten werken. Studiën en Schetsen. Haarlem. Tjeenk Willink 1874.

Proost, Jz., P., Jodocus van Lodenstein (ac. proefschr.). Amsterdam. 1880.

Rau, S.J.E., De ondergang der eerste wereld door Bilderdijk. Amsterdam. Kirberger. 1880.

Report, of the Chief of Engineers. P. I-III. 1878.

Rovers, M.A.N., Ralph Waldo Emerson. Haarlem. Tjeenk Willink. 1880.

Rundschreiben, (Das päpstliche) und die verdammten Sätze. Duisburg. Falk. 1865.

De Sain en Sivré, Inventaris van de registers en stukken in het archief te Roermond.

Scribner's Monthly, Vol. XIX, N^o 6. Roermond. Romen 1879.

Sohr u. Reifferscheid, H. Rückert. B. I, 1; B. II, 2. Weimar, Böhlau. 1877.

Stijl, S., Verzen.

[p. 38]

Stuers, Jhr. V. De, De Ruïne van Brederode. Haarlem. De Graaf. 1879.

Suringar, W.H.D., Heinrich Bebel's Proverbia Germanica. Leiden. Brill. 1879.

Suringar, W.H.D., P.M., Biographische aanteekeningen betr. Mr. P. Paulus 1^o d. (ac. proefschr.) Leiden. Brill. 1879.

Taurel, E., De Christelijke kunst in Holland. Afl. 5.

Thijm, J.A. Alberdingk., Verspreide verhalen in proza. Amsterdam. Langenhuijzen. 1879.

Thomson, W., Der Ursprung des russischen Staates. Gotha. Perthes. 1879.

Tony, E. Staas, advocaat. 3^o dr. Gent. Vuylsteke 1879.

United Service, The. Vol. II. N^o 2.

Veer, H. De, Half bloed. Amsterdam. Funke. 1879.

Vlugschriften, (acht), uit den tijd der Revolutie en der Bataafsche Republiek.

Vries, R.W.P. De, De lijde inkomsten. Amsterdam. Ten Brink & De Vries 1879.

Wegeler, J., Philosophia Patrum. Nachträge. Confluentibus 1879.

Weinkauff, F., Homerisches Handbuch. Köln. Greven. 1868.

Weinkauff, F., Die Entwicklung des deutschen Nationalgefühls. Köln. Greven. 1868.

Weinkauff, F., De Tacito Dialogi auctore. Col. Agr. Roemke. 1880.

Weinkauff, F., Lieder zum Stiftungsfeste des Vereins der Alterthumsfreunde zu Cöln.

Wicksteed, Ph. H., Dante. London. C. Kegan Paul & C^o. 1879.

Williamson, Lieut. Col. On the use of the barometer. 1878.

Winkel, J. Te, Het kasteel in de 13^e eeuw. (Progr. Gymn. Gron. 1879).

[p. 39]

Wolters, W.P., Anna De Ronde. 2 dln. Leiden. Brill. 1879.

Worp, J.A., Jan Vos. (ac. proefschr.) Groningen. Wolters. 1879.

De boeken uit de bibliotheek van Dr. E. Verwijs zijn in deze lijst niet opgenomen, maar zullen later afzonderlijk worden vermeld.

De Maatschappij heeft geschenken ontvangen van:

Jhr. D. van Akerlaken, Th. J.J. Arnold, T.H. De Beer, J.A. De Bergh, P.A.M. Boele van Hensbroek, K. Bogaerd, J.M.E. Dercksen, J. Dirks, G. van Doorninck, J.G. Frederiks, J.H. Gallée, Mevr. de Douairière De Senarclens de Grancy, C.J. Hansen, J. Herderschêe, P.P.C. Hoek, A.H. van der Hoeve, C. Honigh, H. de Jager, K.Q. Janssen, H. Kern, W.H. Kirberger, W.P. Sautijn Kluit, G. Kolff, H.M. Labberté, P. Lanssens, J. Mensinga, H.E. Moltzer, J. Muir, F. Müller, J.C. Neurdenburg, M. Nijhoff, J. Nolet de Brauwere van Steeland, J. Obrie, M.A. Perk, J. Watts de Peyster, P. Proost Jzn., W.N. Du Rieu, J.L. Boeles, H.C. Rogge, M.A.N. Rovers, F.P.J. De Sain, A. Baron Schimmelpennink van der Oije van Nijenbeek, J.B. Sivré, Jhr. V. De Stuers, W.H.D. Suringar, P.M. Suringar, C.E. Taurel, B. Tellegen, I. Telting, W. Thomson, J. Wap, J. Wegeler, F. Weinkauff, Ph. H. Wicksted, D.J. Tjeenk Willink, J. Te Winkel, T.C. Winkler.

