|
| |
| |
| |
II.
Daarna las de Bibliothecaris, de Heer te Winkel het:
Verslag van den staat der Boek- en Zegelverzameling van 1858-1859.
Mijne Heeren,
Hoe aangenaam de betrekking van Bibliothecaris eener beroemde en bloeijende Maatschappij met eene rijke verzameling van uitgelezene boekwerken ook zijn moge, die betrekking heeft hare keerzijde, die zich aan hem vertoont, wanneer het tijdstip nadert, waarop hij verslag heeft te geven van hetgeen gedurende het maatschappelijk jaar, dat ten einde spoedt, in zijne betrekking is voorgevallen. Niet dat die bezigheid op zich zelve iets onaangenaams heeft, maar wanneer hij ieder jaar niets anders heeft te berigten gehad, dan dat de Bibliotheek, die aan zijne zorgen is toevertrouwd, aanmerkelijke aanwinsten verkregen, menigvuldige deels zeer aanzienlijke geschenken ontvangen heeft of nog verwacht, en dat hare schatten niet renteloos hebben gelegen, maar ten nutte der wetenschap zijn aangewend; wanneer hij verder niets dan titels van boeken en namen van edelmoedige schenkers heeft te vermelden, dan pijnigt hij zich ten laatste te ver- | |
| |
geefs af om dit dorre en droge verslag voor de zesde of zevende maal in eenen anderen vorm te gieten en daardoor een voorkomen van nieuwheid te geven. In die pijnlijke omstandigheid heb ik mij thans weder bevonden, en de slotsom van mijn peinzen en zoeken is geweest, dat ik al wederom hetzelfde als vroeger, dat is niets dan goeds te berigten had, en dat mijne vindingskracht, ten opzigte van den vorm mijner mededeeling was uitgeput. Wederom zijn aanzienlijke aankoopen gedaan, zoo binnen als buiten 's lands, wederom zijn talrijke boekwerken geschonken, die deels de vruchten waren van de pen der schenkers zelven, deels uit hunne boekverzamelingen werden afgezonderd en ter beschikking van de Maatschappij gesteld. Het zij mij vergund, evenals vroeger, alleen het voornaamste op te noemen, zonder uwe aandacht te vermoeijen door eene volledige opgave van al de titels van kleinere werkjes, bijdragen en vlugschriften, op zich zelve van weinig waarde, maar belangrijk voor onze bibliotheek als aanvulling van meer of minder volledige vakken van litteratuur.
Ik begin met het gekochte op aucties of in den boekwinkel. Van geschiedkundigen inhoud is aangekocht: P. de Tassulo, Lettres sur la Hollande 2 tms.; De l'état actuel du Royaume des Pays-Bas; Ader, Plutarque des Pays-Bas, 3 vls.; Suffr. Petri, De Frisiorum antiquitate et origine; A.G.B. Schayes, La Belgique et les Pays-Bas, avant et pendant la domination romaine; Gachard, Collection de documents inédits concernant l'his-
| |
| |
toire de Belgique, 3 vls.; L. Aubery, Mémoires pour servir à l'histoire de Hollande et des autres Provinces-Unies; A. van Bevervoorde, A sketch of the history of Holland; C. Zillesen, Onderzoek der oorzaken van de opkomst, het verval en herstel der voornaamste volken, 2 dln.; De beroerten in de Vereenigde Nederlanden van den jaare 1300 tot op den tegenwoordigen tijd. Amsterdam 1787, 12 dln.; Brieven geschreven op eene wandeling door een gedeelte van Duitschland en Holland in den zomer van 1809, 2 dln.; Bar. de Belloguet, Ethnogénie gauloise, 1re partie; Bar. Kraijenhoff, Geschiedkundige beschouwing van den oorlog op het grondgebied