De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 4

[p. 377]

Miss Cookson uit New-York.
Roman uit het Duitsch van Heinrich Lee.
(Vervolg en slot van blz. 371.)

Stootenderwijze, half stikkend, met gebogen hoofd kwam het laatste er uit, maar dat was de boete, die zij zichzelve had opgelegd en die zij nu in vervulling moest brengen.

Zonder iets te zeggen had hij haar aangehoord.

‘Maar wat wil je dan van

hondenweer. Naar de schilderij van B. Genzmer. (Zie blz. 382.)

mij?’ vroeg hij nu.

‘Dat ge mij vergeeft!’

‘Ik heb je niets te vergeven.’

Op zijn lijdenssponde, in de slapelooze nachten had hij over alles nagedacht, en nu verlichtte het hem dat hij het kon uitspreken.

‘Ik heb je niets te vergeven,’ herhaalde hij; ‘je bent slechts de bewerkster van mijn lot geweest. Ik wilde het geluk van mijn leven met een leugen opbouwen en gij hebt het verwoest, gij hebt waarheid gebracht tusschen Bell en mij. Ik ben niet boos op je.’

‘Zooals gij mij nu vergeven hebt, zal Bell het jou doen,’ sprak zij; ‘gij zult beiden nog gelukkig worden.’

Zou hij haar de volle waarheid bekennen? haar zeggen, dat Bell, die volgens de wet nog zijn vrouw was, zich reeds met een ander getroost had?

Waarom vervulde deze gedachte, waarmee hij zich toch werkelijk reeds voldoende vertrouwd had kunnen maken, zijn nog altijd zwakke hersens met een brandend gevoel? Hij meende dien smaad reeds lang in zijn binnenste begraven te hebben. Nu evenwel deze vrouw, die aan zijn bed zat, de zaak weer ophaalde, werd hij opnieuw met woede en smart vervuld.

‘Zwijg!’ riep hij uit.

Zij begreep hem niet. Zij zag slechts dat er iets was, dat zij niet wist, iets dat haar met angst en schrik vervulde. Zij ondervroeg hem, zij drong bij hem aan.

‘Zwijg!’

Het klonk nu gillend door de zaal. Zijn gelaat was purperrood geworden en in zijn oogen kwam een onheilspellende gloed.

De oppasser snelde toe, een tweede liep om den dokter. De overige patiënten hadden zich in hun bedden opgericht; bevend was Ottilie opgestaan en deed een paar passen achteruit.

‘Kalm, kalm,’ sprak de oppasser en drukte den nu in wilde koortsfantasieën zich luchtgevenden zieke in het kussen terug.

De dokter kwam en zag dadelijk, wat er gebeurd was.

‘Ik moet u verzoeken, mevrouw,’ sprak hij, ‘u dadelijk te verwijderen. Ga met die dame mee,’ beval hij aan den oppasser.

De man deed het; eerst buiten kwam zij weer tot bezinning.

Wat was er gebeurd?

Men liet haar niet meer bij den patiënt, eerst tegen den avond gelukte het haar den dokter nog eens te spreken.

Hij zag er zeer ernstig en daarbij boos uit.

‘Mijnheer Herwarth is weer ingestort,’ zei hij kortaf, ‘en ik vrees, mevrouw, dat u er de schuld van zijt.’

‘Ik?’ stamelde zij.

‘Ik heb u bij den patiënt toegelalen met de uitdrukkelijke bepaling, dat ge niets zeggen zoudt, dat hem kon opwinden. Dat hebt u evenwel niet gedaan.’

Ottilie werd bij deze verklaring wanhopig, maar de jonge dokter had geen medelijden met haar. Zij wilde nu alleen nog maar weten, of de toestand van den patiënt gevaarlijk was.

‘Zijn leven staat op het spel,’ klonk het antwoord. Toen verwijderde hij zich, Ottilie alleen achterlatend.

XIII.

De oorlog was ten einde. De Vereenigde Staten vierden

[p. 378]

jubelend hun overwinning. Te Longbranch in het aardige Zwitsersche huisje had men een gewonde ter verpleging.

