Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1865

[p. 34]

II.

Vervolgens leest de BibIiothecaris, Dr. Bisschop, het hoofdzakelijke voor, uit zijn

Verslag over den toestand der Boek- en andere Verzamelingen, gedurende het verstreken maatschappelijke jaar 1864-1865.

Mijne Heeren,

Recht aangenaam is het mij u te kunnen mededeelen, dat het afgeloopen jaar voor onze Bibliotheek een zeer belangrijk jaar geweest is. Door de goede zorgen der HH. Bergman, Bodel Nijenhuis en du Rieu is de Catalogus voltooid; de eerstgenoemde heeft daarenboven zich de moeite getroost, om op de drie deelen een alphabetisch Register te maken. Hoe gemakkelijk het gebruik van den catalogus en daardoor van de bibliotheek door dezen uitvoerigen en volledigen bladwijzer geworden is, hebt gij, M.H.! zeker reeds meermalen ondervonden; ik ondervind het dagelijks. Ik breng aan die drie Heeren dan ook mijn welgemeenden dank toe en verklaar hier openlijk, dat zij in alle opzichten de belofte gehouden hebben, die zij mij, toen ik het Bibliothecariaat aanvaardde, gedaan hebben; namelijk, dat zij de zorg voor den

[p. 35]

catalogus, met het drukken waarvan zij toen reeds een eind gevorderd waren, geheel op zich zouden nemen.

De nieuwe leeskamer, waaraan wij, bij den steeds aangroeienden toevoer van boeken, dringende behoefte hadden, hebben wij na de gewone zomervacantie betrokken.

Kort daarop verscheen het eerste gedeelte van den catalogus der uitgebreide boekverzameling van wijlen ons medelid, Prof. Tijdeman. Het Bestuur begreep dat deze gelegenheid, om onzen schat te vermeerderen, niet ongebruikt mocht voorbijgaan. Na gunstig praeadvies van den Penningmeester, die, als het de belangen der Bibliotheek betreft, altijd geld beschikbaar heeft, werd mij eene ruime som toegestaan. Ten einde deze ten meesten nutte onzer verzameling te besteden, riep ik de medewerking in der HH. Bodel Nijenhuis, Fruin en du Rieu, en deze aarzelden niet, om verscheidene uren van hun kostbaren tijd aan het doorloopen .... neen! aan het geregeld blad voor blad nagaan van dien uitgebreiden catalogus te wijden. Wij begrepen dat wij inzonderheid zulke boeken moesten koopen, waardoor wij de beide hoofdrichtingen onzer Maatschappij zouden kunnen aanvullen.

In de eerste plaats kwam dus de Nederlandsche Taalen Letterkunde in aanmerking. Ons streven moest zijn de werken van Nederlandsche schrijvers, zoowel in gebonden als ongebonden stijl, volledig bij elkaâr te krijgen. En, hoewel wij op dit gebied veel bezitten, gelijk een enkele blik in onzen catalogus reeds aantoont, zoo valt het niet te ontkennen dat wij nog heel veel missen, vooral wat de dichters der 18^e eeuw en van dezen tijd betreft. Waaraan is dit toe te-schrijven? In de laatste

[p. 36]

jaren zijn groote sommen tot aankoop van boeken besteed, doch vooral op aucties. Nieuw-uitgekomen werken zijn slechts zelden gekocht; vooral was dit het geval, als het bundels gedichten waren. Onze uitgevers zijn, wij weten het allen, wat de prijsbepaling betreft, niet heel matig in hunne eischen. Daarenboven is een nieuwe bundel gewoonlijk in veler handen, zoodat hij, althans in den eersten tijd, op onze boekerij slechts zelden gevraagd wordt. Hierbij komt, dat wij altijd eene stille hoop koesterden, dat de dichters, die ook leden onzer Maatschappij zijn, er een zekeren prijs op zouden stellen dat hunne werken in de Bibliotheek der Maatschappij gevonden werden. Hoe dikwijls is die hoop reeds teleurgesteld!! Wat nu de dichters der 17^e en der 18^e eeuw betreft, zijn degenen, die wij missen, in den regel niet de beste of voornaamste, en die wij niet hebben, komen gewoonlijk in privaat-verzamelingen ook niet voor. Daardoor hebben wij minder gelegenheid tot aanvulling. Toch is de Bibliotheek ook in dit opzicht vooruitgegaan, en geef ik u de verzekering, dat noch door het Bestuur noch door mij eene gelegenheid ter completeering wordt voorbijgezien. Kan iemand uwer ons hierin behulpzaam zijn, ik behoef u niet te zeggen, dat wij ons ten sterkste aanbevelen.