der Bataafsche republiek in 1799; Dezelfde, Bijdragen tot de Vaderlandsche geschiedenis van de jaren 1809 en 1810; Verhaal van de Vergadering der aanzienlijken in Amsterdam in Maart 1814; Van Zinnicq Bergmann, Het voormalig hertogdom Brabant enz.; H. Potter, Reize door de oude en nieuwe oostelijke departementen van het Koningrijk Holland en het hertogdom Oldenburg, 2 dln.; C. White, Révolution belge de 1830, 3 vls.; M. Somerhausen, Geschiedenis van België, 2 dln.; Katechismus van het stadhouderschap, 2 dln.; Vaderlandsch Huisboek of verklaringen en beloften van den Stadhouder enz. 5 dln; De Sweedsche bedriegstukken ontdekt; Tractaet van de vrede gemaakt en gesloten tot Nimmegen; M.D. Teenstra, Geschiedenis van de Nederlandsche Overzeesche bezittingen, 3 dln.; Dezelfde, De Nederlandsche West-
| |
| |
Indische eilanden, 2 stukk.; R.J.L. Kussendrager, Natuur- en aardrijksk. beschrijving van Java; A. Kappler, zes jaren in Suriname, 2 dln.; N. Engelhardt, Overzigt van den staat der Nederlandsche Oost-Indische bezittingen onder het bestuur van den Gen. Daendels, en andere, waaronder eenige plaatsbeschrijvingen.
Wat werken van taal- en letterkundigen aard aangaat, te Frankfort heeft zich eene gelegenheid aangeboden om uit de nalatenschap van den Hoogleeraar Creuzer eenen aanzienlijken aankoop te doen van oud Fransche teksten, en werken, de oud Fransche litteratuur betreffende. De Maatschappij heeft die gelegenheid niet ongebruikt laten voorbijgaan, maar eene ruime lastgeving verordend, ten gevolge waarvan de Bibliotheek in het bezit is gekomen van de navolgendé belangrijke geschriften: Raynouard, Lexique roman, 6 vols; Essay d'un glossaire occitanien; Le Parnasse occitanien; E. de Laveleye, Histoire de la langue et de la littérature provençales; F. Diez, Die Poésie des Troubadours; Diez, Leben und Werke der Troubadours; J. Loyseau, Les fabliaux du moyen age; Valaire, Legendes et chroniques suisses; Fauriel, La poésie provençale, 3 vols.; Rothe, Les romans du renard; Chabaille, Le roman du renard, supplement; Barbazan, l'Ordine de chevalerie; Coquillard, Oeuvres, 2 vls.; J.A. Buchon, Chronique de Ramon Muntaner; Dezelfde, Chroniques de Jean Molinet; Dezelfde, Chronique de Godefr. de Paris; Dezelfde, | |
| |
Branche des royaux-lignages; Michel, Chroniques anglo-normandes; Tarbé, Le patois de Champagne; Oeuvres complettes de Godolin; P. Paris, Annales de la monarchie française, 6 vol.; Collin de Plancy, Chronique de Godefroid de Bouillon; Trognon, Histoire du franc Harderad; A. Trognon, Le livre des gestes du roi Childebert III, O.L.B. Wolff, Histoire de Gilion de Trasignyes; Les noèls Bourguignons; Histoire des Seigneurs de Gavres; Halliwel, A dictionary of archaic and provincial words, 2 vols.
Op andere aucties of in den winkel is gekocht: L'abbé Cochet, La Normandie souterraine, sec. edit. 2 vols.; J.C. van Thielen, Etudes archéologiques; Ant. de Moraes Silva, Diccionario da lingua Portugueza, 2 tomi in fol.; C.G. Bouterweck, Screadunga Anglo-Saxonica; A.D. Wackerbarth, Beowulf, enz.
Tot de rubriek der geschenken overgaande begin ik met de vermelding van hetgeen de buitenlandsche academiën en andere vereenigingen van geleerden en letterkundigen ons hebben doen geworden.
