De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 4

[p. 349]

De tentoonstelling te Dusseldorp.
Met illustratiën.

Zooals de meesten onzer lezers wel zullen weten, is er den 1sten Mei in tegenwoordigheid van den Rijkskanselier, vele hooggeplaatste staatsambtenaren

de ‘hauptindustriehalle’.

en vertegenwoordigers van kunst, wetenschap en industrie, door kroonprins Wilhelm van Pruissen te Dusseldorp een tentoonstelling geopend voor kunst, handel en nijverheid. Door haar bizondere uitgebreidheid, vooral op het gebied van ijzerindustrie, overtreft zij alles wat er op dit gebied voorafgegaan is, en zooals de rijkskanselier Von Bülow met recht aanmerkte, kan zij door haar inzendingen met iedere tot heden toe gehouden Europeesche wereldtentoonstelling wedijveren.

Het tentoonstellingsterrein bevindt zich op het voormalige moeras- en weideland van het Solzheimer eiland, dat voor de som van 4 millioen mark opgehoogd en met havens en kaden voorzien werd en reeds in het eind van het jaar 1898 aan de tentoonstellingscommissie werd afgestaan. De lengte bedraagt 2100 meter, de breedte 250 meter. Behalve het door afdamming aan den stroom ontnomen land, is er nog een deel van een aangrenzenden tuin, met prachtigen aanleg, bij het tentoonstellingsterrein getrokken, zoodat de geheele oppervlakte meer dan een half millioen vierkante meters beslaat, terwijl hiervan 180,000 vierkante meters door de tentoonstelling zelve wordt in beslag genomen. De op de tentoonstelling verrezen gebouwen, die het aantal van 168 bereikt hebben, beslaan 127,000 vierkante meters.

Door een der beide hoofdingangen treden we binnen om een rondwandeling te maken op de tentoonstelling, of liever gezegd een rondrit, waartoe wij ons van de door electriciteit gedreven 3½ kilometer lange tentoonstellingsbaan bedienen kunnen. Vóór wij evenwel het station bereiken, komen we aan het groote panorama, voorstellende ‘Blücher's overtocht over den Rijn in 1814’. Door zijn bizondere grootte onderscheidt het zich van de andere gebouwen van deze soort, en den niet te vermijden leelijken, ronden vorm heeft men door het aanbrengen van een sierlijke poort trachten te verfraaien.

Het standpunt, dat de toeschouwer inneemt, is op den linker Rijnoever voor een tolhuis, dat tegenover Taub aan de berghelling staat en tevens den langs den Rijnoever liggenden landweg en een stijl pad beheerscht, dat langs de bergen naar het Westen loopt. Het hiertegenoverliggende stadje, met het oude keizerlijke paleis schilderachtig

[p. 350]

ernaast gelegen, vormt het mooiste deel van het doek.

Achter het panorama begint de met vier rijen boomen beplante hoofdallée der tentoonstelling, waar aan beide zijden de gebouwen der voornaamste inzenders zich bevinden, en uit welke men al dadelijk, om zijn stevigen bouw, de inzending van den kanonnenkoning Krupp herkent. Het eenvoudige gebouw daar, met de drie reusachtige ronde bogen, maakt op iederen bezoeker al dadelijk den indruk van machinegalerij^*). Dat voorname gebouw met den klassieken voorgevel uit zandsteen, wat kan het anders zijn dan het gebouw waar de nationale kunst tentoongesteld wordt? Het grootsche hoofdgebouw treedt als vanzelf, door zijn boven alles uitstekenden koepel, op den voorgrond. En zoo gaat het voort, tot aan de wijn- en bierhuizen toe: alles heeft zijn eigenaardigen stijl, en deze bonte verscheidenheid werkt bizonder boeiend op den toeschouwer.