Behalve de Nederlandsche Letterkunde had ook de Geschiedenis des Vaderlands hare rechten, die niet mochten verwaarloosd worden. Wat de bronnen voor onze Geschiedenis, de stedebeschrijvingen en de reizen, door vreemdelingen in den loop der 17^e en 18^e eeuw door ons land gedaan, betreft, was de Bibliotheek van Prof. Tijdedeman rijk voorzien. Wij begrepen, dat er inzonderheid op de laatstgenoemde rubriek gelet moest worden, om-

[p. 37]

dat er zoo vele, zij het niet altijd vleiende en onpartijdige, in elk geval zeer belangrijke bijzonderheden, betreffende ons land, ons volk, zeden en gewoonten, in voorkomen. In eene vergadering als deze, zal het wel niet noodig zijn dit uitvoeriger te ontwikkelen.

De moeite, welke zich de drie daar straks genoemde heeren en uw Bibliothecaris, wiens plicht het was, gegeven hebben, is ook beloond geworden. Menig voor ons belangrijk werk, van grooter of kleiner omvang, is uit de Bibliotheek van Tijdeman in de onze overgegaan.

Ook bij de andere aucties, in het afgeloopen jaar gehouden, hebben die heeren mij hunnen bijstand verleend en mij met hunne bibliographische kennis ter zijde gestaan. Gij, M.H. Leden dezer Maatschappij, zult het, hoop ik, niet aanmatigend noemen, wanneer ik uit uw naam aan de HH. Bodel Nijenhuis, Fruin en Du Rieu den dank der Maatschappij betuig voor de gewichtige diensten, die zij aan uwe bibliotheek, een der sieraden dezer Maatschappij, bewezen hebben. Ook mijn persoonlijken dank zullen zij wel willen aannemen.

Aan geschenken heeft het ons dit jaar niet ontbroken; uit de lange lijst, die u op het oongenblik zal meegedeeld worden, zult gij vernemen, hoe groot het aantal is van hen, die ons of hunne eigen werken ten geschenke gaven of uit hunne verzameling belangrijke boeken afstonden.

Door een en ander is dan ook onze boekerij met ongeveer 700 nummers verrijkt. Allen, die iets gegeven hebben, zeg ik dank en spreek de hoop uit, dat zij op dezelfde wijs zullen voortgaan, vooral dat velen, wier namen wij ongaarne missen, hun voorbeeld zullen volgen.

Er is ijverig gebruik van de Bibliotheek gemaakt zoo-

[p. 38]

wel in als vooral buiten de leeskamer. Er zijn 407 nummers uitgeleend, dus een veel grooter getal dan in 't afgeloopen jaar.

De zegelverzameling is door de zorg van Dr. JANSSEN met eenige nieuwe stukken vermeerderd. Zij trekt uit den aard der zaak minder de aandacht dan de boekerij.

Dit is, M.H. het voornaamste, wat ik u omtrent onze Bibliotheek heb meê te deelen. Ik zal u thans de titels der belangrijkste boeken, waarmede zij vermeerderd is, opnoemen en wel in de eerste plaats die, welke wij ten geschenke hebben ontvangen, en in de tweede plaats de door ons gekochte, in de vakken van Taal- en Letterkunde en Geschiedenis, elk in haren wijdsten omvang.

Ten geschenke ontvingen wij van de HH.

Dr. J.T. Bergman, Iets ter nagedachtenis van L.G.C. Ledeboer.

A. Bloeme, Notice sur la Guillotine.

Ds. R.K. van Boekeren, Schoenen op Keur.

Mr. W.R. Boer, De arbeid, Handboek voor Volkshuishoudkunde.

Dr. W.G. Brill, Voorlezingen over de Geschiedenis der Nederlanden, 3^e stuk.

J. Brouwers, Meiloover, Poëzy.

Jacob van Maerlant, Lierdicht.

XXV^e Verjaring der inhuldiging van Z.M. Leopold I. Dichtstuk.

W. Crecelius, Index bonorum et redituum Monasteriorum Werdinensis et Helmonstadensis.

J.H. van Dale, Zinsontleding. Een leerboek voor onderwijzers en kweekelingen, 3 stukken.