Uit België ontvingen wij van de Académie royale des sciences hare Bulletins Tome I-III, de la 2me Série, en haar Annuaire voor 1858; van de Académie d'Archéologie de Belgique, de 3de afl. van het XVde deel harer Annales; van de Société archéologique de Namur de 4de afl. van het Vde deel harer Annales benevens het Rapport sur la situation de la
| |
| |
Société pendant l'année 1858; het Institut archéologique Liégeois zond zijn Bulletin, Tome III, livr. 2; de Sociéte libre d'émulation de Liége haar Annuaire voor 1859 en haar Rapport over 1858; de Société scientifique et littéraire du Limbourg haar Bulletin Tome III, fascic. 2.
Uit Frankrijk ontvingen wij van de Société de l'histoire du protestantisme Français verschillende Bulletins; van de Société de la morale chrétienne haar Journal, Tome VIII. No. 1, 3-6 en IX, No. 1 et 2; van de Société des antiquaires de la Morinie haar Bulletin historique, livr. 26-29 en het Programme du concours de 1859; van de Société des antiquaires de Picardie de Bulletins, Tome VI, 1856-58; van de Académie d'Archéologie, Sciences et Arts du départ. de l'Oise het IIIe deel harer Mémoires; van de Société Dunkerquoise haar Programme pour 1859; van de Société archéologique de Béziers het Rapport sur le concours de 1858.
Uit Duitschland werd ontvangen van de Kaiserliche Akademie te Weenen de Sitzungs-berichte der Philos. Histor. Klasse, band XXIII-XXVIII, 1-3; van de K.K. Geographische Gesellschaft Mittheilungen, Jahrg. I und II; van het Historische Verein für Niedersachsen, zijn 21ste Nachricht en het Zeitschrift Jahrg. 1855 en 1856; van het Museum Carolinum het 18tes Bericht en de 13te Lieferung der Beiträge zur Landeskunde von Oosterreich ob der Ens; van het Verein für Hessische Geschichte und Landeskunde B. VII. Heft 1-4 van zijn Zeitschrift; het Jahres-
| |
| |
bericht der Gesellschaft für nützliche Forschungen zu Trier vom Jahre 1857; Bericht über die Wirksamkeit des Vereins zur Erforschung der rheinischen Geschichte zu Mainz am 11 Juni 1856; de Annalen van het Verein für Nassauische Alterth. und Geschichtsforschung B.V. Heft 1; van het Historische Verein von und für Oberbayern het Archiv B. XVII. Heft 3 en B. XVIII. H. 1 en 2; Periodische Blätter der Vereine zu Kassel, Darmstadt, Frankfurt a. Main und Wiesbaden, No. 1-5; het 23ster Jahresbericht des Vereins von Schwaben und Neuburg; het Archiv für Frankfurts Geschichte und Kunst, H. 8; het Zeitschrift des Ferdinandeums für Tirol und Voralberg, H. 8, Folge III; het 26ste Jahresbericht van het Historische Verein in Mittelfranken; Mittheilung van het Gesellschaft des Osterlandes, B. IV, H. 4.; Mittheilungen an die Mitglieder des Vereins für Geschichte und Altherthumskunde in Frankfurt a. Main No. 2; Mittheilungen der K.K. Mährisch Schlesischen Gesellschaft zur Beförderung des Ackerbaues, der Natur- und Landeskunde in Brünn, 1858; Bericht über die für das Museum in Basel erworbene Schmid'sche Sammlung von Altherthümer; van het Hennebergische Verein Neue Beiträge zur Geschichte des deutschen Alterthums Lief. 1.; van het Historische Verein für Krain Mittheilungen Jahrg. XI und XII; van het Verein te Osnabrück Mittheilungen, B. I-V.; van de Gesellschaft für Pommersche Geschichte Baltische Studien, Jahrg. XVII. Heft 1.; van het Historische | |
| |
Verein von Unterfranken und Aschaffenburg het Archiv, B. XIV. Heft 3; van het Römisch Germanische Central-Museum te Mainz, Die Alterthümer der heidnischen Vorzeit; van het Verein für Siebenbürgische Landeskunde het Archiv, N. Folge B. III, Heft 2, 9 Schulprogramme en het Jahresbericht für das Vereinjahr 1857-58; van het National-Museum te Nürnberg, 12 exemplaren van het Vierte Jahresbericht en den Anzeiger für Kunde der deutschen Vorzeit.