Het was Fred, die voor Manilla een schot in den schouder gekregen had en naar huis gezonden was; hij bevond zich nu op weg van genezing. Hij lag in een rieten stoel, die op de veranda stond, terwijl er van uit den tuin een warme en toch frissche lucht kwam; naast hem zat een lief, jong meisje, dat hem uit een boek voorlas. Het was Duitsch. Weliswaar kon Fred van het voorgelezene niet veel begrijpen, want wat hij op school van de Duitsche taal geleerd had was hij reeds lang weer vergeten; maar al verstond hij er slechts enkele gedeelten van, dan verschafte het toeluisteren hem toch reeds een buitengewoon genoegen. Nooit had hij gedacht, dat de Duitsche taal zoo welluidend was. Of kreeg hij dezen indruk slechts door haar die las? Urenlang kon hij naar haar zitten luisteren.

Zij waren nu nog veel meer alleen dan vroeger, vóór hij ten oorlog gegaan was. Bell had niet den minsten aanleg voor ziekenverplegen en stilzitten.

‘Ik geloof, dat ik mijn gezonde zenuwen niet meer heb,’ had zij eens gezegd; ‘laat mij dus, want ik ben slecht geschikt voor gezelschapsdame, en bovendien, zonder mij zult ge het beiden ook wel kunnen schikken.’

Bij zijn terugkeer had zij er op aangedrongen, dat hij bij haar verpleegd zou worden. Overigens was zij den meesten tijd alleen, zij wilde het zoo, of zij reed naar New-York, waar zij allerlei geheimzinnige zaken te doen had.

Nu was Fred thuis en had de proef genomen, zooals Bell verlangd had; hij wist nu, dat zijn toekomstig geluk lag in de kleine handen van Karla. Zij had verdriet. Verdriet om haar broer. Waarom kon hij haar niet helpen? Waarom kon hij hem haar niet terugbezorgen? Nu haatte hij hem niet meer.

En toch wenschte hij menigmaal, dat zij dezen broeder, om wien zij treurde en heimelijk tranen vergoot, nooit mocht weerzien, opdat hij zelf de eenige zou zijn, die beschermend de armen om haar kon uitstrekken, want zij had die noodig, haar geheele wezen snakte er naar.

Hij trachtte niet meer te verstaan, wat zij zei, hij luisterde slechts naar haar stem. Hij zag haar in het gelaat; hij kende iederen trek en toch kon hij er nooit genoeg van krijgen. Hoe heel anders was toch zijn liefde tot Bell geweest. Bell had hij als een slaaf, als een knecht bemind. Maar dit meisje had hij lief als haar beschermer en hij schaamde zich nu plotseling over zijne vroegere liefde.

‘Karla,’ viel hij haar in de rede, en noemde haar voor 't eerst bij haar voornaam, ‘zijn alle meisjes in Duitschland zooals gij?’

Zij beantwoordde zijn vraag niet en sprak alleen: ‘Begin je weer?’

Hij hield haar hand vast en zei: ‘Karla, ik heb je lief, wil je mijn vrouw worden?’

Tevergeefs trachtte zij zich los te maken en te vluchten; hij hield haar vast.

‘Karla - ja?’

Zonder te kunnen spreken schudde zij eindelijk het hoofd en haar gelaat werd zoo rood als de pioenen in den tuin.

Eindelijk meende hij te begrijpen waarom zij het hoofd schudde; zij wilde zelve niet gelukkig zijn zoolang zij om haar broeder treuren moest.

‘En als hij nu eens dood is?’ vroeg hij.

De tranen stroomden haar langs de wangen en zij trok zich los.

Zij vluchtte het park in en viel op een plek waar niemand haar zien kon op een bank neer. Wel waren haar wangen nog nat, maar zij voelde zich zoo gelukkig, dat zij het niemand zou kunnen zeggen. Fred Bennet wilde haar tot vrouw hebben.

Van den rijweg hoorde men een rijtuig aanrollen, dat voor de tuinpoort stilhield.

Een in 't zwart gekleede gesluierde dame steeg er uit. De koetsier, die zijn geld reeds ontvangen had, reed weg en de dame trad op de poort toe om de bel over te halen.

Karla had haar reeds gezien; zij snelde dus op de dame toe en opende de poort.