[p. 39]

S. van Deventer, Bijdragen tot de kennis van het landelijk stelsel op Java. 1^e deel.

Dr. L. Diefenbach, Vorschule der Völkerkunde und Bildungsgeschichte.

Dr. J.I. Doedes, Oratio de libertate cum theologiae, tum etiam Ecclesiae Christianae strenue vindicanda.

Dr. N.B. Donkersloot, Psychologische beschouwing der doodstraf.

Dr. J.C. Drabbe, De Leidsche Courant, 1863.

Dr. J.L. Dusseau, Musée Vrolik, Catalogue de la collection d'anatomie humaine comparée et pathologique de M.M.G. et W. Vrolik.

W. Eekhoff, Korte beschrijving van de provincie Friesland.

Mr. I.W. Staats Evers, Bijdragen tot de Geschiedenis der Regtspleging in Gelderland, bijzonder te Arnhem.

H. Frylink, Handboek der Aardrijkskunde, 2 dln.; Faust, Dramatisch Dichtstuk van Goethe nagevolgd.

J. ter Gouw, Studiën over Wapen- en Zegelkunde; Amsterdamsche kleinigheden; Amsterdam, Oorsprong en afleiding van de namen der grachten enz. 2^e stuk.

Mr. L. Oldenhuis Gratama, Echte stukken betrekkelijk de verhooging van het afvaartsgeld op de Drenthsche Hoofdvaart.

Mr. I.L.G. Gregory, Mr. Faber van Riemsdijk in de maand November 1813.

Mr. I.A. Grothe, Stukken voor de Geschiedenis der jaren 1588, 89 en 90, 91.

Jhr. Mr. H.J. van der Heim, Iets over vroegere Scheepvaartwetten; Eene aanteekening op het ontwerp tot regeling van het Middelbaar Onderwijs; Gemeentebelastingen, Brief aan Mr. J.L. de Bruin Kops.

[p. 40]

S. Gille Heringa, Nederlandsch Jaarboekje der posterijen voor 1864.

J. Honig, Historische, Oudheid- en Letterkundige studien, 3^e Aflev.

Ds. I.P. de Keyzer, De Wartburg.

J. Kneppelhout, Geschriften, X^e deel.

Mr. K.I.F.C. Kneppelhout van Sterkenburg, De gedenkteekenen in de Pieterskerk te Leiden, Aflev. 1, 2.

A.S. Kok, Dante's Divina Commedia vertaald.

J.H. Kramers, De Leercursus van Noorthey.

G. Kuyper, Beginselen der Nederlandsche Spraakleer.

H.M.F. Landolt, Bewerking van W. Rüstow's Militair Woordenboek; Dictionnaire Polyglotte de termes techniques militaires et de Marine.

P.I. Laude, Catalogue méthodique, descriptive et analytique des Manuscrits de la bibliothèque de Bruges.

Ds. P. Leendertsz, Gedichten van P.C. Hooft. Met aanteekeningen, Aflev. 1, 2.

Ds. A.L. Lesturgeon, Koevordens verlossing in 1814 herdacht in 1864.

Dr. L.S.P. Meyboom, Gods- en Godsdienstleer van het christelijk standpunt ontwikkeld; Het geloof aan Jezus opstanding uit de dooden.

J.H. Meyer, William Shakespeare. Eene kritische Levensschets ter gelegenheid van des dichters 300^ste geboortefeest.

P. Nyhoff, Bijdragen.

J. Oomkens, Bouwstoffen tot eene Geschiedenis van de boekdrukkunst en den boekhandel in de stad en provincie Groningen, 2^e druk.

Dr. J.J. Prins, Feestrede bij de viering van het 50ja-

[p. 41]

rig bestaan der afdeeling Leiden van het Nederlandsche Bijbelgenootschap.

Mr. S.J.E. Rau, Proeve van Dramatische Dichtkunst, 2 stukken.

Mr. O. van Rees, Geschiedenis der Staathuishoudkunde in Nederland tot het einde der achttiende eeuw, 1^e deel.

J. Russel, De Auvermannetjes, Historisch-Romantisch Verhaal uit de XVIII^e eeuw; De heerlijkheid Geleen, gevolgd door aanteekeningen over de voormalige heerlijkheid Mheer.

