Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1869

[p. 25]

III. Brief van Dirck Gerritze Meerman aan Hugo de Groot, van 8 januari 1623.

Wij ontvingen van ons geacht medelid Mr. J. Soutendam te Delft de volgende copie van een brief van D. Meerman aan de Groot geschreven, die ons belangrijk genoeg voorkwam om in onze Mededeelingen opgenomen te worden. De brief behoeft weinig toelichting. Het is bekend dat de oud-burgemeester van Delft, die in 1618 uit het collegie der gecommitteerde raden werd gezet, tot de meest vertrouwde vrienden van de Groot behoorde. Beide mannen bleven voor elkander dezelfden, nadat zij voor altijd gescheiden waren. Dit schrijven levert hiervan een nieuw bewijs. Meerman betuigt hem zijne groote ingenomenheid met de uitgave van de Verantwoordingh van de wettel. regieringh van Holland, bij placcaat door de Staten-Generaal verboden, terwijl de oud-bewindhebber van de O.I. Compagnie ter kamer van Delft een en ander mededeelt omtrent de vernieuwing van het octrooi van genoemde Compagnie, dat tot toelichting kon strekken van hetgeen wij uit andere bronnen weten.

[p. 26]

Mijnheer!

Hoe langer ick van u blyŭe, hoe grooter de begeerte in my aenwast omme uwe waerde selffs mondeling te comen toedragen ende verclaren, de dancbaerheyt, daer Inne ick my oŭer uwe bewesene weldaet Inde algemeene verantwoordinge schuldich kenne, als by mynen Jongstvoorgaenden sommierlyck verclaert hebbe, ende my mits desen andermael, soo aen uwer E. als alle die dselŭe angaen ende lieff zyn, onvergeldelyck schuldich kenne, met alhoewel onvermogent nochtans bereyt gemoet, omme alles te doen wes my eenichsints mogelyck soude mogen zyn off werden, etc.; my dienshalŭen op mijn goet gemoet ende Uwer E. goet vertrouwen vertrouwende. Wat Uwer E. daeroŭer door eenige beleyders op publycke naem es wedervaren, moet ende hoop ick sal uwer E. naer zijne diepe wijsheyt ende groote patientie, soo weynich tgemeene Vaderlant Int generael toerekenen, als tvoorgaende gepasseerde selffs, twelck doende sult ontwyffelick der Croonen Croon becomen. Ick blyff en ben, als oyt geneycht ten besten van ons nu hooch bedrouft ende uyttermaten ondraechlyck beswaert Vaderlant, wiens stant God genadich zij. Ick verlang wensch en tracht omme tot quyting van myn gemoet, ŭ oigen te comen ende mogen aenschouwen, 'twelck ick oŭer lange aen myn taeffel u waerde vrouw (mogelyck sonder geloift te werden) wel verclaert hebbe, maer nu in my my tot voltreckinge (dat mij God geŭe te geschieden) heel beweecht ende geneycht vinde, want myn swacke pen in materie van schuldige danckbaerheyt, myn ouertuycht gemoet soo voor my selŭen, als voor hondertduysent swijgende (die in haer gemoet daervoor dancken) niet genoech en es, maer veel te swack, omme tselŭe meritoirlyck te doen, etc.; derhalŭen tselŭe tot diē tyt opschortende wil Uwer E. gebeden heb-