De dame sloeg haar sluier op; Karla kromp ineen.

‘Ottilie!’

Verschrikt staarde zij in een bleek, onbeweeglijk gelaat.

‘Gij hebt van mij niets te vreezen,’ sprak zij. ‘Ik kom voor Bell, waar is zij?’

Karla was nog als verlamd; toen antwoordde zij, dat Bell niet thuis was.

‘Dan zal ik wachten, tot zij komt.’

Zij sloeg een zijpad in en liet Karla alleen staan. En deze waagde het niet haar te volgen - haar, de bewerkster van al het ongeluk, dat over hen gekomen was.

Zij ging terug naar huis, maar niet naar de veranda, waar Fred Bennet nog alleen was. Hij zag er zeer vergenoegd uit en mompelde voortdurend drie Duitsche woorden: ‘Ich liebe dich, ich liebe dich!’

Het trof bizonder dat Bell's beste vriendinnen en voornamelijk Bessie Wellingford nu te veel met de politiek en de feestelijkheden ter eere van de terugkeerende strijders te doen hadden, om zich veel met Bell te bemoeien. Ook de heer Westheim kwam niet meer, want de oorlog had werkelijk afbreuk gedaan aan zijn zaken, en zoo was hij, zonder zelfs afscheidsvisites te maken, weer naar Europa vertrokken.

Ook was de nieuwsgierigheid van degenen, die wilden weten wat Bell op haar geheimzinnige tochten in New-York deed, spoedig bevredigd. Zij begaf zich in de armste stadswijken, op de treurigste zolderkamertjes en duffe kelders, waar hulpelooze armen en zieken lagen. Zij werd daarbij vergezeld door twee loontrekkende dienaren, die haar naam niet wisten, en die ieder een groote mand met kleeren en eetwaren droegen. Waar zij heen ging was het of een engel uit den hemel haar intrede deed; slechts één ding had zij niet met de engelen gemeen - zij deelde hare gaven uit zonder opgewektheid.

De hongerigen, de naakten, de koude lijdenden prezen haar als een weldoenster, en toch was haar weldoen slechts het middel om een inwendige stem tot zwijgen te brengen, de stem: ‘Ge hebt hem tot vertwijfeling gebracht, misschien wel in den dood gedreven. Ge hebt hem niet willen gelooven, al verdiende hij het ook, zelfs toen hij de bewijzen gaf. Nu geloof je hem, nu heb je berouw en nu is het te laat.’

Niemand wist, wat er in haar omging, ook Karla en Fred niet, want in hun tegenwoordigheid waagde zij het niet van hem te spreken.

Ook haar oude vriend Hitchock liet zich niet meer zien. Hij bekommerde zich niet meer om haar, hij had haar zijn vriendschap opgezegd.

En toch - was het zoo niet het beste? Dat hij dood voor haar was en zij voor hem? En was hij werkelijk gestorven, ook dat was goed. Dan was tenminste alles uit. Maar wat kwelde haar dan nog, afmattend als een ziekte, die haar ten onder deed gaan?

Het was de leugen, die zij hem nageroepen had, de misdaad, die zij aan zichzelve begaan had. De leugen, en altijd weer de leugen, die nu onuitroeibaar was en zich aan haar vasthield, totdat zij er in stikken zou. ‘Het is niet waar, ik ben je altijd trouw gebleven!’ Als zij hem deze woorden, waar hij ook was, onder de levenden of onder de dooden, maar had kunnen toeroepen! Het was het eenige, het laatste wat haar te wenschen overbleef. Haar yacht lag ongebruikt in de haven en de bootslieden hadden een gemakkelijk leven. Haar paarden werden door de stalknechts bereden en haar paarlen en edelgesteenten lagen in de staatsbank veilig opgeborgen. Er was niets, wat haar meer genoegen verschafte, noch de voorgenomen en dan weer opgegeven reis om de wereld, noch de tijding van overwinningen door

[p. 379]

haar volk behaald, noch haar boeken. Zij was moe geworden. Als zij arm geweest was, dan had zij tenminste moeten werken en had haar leven een doel gehad, evenals dat van andere arme meisjes. Maar zelfs de zorgen voor haar schatten waren haar ontnomen, daar had zij ambtenaren voor.