Ds. D. Chantepie de la Saussaye, Leven en Rigting. Vier voorlezingen.

Ds. C. Sepp, Johannes Stinstra en zijn tijd. Eene bijdrage tot de Geschiedenis der Kerk en School in de 18^e eeuw, 1^e dl.

Dr. Steiner, Zur Urgeschichte der Stadt Seligenstadt; Die Verwandtschaften der Häuser Hessen und Mecklenburg Schwerin.

Dr. W.H.D. Suringar, Verhandeling over de Proverbia Communia, de oudste verzameling van Nederlandsche Spreekwoorden.

Mr. G.W. Vreede, Inleiding tot eene Geschiedenis der Nederlandsche Diplomatie. Tijdperk Bataafsche Republiek II. 1.

Dr. R. Westerhoff, Twee hoofdstukken uit de Geschiedenis van ons Dijkwezen.

Jhr. B.H.C.K. van der Wijck, Mr. Johannes Kinker, 2^e vermeerderde druk.

Dr. J.A. Wynne, Macedonië tot den dood van Alexander den Grooten.

Dr. L.A. te Winkel, De grondbeginselen der Nederlandsche Spelling.

[p. 42]

Nog hebben een aantal leden afdrukjes ten geschenke gegeven, namelijk:

Mr. J.F.B. Baert 8. Dr. K. Bartsch 1. Mr. M.M. von Baumhauer 1. A. Beeloo 1. Dr. Beke 1. Dr. W. Bisschop 1. Dr. W.G. Brill 1. P. Bruyn 2. M.A.F.G. Campbell 1. R. Chalon 1. H. Collaes 1. G.H.M. Delprat 1. W. Eekhoff 1. Mr. H.O. Feith 1. Dr. R. Fruin 3. J. ter Gouw 3. H. Frijlink 3. Mr. H.I. van der Heim 5. Dr. J.J. Hisely 1. A. Ising 1. Dr. A. de Jager 1. Mr. J. de Bosch Kemper 1. J.H. van Lennep 1. A.L. Lesturgeon 3. Dr. H.I. Matthes 1. Dr. B.F. Matthes 1. H.M.C. van Oosterzee 1. Dr. W.N. du Rieu 2. Dr. J.A.C. Rovers 1. J. Russel 2. Mr. A.F. Sifflé 3. Dr. G.C.B. Suringar 1. Dr. E. Verwijs 4.

Eindelijk hebben eenige leden door het ten geschenke geven van boekwerken van andere schrijvers onze Bibliotheek verrijkt. Het zijn de Heeren: Dr. Bergman, die 1; Mr. J.T. Bodel Nijenhuis, die 10; Mr. L.P.C. van den Bergh, die 8; Mr. van Boneval Faure, die 1; Dr. R. Fruin, die 8; Dr. A. de Jager, die 1; Dr. C. Leemans, die 11; H.M.C. van Oosterzee, die 3; Mr. J. Pan, die 2; H.C. Rogge, die 1; Mr. G.W. Vreede, die 3; Dr. M. de Vries, die 1; en Mr. J. de Wal, die 7 boekwerken afstond.

Uit Duitschland ontvingen wij:

van het Gesch.- u. Alterthforsch. Gesellschaft des Osterlandes Mitth. VI. 1, Corresp. blatt XII. 7, 8, 9; van het Hist. Verein in Mittelfranken het 32^er Jahresbericht; van het Hist. Verein von Schwaben u. Neuburg de 29 en 30^er Jahresber.; van het Bergische Geschichtsverein Zeitsch. I. 1-4; van het Verein von Alterthumsfreunde im Rheinl. Jahrbuch XVIII. 2; van het Schlesische Ges. für Vater-

[p. 43]