Wij ontvingen ten vervolge en ter aanvulling:

Potter en Broeckaert, Geschiedenis der Gemeenten in Oost-Vlaanderen. XVI. 7. - Ten Doornkaat Koolman,

[p. 40]

Wörterbuch der ostfriesischen Sprache, H. VIII, IX. - W.J.F. Nuijens, algemeene geschiedenis des Nederlandschen volks, XV, XVI. - Quellen und Forschungen, XXXII-XL. - F. Muller, Beredeneerde beschrijving van Nederl. historieplaten. III. - J.C. Hooykaas en W.N. Du Rieu, Repertorium voor de koloniale literatuur III, 2, 1^e helft. - S.C. Snellen van Vollenhove, Pinacographia, P. 8. - Deutsches Wörterbuch, B. IV, Abth. I, 2^e Hälfte, L. 1; B. VI. L. 4, 5. - J.J. Cremer, Romantische werken, D. VI, VII. - Mr. J.J. van Doorninck, Catalogus der archieven der Gasthuizen te Deventer. - Dr. W.G. Brill, Voorlezingen over de geschiedenis der Nederlanden, D. II. 1, 2; D. III, 2. - Jhr. Mr. van der Heim, Het archief van den Raadpensionaris Heynsius, III. - Leidsche Courant, 1879. - Zeitschrift für deutsche Philologie. B. XI. - De Gids, 1879. - Revue Celtique, vol. IV, 1, 2. - Wetenschappelijke Bladen, 1879. - De Katholiek, 1879. - De Navorscher, 1879. - De Toekomst, 1879. - La Flandre, Sér. III; T. III, 6-12, T. IV, 1-5. - Onze Wachter, 1879. - Bibliographische Adversaria, D. IV, 6. - Zeitschrift für deutsches Alterthum. N.F. XI; XII, 1, 2. - Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung. N.F.V. - Verslag van den toestand der gemeente Leiden, 1879. Verslag van het Gymnasium te Leiden, 1878/79. - Los en Vast, 1879. - Archief voor de geschiedenis van het aartsbisdom Utrecht. D. VII. 2, 3; D. VIII. 1, 2. - Bijdragen tot de geschiedenis van het Bisdom Haarlem, D. VII, 3; D. VIII. 1, 2. - Heraldieke Bibliotheek. N.R. II. 2-4. - Guldens-editie, N^o 125. - Jaarboekje voor het Notarisambt, 1879. - Volksalmanak voor Nederlandsche Katholieken, 1880. - Messager des sciences historiques, 1879. - Nederlandsche Bibliographie, 1879. -

[p. 41]

Nederlandsch Museum, 1879. - Noord en Zuid, II. 4-6; III. 1-3. - Taalstudie. I. - Bijdragen voor vaderlandsche geschiedenis en oudheidkunde, N.R.X. 3, 4- Mr. E. Moltzer, Bibliotheek van Middelnederlandsche Letterkunde, XXIV, XXV. - Jaarboek der Universiteit te Groningen, 1879, 1880.

Van Binnen- en Buitenlandsche Genootschappen hebben wij de volgende werken ontvangen:

Nederland.

Koninkl. Academie van Wetenschappen te Amsterdam. Versl. en Meded. Afd. Natuurk. 2^de R. XIV. 2, 3. XV, 1. - Afd. Letterk. 2^de R. IX. 1, 2. - Elegiae duae.

Koninkl, Oudheidkundig Genootschap. Verslag 1879. -

Hollandsche Maatschappij van Fraaie Kunsten en Wetenschappen. Verslag 1879.

Friesch Genootschap v. Oudheid- Taal- en Geschiedkunde. Verslag 51. - De vrije Fries 3^de R.D. II. 3. - Gesta abbatum orti S^ae Mariae. - Frieslands Hoogeschool en het Rijks-Athenaeum. D. II, 1^e helft. - Register van den aanbreng van 1511. I-IV.

Zeeuwsch Genootschap te Middelburg. Verslag en Naamlijst 1874-1879. - Zeelandia Illustrata. D. II, 2. - Dr. A.A. Fokker. In Memoriam.

Historisch Genootschap te Utrecht. Bijdragen en Mededeelingen. III. - Werken, N^o. 29, 31.

Vereen. tot beoefening van Overijsselsch regt en geschiedenis. Verslag 1879. - Overijss. stad- dijk- en markeregten. D. III, 13, 14.

Bataviaasch Gen. voor Kunsten en Wetenschappen. Tijdschrift, D. XXV, 3-6. XXVI, 1. - Notulen, D. XVII, 1-4. - Register op de Notulen 1867-1878. - Verhandelingen, D. XL.