De woorden van een Duitsch dichter kwamen haar voor den geest: ‘Een onnut leven is een vroege dood!’ Ja, waarom leefde zij nog, waarom?

Behalve de tuinpoort had het aardige Zwitsersche huisje aan den zijkant nog een kleinen, verborgen ingang. Hier hield Bell's rijtuig stil, hier steeg zij uit.

Karla kwam haar tegemoet.

‘Bell, er is iemand, die je wenscht te spreken,’ sprak zij.

Uit de boomgroepen, die het huis omgaven, kwam een zwarte gestalte te voorschijn.

‘Ottilie!’ klonk het van Bell's lippen.

Toen stonden zij sprakeloos tegenover elkaar.

‘Kom mee!’ sprak Bell en ging voor.

Een paar minuten later waren zij alleen.

‘Bell,’ begon Ottilie, ‘ik kom niet voor mij zelve, maar om hem. Wij hebben hem beiden liefgehad. Terwijl wij hier staan, sterft hij misschien, en ik heb hem gedood. Zeg mij, wat er tusschen jullie gebeurd is; er moet iets zijn, wat ik nog niet weet, en daaraan zal hij sterven!’

‘Bell riep uit: ‘Ge weet dus, waar hij is?’

‘Ik kom van hem vandaan.’

Tien minuten later reed Bell's rijtuig weer naar New-York terug, en in plaats van één dame zaten er nu twee in. En al waren er op de geheele wereld geen twee wezens die elkaar zoo haatten als deze beiden, dan was er toch een stervende man om wien zij het in dit uur vergeten moesten.

Het rijtuig hield voor het Presbyteriaansch hospitaal stil. De portier bracht de dames in de wachtkamer; spoedig daarop verscheen een oude heer met witten baard, de chef-arts.

Wat hij haar meê te deelen had, was, dat de toestand van den patiënt alle opwinding, zelfs de geringste, ten strengste verbood.

‘Als ik hem maar eens zien mocht,’ sprak Bell toonloos.

De oude heer vroeg in welke familiebetrekking zij tot mijnheer Herwarth stond.

‘Ik ben zijn vrouw,’ antwoordde zij.

Maar dit maakte niets uit; het gevaar voor instorten was te groot. Het eenige wat de dokter voor haar doen kon, was haar het kantoor aanwijzen, waar zij iederen dag inlichtingen omtrent haar man kon komen inwinnen.

Bell reed niet naar Longbranch terug. Zij ging naar haar woning in de stad, om voortaan in de nabijheid van het hospitaal te blijven. Ottilie vergezelde haar.

En weer verliepen er weken. Ten tweede male had Herwarth's krachtig lichaam over den dood gezegevierd. Het eerste bezoek, dat de herstellende ontving en ontvangen mocht, was van een aan den chef-arts welbekend vriend, den heer Hitchock.

Op zekeren dag namelijk had zich bij Hitchock een dame laten aandienen: het was Bell, die hem verzocht, haar te helpen. Zij vertelde hem alles, wat Ottilie haar had meegedeeld - dat hij, die uit haar leven verdwenen was, was weergevonden, dat hij bijna gestorven was - niet door zijn ongeluk, niet aan zijn wonden, maar wel daar hij dacht, dat zij haar liefde aan een ander geschonken had. En juist daarom kwam zij, opdat haar oude vriend haar zou helpen, opdat hij, zoodra de dokter het toestond, tot hem zou gaan, om hem van dien last, die hem zoo drukte, te bevrijden.

‘Ik zal het doen,’ zei Hitchock.

Het was een heerlijke Octobermorgen. Onder het reeds geel geworden bladerendak van den tuin van het Presbyteriaansch hospitaal liepen twee mannen heen en weer; de eene, een oude heer met een gladgeschoren, lang gezicht, op wiens strakke trekken nu een uitdrukking van groote tevredenheid zichtbaar was; de andere nog jong, met hooge, statige gestalte, op wiens bleek gelaat - waarop toch reeds de eerste teekenen van terugkeerende gezondheid waarneembaar waren - de sporen van doorgestaan lijden en tevens van groot geluk zichtbaar waren.