ländische Cultur het 41 Jahresber. en Abhand. 1864. N^o. 1; van het Oberlaus. Ges. der Wissensch. het Neues Laus. Magas. XLI. 1, 2; van het Histor. Verein f. Hambürgische Geschichte Zeitsch. N.F. II. 2; van het Hist. Verein f. Niedersachsen Zeitsch. 1863 en 27^er Nachr.; van het Ferdinandeum f. Tirol u. Vorarlberg Zeitsch. 12^es Heft en 30^er Bericht; van het Schleswig-Holst.-Lauenb. Gesellschaft Jahrb. VII. 2, 3 en 24^er Bericht; van het Verein für Siebenburgische Landeskunde Archiv. VI. 1, 2 en Jahresb. 1862, 1863; van het Hist. Verein f. Niederbayern Verhand. X. 1-4; van het Museum Francisco-Carolinum het 24^er Ber.; van het Verein zur Erforschung der Rheinische Gesch. Zeitschr. II. 4; van het Germanische Museum Anzeig. 1864. N. 7-12, 1865. N. 1; van het Hist. Verein der Oberpfalz Verhand. 22 B.; van het Verein f. Gesch. u. Alterthumsk. v. Meeklenburg Jahrb. 29; van het Verein für Gesch. der Herzogth. Bremen u. Verden Archiv. 1864. N. 2; van het Ges. für Pommersche Geschichte, Balt. Stud. XX. 1; van het Verein f. Kunst u. Alterth. in Ulm de 16^te Veröffentlichung; van de K.K. Akademie der Wissensch. in Wien, Sitzber. XLII. 1-3, XLIII. 1, 2, XLIV. 1-3, XLV. 1-3, XLVI. 1-3, XLVII. 1, 2; van het K.K. Geograph. Gesellschaft in Wien, Mittheil. VII Jahrg.; van het Verein für Nassauische Alterth. u. Geschichte, Ann. VII. 2, Mitth. 3.

Uit Zwitserland kregen wij:

van het Historische Verein der fünf Orte, Geschichtsfreund XX; van de Société d'Histoire de la Suisse Romande Mémoires et Docum. T. XVIII, XIX.

Uit Frankrijk ontvingen wij:

van de Société des Antiquaires de la Picardie Mémoires T. XIX; van de Société Dunkerquoise pour l'encourage-

[p. 44]

ment des Sciences, Lettres et Arts Mémoires IX; van het Comité Flamand de France Bulletin III. 8, 9, 12, 13; van de Société des Antiquaires de la Morinie Bulletin 49-54; van de Société de l'histoire du Protestantisme Français Bulletin 13^e Année, 4-12.

Uit Belgie zond ons

de Académie Royale Belgique Bulletin XV-XVII en Ann. 1864; de Société Libre d'Emulation a Liège Ann. 1864; de Société Archéologique de Namur Ann. VIII. 2-4 en Rapp. 1863; de Société Scientifique de Limbourg Bullet. VI. 1.

Uit America ontvingen wij:

Report of the commissioner of patents for the year 1861 en Introductory report of the commissioner of patents for 1863. En door tusschenkomst van Z. Exc. den heer H.C. Murphy ons medelid, J. Romeyn Brodhead Documents relative to the Colonial History of the State of New-York procured in Holland, England and France 11 vol. 4^o.; een prachtig en tevens hoogst nuttig geschenk, dat voor de kennis onzer oudste betrekkingen met Noord-America tal van onuitgegeven bescheiden bevat. Ten slotte, New-York State library catalogue with supplement.

Van de Zustervereenigingen in ons land zond de Koninklijke Academie van Wetenschappen de Verslagen der Afd. Letterkunde VIII. 2, 3. IX. 1. en der Afd. Natuurkunde XVII. 2, 3, Tweede Reeks, met haar Jaarboek over 1864 en het bekroonde latijnsche Gedicht van J. van Leeuwen. Teylers Genootschap Catalogue de la Bibliothèque du Musée Teyler; het Indisch Genootschap te 's Hage den Catalogus zijner Bibliotheek; het Noord-Brabantsch Ge-

[p. 45]

nootschap de Handelingen 1864; het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen zijnen Catalogus; het Provinciaal Utrechtsch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen het Verslag over 1864; het Historisch Utrechtsch Genootschap de Histoire des Provincies Unies par A. de Wicquefort T. II, publié par M. Chais van Buren, en Werken, Nieuwe Serie N. 3; het Genootschap van Leeraren aan de Nederlandsche Gymnasiën Tijdschrift 1863-1864; de Vereeniging voor Overijssels Regt en Geschiedenis het 12^e Verslag harer handelingen.