Uit Zwitserland ontvingen wij het XIIIde, XIVde en XVIde deel der Mémoires et documents publiés par la Société d'histoire de la Suisse Romande; uit Rusland de Verhandlungen der gelehrten Esthnischen Gesellschaft zu Dorpat.
De buitenlandsche geleerden en letterkundigen, deels leden onzer Maatschappij, die hunne belangstelling lieten blijken door het schenken van boekwerken, zijn de Heeren: A. Fahne von Roland, die 4 boekwerken zond van genealogischen en oudheidkundigen aard, gedeeltelijk voor de geschiedenis van Gelderland belangrijk, Dr. A. Kuhn (4), E.F. Mooyer (3), Dr. J.W. Steiner (1), Dr. O. Klopp (1), Dr. L.H. Euler (1), Dr. A. Ubbelohde (1), R. Chalon (6), K. Nys (5), A. Pictet (2), U. Capitaine (1), A. Clavareau (1), Ch. Grandgagnage (1), H.C. Murphy (2), de Abt J. Corblet (1), de Marquis de la Rochefoucauld-Liancourt, L. de Baecker (1), Dr. W.L. Holland (1), P. Lansens (1), E. Rosseels (3), Sleeckx (1), A.D.R. (1), H.F. (2), J.J. Dehin (1). Van den Heer | |
| |
Perthes te Gotha, C.W.M. van de Velde (ons medelid) Map of the Holy Land, 8 bladen in portefeuille, en Memoir to accompany the map of the Holy Land.
Ook de vaderlandsche Zustergenootschappen en andere Collegiën hebben ons hunne gewone jaarlijksche geschenken niet onthouden. De Kon. Academie van Wetenschappen zond ons de Verslagen en Mededeelingen harer beide Afdeelingen; van die voor de Natuurkunde D. VII, Stuk 3, D. VIII en IX, 1; van die voor de Letterkunde D. III, 3, D. IV, 1 en 2., den Catalogus harer boekerij; het eerste deel harer Verhandelingen, hare Jaarboeken over 1857 en 58, en het Programma van het Hoeufftiaansche legaat; het Historisch Genootschap, gevestigd te Utrecht zijne Kronijk 1857 en 58, Berigten, D. VI. St. 2.; en van den Codex Diplomaticus D. V, 2de Serie; het Provinciaal Utrechtsch Genootschap het verslag van de Algemeene Vergadering van Junij 1858; het Prov. Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant zijne Handelingen over 1858 en den Catalogus zijner Bibliotheek; het Friesch Genootschap van Geschiedenis, Oudheid en Taalkunde zijn dertigste Verslag; van het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen het XXVIste deel harer Verhandelingen, het zesde deel van het Tijdschrift voor Indische Taal-, Land- en Volkenkunde en Dr. P. Bleeker, Ichthyologiae Archipelagi Indici prodromus; van de Commissie voor internationale ruiling van voorwerpen van wetenschap en kunst haar Rapport over 1858, en 4 boekgeschenken; van het | |
| |
Ministerie van Binnenlandsche Zaken het 13de deel der Publications de la Société pour la recherche et la conservation des monuments historiques dans le Grand-Duché de Luxembourg en de Vlaamsche Commissie. Instelling, beraadslagingen, verslag, officieele oorkonden; alsmede D. I en II van het Recueil des Traités et conventions conclues par le royaume des Pays-Bas avec les puissances étrangères, depuis 1813 jusqu'à nos jours; van het Ministerie van Marine den Catalogus der verzameling van modellen van het Departement van Marine; van de Collegiën der Curatoren van onze Hooge-Scholen de Annales Academici 1854-1855; van het Stedelijk Bestuur van Leiden het Verslag gedaan door Burgemeester en Wethouders aan den Gemeente-raad; van het Stedelijk Bestuur van Amsterdam het IVde deel van den Catalogus der stedelijke Bibliotheek; van het Bestuur van Arnhem den Catalogus van de openbare bibliotheek te Arnhem; van de Directie der Overijselsche vereeniging tot ontwikkeling van provinciale welvaart het Verslag over 1858; van den Heer Rector van het Gymnasium te Leiden het Twintigste Verslag aangaande den staat van het Gymnasium.
