Internationale Revue i 10 1927-1929

[p. 86]

Project M. Stam 1926
Rokin en Dam

Het hiermee aangeduide deel der binnenstad is geen woonwijk en geen industriewijk, maar een centrum van kantoren, terwijl zich in de onmiddellijke nabijheid de gezellige winkelstraten met restaurants en theaters bevinden.

De stad groeit; aan alle kanten ontstaan nieuwe woonwijken - de binnenstad zal steeds meer haar karakter verliezen en meer en meer een uitgesproken zakencentrum worden. De ondenkbaar hooge grondprijzen en de concurrentie in het zakenleven dwingen tot een volkomen ‘ausnützen’ zoowel van de grondstukken als van de door bouwverordeningen toegestane bouwhoogten en -diepten. De concurrentie in het zakenleven, de bestaansstrijd zal er toe leiden, dat ieder bouwwerk, dat iedere verdieping tot de laatste kwadraatmeter gebruikt wordt, dat ieder stukje ruimte het geld moet opbrengen.

De oeconomische factoren zullen tot consequentie dwingen; deze dwang zal zoo sterk zijn, dat men geen genoegen meer neemt met bruikbare kantoorlokalen en bruikbare warenhuizen, maar alleen met kantoorlokalen en warenhuizen die een maximum aan bruikbaarheid bezitten.

De oeconomische factoren en de concurrentie voeren in de auto-industrie tot uiterste bruikbaarheid en tevens tot uiterste besparing van materiaal, van eigen gewicht.

Dezelfde oeconomische factoren zullen ook in de bouwkunst dwingen uiterste

TOTAAL OVERZICHT DER BEBOUWING VAN HET ROKIN- EN HET DAMTERREIN

[p. 87]

bruikbaarheid na te streven, materiaal en eigen gewicht te sparen.

De bouwkunst zal er mee gediend zijn: ze zal winnen aan consequentie, duidelijkheid en eerlijkheid.

VOLGENS DIT PROJECT KUNNEN IN DE BINNENSTAD 14700 M². BUREAU- OF WARENHUIS RUIMTE GEWONNEN WORDEN, BENEVENS STANDPLAATS VOOR 120 AUTO'S, ZONDER DAT HET VERKEER DAARDOOR BELEMMERD WORDT.

Met de voorliggende schetsen voor de bebouwing van het Rokin en het Damterrein is het karakter van een zakencentrum aanvaard en is getracht, niet slechts aan directe behoeften (verkeer, bureau-ruimten, auto-park) te voldoen, maar te laten zien welke mogelijkheden met de hedendaagsche middelen nog open staan. Er is getracht het karakter der ‘Ausnützung’ niet ondanks maar ter wille van de menschelijke behoeften door te voeren.

Het verkeer. Er zijn plannen in bewerking voor een tramverkeer met 4 banen. Dit systeem brengt gevaar met zich en het beoogde resultaat van snelle verbinding met de buitenwijken der stad wordt niet bereikt. Bedenkt men daarbij, dat de tram als vervoermiddel gedurende de laatste jaren in de groote steden van Europa een kwijnend bestaan lijdt en dat zij in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag voortbestaat omdat zij van gemeente wege tegen de concurrentie der autobusondernemingen beschermd wordt, dan is het duidelijk, dat naar andere verkeersmiddelen moet worden omgezien. Het hier gekozen verkeersmiddel, dienende voor het snelverkeer, is een hoogbaan opgehangen aan kabels op ongeveer gelijke wijze als de snel verbinding, die thans tusschen Parijs en St. Denis tot stand gebracht wordt.

BEBOUWING MIDDEN-DAMTERREIN

[p. 88]

STRAATPROFIEL VAN HET ROKIN SCHAAL 1:500

Deze hoogbaan, aangedreven door een propeller, kan groote snelheid bereiken en gemakkelijk eenige stijging overwinnen. Op deze wijze is ook een verbinding met de overzijde van het Y, dwars over het Centraal Station mogelijk.

De verbinding met Amsterdam-Zuid zou langs de Reguliersgracht loopen. Het midden-Damterrein is wel de aangewezen plaats voor een station dezer hoogbaan; immers, de verkeersmiddelen zijn hoofdorganen in het stadsleven en deze organen komen zeker de hoofdpunten in onze steden toe.

Bebouwing. Over de volle lengte van het Rokin en tevens op het Dam-terrein werd een bebouwing geprojecteerd. Daar men in de binnenstad rekening te houden heeft met een zeer groot aantal voetgangers en het toenemende autoverkeer een vrij uitzicht absoluut wenschelijk maakt, werd besloten de beganegrond-verdieping niet uit te bouwen, doch de trottoirs onder de bouwblokken te verleggen. M.a.w. de bouwblokken

BEBOUWING ROKIN TER HOOGTE VAN DE KRUISING VAN HET SPUI

staan op pijlers, de geheele begane grond is open, men kan doorkijken van straat tot straat. Aan de kolommen kunnen glasvitrinen aangebracht worden, welke te verhuren zijn aan modehuizen etc. Trappen (escaliers roulants) geven toegang tot de hoogbaan, tot restaurant, hotel of tot de bureauruimten.

Autostandplaats. Het is noodzakelijk in de directe nabijheid van kantoren en warenhuizen een gelegenheid te scheppen voor wachtende auto's. Over de geheele lengte van het Rokin zou hiertoe de mogelijkheid bestaan. Ook omnibus-diensten zouden hier een standplaats kunnen hebben.

R'DAM 1926