Nog kregen wij van andere wetenschappelijke vereenigingen of van hooge collegiën in ons land ten geschenke:

van de Commissie tot Opsporing der Vaderlandsche Oudheden haar Verslag over 1864; van HH. Curatoren der Leidsche Academie: de Annales Academici 1860-1861; van het Ministerie van Binnenlandsche Zaken: Lagemans, Recueil des Traités V. 2; P.I. le Boucq, Histoire des troubles advenues à Valenciennes 1562-1579; Mémoires anonymes sur les troubles des Pays-Bas T. IV; Journael van Anthonis Duyck, uitgegeven door L. Mulder, 2^e deel; Het Nederduitsch Tooneel in Belgie; L. Hoornaert, de slag bij Rupelmonde; Jonckbloet, Gedenkboek der Hoogeschool te Groningen; van het Ministerie van Marine: het 2^e stuk van den Catalogus zijner Bibliotheek; van het Gemeentebestuur van Kampen: het 3^e deel van het Register van Charters en Bescheiden in het oude Archief van Kampen; van het Gemeentebestuur van Leiden: het Verslag aan den Gemeenteraad over 1864; van het Gemeentebestuur van Nymegen: P. Nyhoff, Inventaris van het oud-Archief der gemeente Nymegen.

[p. 46]

Aangekocht hebben wij uit het vak der Taal- en Letterkunde:

de Vries en te Winkel, Woordenboek der Nederlandsche Taal; de Vries, Middelnederlandsch Woordenboek; Eisenhart, Grundsätze der deutschen Rechte in Sprüchwörtern; Eiselein, die Sprichwörter und Sinnreden des deutschen Volkes in alter und neuer Zeit; Ray, A compleat collection of English Proverbs; Dictionnaire portatif des proverbes françois; Donaes Idinau, Lot van wijsheid en geluck op drye hondert ghemeyne Sprek-woorden; Pescetti, Proverbi Italiani; du Bois de Gomicourt, Sentenze e proverbi Italiani.

Bormans, la chanson de Roncevaux; S.v. Beaumont, Gedichten uitgegeven door J. Tideman; Pers, Bacchus Wonderwercken en Jonas de Strafprediker; L. Pater, Poëzy en Nagelaten poëzy; van Dijk, de Verlossing van Israël uit Egypte, Zedelijke Bespiegelingen en andere Mengeldichten; le Francq van Berkhey, Dicht- en prozawerken gebonden in 30 deelen; eene belangrijke verzameling door hem zelven bijeengebracht en uit de nalatenschap van zijn kleinzoon aangekocht; Warnsinck, Gedichten en Proeve van gewijde poëzy; A. Loosjes, Dichtwerken 30 dln.; C. Loots, Gedichten, Nieuwe Gedichten en Nagelaten Gedichten; J. van Lennep, Nederlandsche Legenden en Dramatische Werken.

Wits, Stichtelijcke Bedenckinghen; Duysendpond, Speeluuren; Rooleeuw, Schriftuurlijke Gezangen; v.d. Wael, Eeuwigh geluyt-makende vreught-basuyn; Lusthof des Gemoets; Kuyper, Christelyke en Stigtelijke Rijmen; Velingius, Zedige ledigheid; v.d. Heyde, Geestelijk Zielenvermaak; Den singenden Swaan dat is den Lofzang der Heyligen; Verschuir, Honigraetje van Gesangen; Willem-

[p. 47]

sen, Sions Ziels-banketten; Zielenweide der Godvrugtigen; Montanus, Bethlehems Stallicht; Geestelijke Gezelschaps-Liederen; Puppius, Geestelijcke Lof-sangen; Waningh, Geestelycke Kruyt-hof.

Jonker, De vrolijke bruidlofsgast; Apollo's Vastenavonds-, Kermis-, St. Nicolaas- en Nieuwejaersgift; Schaep, Bloem-tuyntje; D'Arkadische Minnegloob; Amsterdamsche Pegasus; Het Hernhutsche Nachtegaaltje; 't Groot Hoorns, Enkhuyzer, Alkmaarder en Purmerender liedeboek.

Lonius, Den Bedrieger bedroogen of den gevangen Smous; De Musket-draagende heldin; De Munsterlander van Fortuin ofte de levensgevallen van Joh. Hanz Porc; Het geschaakt boerinnetje of de deugdzaame Lucile; De grootmoedige en heldhaftige Hollandsche Amasoon; De schoone Hollanderin.

De Patriot of Duitsche Zedemeester vertaald door M. de Ruusscher; Kist, de ring van Gyges, Lotgevallen van B.v. Poederen; Het leven, gevoelens en zonderlinge reize van den landjonker van Blankenheim; A. Loosjes, Het leven van Maurits Lynslager, Het leven van Hillegonda Buisman, Historie van Mejuffrouw Susanna Bronkhorst, Het leven van Robert Hellemans; De Grijzaard, vervattende LII Spectatoriaale Vertoogen; De Rotterdamsche Hermes.