Bij het paleis der firma Krupp gaat de baan van de hoofd-allée naar den Rijn en rijdt aan den oever langs den achterkant der verschillende groote gebouwen, waartusschen meerdere kleinen verspreid liggen. Plotseling houden de gebouwen op, en in zijn volle grootheid zien wij den indrukwekkenden voorgevel der ‘Haupt-Industriehalle’ voor ons. Het is een bizonder goed idee geweest, om dit grootsche gebouw geheel afzonderlijk te laten liggen, slechts met de groote fonteinen ervoor, waaromheen 's avonds, als het met gekleurd licht bestraalde water springt, en aan den Rijnoever vuurwerk afgestoken wordt, 20,000 menschen plaats kunnen vinden. Hierachter vindt men de uitspanningsplaatsen, een soort van groote kermis, die op een tentoonstelling van eenige beteekenis heden ten dage niet meer ontbreken mag. Hier verheft zich tusschen de verschillende wijn- en bierhuizen de feestzaal. De electrische tentoonstellingsbaan brengt ons van hier naar het staatsspoorwegstation, waardoor het terrein in het Westen begrensd wordt, verlaat hier den Rijn, en gaat langs het uitspanningspark naar de andere zijde van het tentoonstellingsterrein. Wij passeeren de gebouwen der vereenigde waggon- en locomotief-fabrieken te Dusseldorp, der koninklijke spoorwegdirectiën te Keulen, der Dusseldorper vennootschap voor machinebouw, gaan langs het Alpenpanorama en komen voorbij het portaal der machinegalerij weer op de hoofdallée terecht.

De indruk, dien men op zulk een rondrit krijgt, is overweldigend, en doet ons een begrip krijgen van de inspanning die de Duitsche industrieelen zich getroost hebben om de wereld te laten zien, dat de berg- en metaalindustrie van Rijnland en Westfalen voor geen andere der wereld de vlag behoeft te strijken.

Zouden wij alle artikelen, die deze gebouwen bevatten, willen beschrijven, dan zouden wij een dik boekdeel kunnen vullen. Zelfs de bezoeker, die niet enkel een algemeenen indruk mee naar huis wil nemen, zou op de plaats zelve een wekenlange studie moeten maken. Het eenige wat wij voor de lezers kunnen doen, is eenige afbeelding te geven van de voornaamste gebouwen, waaronder zeker de ‘Haupt-industriehalle’ wel in de eerste plaats genoemd mag worden. Het heeft een lengte van 425 meter en de groote koepel, waarvoor zich een uitgestrekt portaal bevindt, dat door twee zijtorens geflankeerd wordt, is zestig meter hoog. Aan het middengebouw sluiten zich links en rechts de veel eenvoudiger opgetrokken zijvleugels aan. En wat nu den rijkdom van het inwendige aangaat? Niet minder dan 21 groepen hebben hier het beste harer voortbrengselen tentoongesteld, maar ook hier zijn staal en ijzer het rijkst vertegenwoordigd.

Naast het ijzer blinkt het goud. De zilver- en goudvoorraad van den raad der stad Elberfeld is achter slot en grendel naast de kunstig gevormde kerksieraden opgesteld. Verschillende groote Duitsche firma's hebben collectief ingezonden; zoo hebben ook de Elberfelder zijdefabrikanten zich aaneengesloten.

De hoofdingang is met prachtige figuren en wandschilderingen versierd, die landschappen uit het steenkolentijdperk voorstellen. De groote koepelzaal bevat verder vier muurschilderingen, die de voornaamste verbeteringen in de kolenindustrie op eenvoudige en begrijpelijke wijze ten aanschouwe geven. Den bezoeker valt bij het betreden van de tentoonstellingszaal in de eerste plaats het groote aantal modellen op, die tot in de kleinste bizonderheden weergeven de boortechniek, het afdalen in de schachten, het winnen der kolen, enz. enz.

De machine-afdeeling voor den bergbouw bevat machines van de grootste afmetingen, die zoo interessant en leerrijk zijn, dat zij een van de voornaamste inzendingen der hoofdmachinegalerij vormen.

Ten slotte vermelden wij nog het paviljoen der spoorwegdirectiën, dat met de overige gebouwen een zeer harmonisch geheel vormt, evenals het spoorwegstation in vroegen renaissance-stijl, dat er uiterlijk op ingericht is om op het personenverkeer een uitstekenden indruk te maken.

*) De machinegalerij is door de firma Smulders te Utrecht aangekocht, om te verrijzen op haar nieuw terrein, dat zij te Schiedam heeft aangekocht.