Op nieuw hebben jeugdige en oudere geleerden en letterkundigen in ons Vaderland, wien de eer van het lidmaatschap onzer Maatschappij nog niet is te beurt gevallen, bewijzen van hulde aan haar toegebragt door het schenken van de vruchten van hun brein. Mr. J.F.B. Baert schonk zijn academisch proefschrift over | |
| |
Adam Smith en zijn onderzoek naar den rijkdom der volken; Dr. J.A. Lamping Pauli Apostoli de praedestinatione decreta; Dr. H. Roodhuyzen Jr. zijn proefschrift over Het leven van Guilhelmus Gnapheus, een der eerste hervormers in Nederland; Dr. J. du Marchie Servaas zijne Disquisitio de vita et scriptis Eligii; Dr. J. Wiarda zijn proefschrift over Huibert Duifhuis, den prediker van St. Jacob; Mr. J.B.H. van de Mortel, Overzigt van den gebrekkigen staat der waterlossing van de Maaspolders en van de landen in de omstreken van 's Hertogenbosch; Dr. J.N. Ramaer drie geschriften van geneeskundigen inhoud en eene Openings-rede; de Heer M. Roest (Chaloeda) drie stukken betreffende Muys van Holy en eene Bijdrage tot de geschiedenis der Joden. Mevrouw de Wed. Lastdrager stond aan de Maatschappij af een apparatus voor eene historia litteraria door wijlen haren echtgenoot in hds. nagelaten.
Talrijk en deels zeer aanzienlijk en belangrijk zijn de geschenken, waarmede sommige leden der Maatschappij haren boekenschat hebben verrijkt. De tijd en het geduld der geëerde Vergadering zouden ongetwijfeld veel te kort schieten, indien ik de titels van al die werken ging vermelden. Zeker zal zij zich zelve de verveling van het aanhooren en mij de moeite van het oplezen willen besparen, doch mij vergunnen eenige weinige uitzonderingen te maken. In de eerste plaats vermeld ik het geschenk van Ds. J.J. van Voorst te Amsterdam, die aan de Maatschappij de vergunning heeft gegeven om in de auctie zijner be- | |
| |
roemde boekerij voor zijne rekening tot een bedrag van ƒ 150 aan te koopen; voorts schonk Dr. C. Leemans behalve negen andere werken een manuscript, grootendeels van de hand van Mr. C. Wygaers, behelzende de Costuimen van Heusden; de Heer K.J.R. van Harderwijk de vervolgen op zijn Biographisch Woordenboek, in handschrift 3 bundels gedichten van wijlen ons medelid den Heer J. van Harderwijk Rz., benevens nog twee andere werken; Dr. J.C. Drabbe een volledig evemplaar van de Leidsche Courant van 1858; de Heer A.C. Kruseman, de verdienstelijke uitgever van Bilderdijks Dichtwerken vulde zijn vroeger begonnen geschenk aan en zond vervolgens het 1e en 2e deel der Gedichten van Vrouwe K.W. Bilderdijk; Dr. Wap liet ons naar gewoonte zijn tijdschrift Astrea J. VI toekomen; Mr. J.H. van Lennep ging voort met ons de Navorscher te zenden; Mr. J.T. Bodel Nijenhuis het tijdschrift De Vereeniging, Christelijke stemmen, benevens nog 14 andere werken; Prof. J. de Wal, 33 geschenken; L.A.F.H. Baron van Heeckeren 32, Prof. M. de Vries 5, Mr. H.J. Koenen 5, Dr. J.T. Bergman 5, Prof. H.W. Tydeman 3; de Heeren Mr. L. Ph. C. van den Bergh, Dr. L.J.F. Janssen, Ds. H.M.C. van Oosterzee en G. van Reyn, zonderden ieder een boekwerk uit hunne eigene verzameling af.