Uit het vak der Geschiedenis:

Cerisier, Algemeene Geschiedenis der Vereenigde Nederlandsche provinciën; Candidus, Belgicarum rerum Epitome ab a^o. 700 ad 1605; van Oudenhoven, Antiquitates Cimbricae renovatae; de Jonge, Diplomata quaedam Hollandica et Zelandica partim inedita; van Spaan, over het rechtsgebied in Holland en Westfriesland onder de Graven; Gaillard, Histoire de Marie de Bourgogne; Cam-

[p. 48]

pana, Della guerra di Fiandra; Gemma, De Naturae divinis characterismis; Dinothus, De Bello Civili Belgico; M. ab Isselt, Sui temporis historia; de Kempenaer, de sanctione pragmatica Caroli V, a^o. 1549; Sonnii Epistolae ad Viglium; A. Perez, Cartas (1590-1595); Galluccii, de bello Belgico ab anno 1593 ad 1609; van Deventer, Gedenkstukken van Johan van Oldenbarnevelt; Kort Verhaal van den toestand van Utrecht in 1672; Campagne de Hollande en 1672; Fäsi, Abhandlungen über die Geschichte des Friedensschlusses zu Utrecht; Brieven van A.R. Falck; B. de Saxe Weimar, Précis de la campagne de Java; de Stassart, Discours prononcés comme Préfet des bouches de la Meuse.

P. Scheltema, Amstels Oudheid; Coronel, Middelburg voorheen en thans; Sels, Beschrijving der stad Dordrecht; Geschiedenis van het St. Anthony-Gasthuis te Leeuwarden; van Dam den Boumeester, Beschrijving van den Helder; Description des Pays Bas; de Crane, Herinneringen van Martena-huis te Franeker.

The Dutch drawn on the life; Holcroft, Travels through Holland and the Netherlands; Guillot de Marcilly, Relation d'un voyage en Hollande; Marshall, Reisen durch Holland und Flandern; le Febure, Itineraire historique, politique, géographique des VII Provinces-unies; Volkmann, Neueste Reisen durch d. Verein. Niederlande; A trip to Holland containing sketches of characters etc.; Peckham, A tour through Hollant, Dutch Brabant etc.; M.A.F.C. Lettres sur les Hollandais; Charakteristik der Niederländer oder phil. Gemälde ihres Geistes, Sitten u.s.w.; S.F. l'Honoré, la Hollande au dix-huitième siècle; Pilati de Tassulo, Lettres sur la Hollande; T. Bowdler, Letters written in Holland in Sept. and Oct. 1787; Be-

[p. 49]

merkungen auf einer Reise nach Holland im Jahre 1790; S. von la Roche, Tagebuch einer Reise durch Holland und England; A. Riem, Reise durch Holland in 1796 u. 1797; Vertraute Briefe aus Holland in 1797; Droysen, Bemerkungen auf einer Reise durch Holland in 1801; Fell's Reise durch die Batavische Republik; Medini, l'Antica e moderna Olanda; Grabner, Briefe über die Vereinigten Niederlande; Voyage au pays de Bambouc suivi d'observations sur la Hollande; von Birken, Verlauf der Länderreise des Markgr. zu Brandenburg durch Teutschland, die Niederlande u.s.w.; von Uffenbach, Merkwürdige Reisen durch Niedersachsen, Holland und Engelland; Fliedner, Collectenreise nach Holland; Seyffarth, Der gegenwärtige Staat von Holland; Carr, Voyage en Hollande.

M.C. van Hall, Het leven en karakter van J.H. van Kinsbergen; Klinkhamer, Het leven van Hugo de Groot; van Hoven, Nederlandsche Geleerde Fama.

P. Scheltema, Oud en Nieuw uit de Vaderlandsche Geschiedenis en Letterkunde; Staat der Financie van de Republiek der Vereenigde Nederlanden; van Stamhorst, Dissertatio de Pensionariis Belgicis; Woordhouder, Specimen de Scabinis Belgicis, praesertim Hollandicis; Mees, Proeve eener Geschiedenis van het Bankwezen in Nederland.

Leiden, 25 Mei 1865.

W. Bisschop, Bibliothecaris.