[p. 27]

ben, myn goede wil voor waere daedt aen te nemen, ter tyt ende wylen toe ick naer myn wensch myn geneychde bereyde wil mach voldoen, tot myn eygen vergenoegen. Middeler tyt uwer E. gants hartvruntlick bedanckende van alle Eere ende vruntschap, die uwer E. aen myne Neŭen Mons^r de bye, die ick veel estimeer, ende Nicolaes Meerman, dien ick om opvoedingswille lieffhebbe, dagelicx zyt bewysende, schuldich ende bereyt blyŭende tselŭe by alle occurrentien nae vermogen te erkennen. - Alle tgunt uwer E. zyt vermanende sal by my nae uytterste vermogen bevlytigt worden. Tgunt hier by scharp verboth tegen u werck gepubliceert es valt heel anders uyt, als de procurateurs van tselŭe verwachtende waeren, want hoe tverbot scharper is, hoe de curieusheyt grooter wort, soo dat vertrouwde Remonstranten dagelicx van curieuse Contraremonstranten gemaent ende versocht werden, vertrout te leen off dier in coop te mogen genieten, tgunt se, door verbotslust verweckt zynde, anders onversocht naegelaten souden hebben. - Onse Oost Indische Comp^e is van 1^a deser, by nieu Octroy voor 21 Jaren, nae lange dispuyten, gecontinueert ende heeft groot peryckel geloopen van heel ende al gedissolveert te werden, tot grooten onuytsprekelicken ondienst vande staet, door merckelycken oprockening van vele onkundige participanten, daer eenige Notabele regierders van Zelant haer onder vermengt hebben, in voŭgen datter by eenige quaetwillige oproerige geesten diŭersse fameuse Libellen tegen de Bewinthebbers in drŭck uytgegaen syn, die onder decxel vande Oost Indische Comp^ies Bewinthebbers te calomnieren soo uyttermaten de Regiering van 'tlant ende der Regierdcrs personen ende Actien aen tasten, dattet ongeloiffelyck ende ondrachelyck is, soo dattet schijnt dat alle Autoriteyt ende respect met voetten getreden wort, ende wort by tleste der selŭer

[p. 28]

Libellen, daermen wel placcaten tegen maeckt maer geen cerieuse (sic) naesoeck op en doet, de angevangen off opgeheŭen West Indische Comp^e met verachten van der sclŭer beleyt sulcken dootsteeck mede gegeŭen ende affkeer in gemaeckt, dat ick quaelyck jae gants niet kan geloiŭen off begrypen, dat dat werck, dat soo wy eenich waren seer dienstich soude zyn, eenigen goeden voortganck sal hebben, tot groot nadeel van tgemeen beste. Dit zyn de vruchten vande oneenicheyt; hadde zyn Ex^cie den Prins van Orangen, wiens schouderen bynae alleen den heelen last moetten draegen, tstuck van Oost Indien met zyn groote Autoriteyt niet onderstut, tsoude mijns oordeels besweecken hebben. Nieus is hier niet dan groote clachten oŭer quae betaelingen oŭeral, sonder hoop van betering, etc.; hier lopen wel geruchten als offer onder de hant van eenige treŭis (sic) ergens gesproken wiert. Voor my kant niet hooren, off gelouen datter yet aen is. Zyn Ex^cie es vry wat onpassich; hy wort nae my dunckt met te veel affairen oŭervallen. God verlene hem, ons, uwer E., met alle die dselŭe lieff zyn, wat zalich es, nae hartvruntlicke groetenisse aen allen. Desen 8^e Jan^ij van tjaer 1623, dat ick uwer E. neffens vele volgende geluckich wensche. Buytten Delff. Van uwer E. alderdienstwillichsten vrunt nae vermogen

D.G. Meerman.

Roseus spreeckt en preeckt altemets heftich tegen de Jegenwoordige regeerders, voornementlich daertegen, dat de staten van hollant onlancx beyde de Collegien van Justitie de hant gesloten hebben, tegen tversoeck, by eenige Contramineŭrs off Doleanten van participanten, om

[p. 29]

Mandement tegen de Bewinthebbers t'obtineren, gedaen, etc. In somma t'ouwe spel, t'ouwe volck, etc.

(De superscriptie is:)
Aen Mynheer
Mynheer hŭgho de Groot.
ot Parijs
Met vrŭnt.

[Accordeert met het origineel, berustende in het Archief van Delft. Mr. J. Soutendam, Archivaris.]