Voorts hebben een aantal leden een exemplaar geschonken van de werken, in den loop van dit jaar, of vroeger door hen of onder hun toezigt uitgegeven; namelijk de Heeren: D'Auzon de Boisminart 1, Dr. | |
| |
R.C. Bakhuizen van den Brink 1, Mr. L. Ph. C. van den Bergh 1, D.J. den Beer Poortugaal 1, Dr. H.R. de Breuk 1, Dr. W.G. Brill 1, M.F.A.G. Campbell 1, Prof. P.O. van der Chijs 1, G.H.M. Delprat 1, S. van Deventer 1, Mr. J. Dirks 5, F.A. Ebbinghe Wubben 1, W. Eekhoff 4, Dr. Engelbregt 1, Mr. U.A. Evertz 1, Jhr. W.I.C. Rammelman Elsevier 1, Mr. H.O. Feith 2, Dr. R. Fruin 2, Ds. B. te Gempt 1, Dr J.H. Halbertsma 1, Dr. A. Hirschig 3, J. Honig 1, L.A.F.H. Baron van Heeckeren 1, Dr. L.J.F. Janssen, Mr. H.J. Koenen 3, Prof. F.G. Krieger, G. Kuyper 1, Mr. L.E. Lenting 3. P.A. Leupe 3, Dr. L.J.F. Meyboom 1, F.C. van der Meer van Kuffeler 1, F. Muller 3, J.J. Nieuwenhuis 1, Mr. I.A. Nijhoff 4, P. Nijhoff 2, Ds. H.M.C. van Oosterzee 1, S.A.J. de Ruever Groneman 1, Dr. R.C.H. Römer 1, Prof. J.H. Scholten 1, Dr. G.D.J. Schotel 1, A.D. Schinkel 1, Dr. G. Acker Stratingh 1, W.H. Suringar 3, Dr. W.H.D. Suringar 2, Dr. E.B. Swalue 3, J.A. Susanna 1, Mr. L.J.A.W. Baron Sloet 2, Prof. J.H. Stuffken 1, Dr. W.R. Veder 1, Prof. G.W. Vreede 4, Mr. A. de Vries 2, Mr. J. de Vries 2, C.W.M. van de Velde 2, Prof. J. van Vloten 5, Dr. J.J.F. Wap 1, T. van Westhreene Wz. 1, Dr. L.A. te Winkel 2.
Uit het vermelde zal men moeten besluiten, dat de vermeerdering, die de boekenschat der Maatschappij ook dit jaar heeft ondergaan, aanmerkelijk mag heeten, en dat wij nog veel verwachten, deels als geschenken van den Heer van Voorst, deels als aankoopen in de | |
| |
auctie van Prof. L.G. Visscher. Rekent men de vervolgdeelen niet mede van werken waarop is ingeteekend of van periodieke geschriften van Maatschappijën en andere vereenigingen, dan bedraagt het aantal gekochte boeken ruim 200 nummers, dat der geschenken omtrent 260.
Onze zegelverzameling heeft dit jaar geene verandering ondergaan; zij geniet uit den aard der zaak minder belangstelling dan de Bibliotheek.
Het zij mij vergund mijn verslag te eindigen door den edelmoedigen begunstigers der Bibliotheek uit naam der Maatschappij openlijk dank te zeggen voor hunne belangelooze opofferingen, en de beide Verzamelingen in de voortduring van hun welwillend aandenken aan te bevelen.
Leiden, Mei 1859.
De Bibliothecaris, L.A. te Winkel.
|
|
Auteursrechtvrij