Teylers Genootschap te Haarlem. Verhandelingen, D. II, 1, 2. - Atlas van Platen. - Werken, Vol. V, 2.

[p. 42]

Kon. Instituut v.d. Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederl. Indië. Bijdragen, 4de Volgr. III, 2, 3; IV, 1, 2. - Reizen naar Nederlandsch Nieuw-Guinea.

Indisch Genootschap. Verslagen d. Alg. Verg. van 3 Juni, 23 Dec. 1879; 20 Jan., 16 Maart, 1880. - Ledenlijst 1879. - Verslag van den staat der bibliotheken.

Aardrijkskundig Genootschap. Tijdschrift IV, 1-3. - Reglement. - Bijblad N^o. 6.

Nederlandsch Tooneelverbond. Het Nederl. tooneel. IX, 1-12. - Verslag van den raad van beheer. 1879.

Vereen. tot daarstelling van eene algemeene openbare bibliotheek te Rotterdam. Verslag 21.

Rijks-archief. Verslag 1878.

Koninkl. Bibliotheek. Verslag 1878.

Soc. Hist. et Archéol. dans le Duché de Limbourg. Publications XVI.

Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. Handelingen 1879.-Volks-almanak 1880. - Punten van Beschrijving 1880. - Sparen in de school. -

Instituut voor Doofstommen te Groningen. Verslag 1879.

Museum van Oudheden te Drenthe. Verslag 1879.

Maatschappij ter bevordering van Nijverheid te Haarlem. Tijdschrift, III, 7-12; IV, 1-6. - Punten van Beschrijving ter 103^de Vergadering.

Maatschappij der Wetenschappen te Haarlem. Archives Neerlandaises, XIV, 3-5; XV, 1, 2. - Programma 1880. - Hoffmann, Untersuchungen über den Bau und die Entwicklungsgeschichte der Hirudineen.

Stedelijk Museum te Alkmaar. Verslag 1879.

Vereeniging tot bevordering van Fabriek- en Handswerknijverheid. Verslag 1879.

Marnix-Vereeniging. Werken Ser. III, D. 4.

België.

Willemsfonds. Uitgave, N^o. 91, 93. - Jaarboek 1880.

[p. 43]

Académie d' Archéologie de Belgique. Annales. 3^me Série T. I-IV. - Bulletins, I, fasc. 1-12; II, fasc. 1-3. - Histoire du Péage de l'Escaut.

Zwitserland.

Historische und antiquarische Gesellsch. in Basel. Schönberg, Die Finanzverhältnisse der Stadt Basel im XIV, XV Jahrhundert.

Histor. Verein der fünf Orte: Lucern, Uri, Schwyz, Unterwalden und Zug. Der Geschichtsfreund XXXIV.

Soc. d' Histoire de la Suisse Romande. Mémoires et Documents. XXXII, XXXIV.

Duitschland.

Kgl. Sächsische Gesellschaft der Wissenschaften. Abhandlungen d. phil.-hist. Classe. B. I-VII; VIII, 1. - Berichte 1849-1878; 1879, I, II. -

Histor. Verein im Regierungsbezirke Schwaben und Neuburg zu Augsburg. Zeitschrift, VI, 1-3.

Verein für Geschichte u. Alterthumskunde von Oberfranken zu Bayreuth. Archiv, XIV, 1. - Morung, Der Vorbote der Reformation in Franken, I, II.

Verein für Geschichte der Mark Brandenburg zu Berlin. Märkische Forschungen XV.

Verein van Alterthumsfreunden im Rheinlande zu Bonn. Jarhbücher 64, 65. -

Abtheil. des Künstlervereins f. Bremische Geschichte und Alterthümer zu Bremen. Brem. Jarhbuch XI.

Schlesische Gesellschaft f. vaterl. Kultur zu Breslau. Jahresbericht LVI, 56. - Statuten. - General-Sachregister d. Aufsätze 1804-1876.

Kais. Kön. Mährisch-Schlesische Gesellschaft zur Beförderung des Ackerbaues, d. Natur- und Landeskunde zu Brünn. Mittheil. 1878, 1879. - Catalog der Bibliothek des Franzens-Museums. I-VIII.

[p. 44]

Bergischer Geschichtsverein zu Bonn. Zeitschrift XIV.

Oberlausitzische Gesellschaft der Wissenschaften zu Görlitz. Neues Lausitzisches Magazin LV, 2.

Verein f. Hamburgische Geschichte zu Hamburg. Mittheil. II, 7-12; III, 1-3. - Zeitschrift IV, I.

Histor. Verein f. Niedersachsen zu Hannover. Zeitschrift 1879. - 41^ste Nachricht.

Ferdinandeum f. Tirol und Vorarlberg zu Innsbruck. Zeitschrift 3^te F. XXIII.