Het laatste wat Hitchock zijn jongen vriend van de hem gedane opdracht mee te deelen had - altijd met in aanmerking nemen van diens nog zwakken gezondheidstoestand, want ook goede berichten kunnen, wanneer zij onvoorzichtig worden meegedeeld, nadeelig werken - was nu afgedaan. Spoedig zou hij het hospitaal kunnen verlaten en dan zou Bell hem wachten. Zij wenschte een onderhoud met hem te hebben. Waarover? Ook dat had Hitchock hem verteld. Zij wilde een goed woord doen voor haar neef, voor den man van wien zij hem had doen gelooven, dat zij hem liefhad. Maar degene, die Fred Bennet beminde, was Karla; doch deze, hoewel zij ook Fred liefhad, wilde van geen trouwen weten. Haar leven, zeide zij, hoorde haar broeder toe, want zij was nu de eenige die hem overgebleven was. Dat was nu de reden, dat Bell hem wenschte te spreken. Hij zou Karla van haar eigenzinnigheid wel weten te genezen. ‘Mij zal zij wel gehoorzamen,’ sprak Herwarth, terwijl hij zich op een bank liet neervallen, want hij was moe van 't loopen, ‘zij moet gelukkig worden.’

‘En gij?’

Bij deze vraag teekende Hitchock met zijn stok figuren in het zand. Hij dacht er op dit oogenblik aan welk een goed idee het van hem geweest was, in overleg met zijn Duitschen collega, het scheidingsproces van dit huwelijk een weinig op de lange baan te schuiven, zoodat het ook nu nog niet geëindigd was.

Herwarth schudde het hoofd. ‘Ik weet, wat ge meent, mijnheer Hitchock,’ sprak hij, ‘maar dit rust in het graf. Iedere schuld wreekt zichzelf en zoo heeft zich ook de mijne gewroken. En toch pluk ik van het graf, waarin mijn geluk rust, nog een takje tevredenheid, want Bell veracht mij niet meer, en haar beeld staat weer rein voor mij als vroeger. Een zeer groot geluk is slechts zeer weinigen beschoren, misschien kunnen ook maar weinigen het verdragen. Daarom - dat heb ik door mijn lot geleerd - moet de mensch met weinig tevreden zijn. Bell's vergiffenis, haar achting, de herinnering aan haar, Karla's veiligheid in de armen van een rechtschapen man, die haar liefheeft - dat alles zal mijn geluk zijn, en het zal mij kracht geven om verder te leven en te werken.

Beiden stonden op. Mr. Hitchock bracht zijn jongen vriend in huis terug; van daar sloeg hij den weg in naar de vijfde Avenue.

Karla en Fred stonden hand aan hand aan het venster en keken op straat.

De vijfde Avenue is daar, waar de huizen der millionairs staan - omdat er geen winkels zijn, vrij stil. Ook waren van de meeste huizen de jaloezieën neergelaten, daar de bewoners zich nog op de badplaatsen bevonden.

Om den hoek verschenen twee heeren, een oude en een jonge.

‘Hij is het,’ sprak Karla, die hem het eerst herkende.

Zij zei het zacht, opdat slechts Fred het verstaan zou; maar ook andere ooren hadden het gehoord.

Bell drukte beide handen op haar kloppend hart.

‘Wil ik gaan?’ vroeg Ottilie.

‘Neen - blijf!’

Alle vier hoorden, hoe beneden de huisdeur geopend werd; een bediende trad binnen en zei dat de heeren zich in de zijkamer bevonden.

[p. 380]

Karla wilde naar de deur snellen, maar bleef voor Bell staan.

‘Neen, gij moet eerst alleen met hem zijn,’ sprak zij.

Van de twee mannen, die in de kamer wachtten, sprak geen van beiden een woord.

Een gordijn werd terzijdegeschoven en een vrouwengestalte zichtbaar. Bleek en schoon en stom, stond zij daar. Zij hief de armen op en breidde ze uit, als kon zij niet anders en gaf zij aan een inwendigen aandrang gehoor. Zoo zag zij hem aan.

‘Bell!’ riep hij uit, snelde op haar toe en trok haar tot zich, en hun lippen vonden elkaar in den kus der nooit gestorven liefde.