Verein für Thüringische Geschichte und Alterthumskunde zu Jena. Zeitschrift. I, 3, 4. -

Verein für Hessische Geschichte und Landeskunde zu Kassel. Zeitschrift VIII, 1, 2. - Mittheil. 1877-1879. - Pinder, Bericht über die heidnischen Alterthümer.

Gesellschaft f. die Gesch. der Herzogthümer Schleswig-Holstein u. Lauenburg. Zeitschrift IX.

Verein für Lübeckische Geschichte und Alterthumskunde. Bericht 1877, 1878. - Verzeichniss von Abhandlungen u. Notizen zur Gesch. Lübecks. 1879. -

Museum Francisco-Carolinum zu Linz. Bericht 37. - Beiträge L. 30.

Histor. Verein von u. für Oberbayern zu München. Archiv XXXVIII. - Jahresbericht 1876, 1877.

Germanisches National-Museum zu Nürnberg. Jahresbericht 24, 25. - Anzeiger 1879.

Histor. Verein. zu Osnabrück. Verzeichniss d. Bibliotheken und Sammlungen.

Kgl. Böhmische Gesellschaft der Wissenschaften zu Prag. Sitzungsberichte 1877, 1878. - Abhandlungen 5^e F., B. XV; 6^e F., B. IX. - Jahresbericht 1877/78.

Verein f. Geschichte d. Deutschen in Böhmen zu Prag. Mittheil. XVI. 3, 4. XVII. 1-4; XVIII. 1, 2. - Jahresbericht 1878-1879. - Schlesinger, Die Chronik der Stadt Elbogen.

[p. 45]

Verein für Mecklenburgische Geschichte und Alterthumskunde zu Schwerin. Jahrbücher und Jahresbericht 43.

Gesellschaft f. Pommersche Gesch. und Alterthumskunde zu Stettin. Baltische Studien 29. - Jahresbericht 40. - Geschichte der Stadt Greifswalde.

Verein f. Nassauische Alterthumskunde u. Geschichtsforschung zu Wiesbaden. Annalen XV.

Kais. Königl. Akademie d. Wissenschaften zu Wien. Sitzungsberichte B. 90, I-III, 91; I-II, 92; I-III, 93; I-IV. - Register IX.

Kais. Königl. Geogr. Gesellschaft zu Wien. Mittheil. XXI.

Histor. Verein f. Unterfranken u. Aschaffenburg zu Würzburg. Archiv., XXV, 1. - L. Fries, Die Geschichte des Bauernkrieges in Ostfranken. L. III (23-29).

Gesammtverein der Deutschen Geschichts- und Alterthumsvereine zu Altenberg. Correspondenzblatt, 1879, 6-12; 1880, 1-4.

Voigtländischer alterthumsforschender Verein zu Hohenleuben. Jahresbericht 47-49.

Verein für Geschichte und Alterthumskunde zu Kahla. Mittheil. II, 1.

Gesellsch. z. Beförderung d. Geschichtskunde zu Freiburg. Zeitschrift V, 1.

Anthropologische Gesellschaft in Wien. Mittheil. 1879, 1-10.

Verein f.d. Grossherzogth. Hessen in Darmstadt. Archiv. XIV. 3.

Histor. Verein f. Oberfranken zu Bamberg. Bericht 41.

Kgl. Sächsischer Alterthumsverein zu Dresden. Mittheil. 30. - Jahresbericht 1879/80.

Alterthums-Gesellschaft in Königsberg. Altpreussische Monatsschrift, XVI, 3-8; XVII, 1-2.

Königliche Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen. Nachrichten 1879.

[p. 46]

Histor. Verein für Westfalen zu Arnsberg. Blätter 1879.

Verein für Geschichte und Alterthum in Breslau. Zeitschrift XV, 1.

Kirchlich-historischer Verein für Geschichte, Alterthumsk. und christl. Kunst der Erzdiöc. Freiburg. Freib. Diöcesan-Archiv, XIII.

Münchener Alterthumsverein. Die Wartburg VI, 7-12; VII, 1-6.

Institut Royal du Grand-Duché de Luxembourg. Publications 1879, T. XXXIII.

Frankrijk.

Soc. des Antiquaires de la Morinie à St. Omer. Bulletin 107-111. - Mémoires XVI, 1.

Italië.

Reale Accademia dei Lincei. Atti, Ser. 3, Vol. III fasc. 7; Vol. IV, fasc. 1-5.

Biblioteca Civica di Novara. A. Ceruti, Statuta Communitatis Novariae.

Rusland.

Gelehrte Esthnische Gesellschaft zu Dorpat. Sitzungsberichte 1878, 1879. - Verhandlungen X; 1, 2.

Amerika.

Smithsonian Institution at Washington. Annual Report 1877.